Қызығушылықты
ояту
5-6
мин
|
Жұмбақ-болжам
Атлант, Тынық мұхиты,
Үнді және Солтүстік Мұзды мұхиттардан басқа тағы бір мұхит бар –
олардың ішіндегі ең үлкені. Сіз, күн сайын, сағат сайын, минут
сайын, өзіңіз байқамай, оған "шомыласыз". Көшеде өтіп бара жатқан
адамдар да, мысықтар да, иттер де, көгершіндер де, тіпті автобустар
мен көліктер де осы мұхитта күндіз-түні "шомылады".Бұл мұхит тұзды
емес, тұщы емес, сонымен қатар жағалауы мен суы
жоқ.
Үлкен күміс балықтар
сияқты, ұшақтар оның кеңістігінде жүзеді.
- Осы мұхиттың атын
болжайық:
- Бұл қандай Мұхит
туралы деп ойлайсыз? (Ауа)
«Ауқымды сұрақтар»
-
Бізді қоршап тұрған
ауаны біз неге байқамаймыз?
-
Қалай ойлайсындар
адамдар, жануарлар,өсімдіктер ауасыз тіршілік ете ала
ма?
-
Балалар ойланып көріндерші ауаның түсі, иісі, дәмі бар ма
?
Бүгінгі сабақта осы
сұрақтардың жауабын іздеп,тауып, мысалдармен, тәжірибелермен
дәлелдейтін боламыз
ҰЖ. Тәжірибелер
жасау.
-
тәжірибе
. Ауаның айналамызда бар екенін, оны сезінуге болатынын,
қозғалатынын,онсыз өмір сүре алмайтынымызды
дәлелдеу.
-
-тәжірибе. Ауаның түссіз,
дәмсіз,иіссіз екеніне көз жеткізу тәжірибелері
|
ҰЖАуаның бар екенін,онсыз
өмір сүре алмайтынын дәлелдеу тәжірибелері
-
тәжірибе.Мұрнымызды,
ауызымызды қысып,демалмай тұру.
-
тәжірибе.Ауаның бар
екеніне көз жеткізу.Қолдарына дәптерлерін алып, желпіп көру.Не
сезінгендерін айту.
-
тәжірибе.Көбірек ауаның
бар екенін сезіну үшін вентиляторды қосу.
Қорытынды: бұл тәжірибелерден
ауаның айналамызда бар екенін, оны сезінуге болатынын,
қозғалатынын,онсыз өмір сүре алмайтынымызды
білдік..
ҰЖ.Ауаның түссіз, дәмсіз,иіссіз екеніне көз жеткізу
тәжірибелері
-
тәжірибе .Қолындағы
оқулықтарыңды көтеріп, беттерін жабу.Ал ашқанда айналаны көруге
ештеңе кедергі келтірмейтінін түсіну.Ауаның мөлдір, түссіз екенін
білуге болады.
-
тәжірибе.Ауаны жалап
көріңдер.Не байқадыңар? Алма, апельсин тіліктерін жеп көру.Оның
дәмі бар екен, ал ауада дәм болмайтынын түсіну.Қорытынды жаса.Ауа
дәмсіз
-
тәжірибе.
Әуелі бөлменің ауасын
тазартып ал. Ауаны иіске. Не сездің? Сонынан кейін иісссуды
себеміз. Не сездің? Неге ауаның иісі өзгерді?Қорытынды жаса. Ауа
қандай? Ауа иіссіз.
Қорытынды ауаның мөлдір, түссіз, дәмсіз, иісі жоқ екенін
білдік.
|
|
Ақ
парақтар,
Вентилятор
секундмер
|
Сабақтың
ортасы
7
минут
|
Топтық жұмыс.
Әр
қатарға мынадай -сөздер беріледі, тақатаға кезек
ілу.
-
Ауа судан
жеңіл
-
Ауа кеңейеді және
сығылады
-
Ауа оттын жануына
көмектеседі.
1
қатар: Тәжірибе жасау
Сендердің алдарында стаканға құйылған су және түтікше бар.
