Материалдар / Цитология Факультатив сабақ жоспары 10 сынып
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Цитология Факультатив сабақ жоспары 10 сынып

Материал туралы қысқаша түсінік
Факультатив сабақтардың 10-11 сыныптарға ҰБТ-ға дайындалуда өз септігін тигезіді. биология пәнін оқытудап осы қолданбалы курстың көмегі болады деген ойдамын
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
06 Маусым 2019
4436
103 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Пәні: биология

Тақырыбы: «Цитология негіздері»

Курс түрі: қолданбалы

Бағыты: жаратылыстану-математикалық

Бағдары: химия-биологиялық



Түсінік хат



Жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11 сыныптарда биология пәнінен «Цитология негіздері» бағдарлы курсын оқыту оқушылардың білім аясын кеңейтеді және өзінің кәсіптік бағдарын таңдауға бағыт береді. Жыл өткен сайын биология пәнін таңдайтын мектеп түлектерінің саны да артып келеді.

«Цитология негіздері» тақырыбындағы қолданбалы курс бағдарламасы 34 сағатқа лайықтап құрылған. Биологияның білім мазмұныны тіршіліктің құндылығын, оқушылардың жасуша туарлы білімдерін дамыта отырып, табиғаттағы тірі ағзалардың жасушалық құрылысы мен қызметін, цитологиялық негізінің жүйелілігін игеруге, білуге көмектеседі. Бағдарламада мектеп бағдарламасында қамтылмаған жасушаның құрылымдық элементтерін оқып-үйрену қарастырылған. Әртүрлі деңгейдегі пәндік олимпиадаларға дайындауда қолданбалы курс мазмұнында қарастырылған түрлі тақырыптар оқушылардың жалпы логикалық ойлау қабілетін дамытуға, пәнге қызығушылығын арттыруда көмегі болатын сөзсіз.

«Цитология негіздері» қолданбалы курс бойынша бағдарлама

Бағыты: жаратылыстану-матемаика

Бағдары: химия-биология

Білім құрылымындағы курстың орны: «Цитология негіздері» жалпы биологиядағы «Цитология негіздері» таруының құрамды бөлімі.

Курстың мақсаты:

  1. Оқытуды белгілі дәрежеде дараландыру, әрбір оқушының қызығушылығы мен қабілетін анықтау үшін тиімді жағдай жасау.

  2. Оқушының іздене білуге, ойлана білуге, ізденімпаздыққа, еңбектенуге тәрбиелеу.

Курстың міндеттері:

  1. Оқушылардың ой-өрісін кеңейту, өз ойын еркін айта білуге, кез-келген жағдайларды шешуге мүмкіндік жасау

  2. Оқушылардың жалпы дүниетанымын дұрыс қалыптастыруда биологиялық ұғымдарды, көзқарастарды, заңдылықтарды негізгі тірек ретінде пайдалана білу.

  3. Оқушының өз білімін саралауға, өздігінен ізденіп, қорытынды жасауға үйрету.

  4. Биологиядан алған теориялық білімді іс жүзінде пайдалануды жүзеге асыра білуді үйрету.

Мамандыққа бағдарлау: медицина, биотехнология, гендік инженерия, фармакология, селекция, агрономия, педагогика, инженерия.

Пәнаралық байланыс: химия, жалпы биология, жануартану, анатомия, өсімдіктану.

Ұйымдастыру формалары: ауызша түсіндіру, лекция, семинар сабақтар, оқытудың интерактивті тәсілдері, сарамандық жұмыстар, оқушылардың шығармашылық жұмыстары, конференция, ғылыми жобалар дайындау

Қолданбалы курстың мазмұны:

Кіріспе (2 сағат)



Цитология – жасуша туралы ғылым. Цитологияның биология және медицина ғылымдарының жүйесіндегі алатын орны. Жасуша – тіршіліктің қарапайым және қызмет атқаратын өлшем бірлігі. Біржасушалы және көпжасушалы ағзалар. Жасушасыз тіршілік құрылымы. Жасушаны зерттеу әдістері (цитохимиялық, гистохимиялық, микрохимиялық, ультрамикрохимиялық және т.б. әдістер). Ауруларды анықтаудағы жасушаны зерттеудің маңызы.

