Дарын Орталығынын тест тапсырмалары 5cынып

5-СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА АРНАЛҒАН РЕСПУБЛИКАЛЫҚ
ОЛИМПИАДА
Пән/Предмет: Қазақстан тарихы
1-15 тапсырмалар [әр дұрыс жауап үшін 1 ұпай беріледі]
1. Адамзаттың қалыптасу тарихы үш кезеңге бөлінеді
А) гоминид, антропос, хомо еректус,
В) хомо хабилес, хомо еректус, хомо сапиенс
С) ардипитек, антропос, хомо сапиенс
D) салехантроп, гоминид, хомо хабилес
E) хомо еректус, хомо сапиенс, ардипитек
2. Патша қорғандары аталған көсемдердің қабірлері табылған қорым
А) Шірік-Рабат
В) Ақтас қонысы
С) Есік обасы
D) Тақсай қорғаны
E) Жебелі қорымы
3. Анықтамалықты мағыналарымен сәйкестендіріңіз
1. Ақинақ; 2. Микролит; 3. Петроглиф
А. бір-екі сантиметрлік ұсақ өткір тастар
Б. скифтер қолданған қысқа темір қылыш
В. жартастағы суреттер немесе жазулар
А) 1-А;2-В;3-Б
B) 1-В,2-Б;3-А
C) 1-В;2-А;3-Б
D) 1-Б;2-А;3-В
E) 1-А;2-Б;3-В
4. Хомо хабилестің сүйек қалдықтары табылған
А) Германияның Неандерталь шатқалынан
В) Қытайдың Чжоукоудяня үңгірінен
С) Индонезияның Ява аралынан
D) Францияның Кро-Маньон жартасты үңгірінен
E) Кениядағы Олдувэй шатқалынан
5. Қазақ жерінде палеолит тұрақтары табылды
А) Тәңірқазған, Бөріқазған
В) Атбасар, Ботай
С) Батпақ, Шілікті
D) Бейіттөбе, Ақтау

Е) Батпақ, Бейіттөбе
6. Неолит кезеңінің жаңалығы
А) баспана салу
В) аң аулау
С) қыш құмыра жасау
D) жылқыны қолға үйрету
Е) кетпенді егіншілік
7. Жетісудің ең көне, аса маңызды петроглифті ескерткіштері
А) Ешкіөлмес петроглифтері
В) Баянжүрек петроглифтері
С) Құлжабасы петроглифтері
D) Таңбалы петроглифтері
Е) Арпаөзен петроглифтері
8. Тасмола мәдениетін қалдырды деген болжам айтылады
А) сақ тиграхаудтар
В) сақ исседондар
С) сақ хаумаваргалар
D) сақ парадарайалар
Е) сақ дайлар
9. «өлмейтін он мың» деп аталатын жеке жасағы болған
А) қаңлы ханының
В) сақ патшасыың
С) ғұн шанүйінің
D) үйсін күнбиінің
Е) парсы патшасының
10. Халықтардың ұлы қоныс аударуына әсер еткен тайпалық мемлекет
А) Ғұндар
В) Сарматтар
С) Сақтар
D) Үйсіндер
Е) Қаңлылар
11. Қазақ жерінде өмір сүрген байырғы тайпалардың түр-тұлғасын зерттеген
ғалым
А) Әлкей Марғұлан
В) Зейнолла Самашев
С) Абдыманап Оразбаев
D) Оразақ Смағұлов
Е) Кемел Ақышев

