Бастауыш сыныптарда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімді жолдары

Бастауыш сыныптарда ақараттық- коммуникациялық технологияларды пайдаланудың тиімді жолдары
Әкімбаева Толқын

Қызылорда облысы ,Жаңақорған ауданы №55 С.Қожанов атындағы жалпы орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі

Президентіміз Н.Ә.Назарбаев өзінің Жаңа әлемдегі –Жаңа Қазақстанатты халыққа арналған жолдауында Бізге экономика мен қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сәйкес келетін жаңа білім беру жүйесі қажет - деп атап көрсетті.....бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін көрсетуге қолжеткізуіміз керек.
Қазіргі заман мектеп оқушыларын құбылмалы әлемге бейімдеуге өзінің жеке өмірінде болашақ кәсіптік әрекетті тануға мүмкіндік беретін өзгерістертерді талап етеді.
Қазіргі кездегі оқыту бағдарламасының талаптарына сай сабақ өткізуде ең соңғы ғылыми-техникалық прогрестің жетістіктерін пайдалану қажеттігі артуда.Білімді ақпараттандырудағы негізгі мақсаты-оқушыларды ақпараттық қоғам жағдайында тұрмыстық,қоғамдық және кәсіби салалардың іс-әрекетіне толық , тиімді араластыру болып табылады болып табылады. Яғни, ақпараттық технология –білім беру мекемесі мамандарының жұмысын жүзеге асырушы әдістер мен формалар және балаларға білім беруші құрал.
Оқытудың ақпараттық технологиясы – бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін арнайы тәсілдер , пепагогикалық технологиялар, бағдарламалық және техникалық құралдар(кино,аудио және видеоқұралдар, компьютерлер, телекоммуникациялық желілер).
Оқытудың ақпараттық технологиясы- білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау (педагогикалық іс-әрекетті өзгерту),білімді қабылдау,білім сапасын бағалау,оқу-тәрбие үрдісінде оқушының жеке тұлғасын жан-жақты қалыптастыру үшін ақпараттық технологияның қосымшасы деп түсіну керек.
Интернет жүйесімен жұмыс істей білу дегеніміз-әлемдегі ақпараттан мәлімет алуға үлкен мүмкіндікбереді.Ал қазіргі жағдайда жаңа ақпараттық мәліметке ие болу-экономиканың барлық саласында үлкен жетістікке жетудің бірден-бір жолы екендігі белгілі.Сондықтан интернет жүйесін игеру кезек күттірмес қажеттілік.
Электронды поштамен жұмыс жасау – қашықтықта орналасқан абоненттермен компьютер арқылы байланысудың ең ыңғайлы түрі болып саналады да,информацияны өте жылдам әрі толық күйінде оны өзгертпей барар жеріне сенімді түрде жеткізетін қазіргі пошта болады деп күтілуде.Компьютерлер көмегімен-келген ортаны (олар қандай қашықтықта орналасса да) дайын болған әртүрлі құжаттармен, жаңа жобалармен жылдам таныстырып,олардың да осыларға пікірін тез жинап алуға болады.
Егер біз барлық мүмкіндіктерімізді толық пайдалана алатын болсақ, онда біздің келешек ұрпағымыз компьютерлік технологиямен толыққанды білім ала алады.
Жаңа ақпараттық технологияның жылдан-жылға кең құлаш жайып дамуы адам қызметінің барлық салаларына енуіне орай , жас ұрпақты компьютерлік техниканы пайдалану үшін даярлауда,,олардың компьютерлерге деген оң көзқарасын қалыптастырумен қатар,оқушылардың сыныпта және сыныптан тыс оқу қызметін компьютер арқылы жүзеге асыру.Ақпараттық технологияның дамуы қоғамның әр мүшесінің танымдық көзқарасының жетілуіне, білім беру жүйесінің нәтижелі моделіне байланысты. Ақпараттандыру қоғамның барлық салаларына ерекше үлесін тигізбек. Ақпараттық технологияның мақсаты қолданбалы пән информатиканың ұсынатын әртүрлі техникалық құралдары және құрылғылар көмегімен жинақта,сақтау,іздеу,өңдеу жолдары және әдістері жүйесі ретінде қарастырамыз.
