Балабақшадағы қимылды ойынның маңызы.

№126 «Шұғыла» бөбекжай- балабақшасы 2 корпусының дене шынықтыру нұсқаушысы Нұрымбетова Бейбткүл Хусаиновна

Балабақшадағы ойын- бұл баланың рухани және физикалық күштері, назары, есте сақтау қабілеті, қиялы, тәртіптілігі, ептілігі дамитын кезеңі.

Сухомлинский айтпақшы, «ойын- бұл үлкен жарық терезе, ол арқылы баланың рухани әлеміне қоршаған әлем туралы идеялар, ұғымдар ағыны енеді.» Мұнда балалар құрдастарымен алғаш рет қарым-қатынас жасайтын тәуелсіз әрекет етеді. Сондықтан, ойын балаларды өз іс-әрекеттері мен ойларын белгілі бір мақсатқа бағындыруға үйретеді, зейінді тәрбиелеуге көмектеседі. Ойында бала өзін ұжымның мүшесі ретінде сезіне бастайды, жолдастарының әрекеттері мен әрекеттерін және өзін әділ бағалайды.

Тәрбиешінің міндеті-ойыншылардың назарын сезімдер мен іс-әрекеттердің ортақтығын, балалар арасындағы достыққа, әділеттілікке, өзара жауапкершілікке негізделген қарым-қатынас орнату қабілетін тудыратын мақсаттарға аударуды көздейді. Тәрбиеші ойында балалардың жеке және жас ерекшеліктері ескерген жөн. Балабақшада балалар 2-3 жасында олар шындықтың логикалық-бейнелі бейнесін игере бастайды. Ойынның дамуында екі негізгі кезең ерекшеленеді. Олардың біріншісінде (3-5 жыл) адамдардың нақты іс-әрекеттерінің логикасын жаңғырту тән, тақырыптық әрекеттер ойынның мазмұны ретінде әрекет етеді. Екінші кезеңде (5-7 жас) жалпы логиканы қайталаудың орнына адамдар арасындағы нақты қатынастарды модельдеу жүреді, яғни осы кезеңдегі ойынның мазмұны әлеуметтік қатынастар болып табылады.

Мектеп жасына дейінгі балалармен өткізілетін көп уақыт ойынға жұмсалады. Шын мәнінде бұл кезеңдегі ойын мектеп жасына дейінгі балалар үшін жетекші әрекет болып табылады. Бұл осы жастағы балалардың дамуы өте қажет әрекет екенін білдіреді.

Ойынның балаға дамытушылық әсері дене шынықтыру нұсқаушының қатысуынсыз мүмкін емес. Бала неғұрлым жас болса, ересектер соғұрлым ойын процесіне көбірек қосылу қажет. Кішкентай бала ойнай бастағанда, анасы мен әкесі оның сүйікті ойын серіктестері бола алады. Ата-аналар ойындарды өздері бастай алады немесе баланың бастамасын қолдай алады. Егде жаста ата-аналар сырттан бақылаушы, көмекші және кеңесші бола алады. Қалай болғанда да, ересек адам ойын әлеміне бағыттаушы ретінде әрекет етеді. Мектеп жасына дейінгі бала үшін ойынның мәні ерекше, өйткені, өсіп келе жатқан организм үнемі белсенді қозғалыстарды қажет етеді. Барлық балалар доппен, арқанмен, ойынға бейімдей алатын кез-келген заттармен ойнағанды ұнатады. Қимылды ойындар баланың физикалық денсаулығын да, интеллектуалды қабілетін, сауықтыру жүктемесі мен эмоционалды-психикалық разрядты көтереді. Ол әртүрлі бұлшықет топтарын нығайтады, вестибулярлық аппаратты жаттықтырады, дене қалпын жақсартады, шаршауды жеңілдетеді және өнімділікті арттырады. Сонымен қатар, қимылды ойындар балаларға бастама мен тәуелсіздікке, қиындықтарды жеңуге үйретеді — оларда рефлексия мен ерік-жігерді дамытады. Осылайша, қимылды ойындардың ерекшелігі - оларды пайдалану физикалық ғана емес, сонымен қатар эмоционалды қанағаттануды да қамтамасыз етеді. Бұл ойындар балалардың бастамасы мен шығармашылығын көрсетуге үлкен мүмкіндіктер туғызады, өйткені ережелерде қарастырылған қозғалыстардың байлығы мен алуан түрлілігінен басқа, балалар оларды әртүрлі ойын жағдайларында қолдану еркіндігіне ие болуға тәрбиелеп, болашақта күрделі шешімдерді қабылдауда тәуелсіз болуға үйретеді. Аталған дағды қазіргі еліміздің билігін қолына ұстар жастарымызға ең қажетті дағдылардың бірегейі деп айтуға болады.