Материалдар / Баяндама "Шағын жинақталған мектептегі сабақ беру тәсілі"

Баяндама "Шағын жинақталған мектептегі сабақ беру тәсілі"

Материал туралы қысқаша түсінік

мектептің киыншылыгы туралы

Шатунова Бактыгуль Темирхановна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

09 Маусым 2018

1474

0 рет жүктелген

Жаңартылған бағдарлама Мақала 4 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Тақырыбы: «ШАҒЫН ЖИНАҚТЫ МЕКТЕП: ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ДАМУ БОЛАШАҒЫ» Қазіргі таңда қоғамда болып жатқан елеулі өзгерістер білім беру жүйесінентыс өтпейтіні белгілі. Білім беру саласындағы басты мақсат – еліміздіңәлеуметтік-экономикалық және саяси өміріне белсене қатысуға дайын, бәсекеге қабілетті жеке тұлға дайындау, олай болса, шағын жинақты мектептердің ұстанымы да осыған келіп саяды. Бұл мақсатты орындауда шағын жинақты мектептердегі оқыту жүйесін дамыту, соның ішінде оқу-әдістемелік база құру: арнайы бағдарламалар, оқулықтар, әдістемелік құралдар әзірлеу өзекті мәселелерді шешу қажет.Шағын жинақты мектептердің өзіндік ерекшелігі мұғалім бір мезгілде екі,үш, кейде төрт сыныптың оқушыларымен қатар жұмыс істейді. Бұл ерекшелік оқу-тәрбие жұмыстарының өзгешелігін айқындайды.Бірнеше сыныппен қатар жұмыс істеу оқу-тәрбие жұмысына айтарлықтайқиындық туғызады. Шағын жинақты мектептердің әлі күнге дейін ШЖМерекшелігін ескере отырып әзірлеген қажетті оқу-әдістемелік құралдарменқамтамасыз етілмеуі, мұғалімдердің барлығы дерлік мұндай мектептердежұмыс істеуге арнайы дайындығы жоқ екендігі, оқу-материалдық базаныңәлсіздігі де жағдайды күрделендіре түсуде. Сонымен қатар оқу бағдарламалары барлық типтегі мектептер оқушыларының білім, білік, дағдыларына бірдей талап қоятындықтан, шағын жинақты мектептердің білім сапасына, оқушылардың білім, білік, дағдылары мен олардың жалпы дамуына кері әсерін тигізуде. Қолданыстағы оқулықтар мен дидактикалық материалдар шағын жинақты мектептердің оқу процесін ұйымдастыру ерекшелігін ескермейді және қажетті білім, білік, дағдыларын қалыптастыруға көмектесетін оқушылардың өзіндік жұмыстарын жүргізуге бағытталмаған. ШЖМ үшін әдістемелік құралдар әзірлеу ШЖМ жағдайында оқу-тәрбие жұмысының тиімділігін арттыратыны сөзсіз. Шағын жинақты мектептерде оқытуды тиімді ұйымдастыруда сабақтың мынадай түрлері бар: атап айтсақ, бірпәндік және біртақырыптық оқытуға негізделген сабақтар. Шағын жинақты мектепте оқу үдерісінің тиімділігін арттыруда біртақырыптық сабақтар ұйымдастырудың маңызы зор. Біріктірілгенсыныптарда біртақырыптық оқытудың мақсат-міндеттері төмендегідей:бірнеше сыныптағы мазмұны ұқсас тақырыптарды кіріктіру арқылыжүйелі білім беру;сабақты тиімді әдіс-тәсілдер негізінде ұйымдастыру арқылы мұғалімқызметін оңтайландыру және уақытын үнемдеу;әртүрлі жастағы оқушылардың мазмұны ұқсас материалды біріге отырыпмеңгеруіне жағдай туғызу.