Жасушаның химиялық құрамы (6 сағат)

Бейорганикалық заттар. Жасушаның атомдық және молекуярлық құрамы. Су. Нәруыз. Нәруыздың молекуласының құрылымдары. Денатурация. Нәруыздың жасуша тіршілігіндегі маңызы. Көмірсулар. Майлар мен липидтер. Нуклеин қышқылдары. АТФ. Жасушаның коллоидтық қасиеттері.

Цитоплазма (8 сағат)

Гиалоплазма. Физикалық-химиялық қасиеттері, химиялық құрамы. Зат алмасудағы орны. Фагоцитоз, пиноцитоз. Мембраналы және мембранасыз органоидтер. Эндоплазмалық тор. Рибосомалар. Гольджи жиынтығы. Лизисомалар. Протеосома, эндосома, аутофагосома, гетерофагосома туралы түсінік. Пероксисома, құрылысы, атқаратын қызметі, химиялық құрамы. Митохондриялар. Мембранасыз органоидтар. Рибосомалар. Полсома туралы түсінік. Пластидтер. Арнайы маңызы бар органоидтар: миофибриллдер, микротүкшелер, кірпікшелер, талшықтар. Олардың құрылысы, атқаратын қызметі, маңызы. Клетка қосындылары.

Ядро (3 сағат)

Ядро. Ядроның химиялық құрамы. Ядро қабықшасы. Ядро сөлі. Ядрошық. Хромосомалар. Ядроның жасуша қызметіндегі орны.

Жасушаның бөлінуі (3 сағат)

Жасуша циклі. Митоздық бөліну. Митоздың биологиялық маңызы. Митоздық хромосомалардың морфологиясы. Эндомитоз. Негізгі формалары, биологиялық маңызы. Мейоз, жыныс жасушалары. Жасушалардың өмір сүру ұзақтығы.

Біржасушалы ағзалардың жасушалық құрылмы (2 сағат)

Бактериялар. Қарапайымдар, олардың жасушалық құрылсы.

Жасушадағы зат және энергия алмасу (4 сағат)

Метаболизм. АТФ-тің жасушадағы орны. Энергетикалық алмасу кезеңдері. Нәруыз биосинтезі және тиімді тамақтану. Жасуша құрылымының түзілу механизмі. Жасушаның химиялық белсенділігің өздігінен реттелуі.

Жасуша физиологиясы (5 сағат)

Жасуша өткізгіштігі. Жасушаның биоэлектрлік қасиеті. Тітіркенгіштігі. Жасушаның қозғалыс реакциялары. Тропизм. Настий. Таксис. Рефлекс. Жасушаның сөл бөлуі (секреция). Жасушаның қартаюы және өлуі. Дегенерация, некроз, олардың биологиялық маңызы. Апоптоз, биологиялық маңызы.

Жинақтап қорытындылау (1 сағат)

















КҮНТІЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР.

10 СЫНЫП. «ЦИТОЛОГИЯ НЕГІЗДЕРІ» БАҒДАРЛАМАСЫ

Тақырыптың аты

Сағат саны

Өткізілу түрі

Білімділік қазынасы

бар-лығы

лекция


І

1



2

Кіріспе.

Жасуша қарапайым және қызмет атқаратынөлшем бірлігі. Жасушаны зеттеу әдістері

2

1



1


1



1





1

Ауызша, түсіндіру, жазбаша, сұрақ-жауап

Танымын кеңейтеді, қызығушылығын арттырады

ІІ


3

4


5


6



7

8

Жасушаның химиялық құрамы

Бейорганикалық заттар.

Жасушаның атомдық және молекулалық құрамы

Су. Гидрофильді және гидрофобты заттар

Нәруыз. Нәруыздың маңызы

Көмірсулар. Майлар мен липидтер.

Нуклеин қышқылдары АТФ.

Жасушаның коллоидтық қасиеттері.