Ақпараттық технологияны пайдаланбай осы екі талапқа сай маман дайындау мүмкін емес.Сондықтан да ақпараттық қоғамда ақпараттық технологияны игермей , қазіргі талапқа сай маман дайындауға болмайды.
Бүгінгі күні қоғам өнеркәсіп дәуірінен ақпарат дәуіріне өту кезеңінде.Дүниежүзі біртұтас коммуникациялық байланыс жүйелерімен қамтылған .Сондықтан ХХІ ғасыр азаматы информатика саласында білікті маман болуы тиіс,күнделікті өмірде ақпарат жүйелерімен , арнайы компьютерлермен және ақпараттық желілермен жұмыс жасай білуі тиіс.Осы біліктілікпен бірге, ақпараттық қоғамның азаматы өмірге деген жаңа көзқарасы бар, ақпараттық мәдениетті болуы тиіс.Дүниежүзілік ауқымды ақпараттық жүйесі-Интернет-ақпараттық мәдениеттің ең жоғары жетістігі болып саналады.
Ақпараттық біліктілік-адамның ақпараттық мәдениетінің ең жоғары деңгейі.Ақпараттық біліктілік-бұл компьютерлік білімділік және ақпаратты іздестіре алу, ақпаратты бағалау және пайдалана білу, компьютерлік коммуникация технологияларымен жұмыс жасай білу.Әр түрлі мәселелерді шешуге ақпараттық технологиялардың мүмекіндіктерін пайдалана білу керек. Бұл ақпараттық технологияны пайдалана отырып, оқыту мен тәрбие процесінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды көздейді.
Сабақта ақпараттық технологияны пайдалану мынадайдидактикалық принциптерді сапалы түрде өзгертеді:
-оқу процесіндегі процестерді модульдеу, бейнелеу
-дұрыс шешім қабылдау дағдысын қалыптастыру
-өзін-өзі тексеру, өзін-өзі түзету
-оқу процесінде кері байланыс түзету
-оқу процесіндегі диференциялды оқуды іске асыруға мүмкіндік беру.
Сабақта ақпараттық технологияны оқу процесінде пайдаланған кезде мынандай мүмкіндіктер қаматамасыз етіледі.
1.Дискреттілік.Тапсырмалар бір-біріне байланысты бірнеше сатыдан тұрады.Осылайша бір-бірімен тығыз байланысты, ретті белгілі бір жұмыс жүйесі қалыптасады.Жұмыстың құрылымы дискретті болады, онда бір тапсырманы орындағаннан кейін ғана екіншісіне көше алады.
2.Түсініктілігі.Орындаушы жұмысты жұмыс жүйесіне кіретін қадамдар негізінде орындайды.Орындаушы өз ойынан басқа бұл жүйеде қарастырылмаған қадамдарды таңдай алмайды.
3.Дәлдігі (нақтылығы).Белгілі бір жұмыстағы қадам орындаушының бір ғана іс-әрекетін анықтайды.
4.Нәтижелілігі.Алгоритмде көрсетілген қадам саны жұмыс соңын көрсетеді.Бұл алгоритмде көрсетілуі тиіс.
5.Жаппайлығы. Егер жұмыстың бір түрі барлық топқа бірдей ойластырылған болса, онда бұл жұмыс түрі бәріне бірдей болады.
Ақпараттық қатынастық технология құралдары мен оқыту үрдісінің барлық кезеңдерінде атап айтқанда жаңа тақырыпты түсіндіруде алынған білімді бегітуде,қайталау да білім-білік дағдысын бақылау барысында қолдануға болады. Ақпараттық технологиялар әртүрлі техникалық құралдарды пайдалануды тұжырымдайды,оның ішінде ең бастысы компьютер болып табылады.Қоғамды ақпараттандыру жағдайында оқу ақпаратын өңдеу, жаңғырту оны мақсатты түрде пайдалану күн тәртібіне қойылып отыр.Маманға қойылатын негізгі талаптар:
Құзыреттілік (білім,біліктілік,маманға тән қабілеттілік);
Мобильділік (тез өзгеретін жағдайға бейімделу қабілетінің болуы).