Енді біреулерін түтікшені алып судың ішінде үрлендер. Судың бетінде
кішкентай көпіршіктер пайда болды. Тұжырым жасандар (суға шар
батпайды)
2
қатар: Қолымызға шарды алып
үрлеп жіппен байлаймыз. Шардың ішіне не толтырдық? Шарды алып сәл
қысып көріндер.Не байқадыңдар? (Немесе үретін качокпен жасап
көру)
3
қатар: Екі балауызшамды жақ.
Біреуін үстел үстіне қой. Екіншісінің үстіне шыны стақанды
төңкер.Енді қайсысы ұзақ жанғаның байқа.Олардың жану ұзақтығының
әртүрлі болғаны неліктен деп ойлайсың? (Өрт
мысалы)
|
-
топ Ауаның судан жеңіл
екенін
-
топ Ауаның қысылатынын
және серпілетінін біледі
-
Ауаның жануды
қолдайтынын біледі.
Ауаның қасиеттерін қорытындылап кетейік тағы
да
|
|
|
5 мин
|
«Құпия код»
әдісі
.Берілген әріптерден
сөз шығару. Дыбыс шығарады,салмағы бар деген сөздерді
табады.
М:- Балалар сендер ауаның
дыбыс шығаратынын, және салмағы бар екенін біліп пе
едіңдер?
Жеке жұмыс
1)Қолымыздағы шарды үремізде жайлап ауасын
шығарамыз.
Ойыншықпен көрсетіп көру.Шармен
көрсету
ҰЖ
2) Таразыға аузы ашылмаған чипсыды қойып, ауасын шығарған
соң қайта өлшеу.
|
Жеке жұмыс
Дескриптор
-Қолымыздағы шарды үреді, жайлап ауасын
шығарамыз.
-Шармен көрсетеді
Ұжымдық
жұмыс
-ауаның салмағы
болатынын дәлелдейді
|
|
|
5
мин
|
М:
Көп қасиеттерін анықтадық.Ал осы ауаның өзі неден тұратынын
білгілерің келе ме?
Небәрі 200 жыл бұрын ғалымдар ауаның көптеген газдардың
қоспасы екенін анықтады, ол келесідей көрінеді:
ауадағы азот ең
көп, оттегі аз, ал көмірқышқыл газы өте аз.
Жеке жұмыс.Аталған мәліметтерге байланысты шеңбердегі
газдардың үлесін бояп көрсету,
-
Ауадағы газдардың қайсысы ең маңызды деп
ойлайсыз?
|
Ж еке
жұмыс
Дескриптор
көмірқышқылгазының
арақатынасын біледі.
|
|
слаидғкарточка
|
3 мин
|
Жеке жұмыс.Көз жеткізейік.Шарды
ауамен үреміз.Содан соң шардағы кішкене ауаны жұтамыз.,шығарамыз,
қайта жұтамыз.Ауаны жұту бара бара қиындауда.Себебі біз шардағы
барлық ауаны жұтып қойдық.Егер шардың ішінде тышқан отырса ,ол
тұншығып өлертін еді.
МТ. Тәрелкеге қағазды жағамын, толық жанбай жатып, үстіне
стаканды қоямын.Жану тоқтайды.Ол дегеіміз
не?
Қағаз әлі жанған жоқ,
бірақ оттегісіз от болмайды.
– Біз оттегі бар ауаны
жұтамыз, ал ауаны оттегісіз шығарамыз. Бірақ оның құрамында
көмірқышқыл газы көп болады, ол тыныс алуға
жарамсыз.
- Адамдар, жануарлар,
құстар тыныс алады, барлығы көмірқышқыл газын
шығарады.
- От жағылады-ол
оттегін де алады. Көмірқышқыл газы көбейіп
келеді.
- Зауыттардың,
зауыттардың, электр станцияларының құбырлары ауаға көмірқышқыл
газын шығарады.Ол туралы толығырақ келесі сабақта айтатын
боламыз
Біз ауадағы азоттың
құрамын анықтай алмаймыз, ғалымдар біз үшін оны зертханада
жасады
|
|
|
|