12. Сармат-савромат дәуіріне жататын Тақсай қорғанынан табылған
А) Үйсін күнбиі
В) Алтын адам
С) Алтын ханшайым
D) Шөже тәңірқұты
Е) Ғажайып тері илеушілер
13. Сарматтардың мал өсірушілер екенін «География» еңбегінде айтып өткен
А) Страбон
В) Геродот
С) Марцеллин
D) Прииск
Е) Полиэн
14. Парсы жазбаларында «сақ» сөзінің мағынасы
А) Жүйрік атты турлар
В) Көшпенділер
С) Азиялық скифтер
D) Еркін адамдар
Е) Құдыретті еркектер
15. «Аргипей» сөзінің латын тілінен аударғандағы мағынасы
А) «Атты жауынгерлер»
B) «Ақ жалды жүйрік аттардың иелері»
C) «Кезбелер»
D) «Салт аттылар»
Е) «Көшпенділер»
16-25 тапсырмалар [әр дұрыс жауап үшін 1 ұпай беріледі]
16. Сақ тайпалары мекендерін сәйкестендіріңіз
1. Тиграхауда; 2. Парадарайа; Хаумаварга
А. Арал бойы мен Сырдарияның төменгі ағысы; Б. Тянь-Шань мен Жетісу
өңірі; В. Сырдарияның жоғарғы бойын Орта Азия аумағын
А) 1-А;2-В;3-Б
B) 1-В,2-Б;3-А
C) 1-В;2-А;3-Б
D) 1-А;2-В;3-Б
Е) 1Б; 2А; 3В
17. Сақтар туралы дерек қалдырған грек ғұламалары
А) Марцеллин, Полиэн, Кассий
В) Плутарх, Прииск, Ктесий
С) Геродот, Страбон, Ктесий
D) Тит Ливий, Луций, Страбон

Е) Марцеллин, Ктесий, Тацит
18. Ежелгі Қаңлылардың археологиялық ескерткіші
А) Қауыншы
В) Берел
С) Ақтас
D) Бесоба
Е) Шілікті
19. Үйсіндер туралы деректер
А) Геродот «Тарих» еңбегі
В) Авеста жазбалары
С) Бехустин жазбалары
D) Хань әулеті кітабында
Е) Тацит «Анналдар» еңбегі
20. Парсы патшасы Кир сақтарға жорық жасаған уақыт
А) б.з.б. 519 жылы
В) б.з.б. 530 жылы
С) б.з.б. 330 жылы
D) б.з. 451 жылы
Е) б.з.б. 145 жылы
21. Кушан патшалығының негізін қалаған
А) Қатпыз
В) Арсақ
С) Кави Кава
D) Сыпатай
Е) Скопасис
22. Үйсіндердің билеушісін атаған
А) Тұмар
В) Хан
С) Күнби
D) Шәнүй
Е) Қаған
23. Қазіргі төрт мемлекетке бөлініп тұрған Қазақстанның шығыс бөлігіндегі
тау қатпарлы аймақ
А) Турфан алқабы
В) Тәңіртау жотасы
С) Оңтүстік Орал аңғарлары
D) Сауыр-Тарбағатай таулары
Е) Алтай сілемдері

24. Б.з.б. 46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек көрсеткен елі
А) Аландар
В) Үйсіндер
С) Сарматтар
D) Ғұндар
Е) Сақтар
25. Оқиғалардың хронологиялық дұрыс ретін анықтаңыз
1. Қаталаун шайқасы; 2. Ескендір Зұлқарнайын жорығы; 3. Мөде шәнүй билігі
А) 1.3.2
В) 2.3.1
С) 3.1.2
D) 2.3.1
Е) 1.2.3
26-30 тапсырмалар [әр дұрыс жауап үшін 3 ұпай беріледі]
Мәтін
Олар төзімді келеді. Күні - түні ат үстінен түспейді, сауда - саттығын да
ат үстінде жүріп жасайды, ат үстінде ішіп - жейді, ат үстінде қалғып
ұйықтайды, тіпті түс де көреді. Жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді.
Олар тау мен орманда көшіп жүреді, жас кезінен ыстық - суыққа, шөлге
үйренген.
Олардың нағыз жүрек жұтқан жауынгерлер делінетіні - олар алыстан
шайқасқанда ұштарына асқан шеберлікпен орнатылған үшкір сүйек бекітілген
найзаларын лақтырады, ал бетпе-бет келгенде өлген-тірілгеніне қарамай
семсерлеседі, жаудың қылышын дарытпайды, мықтап Есілген қыл арқандарын
тастап, жаудың ат үстінде, не жаяу қайрат қылуына мұрша бермей буып алады.
Соғыста шапшаң да оңтайлы, шегініп бара жатып кілт айналып қайта тап
беретін, садақпен атқанын мүлт жібермейтін. Оларда соғыс өнерінің деңгейі
биік болды.
Бойы шағын ғана, кеудесі енді, көзі кішкентай, жыпсық. Үлкен басында
сирек енді ақ түскен сақалы бар, мұрны кішкене жалпайған, көздері кішкентай.
Осы түріне қарамай көсем өз асқақ жүрісімен, ауыр көзқарасымен өзінің
құдыретті тұлға екенін білдіріп ғиззат сезімін тудыратын. Соғыс - кәсібі болса
да, ашушаң емес, өте ақылды, мейірімді кісі тұғын. Қара торы өңді, қара отты
көзді, кең кеуделі, паң жүрісті, аласа бойлы, барлық ғұндар сияқты сақалын
өсірген адам еді. Көзсіз батыр емес, керісінше шайқаста айлакерлігімен көзге
түсетін. Дене күші мен сымбаты бірдей болатын. Ақ көңілді, кең пейілді жан
еді. Жарқыраған қаруы, жинақы шатыры ұқыптылығын көрсететін деген
мәліметтер береді. Көптеген салтанатты шатыры бар еді, оларды әр түрлі
халықтың салттары бойынша дайындады. Қабырғалары алтынмен бекітілген
бір ерекше бай шатыры бар еді. Тұтас шатырды бұзып қайта жинауға болатын.
Шатырдың бағаналары алтыннан соғылып, іші бос, сырықтары мен