Біртақырыптық сабақтардың тиімділігі мынада:оқушылар әртүрлі сыныпта оқығанымен, олардың назарын біртақырыптың мазмұнына аударуға мүмкіндік жасалады;жоғары сынып оқушыларының өткен сыныптағы білімдерін жаңғыртуғажәне жетілдіруге, ал төменгі сынып оқушыларын осы тақырып төңірегінде оза оқытуға мүмкіндік туады;мұғалім бір мезгілде әртүрлі жастағы балалармен бір бағыттағы сабақтыұйымдастыру арқылы оқушылардың бір-біріне көмектесіп, ұжымдық қарым-қатынасқа түсуіне жағдай жасайды, оларды ынтымақтастыққа, ұйымшылдыққа баулиды;оқушылардың бірін-бірі тексеруі және бағалауы жүзеге асады, үлкенсынып оқушысы төменгі сыныптың жұмысын тексеріп бағалау арқылы өзбілімінің сапасын анықтай алады.Осыған орай, бұл үлгідегі мектептер, мүмкіндігінше, бірнеше сыныптыңоқу материалын біртақырыптық жүйеге ыңғайластыруы және соған сәйкесоқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін таңдау керек. Біріктірілген сыныптардағы біртақырыптық сабақтардыңЕрекшеліктеріШағын жинақты мектептің оқу үдерісін ұйымдастыруда бірқатарқиындықтар кездесетіні жасырын емес. Өйткені бұл үлгідегі мектепте мұғалім бір мезгілде екі сыныппен қатар жұмыс істейтіндіктен, сабақтың өзіндік ерекшелігі болады. Осы ерекшелікке байланысты оқу үдерісі бір мезгілде екі сыныпта бірдей ұйымдастырылады. Сондықтан екі, үш сыныптың бір мезгілде қатар оқытылуы оқушыларға да, мұғалімге де психологиялық және әдістемелік тұрғыдан қолайсыздық туғызады.Шағын жинақты мектептердегі оқу үдерісін ұйымдастырудың тиімділігітөмендегі жағдайларға байланысты:сыныптарды бiрiктiрудiң педагогикалық ұтымдылығы мен дұрыстығы;сабақ кестелерiнiң оңтайлы жасалуы;тәрбие мен оқытудың тиiмдi әдiстерi мен түрлерiн таңдау, оларды оқытуүдерiсінде дұрыс үйлестiру және ұтымды пайдалану;сабақтың белгiленген мақсатқа сай неғұрлым тиiмдi құрылуынынанықтау;оқу-тәрбие жұмысының сабақ үстіндегі және сабақтан тыс түрлерiндұрыс үйлестiру;оқушылардың өзiндiк жұмысы мен мұғалім басшылығымен атқаратынжұмысының ұтымды алмастырылуы;оқушылардың бойында бiлiм алу және өздiгiнен оқып бiлу дағдыларынқалыптастыруға баса назар аудару;оқушылардың бiлiмі мен тәрбиелілік деңгейлерi дамуының ғылымидиагностикасы;оқушылардың бiлiм, бiлiктерiн iзгiлiктi педагогикалық ұстанымдарғанегiзделген жүйелi бақылау.Екі, үш сыныппен жүргізілетін сабақ сапалы болуы үшін сабақ кестесіндепәндерді қалай болса солай қоса салуға болмайды. Екі сыныпта екі түрлі пәнді жүргізгеннен гөрі сабақты бір пән бойынша өткізген жеңіл болатынын тәжірибе көрсетіп отыр. Өйткені пәндерді біріктіріп жүргізгенде, мұғалім білімнің бірсаласынан екінші бір саласына көшпей, оның назары бір пәнге бағытталады.Бірпәндік оқыту жүйесі іс жүзінде біртақырыптық сабақтар жүргізугемүмкіндік беретінін атап өткен жөн. Қазіргі шағын жинақты мектептәжірибесінде мұндай сабақтарды ұйымдастырудың тиімділігі арта түсуде.