Borland C++ Builder ортасында бағдарламалар құру.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Оқытушы ______________ Қалымжанова А.Б.

Оқытушы мен студенттер өзара әрекетінің мазмұны мен оны ұйымдастыру

Сабақтын тақырыбы : Borland C++ Builder ортасында бағдарламалар құру.

Қосымшадағы терезелердің және мәзірлердің жұмысын ұйымдастыру. Форма және

мәзірлер

Әдістемелік нұсқаулар

Мәзірлер. Барлық Windows қосымшаларында қолданушы интерфейсінің элементі

ретінде ең көп тараған элемент – мәзір. Мәзір – қосымшада орындалатын командаларды

атқаратын қызметтеріне немесе т. б. белгілеріне қарай бір топқа біріктіріп тиімді пайдалану

үшін қолданылады. Windows қосымшаларында қолданылатын мәзірлерді келесі түрлерге

бөледі:

- Жүйелік мәзір (SystemMenu) – бұл, Windows қосымшаларының барлығына тән мәзір

түрі, сондықтан C++Builder-де қосымша құрғанда жүйелік мәзір форманың өзімен қоса

анықталады. Жүйелік мәзірдің сурет-таңбасы, форманың тақырыптар зонасының сол

жағында, ал оның командаларына сәйкес сурет-таңбалар (,  , немесе ) оң жағында

орналасады және оларды форманың BorderIcons (типі TBorderIcons) қасиетіндегі

biSystemMenu (типі Boolean) мәнін false өзгерту арқылы алып тастауға болады.

Қосымшадағы негізгі мәзір (немесе оны бас мәзір, горизонталь мәзір деп те атайды)

формаға MainMenu компонентінің көмегімен қойылады. Қосымшаның жекелеген

элементтеріне арналып жасалатын контекстік мәзір (тышқанның оң жақ батырмасын

басқанда пайда болатын мәзір) қосымшаға визуальдық емес PopupMenu компонентінің

көмегімен енгізіледі.

Мәзір конструкторын пайдалану. C++Builder ортасында формаға қойылған мәзірдің

пункттерімен жұмыс жасау үшін Мәзір конструкторын (Menu Designer) қолданады. Оны

шақыру үшін формада орналасқан MainMenu немесе PopupMenu компоненттеріне екі рет

шерту керек, я болмаса олардың Items қасиеті шақырылады /1-сурет/.

1- сурет. Мәзір дизайнерінің терезесі.

Жаттығу жұмыстары

Музыка тыңдауды және суреттер қарауды орындай алатын әмбебап қосымша

құрыңыз. Қосымша төрт терезеден тұрады. /1-сурет(а,б,с,д)/

1-сурет. а) Унерверсал программа терезесі

1-сурет. б) Музыка терезесі

1-сурет. с) Суреттер терезесі

1-сурет. д) Анықтама терезесі

1.«Универсал - программа» /Form1/ терезедегі компоненттер қасиеттерінің және

Компоненттің аты Қасиеттерінің мәндері, оқиғалары

Form1 Caption = 'Универсал-программа'

МainMenu1 N1:

Caption = 'Тандау'

N2:

Caption = 'Музыка'

OnClick = N2Click

N3:

Caption = 'Суреттер'

OnClick = N3Click

N4:

Caption = 'Программа туралы'

N5:

Caption = 'Аныктама'

OnClick = N5Click

N6:

Caption = 'Программадан шыгу'

OnClick = N6Click

Animate1 Active = True

FileName = 'D:\WINDOWS\clock.avi'

«Универсал- программа» терезесінің unit1 мәтіні:

#include <vcl.h>

#pragma hdrstop

#include "Unit1.h"

#include "Unit2.h"

#include "Unit3.h"

#include "Unit4.h"

//--------------------------------------------------------------------------- #pragma package(smart_init)

#pragma resource "*.dfm"

TForm1 *Form1;

//---------------------------------------------------------------------------

__fastcall TForm1::TForm1(TComponent* Owner)

: TForm(Owner)

{

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm1::N2Click(TObject *Sender)

{

Form2->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm1::N3Click(TObject *Sender)

{

Form3->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm1::N6Click(TObject *Sender)

{

Form1->Close();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm1::N5Click(TObject *Sender)

{

Form4->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

2. «Музыка» /Form2/ терезедегі компоненттер қасиеттерінің және оқиғаларының

мәндері:

Компоненттің аты Қасиеттерінің мәндері, оқиғалары

Form2 Caption = 'Музыка'

MainMenu1 N1:

Caption = 'Файл'

N2:

Caption = 'Ашу'

OnClick = N2Click

N3:

Caption = 'Жyру'

N4:

Caption = 'Алга'

OnClick = N4Click

N5:

Caption = 'Кейiн'

OnClick = N5Click

Label1 Caption = 'Файл'