қабырғалары қырланған асыл тастармен безендірілген еді. Сарайы
шеберлікпен өңделген бөренелер мен тақтайшалардан салынып, әсем
безендірілген. Биік мұнаралар патша сарайының сәнін келтіріп тұр.
26. Мәтінде айтылған тайпаны анықтаңыз
А) Ғұндар
В) Сақтар
С) Үйсіндер
D) Қаңлылар
Е) Сарматтар
27. Марцеллин мен Прииск деректерінен берілген үзіндіде аталған тайпаның
әскерінің негізін анықтаңыз
А) теңіз әскер
В) жаяу әскер
С) атты әскер
D) әуе әскер
Е) алпауыт әскер
28. Мәнмәтінді зерделеп, аталған тайпаның көсемін анықтаңыз
А) Анақарыс
В) Шегу
С) Тоқсар
D) Мөде
Е) Еділ
29. Мәнмәтінді қолдана отырып дұрыс дәйекті анықтаңыз
I. Патша сарайлары биік мұналармен әсем безендірілген; II. Ескендір
Зұлқарнайынға қарсы соғыста Соғды еліне жасырын өтіп кетіп қатты соққы
берді; III. Тау мен орманда көшіп жүрді, жас кезінен ыстық - суыққа төзімді
келеді; IV. Олар отырықшы-егіншілікпен айналысады.
A) IІІ, I
B) I, II
C) III, IV
D) I, III
E) I, IV
30. Олардың Еуропадағы жеңістерінің құпиясы, әскері жүйе бойынша
құрылғандығы
А) аристократияның болғандығын білдіреді
В) әскери билік жүйесінің болғандығын білдіреді
С) диктатураның болғандығын білдіреді
D) автократияның болғандығын білдіреді
Е) монархияның болғандығын білдіреді

РЕСПУБЛИКАНСКАЯ ОЛИМПИАДА ДЛЯ УЧАЩИХСЯ 5 КЛАССОВ
Пән/Предмет: Қазақстан тарихы
Задания 1-15 [балл за каждый правильный ответ]
1. Становление человечества делится на три этапа:
А) гоминид, антропос, хомо еректус,
В) хомо хабилес, хомо еректус, хомо сапиенс
С) ардипитек, антропос, хомо сапиенс
D) салехантроп, гоминид, хомо хабилес
E) хомо еректус, хомо сапиенс, ардипитек
2. Могилы вождей, названные в честь царских курганов:
А) Чирик-Рабат
В) поселение Актас
С) Иссыкский курган
D) Таксайский курган
E) Могильник Жебели
3. Приведите в соответствие обозначения:
1. Акинак; 2. Микролит; 3. Петроглиф
А. мелкие острые камни размером один-два сантиметра
Б. короткий железный меч, используемый скифами
В. наскальные рисунки или надписи
А) 1-А;2-В;3-Б
B) 1-В,2-Б;3-А
C) 1-В;2-А;3-Б
D) 1-Б;2-А;3-В
E) 1-А;2-Б;3-В
4. Найдены останки хомо хабалеса в:
А) ущелье Неандерталь в Германии
В) пещере Чжоукоудяня в Китае
С) на островах Ява в Индонезии
D)Наскальных пещерах Кро-Маньон во Франции
E) ущелье Олдувэй в Кении
5. На территории Казахстана обнаружены палеолитические стоянки:
А) Борыказган и Танирказган
В) Атбасар, Ботай
С) Батпак, Чиликти
D) Бейттобе, Актау
Е) Батпак, Бейттобе