Осыған орай, шағын жинақты мектеп мұғалімдері оқыту үдерісінмүмкіндігінше біртақырыптық жүйеде құрастырғаны дұрыс. Өйткені белгілі бір ортақ тақырып бойынша барлық сыныпқа бірдей бір мезгілде түсіндіргенмұғалімге де, оқушыларға да тиімді. Біртақырыптық сабақтар дегеніміз – бірпән ішіндегі мазмұны ұқсас тақырыптарды екі сыныпта қатарынан оқыту.Біртақырыптық сабақтарды ұйымдастырудың бірқатар артықшылығықарастырылды. Біріншіден, шағын жинақты мектеп төменгі сынып оқушыларының оқуға деген ықыласын табысты дамытуға жағдай жасайды.Екіншіден, біртақырыптық сабақтарды өткізгенде, оқушылардың оқуәрекетін табысты жоспарлау білігі, бір-бірін тексеру немесе өзін-өзі бақылаукезінде жұмыстың барысын бақылау, яғни оқушыны өзіндік жұмыстарғадаярлығын анықтайтын біліктер қалыптасады.Үшіншіден, біртақырыптық сабақтар оқушының сөйлеу мәдениетінқалыптастырады, жолдастарының жауаптарын тыңдау, диалог жүргізумәдениетіне үйретеді, сөйлеу қабілеттерін дамытады. Осыған байланыстысөйлеу қарым-қатынасының аясы кеңейеді, бұл, әсіресе, шағын жинақтымектептер жағдайында өте маңызды.Төртіншіден, біртақырыптық сабақтар практикалық және оқу әрекеттеріндеұжымда жұмыс істей білуге, басқа оқушылардың пікіріне құрметпен қарауға, өз пікірін дәлелдеуге мүмкіндік береді. Әрбір сыныппен тақырып бойыншажүргізілетін сабақтар оқу материалы мазмұнының күрделілігімен анықталады. Әрине, біртақырыптық сабақтарды әзірлеу және өткізу мұғалімнен педагогикалық шеберлікті талап етеді. Бұл жерде, бір жағынан, оқу материалын жоспарлау жұмысы тұрса, екінші жағынан, сабақ құрылымын жетілдіру және оны ұйымдастыру жұмысы тұрады. Оқушылардың белсенділігі, ең бірінші кезекте, сабақ кезеңдерінің реттілігін қатаң сақтауынан емес, сабақты тақырып бойынша жоспарлап, оны әрбір сабаққа сәйкес мақсаты нақты анықталған жағдайда көрінеді.Біртақырыптық сабақтарды жоспарлау оқу бағдарламасының белгілі біртақырыбы немесе тарауы бойынша өтілетін сабақтар мен сабақтан тыс оқужүйесіндегі оқу-тәрбие үрдісі білім беру, дамыту және тәрбие беру қызметтерін іске асыруының қолайлы жолдарын анықтау үшін қажет. Бұл жүйеге негізгі дидактикалық мақсатына байланысты сабақтың әр алуан тұрпаты және түрлерімен қоса, оқушылардың сыныптан тыс және оқудан тыс жұмыстарының басқа түрлері де кіреді. Шағын жинақты мектепте біртақырыптық жоспарлаудың ойдағыдай іске асырылуы, көбінесе, мұғалімнің оқушылар нені білуі керек, қалай оқыту керек, т.б. мәселелерді қаншалықты терең ойластырғанына байланысты. Сондықтан мұғалім біртақырыптық жоспарлауды пәннің оқу бағдарламасымен, білім беру стандартымен мұқият танысудан, пәнді оқыту кезіндегі және берілген тақырып бойынша дидактикалықміндеттерді шешудегі негізгі тәрбиелік мақсаттарды және оқушыларды дамыту мақсаттарын анықтаудан бастауы қажет.Мақсатым:- Біріктірілген сыныптардағы әр оқушының алған білім денгейі мемлекеттік білім стандартына негізделген және бағдарламаға сәйкес болуын көздеу.- Оқушылардың шығармашылық денгейін арттырып, өз беттерінше жұмыс істей білуге дағдыландыру.