Font.Height = -13

Font.Name = 'MS Sans Serif'

Font.Style = [fsBold]

MediaPlayer1 System жапсырмасында орналасқан

OpenDialog1 Dialogs жапсырмасында орналасқан

Edit1 Text қасиеті тазаланады

«Музыка» терезесінің unit2 мәтіні:

#include <vcl.h>

#pragma hdrstop

#include "Unit2.h"

#include "Unit1.h"

#include "Unit3.h"

//---------------------------------------------------------------------------

#pragma package(smart_init)

#pragma resource "*.dfm"

TForm2 *Form2;

//---------------------------------------------------------------------------

__fastcall TForm2::TForm2(TComponent* Owner)

: TForm(Owner)

{

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm2::N2Click(TObject *Sender) // Файл ->

Ашу пунктінің коды

{

if (OpenDialog1->Execute())

{ Edit1->Text=OpenDialog1->FileName;

MediaPlayer1->FileName=OpenDialog1->FileName;

MediaPlayer1->Open();

}

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm2::N4Click(TObject *Sender)

{

Form3->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm2::N5Click(TObject *Sender) {

Form1->Show();

}

//----------------------------------------------------------------------------

3. «Суреттер» /Form3/терезедегі компоненттер қасиеттерінің және оқиғаларының

мәндері:

Компоненттің аты Қасиеттерінің мәндері, оқиғалары

Form3 Caption = 'суреттер'

MainMenu1 N1:

Caption = 'Файл'

N2:

Caption = 'Ашу'

OnClick = N2Click

N3:

Caption = 'Жyру'

N4:

Caption = 'Кейін'

OnClick = N4Click

N5:

Caption = 'Программадан шығу'

OnClick = N5Click

OpenPictureDialog1 Dialogs жапсырмасында орналасқан

Image1 Stretch = True

«Суреттер» терезесінің unit3 мәтіні:

#include <vcl.h>

#pragma hdrstop #include "Unit1.h"

#include "Unit2.h"

#include "Unit3.h"

//---------------------------------------------------------------------------

#pragma package(smart_init)

#pragma resource "*.dfm"

TForm3 *Form3;

//---------------------------------------------------------------------------

__fastcall TForm3::TForm3(TComponent* Owner)

: TForm(Owner)

{

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm3::N4Click(TObject *Sender)

{

Form2->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm3::N5Click(TObject *Sender)

{

Form1->Close();

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm3::N2Click(TObject *Sender)

{

if (OpenPictureDialog1->Execute())

Image1->Picture->LoadFromFile(OpenPictureDialog1->FileName);

}

4. «Аныктама» / Form4/ терезедегі компоненттер қасиеттерінің және оқиғаларының

мәндері:

Компоненттің аты Қасиеттерінің мәндері, оқиғалары

Form4 Caption = 'Анықтама'

BorderIcons = [biSystemMenu]

biSystemMenu =true

biMinimize=false

biMaximize=false

biHelp=false

Label1 Caption =

'Программа мәзірлермен (MainMenu жане PopupMenu

компоненттери ) жумыс жасауды корсететин демонстрациялык

програма болып табылады. Программада музыкалык

файлдарды тындау ушин MediaPlayer, Image, OpenDialog,

OpenPictureDialog компоненттери пайдаланылды.'

WordWrap = True

PopupMenu1 Caption = 'Бул контекстик мәзір -PopupMenu'

Button1 Caption = 'КЕЙIН'

PopupMenu = PopupMenu1

OnClick = Button1Click

«Анықтама» терезесінің unit4 мәтіні:

#include <vcl.h>

#pragma hdrstop

#include "Unit1.h"

#include "Unit4.h"

//---------------------------------------------------------------------------

#pragma package(smart_init)

#pragma resource "*.dfm"

TForm4 *Form4;

//--------------------------------------------------------------------------- __fastcall TForm4::TForm4(TComponent* Owner)

: TForm(Owner)

{

}

//---------------------------------------------------------------------------

void __fastcall TForm4::Button1Click(TObject *Sender)

{

Form1->Show();

}

//---------------------------------------------------------------------------

Өзіндік жұмыс тапсырмалары

1. Ақша айырбастау пунктіндегі таблонның жұмысын мәзірлер арқылы

программалаңыз.

2. Бағдаршамның жұмысын түсіндіруді мәзірлерді пайдаланып программалаңыз.

3. Келушінің сұранысына қарай асхана мәзірінен ақпарат беретін программа құрыңыз.

4. Қолданушының таңдауы бойынша жазықтық фигуралардың /үшбұрыш, төртбұрыш,

трапеция және т. б./ периметрі мен ауданын есептейтін программа құрыңыз.

Мәзірлерді пайдаланыңыз.

Оқытушы ______________ Қалымжанова А.Б.