6. Новизна неолитического периода заключается в:
А) появлении жилища
В) охоте
С) изготовлении керамических кувшинов
D) приручении лошадей
Е) мотыжном земледелии
7. Древние, важнейшие петроглифные памятники Жетысу:
А) Петроглифы Ешкиольмес
В) Петроглифы Баян-Журек
С) Петроглифы Кулжабасы
D) Петроглифы Танбалы
Е) Петроглифы Арпаозен
8. Высказывается предположение, что Тасмолинскую культуру оставили:
А) саки-тиграхауда
В) саки-исседонды
С) саки-хаумаварги
D) саки-парадарайа
Е) саки-дай
9. У него был личный отряд под названием «Десять тысяч бессмертных»:
А) Хан Кангюй
В) Сакский царь
С) Гуннский шаньюй
D) Гуньмо Усуней
Е) Царь Персии
10. Племенное государство, оказавшее влияние на великое переселение
народов:
А) Гунны
В) Сарматы
С) Саки
D) Усуны
Е) Кангюй
11. Ученый, изучавший антропологию коренных племен, живших на
территории Казахстана:
А) Алькей Маргулан
В) Зейнолла Самашев
С) Абдыманап Оразбаев
D) Оразак Смагулов
Е) Кемел Акышев

12. Найдено в кургане Таксай, относящемся к сармато-савроматскому периоду:
А) Гуньмо Усуней
В) Золотой человек
С) Золотая принцесса
D) таниркут Шоже
Е) удивительные кожевники
13. Рассказал в своей работе «География» о том, что сарматы – животноводы:
А) Страбон
В) Геродот
С) Марцеллин
D) Прииск
Е) Полиэн
14. В древнеперсидских источниках саков называли:
А) Турамами с быстрыми конями
В) Кочевниками
С) Азиатскими скифами
D) Свободными людьми
Е) Могучими мужами
15. Значение слова «Аргипей» в переводе с латыни:
А) «Конные воины»
B) «Владельцы скаковых лошадей с белыми гривами»
C) «Бродяги»
D) «Всадники»
Е) «Кочевники»
Задания 16-25 [2 балла за каждый правильный ответ]
16. Сопоставьте место обитания сакских племен
1. Тиграхауда; 2. Парадарайа; Хаумаварга
А. Вдоль Арала и ниже по течению Сырдарьи; Б. Окрестности Тянь-Шань и
Жетысу; В. Верховья Сырдарьи занимают территорию Средней Азии
А) 1-А;2-В;3-Б
B) 1-В,2-Б;3-А
C) 1-В;2-А;3-Б
D) 1-А;2-В;3-Б
Е) 1Б; 2А; 3В
17. Греческие ученые, оставившие сведения о Саках
А) Марцеллин, Полиэн, Кассий
В) Плутарх, Прииск, Ктесий
С) Геродот, Страбон, Ктесий
D) Тит Ливий, Луций, Страбон

Е) Марцеллин, Ктесий, Тацит
18. Археологический памятник древних Кангюй
А) Кауыншы
В) Берел
С) Актас
D) Бесоба
Е) Чиликти
19. Сведения об Усуней
А) в труде Геродота «История»
В) в записях Авеста
С) в Надписи Бехустин
D) в книге династии Хань
Е) в труде Тацита «Анналы»
20. Совершил поход против саков персидский царь Кир в:
А) 519 г. до н.э
В) 530 г. до н.э.
С) 330 г. до н.э.
D) 451 г. до н.э.
Е) 145 г. до н.э.
21. Основал Кушанское царство
А) Катпыз
В) Арсак
С) Кави Кава
D) Сыпатай
Е) Скопасис
22. Правителя Усуней называли
А) Томирис
В) Хан
С) Гуньмо
D) Шаньюй
Е) Каган
23. Горная зона в восточной части Казахстана, разделенная на четыре
современных государства
А) Долина Турфан
В) Хребет Тянь-Шань
С) ущелье южного Урала
D) Горы Сауыр-Тарбагатай
Е) горный массив Алтая