Ата аналармен тығыз карым - қатынас құру арқылы оқушылардың саналы да тәртіпті шәкірт болуын қалыптастыру, тапсырмаларын орындау барысында жоғары денгейдегі тапсырмаларды орындауға жетекшілік етемін. Бұл мәселе, біріктірілген сыныптар үшін оңай емес, бір 40 минут ішінде үш сыныпқа бірдей білім мазмұнынын толық жақты болуы талап етеді. Мұғалім, яғни ұстаз өз білімділігімен шығармашылық әрекетін толық көрсетіп, балаға берген білімі мол болса, оқушы да оны қабылдап алуға мүмкіндігі болады. Дәлірек айтсақ, мұғалім сабаққа дайындалғанда өзінің әрекетін ойлаумен шектелмей, денгейіне қарай оқушының әрекетіне де мән беруі тиіс. Уақытты тиімді пайдаланып, оқушының өз бетімен тапсырманы орындауына ұдайы жағдай жасалуы қажет.Шағын жинақты мектептің педагогикалық ерекшеліктерін ескерген мұғалім ғана өзінің шығармашылық жұмысын ұйымдастыра алады. Кез - келген әрекет талдаудан басталады.Қорытынды:Шағын жинақты бастауыш мектепте оқушыларды талдауға үйретуде тәсілдер жүйесін мақсатты түрде пайдалана білген жөн. Сабақ - оқытуды ұйымдастырудың негізі. Демек әрбір сабақ - оқу үрдісіндегі шешуші буын, сондықтан ол - оқытуды жетілдіру, қажетті түрлендірулер мен мақсатты нәтижеге жетуді ойластыру. Сонымен бірге жоғары шеберлікті үнемі қажет ететін, дамуды керек ететін, даму үстінде сапалы оқуды іздестіретін үрдіс. Сол үшін бүгін жақсы оқытуымыз керек, ал ертең бүгіннен де жақсы оқуға тиіспіз. Ал, ең бастысы оқушының психологиясына айрықша көңіл бөліп, терең зерттеу жүргізіп, оның барлық тәрбиесін назардан тыс қалдырмаған жөн. Шағын жинақты бастауыш сынып оқушыларының зейіні тұрақсыз болғандықтан, оқушылардың сабақ үстінде бір біріне аландайтындары белгілі. Шағын жинақты мектептің көпшілігіне тән жағдай бір ғана мұғалім басқаратын қосарланған сыныптың сабақ процесі. Мұндай сабақты өткізу мұғалімнен үлкен шеберлікті талап етеді. Сөз соңында өз ойымды белгілі педогог К. Ушинскийдің «Мұғалім өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім. Оқуды, ізденуді тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады» деген пікірмен аяқтауды жөн көрдім.

Қолданылған әдебиеттер тізімі1. Аманжолов С., Аманжолов А., Қосымова Г. Қазақ тілі. 8-сынып. –Алматы: «Мектеп» баспасы, 2010.

2. Әлімқұлова Р., Сәтімбеков Р., Соловьева А. Биология. 8-сынып.Алматы: «Атамұра» баспасы, 2012.

3. Третьяков П.Н., Сенновский И.Б. Технология модульного обучения вшколе. – М.: Новая школа, 1997. – 352 с.4. Қабдықайырұлы Қ., Монахов В.М., Оразбекова Л.Н., Әлібаева Т.Ә.Оқытудың жаңа технологиясы. – Алматы: РБК, 1999.5. Мақпырұлы С., Қыраубайқызы А., Құрманбай Г. Қазақ әдебиеті. 8-сынып. – Алматы: «Мектеп» баспасы, 2012.

6. Ісләмжанұлы К., Тілешова С., Әрінова Б., Баттал Р. Қазақ әдебиеті. 6-сынып. – Алматы: «Атамұра» баспасы, 2011.

Жаңартылған бағдарлама

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!