Ақпараттық технология білім берудің негізгі мақсаты:
Біріншіден оқушыға берілетін білімнің сапасы артады, екіншіден компьютерлік технологияны пайдаланып оқытудамұғалімнің атқаратын қызметін жеңілдетеді.
Оқушының білім деңгейін тереңдетуге және өз ісіне талдау жасай алуға көптен-көп көмегін тигізеді.
Оқыту процесін үздіксіз және толық деңгейін бақылау,сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамытады.
Бсатауыш сыныпта , математика пәнінде бақылау әрекетін пайдалану барысында оқушылардың ой қорытулары көрнекі алғы шарттарға қабылдау деректеріне сүйенеміз.Ақпараттық технологияны қолдануда оқушы өз іс- әрекетін , міндеттерін шешудің әдіс-тәсілдерін қайта жаңғыртып игереді. Оқушылардың танымдық іс-әрекетін дамытуда кез-келген пән бойынша ақпараттық технологияның орны ерекше.
Ақпараттық технологияны бастауыш сыныпта қолданудың тиімділігі жоғары екендігін орынды деп ойлаймыз.
Ақпараттық технологияның тиімділігі:




Ақпараттық қатынастық технология құралдары мен оқыту үрдісінің барлық кезеңдерінде атап айтқанда жаңа тақырыпты түсіндіруде алынған білімді бекітуде,қайталау да білім-білік дағдысын бақылау барысында қолдануға болады.
Ақпараттық технологияны пайдаланып өткізілген сабақтың артықшылығы:







Ақпараттық технология










-компьютерлік техниканың мүмкіндігін пайдаланып есептеу, құрастыруды қысқа уақытта жүзеге асыруға болатындығында.
Сондықтан да ақпараттық технологияны оқыту технологиялардың бір түрі ретінде оқу процесінде оңтайлы пайдалану тиімді және ол бүгінгі күннің қажеттілігі.Дегенмен ақпараттық технологияны басқа технологиялар мен бірге кешенді түрде пайдаланғанда ғана қоғам талабына сай жеке тұлға қалыптастыруға болатындығын естен шығармау қажет.
Жаңа технологияны меңгеру мұғалімнің интелектуалдық ,рухани ,азаматтық
және басқа да көпдеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді,
өзін-өзі дамытып ,оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі Бұл технологияның өзі атқарушылардың шеберлігіне байланысты әр қилы жүзеге асырылуы мумкін. Белгілі психолог Выгодоский дұрыс ұйымдастырылган окыту процесі гана баланың жеке басының дамуын үлестіре алады-дейді.
Қазіргі таңдағы окытудын негізгі максаттарының бірі,әрі бастысы білім алушылардын шыгармашылық зерттеушілердің ізденімпаздылық қасиетін дамыту болып табылады. Жас ұрпаққа білім таратушы тұлга ретінде сабактарымызда мүмкіндігінше акпараттық технологияарды пайдаланып оқушылардын өз беттерімен оқып үйренуге баулу бағытында жұмыс жасауымыз қажет. Сонымен бірге әрбір пән мұғалімі ретінде өз сабақтарымызда өзі таңдаған оқыту тәсілдері мен оқыту формасын өзіндік педагогикалық технологясын пайдалана отырып білім алушының білімін жетілдіруде үздіксіз жұмыс жасаумыз қажет деп есептеймін.
Қазіргі технологияларды қлдану дегенді келешек ұрпақтың еркін дамуына жан –жақты білім алуына белсенді шығармашылық болуына жағдай жасау.Осы тұрғыда мен өз тәжірибемде сын тұрғысынан ойлау технологиясының элементтерін пайдаланамыз 2ә сыныбына ана тілі пәнінде Қызғалдақ пен Қарасора тақырыбында сабақ өттім. Ондағы менің мақсатым :сабақ өту барысында баланың қызығушылығымен белсенділігі артып топттық жұмыстарды тез орындап өз ойларын еркін айта білді.
Осындай жаңа технологияны өз тәжірибемде пайдалана отырып өзімнің де ізденушілігім артты,уақытты тиімді пайдалану мүмкіндігіне жеттім.Оқушының тапсырмаға да қызға,ынталана орындағандарын еске ала отырып кез келген қиыншылыққа төзіп жеңуге болады деп ойлаймын.