6


1

1


1


1



1

1




1

1


1


1



1

1












1






Ауызша түсіндіру, жазбаша





Есептер шығару






Танымын кеңейтеді, қызығушылығын арттырады

ІІІ

9




10




11




12


13

14

15



16



Цитоплазма. Гиалоплазма. Физикалық-химиялық қасиеттері, химиялық құрамы. Зат алмасудағы орны.

Фагоцитоз, пиноцитоз.

Мембраналы орга-ноидтар.

Эндоплазмалық тор. Рибосомалар.

Гольджи жиынтығы, лизосомалар. Перок-сисома, құрылысы, атқаратын қызметі. Митохондриялар.

Мембронасыз органоидтар.

Рибосомалар.

Полисома туралы түсінік. Пластидтер.

Миофибриллдер, микротүтікшелер, кірпікшелер, талшықтар. Олардың құрылысы және маңызы. Клетка қосындылары.

8

1




1




1




1


1

1

1



1




1








1




1


1

1

1



1


1



















1








Ауызша түсіндіру, жазбаша, ұжымдық жұмыс






Зертханалық жұмыс


Шығармашылық жұмыс


Танымын кеңейтеді, қызығушылығын арттырады

ІV

17


18


19

Ядро

Ядро. Ядроның химиялық құрамы

Ядро қабықшасы. Ядро сөлі.

Ядрошық.

Хромосомалар. Ядроның жасуша қызметіндегі рөлі.

3

1


1


1


1


1


1



Ауызша түсіндіру, топтық жұмыс, жазбаша жұмыс


Танымын кеңейтеді, қызығушылығын артырады

V

20

21




22

Жасушаның бөлінуі

Жасуша циклі. Митоз.

Митоздық хромосомалардың морфологиясы. Эндомитоз. Негізгі формалары, биологиялық маңызы. Мейоз, жыныс жасушалары. Жасушалардың өмір сүру ұзақтығы.

3

1

1




1


1

1




1



Лекция, ауызша түсіндіру, жазбаша жұмыс


Танымын кеңейтеді, қызығушылығын артырады

VІ

23

24

Біржасушалы ағзалар

Бактериялар.

Қарапайымдар немесе біржасушалы ағзалар

2

1

1


1

1



Шығармашылық жұмыс


Танымын кеңейтеді, қызығушылығын артырады

VІІ


25


26


27




28

Жасушадағы зат және энергия алмасу

Метаболизм. АТФ-тің жасушадағы орны.

Энергетикалық алмасу кезеңдері.

Нәруыз биосинтезі және тиімді тамақтану.

Жасуша құрылымының түзілу механизмі.

Жасушаның химиялық белсенділігінің өздігінен реттелуі.

4


1


1


1




1



1


1


1




1




Ауызша түсіндіру, жазбаша, ұжымдық жұмыс



Танымын кеңейтеді, қызығушылығын артырады

VІІІ

29

30




31



32



33

Жасуша физиологиясы

Жасуша өткізгіштігі.

Жасушаның биоэлектрлік қасиеті. Тітіркенгіштігі. Жасушаның қозғалыс реакциялары. Тропизм. Настий. Таксис. Рефлекс.

Жасушаның сөл бөлуі (секреция).

Жасушаның қартаюы және өлуі. Дегенерация, некроз, маңызы.

Апоптоз, биологиялық маңызы

5

1

1




1



1



1


1

1




1



1



1



Ауызша түсіндіру, жазбаша, ұжымдық, топтық жұмыс


Танымын кеңейтеді, қызығушылығын артырады

34

Жинақтап қорытындылау

1


1

Семинар-форум


















Көрсетілімдер: кестелер, сызбанұсқалар, муляждар, модельдер, ылғалды препараттар, слайдтар, электрондық оқулықтар, бейнефильмдер, интерактивті оқыту құралдары, аппликациялар, микроскоптар.

Оқушылар білуі тиіс:

  • Жасушаның ашылу тарихын, зерттелу әдістерін

  • Өсімдік және жануар жасушаларыңн құрылыс ерекшелікт

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!