Аяпова Туғанай Өзбекбайқызының тәрбие жұмысының жүйесі

Талдықорған қаласындағы Дарынды балаларға арналған үш тілде оқытатын Мұхтар Арын атындағы № 24 «Экономика және бизнес» арнаулы лицейінің қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі Аяпова Туғанай Өзбекбайқызының тәрбие жұмысының жүйесі

БАҒДАРЛАМА (5-6 сынып үшін)

1. Кіріспе. Сынып жетекшісінің тәрбиелік әрекеті жайлы.

2. Рейтинг жүйесі.

3. Жауапкершілік түрлері.

4. Жаңа ортаға бейімделуі.

5. Интегративтік қасиеттерін бақылау.

6. Темперамент типтерін анықтау.

7. Лидерлік қабілет.

8. Тәрбие сағаттары және оның өзіндік талдауы жайлы.

9. Ата-анамен жұмыс түрлері. Анкета.

10. Кураторға жадынама.

Қазір жаңару кезінде біздің қоғамымыздың ілгерілеу процесінде адам факторы және оны жандандыру, ел өмірінің барлық жақтарын жаңарттыру бала тәрбиесінің мәні мен оның проблемаларын күрделендіріп отыр. Осыған байланысты тәрбие тиімділігі мен сапасын арттырудың негізі бағыты - барлық тәрбиелік істе баланы жеке тұлға деп танып, жан-жақты қалыптастыру. Жеке тұлғаның қалыптасуы – үздіксіз үрдіс. Әрбір балаға жеке тұлға ретінде қарап, оның өзіне тән санасы, есі, өзіндік әрекет жасай алатын қабілеті бар екенін ескере келіп, жеке бас дамытуға қасиететтерін дамытуға көмектесуіміз керек. Сыныптың нақтылы жұмыс жағдайын, оқушылардың жас және аралық ерекшеліктерін, сыныптың тәртібі мен оқу үлгерімі дәрежесін, тәрбие жұмысын белгілі бір жүйемен жүргізгенде нәтиже берері хақ. Ал табысқа жетудің негізгі кепілі – оқушыларын жақсы зерттеп білу.

К.Д.Ушинский «Жұрттың барлығы тәрбие беру төзімділікті талап ететінін мойындайды, кейбіреулер бұл үшін туа біткен қабілеттілік пен дағдыдан басқа арнайы білім қажет екеніне... көз жеткізеді» - деген екен. Олай болса, оқушыларға жақсы тәрбие беру міндеттері оларды мақсатқа сай, жүйелі түрде зерттеп - білуді талап етеді.

Әрбір бала өзінің балалық шағын мектепте өткізді. Кішкене бала болып келеді, өсіп жетілген, қалыптасқан адам болып шығады. Осы аралықта ол өзінің психикалық әрекетін игеріп, азаматтық құқық пен еңбек, кәсіби білімді меңгереді. Қазіргі заманда мектеп оқушысының оқу үлгерімін ғана емес, оқушының тұлғалық даму процесінің маңызды жақтарын қарастырады, яғни куратордың басты міндеті – әр оқушыны тәрбиелеуді мақсатқа бағыттай тәрбиелеу. Оқытуда білім, білік, дағды қалыптастыру тәрбиенің негізгі құралы болуда. Сондықтан тәрбие мынадай жоғары сапалық қасиеттерді қалыптастырудан тұрады:

- жоғарғы адамгершілік тәртіп;

- жалпы мәдениет;

- шығармашылық инициатива;

- әлеуметтік жетілу;

- білімін пайдалану қабілеттері.

Әр оқушының жеке тұлға ретінде өз ерекшелігі қайталанбас дара болғандықтан, барлық тәрбиелік әрекеттер сол ерекшеліктерді ескеріп жоспарланады, жасалады. Бұл әрекеттерді жүзеге асыруда куратор педагогикалық оптимизм принципін ұстану керек. Оның мәнін С.Л. Рубинштейн «Адамның жақсы, жаман жақтарымен күресуде жетістікке жету үшін оның жақсы жақтарын таба білу керек. Кім адамның кемшіліктерін түзеймін десе, оның артықшылықтарын іздейді», -деп түсіндіреді.

