Ботай мәдениеті

Бөлім 5.2А
Мектеп:

Мұғалім:
Сынып: 5
Қатысқандар : 25
қатыспағандар: 0

Сабақ тақырыбы

Ботай мәдениеті


Оқу мақсаты

5.4.1.1.- Ежелгі адамдардың кәсібін сипаттау


Сабақ мақсаты

Ботай мәдениетіндегі адамдардың кәсібін шығармашылық түрде сипаттау


Бағалау критерийлері

Ботай мәдениетіндегі адамдардың кәсібін шығармашылық түрде: сурет, модельдеу, эссе жазу арқылы сипаттай алады.

Тілдік мақсаттары
Мына терминдерді өз сөздік қорына пайдаланады:
Номад, Қазақ
Топтық байланыста диалог құру үшін
Көшпелі шаруашылық, Тебінді жайлым, қыста тебінді жайылыммен айналысты, көшпелі шарашылық болды тірек сөздері арқылы сипаттайды.


Құндылықтарға баулу

- өз елінің өткен тарихына және ата-баба кәсібіне құрмет
- қоғамдық еңбекке баулу, Қазақстан тарихы дүниежүзі тарихының бір бөлшегі.


Пәнаралық байланыс

Дүниежүзі тарихы: дүние жүзінде Ботайлықтар жылқыны ең алғаш қолға үйреткендер екендігін суреттейді.
Ағылшын тілі: термин nomados- кезбе, номад - көшпенді
қазақ - еркін (араб-түрік сөздігі) анықтайды
Қазақ әдебиеті: 50 сөзден құралатын шағын эссе жазады.
Технология: ермексазды пайдаланып ат әбіздерін жасау.

Алдыңғы білім

Ежелгі адамдардың өмірі мен мәдениеті, салт-дәстүрін, адамдардың шаруашылық өміріндегі өзгерістер мен еңбек құралдарының түрлерін біледі.






Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
Ресурстар

Сабақтың басы
1-5 минут










1.Ұйымдастыру кезеңі.
Сергіту сәті:
М. Маған ұнайды... оған келесі оқушы қосылады, Мағанда ұнайды... сөзтіркесін өзіне ұнайтын сабаққа па?., шығармашылығы ма? т.б айтып бір-бірімен қол ұстасып шартты шеңбер құрғанша дейін жалғасады.
Сергіту сәтінің негізгі мақсаты: ұжым құрап, сабаққа дұрыс бағдар беру.
М. Топқа бөлу іске асатын әдіс: Мозайка жылқыны қолға үйретудегі құрал саймандар: Ер тоқым арба, арқан, шана, таға арқылы әр топта 5оқушыдан 5 топ қалыптасады.
https://www.google.kz/search?q











Сабақтың ортасы
6-35 мин арасы
















































































































36-40 мин арасы









Сабақ соңы
41-45 мин арасы



Миға шабуыл әдісі
Өткен тақырып бойынша сауалнамасын толтырады:
Берілген тұжырымдар ақиқат па, әлде жалған? (+; - белгілерін қойыңыз).
3. Сұрақтарды мұқият оқып, оларға жауап беріңіз.
Жылқыны алғаш қолға үйреткен-ботайлықтар.



Энеолит дәуірінде Солтүстік Қазақстанды мекендеген тайпалар мәдениеті
"Ботай мәдениеті" деп аталады.


Ботай ескерткішіне 1981-1983 жылдар аралығында
профессор Виктор Зайберттің жетекшілігімен қазба жұмыстарын жүргізілді.


Ботайлықтар өз бұйымдарын тері мен
ағаштан жасаған.






М. Алған білгендеріне сүйене отырып, кешеге бүгін қандай байланыс баре екеніні Ойын Уақыт кеңістігі тапсырмасы жасалды.
Әр топ өз алдарына суреттер алады да, өз шығармашылығына сүйене отырып келесідей сұрақтарға жауап береді
Топтарға тапсырма:
- Суреттерде не немесе кімдер бейнеленген?
- Сіздердің ойыңызша уақыт кеңістігін қандай оқиғаға алып келді?
- Бұл кезеңде қандай өзгерістер болды, шаруашылыққа тигізген әсері?
Жауап парағы негізгі сөз тіркестерді жазу:
1.______________________________________
2.______________________________________
3.______________________________________
Топтарға берілетін суреттер
1 топ