Жаңа технологияны пайдаланғандағы білім сапасын арттырудағы оқушы білімінің деңгейі

Мен осы сабағымда мынадай нәтижеге жеттім



Менің жеткен нәтижем








Оқушы бойындағы сенімділік ,аянбай еңбек етушілік, алға ұмтылушылық қасиеттерін байқадым.Ана тілінен әр тарау бойынша міндетті түрде шығарма жазу,ертегі құрастыру,сөз құрау,ойлан жұмбақ,жаңылтпаш құру жұмыстарын жаңа технология негізінде жүргіздім.Қандай технология болмасын басты тұлға оқушы деп қарау керек.Жаңа ең басты мәселесі байын білімді қабылдау емес іздену жүйесінде оқушы өзі басты тұлға болып,мұғалім тек көмектесіп отырады.Жалпы қазіргі таңда біздің оқушыларымыз дайын білімді жаттап алмай,селқос тыңдаушы болмай,керісінше өзіне керекті жақсы білімді іздеп, оны қолдана алатындай дәрежеге жетуі қажет.
Қазіргі таңда оқытудың негізгі мақсаттарының бірі, білім алушылардың шығармашылық,зерттеушілік,ізденімпаздық қасиетін дамыту болып табылады.Жас ұрпаққа білім таратушы тұлға ретінде сабақтарымызда мүмкіндігінше ақпараттық технологияларды пайдаланып оқушылардың өз беттерімен оқып үйренуге баулу бағытында жұмыс жасауымыз қажет.Сонымен бірге әрбір пән мұғалімі ретінде өз сабақтарымызда өзі таңдаған оқыту тәсілдері мен оқыту формасын ,өзіндік педагогикалық технологиясын пайдалана отырып білім алушының білісін жетілдіруде үздіксіз жұмыс жасауымыз қажет деп есептеймін,

Пайдаланылған әдебиеттер:

1.Қисымова Ә.Қ. Нұрланов Е.Б 1.Педагогикалық технологиялар 1-2 бөлім Алматы 2007ж
2.Тұрғынбаева Б.А Дамыта оқыту технологиялары Алматы 2000ж
3.Сыр мектебі 2008 ж
4.Бастауыш мектеп журналы 2008ж2009ж
5.Бастауыш сыныпта оқыту №3 2010 №8 2010ж
6.12 жылдық білім №6 2007ж
7.12 жылдық білім №4 2009ж























Оқушылардың азаматтық және дүниетанымдық тәрбиені,ақыл-ой танымын,өмірге көзқарасын қалыптастырады

Даралық интелекті және сезім-жігер қасиеттерін есте сақтау және түйсіну

Алгоритмдік ойлау және ақпараттық мәдениет жүйелі талдау ерекшеліктерін қалыптастырады.

Бір сабаққа 15-20 әр түрлі сурет,сызба нұсқа кестелерді пайдалануға болатындығында.

Бұл жұмыстарға уақытты аз жұмсауға үнемдеуге болады.

Есептеу құрастыруды қысқа уақытта жүзеге асыруға болатындығында

Қосымша ақпаратты пайдалана алу мүмкіндігінің жоғары болатындығында.

Оқушылар білім-білік дағдыларын өздері де мұғалімде үнемі анықтап тоыра алу мүмкіндігінің болатындығында

-Оқушылардың сабаққа зеиін ынтасы жақсарды

-Шыгармашылық тапсырмаларға барлығы біртіндеп төселе бастады


Математика сабағында да әр түрлі тәсілдерді игердім

Оқуш-ылардың ойын тапсырмаларға логикалық ойлауға құштар екенін оқушы бойында сенімділік аянбай еңбек етушілік алға ұмтылушылық қасиеттерін байқадым.


-Ана тілінен әр тарау бойынша міндетті түрде шығарма жазу ертегі құрастыру сөз сөйлем құрау жұмыстарын жаңа технология негізінде жүргіздім

Қазіргі заманғы маманға қойылатын талаптар

Құзіреттілік

Мобильділік