Тәрбие –мәңгілік категория. Ол әрбір педагогтың жүйелі жұмыс істеуі негізінде тәрбие қызметіндегі басты мақсаттарды және стратегиялық міндеттерді шешеді. Жүйедегі негізгі мақсат - оқу-тәрбие принциптерін басшылыққа ала отырып, педагогикалық пікірлерді іске асыру, диагностикалық әдістемелерді таңдау, «Өзін және өзгені танитын», «Өзін-өзі тәрбиелейтін», «Өзін-өзі басқаратын» шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу. Ұлттық мәдениетке сай білім беру мен тәрбиелеуге ғылыми тұрғыда қарау, жеке тұлғаны белсенді өзін-өзі бағалау, өзін-өзі анықтауға дайындау, өз-өзіне мінездеме берумен «Мен идеал», «Мен - Тұжырымдама» қалыптасуының негізін жүйелі диагностикалау. Тәрбие мазмұны - жеке тұлғаның мәдениетін қалыптастыруға бағытталады: ішкі мәдениет (рухани), сыртқы мәдениет (қарым-қатынас, тәртіп, сыртқы түр, өзін-өзі тәрбиелеу қабілеті).

Тәрбие құралы-диагностикалау, жобалау, зерттеу, талдау.

Тәрбиелеу үрдісі төмендегі схемаға сай жүргізіледі.

Тәрбиелеу үрдісінің құрылымы

• Мақсаткелік;

• Тәрбиенің әдісі мен құралдары, мазмұны;

• Тәрбиені ұйымдастыру

• Тәрбиелеу жағдайлары мен факторлары.

Тәрбиелеу үрдісі нәтижесінде жеке тұлға өз потенциалын мына құрылым арқылы корсетеді:

 Диагностикалық (танымдық)

 Аксиологиялық (құндылық)

 Креативтік (шығармашылық, жасампаздық)

* Коммуникативтік (қарым-қатынас)

Бұл потенциалдар тәрбие процесінің нәтижелік критерийлері болып табылады. Нәтижеге қол жеткізу үшін жеке тұлғаның өзін-өзі тәрбиелеудің дамытушы жүйе арқылы іске асырамыз. Ол жүйе арқылы I, II, III кезеңдерден құралған ғылыми тұрғыдағы тәрбие жүйесінің үлгісі.

I кезең – «Жеке бас қасиеттерін зерттеу» (5-6 сынып)

Эмоционалдылығы

Еңбекқорлық

Білімге құштарлық

Адалдық

Дербестік

Адамгершілік

Өзін және өзгені бақылау

Мақсаты: Өзін- өзі тануға жетелеу, өзіндік және өзара баға арқылы өз-өзіне сын көзбен қаруға бағалау нақтылығына үйрету.

Өзіндік және өзара бағалау картасы (5-сыныпта жасалады, әр оқушы өзін және өзге 3 оқушыны бағалайды.)

• Н. Индира

№	Интегративтік қасиеттер	7	6	5	4	3	2	1
1	Адалдық
2	Мейірімділік
3	Ақылдылық
4	еңбекқорлық
5	Батылдық
6	Өзін ұстай білу
7	Басқаны түсіне білу

А.Әйгерім

-Н.Рәмиля

-М.Мақсат

Осындағы төмен көрсеткіш –менің алдымдағы мақсатым, яғни сол оқушыны қалыпты деңгейге жеткізу.

Күтілетін нәтиже: Өзін-өзі тәрбиелеуге қол жеткізу.(Сыныптың көрсеткіші)

№	Оқушының аты-жөні	Адал- дық	Мейірім-ділік	Ақыл- дылық	Еңбекқор-лық	Батыл- дық	Өзін ұстай білу	Басқаны түсіне білу
1	А.Ә	7	6	4	7	6	6	5
2	Б. Ж	7	7	6	3	2	6	7
3	Б. Е	6	7	6	7	7	6	7
4	Б. Е	2	2	5	4	1	2	2
5	Б.Н	3	4	6	3	7	5	6
6	Е. Ш	5	5	4	4	5	5	5
7	Е. М	4	4	6	5	4	5	5
8	Ж. М	4	4	4	5	3	5	6
9	К.Ә	7	6	6	7	6	6	5
10	К.О	4	5	6	4	5	7	5
11	М.Ә	4	4 770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Осы аптаның ең үздік материалдары Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