2 топ

3 топ


4 топ

5 топ эксперт тобы. Таңдап алынған суреттерде арнайы Б деген жасырын белгі болады, сол белгі арқылы таңдалынатын, бірінші сабақ төңірегінде белсенді болған болған оқушылар таңдалынып алынады.
Мәтінмен жұмыс
Ботайда 133 мыңдай жылқы сүйектері зерттелді. Нәтижесінде анықталғаны,
Ботай жылқылары бұрыннан белгілі жылқылар түріне жатпайтын болып шықты.
Ғалымдар бірауыздан Ботай жылқылары қолға үйретілген деген пікірді ұстанды.
Жылқылар үй шаруасында, аң аулауда қолданылған. Күні бүгінге дейін жылқылар
қолға кеш үйретілген деген пікірлер айтылып келген еді. Ботай жылқысын зерттеп
білуге Солтүстік Қазақстан облысына Новосібір, Мәскеу, Англия, Германия
ғалымдары келді. Ғалымдар Ботай қонысы Еуразия даласындағы мал
шаруашылығы орталығы болған деген пікірге келді.
Дескриптор Білім алушы
- мәтіннен ботайлықтарда мал шаруашылығы дамығанын
көрсететін дәйектерді атайды;
- мал шаруашылығының дамуына сипаттама береді;
- Евразия даласында алғашқы жылқыны ботайлықтар қолға үйреткенің атайды;

Топтар өзінің дайындығын Бәйге әдісімен, яғни, топ дайын болса жалаушаны көтеру арқылы білдіреді.
Бағалау:
Бір шапалақ соғумен топтар бір-бірін мадақтайды.
Саралау: егер түсінбеген немесе көмек қажет жағдайда топ қол көтеру арқылы мұғалімге белгі беріп, мұғалім кеңес беріп бағыттайды.
О. сабақ тақырыбы: Ботай мәдениеті оны шығармашылық түрде пысықтау екенін түсінеді.

М. Дөңгелек әдісі арқылы келесі тапсырмаға көшу
О. - Араб-түрік сөздігі: еркін - қазақ
- Анг: термин nomados- кезбе, яғни осыдан көшпенді және номад.
Әр оқушы дәптерге жазып алады.

О. Шығармашылық жұмыс: Терминдер мен Көшпелі шаруашылық, Тебінді жайлым, қыста тебінді жайылыммен айналысты, көшпелі шаруашылық болды сөз тіркестерін пайдаланып 50 сөзден тұратын эссе жазу.

О. Модельдеу өз шығармашылықты шектемейді. Ермексазды пайдаланып ат әбіздерінің үлгісін жасап келу.
Рефлексия
Райтинг әдісі арқылы бағалау
Оқушылар өздерін бағалайды, оған мұғалім өзінің қалыптастырушы бағалауын қосады.4/5 егер оқушы өзін 4-ке бағаласа, мұғалім 5-ке бағаласа 4/5 болып екі баға да қойылады.
Мысалы:
тапсырма
оқушы
мұғалім

1 тапсырма
4
5

2 тапсырма
4
5

3 тапсырма
4
5

Ортақ баға
4
5


Оқулық (жоба) 5 сынып
Қазақстан тарихы
Авторлық ұжымы:
Ахметова С.Р.
Ибраева А.М.
Кулымбетова А.А.
Магзумов А.С.
Маркабаева А.М.

Саралау– Сіз қандай тəсілмен
көбірек қолдау көрсетпексіз?
Сіз басқаларға қарағанда
қабілетті оқушыларға қандай
тапсырмалар бересіз?
Бағалау– Сіз
оқушылардың
материалды игеру
деңгейін қалай тексеруді
жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау


Топқа бөлген кезде суреттердің бір бұрышына шартты белгі қою арқылы сыныптағы А,В,С оқушыларының бірнеше топта болуын қарастыру маңызды. Және өте белсенді оқушыларды экспертттер тобын қалыптастыру.
Бағалау. Шапалақ соғу арқылы топ бағалайды. Өздерін төмен бағалайтын оқушыларға Райтинг әдісі арқылы дұрыс өз мүмкіндіктерін бағалауға үйрету.
Психологиялық ахуал кезінде оқушы мен мұғалімдер арасында сабаққа уәж туындайды


Шартты белгілер:
М- мұғалім
Т- топ
Ж- жұп
О- оқушы, жеке