Б

ЮП-21-7

Бекмурзин Нуртас

nurtas.bekmurzin@mail.ru

Биоцид - адамзатқа қарсы халықаралық қылмыс. Экоцидтен айырмашылығы биоцид тек адам мен басқа тіршілік иелеріне қарсы бағытталған, қасақана және адамдар мен тірі табиғатты жаппай зақымдау қаруын (нейтрондық, биологиялық, химиялық, т.б.) қолданудың көмегімен қарсыласы алдында әскери басымдыққа кол жеткізу және қарулы қақтығыста жеңіске жету мақсатында жоюды білдіреді.

Қазіргі уақытта, биоцидтер - бұл патогендік микроорганизмдердің дамуын тежейтін және зең, саңырауқұлақ, бактериялар, микробтар және т.б. зиянды заттар арқылы барлық организмдерді жоятын химиялық заттар.

Биоцидтерді қолдану барлық дерлік өндірістерде мүмкін, өйткені олар келесі негізгі функцияларды орындайды:

• Материалдардың жоғарғы және ішкі құрылымдарына Бактерияға қарсы әсер(Антибактериальное действие на верхних и внутренних структурах материалов). Олар бояулар мен лактарға, жуғыш заттарға және көптеген сіңдірулерге қосылады.

• Микробқа қарсы әрекет(Противомикробное действие). Фармакологияда Ағынды суларды тазарту үшін қолданылады.

• Тамақ өнеркәсібіндегі консервант ретінде.

• Мұнай-газ саласында(В нефтегазовой отрасли). Сульфатты қалпына келтіретін және темірді тотықтыратын бактерияларды, шырышты және балдырларды жою үшін.

Зең мен түрлі вирустардан, саңырауқұлақтардан алынған биоцид тек белгілі бір талаптарға сай қолданылады.

М ақсаты бойынша келесі биоцидтерді ажыратуға болады:

• Инсектицидтер-жәндіктер зиянкестерін жою. Көбінесе тоқыма және ағаш бұйымдарын өңдеуде қолданылады

• Акарицидтер-кенелерге қарсы.

• Гербицидтер-өсімдіктерді (арамшөптерді) жою. Өсімдіктер зиян келтіруі мүмкін жерлерде қолданылады — жол жиектері, аэродромдар және басқалар.

• Бактерицидтер-бактерияларды жою. Суды тазарту кезінде, бұрғылау ерітінділерін тұрақтандыру үшін, коррозиядан және биологиялық бұзылудан қорғау үшін қолданылады.

• Антибиотиктер-бактерияларға қарсы. Олар медицинада ғана емес, тамақ өнеркәсібінде, ауыл шаруашылығында да қолданылады.

• Фунгицидтер-саңырауқұлақтар мен көгеруді жою. Ауыл шаруашылығында, гүл өсіруде және жылыжай шаруашылығында қолданылады.

• Антисептиктер-зеңге, шірікке қарсы. Құрылыста, тамақ өнеркәсібінде, ағашты сіңдіру үшін, су тазарту жүйелерінде қолданылады.

• Зооцидтер-зиянды ұсақ кеміргіштер мен құстарды жою.

Биоцидтер бөлінеді:

Тотықтырғыш биоцидтер. Негіз-триазин, аминдер, органикалық бром қосылыстары, глютаральдегид, төрттік фосфоний тұзы және аммоний хлориді, изотиазолин, бронопол және гуанидин тұздары. Олардың жасушаға әсері сыртынан да, ішінен де болады. Микроорганизмдер жасуша қабығындағы заттардың тотығуына және жасушалардың ішінен жойылуына байланысты өледі. Олардың кең спектрі бар, олар тез жұмыс істейді, микроорганизмдер оларға үйренбейді, бірақ коррозия, улы қосылыстардың пайда болуына әкелуі мүмкін.

Тотықтырмайтын биоцидтер. Олардың негізі-бром, хлор, сірке қышқылы, хлор диоксиді, озон және сутегі асқын тотығы. Олар тотықтырғыш биоцидтерді қолдану мүмкін емес жүйенің микроорганизмдерінен қорғайды. Бұл органикалық заттар, олар жоғары төзімділікке ие. Олар биофильмді жақсы бұзады, баяу әрекет етеді. Кемшіліктері-тиімді тазарту үшін үлкен шығын, уыттылық және сақтаудың ерекше шарттары, жиі қолданған кезде микроорганизмдерге үйреніп, жаңа штаммдардың дамуы мүмкін.

Б иоцидтерді жақсы мақсатты қолданылуы:

Хлор диоксиді-салқындату жүйелерінде суды өңдеу үшін ең тиімді және экологиялық таза, ол зиянды қосылыстар түзбейді. Ол нөлдік коррозиялық белсенділікке ие. ClO2-ұзақ мерзімді тұрақтылығы жоқ химиялық қосылыс, оны қолданар алдында әр уақытта арнайы қондырғыларда алу керек.

Судың озонизациясы-ең қымбат болып табылады, ол жиі қолданылмайды. Ол жұмыс істейтін газды, диспенсерді немесе эжекторды және суды өңдеуге арналған жұмыс ыдысын жасайтын генераторды қажет етеді.

Сірке қышқылы негізіндегі биоцидтер-концентрат түрінде қолданылады. Көбінесе ол елді мекендердің ағынды суларын, штаммдарды дезинфекциялау үшін қолданылады, сондықтан тұнба көлемінің ұлғаюына жол бермейді.

Сутегі асқын тотығына негізделген биоцидтер-әмбебап болып табылады, барлық зиянды бактерияларды, вирустарды, саңырауқұлақтарды және олардың спораларын жояды. Күкіртті сутекті, ағынды сулардағы цианидті азайту, салқындатқыш суды дезинфекциялау, балдырлардың өсуіне жол бермеу үшін қолданылады. Қолдану оңай және қауіпсіз болып саналады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1.https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B4

2. https://teh-g.ru/stati/biotsidy-svoystva-primenenie-i-tsena-biotsidnaya-obrabotka/

3. https://www.joinesi.com/ru/blog/biocides

4. https://cyberleninka.ru/article/n/biotsidy-primery-mehanizmy-deystviya-i-primenenie/viewer