24. В 46-36 гг. до н. э. государственные объединение, где Кангюй оказывали
помощь против Китая
А) Аланы
В) Усуней
С) Сарматы
D) Гунны
Е) Саки
25. Определите хронологически правильный порядок событий
1. Битва при Каталауне; 2. Поход Александра Македонского; 3. Власти Може
шаньюй
А) 1.3.2
В) 2.3.1
С) 3.1.2
D) 2.3.1
Е) 1.2.3
Задания 26-30 [3 балла за каждый правильный ответ]
Текст
Они очень терпеливы. День и ночь они живут на лошади, на ней продают
и покупают; так и спят, прилегши только к сухопарой шее своего коня, и грезят
там преспокойно. На лошадях же они рассуждают сообща о всяких своих
делах. Они настолько закаленные, что им не нужен огонь. Они кочуют по
степям, горам и лесам и с детства привыкают к холоду, голоду и жажде, умеют
их преодолевать.
Говорят, что они настоящие воины, бесстрашные, - они издалека бросают
свои копья, снабженные искусно сработанными наконечниками из кости, когда
сражаются. Сражаются они луками со стрелами и мечами, а также используют
арканы. Опустошения совершают на больших пространствах нестройными
толпами, сражаются в клинообразном строе. Они заслуживают того, чтобы
признать их отменными воителями, потому что издали ведут бой стрелами, а
сойдясь врукопашную с неприятелем, бьются с беззаветной отвагой мечами и,
уклоняясь сами от удара, набрасывают на врага аркан, чтобы лишить его
возможности усидеть на коне или уйти пешком. У них был высокий уровень
военного искусства.
Он был горделив поступью, метал взоры туда и сюда и самими
телодвижениями обнаруживал высоко вознесённое своё могущество.
Любитель войны, сам он был умерен на руку, очень силён здравомыслием,
доступен просящим и милостив к тем, кому однажды доверился. По внешнему
виду низкорослый, с широкой грудью, с крупной головой и маленькими
глазами, с редкой бородой, тронутой сединою, с приплюснутым носом, с
отвратительным цветом.
Он отличался от своих военачальников неприхотливостью, носил

простую одежду, не украшал оружие золотом, на пиру ел из деревянной
тарелки. Он был грубым и раздражительным, что проявлялось при проведении
переговоров. Он настаивал на выполнении своих требований безжалостно и
свирепо. В то же время, он оставался неприхотливым. Он очень умный,
добрый, хотя война - его профессия, но не злой человек. Блистательное
оружие, собранный шатер свидетельствуют об аккуратности. У него была один
необычайно богатый шатер, стены которого были скреплены золотом. Можно
было собрать весь шатер, ломая его. Колонны шатра были украшены золотом,
а внутренняя часть пуста, а шесты и стены украшены гранитом и
драгоценными камнями. Дворец был построен из искусно обработанных
бревен и досок и богато украшен. Высокие башни украшают царский дворец.
26. Определите племя, упомянутое в тексте
А) Гунны
В) Саки
С) Усуней
D) Кангюй
Е) Сарматы
27. Определите основную армию племени, упомянутого в отрывке из сведений
Марцеллина и Прииска
А) морское войско
В) пехота
С) конное войско
D) воздушное войско
Е) огромное войско
28. Изучая контекст, определите вождя указанного племени
А) Анахарсис
В) Шегу
С) Тохсар
D) Моде
Е) Атилла
29. Определите правильный аргумент с помощью контекста
I. Царские дворцы богато украшены высокими башнями; II. В войне против
Александра Македонского он нанес сокрушительный удар тайно переходив
Согдий; III. Кочуя среди лесов и гор, закаленные от холода и голода; IV. Они
занимаются оседло-земледельчеством.
A) IІІ, I
B) I, II
C) III, IV
D) I, III
E) I, IV

30. Секрет их побед в Европе в том, что их армия выстроена по системе
А) означает существование аристократии
В) означает существование системы военной власти
С) означает существование диктатуры
D) означает существование автократия
Е) означает существование монархии