Материалдар / ежелгі көшпелілердің дүниетанымы

ежелгі көшпелілердің дүниетанымы

Материал туралы қысқаша түсінік

Ежелгі көшпелілердің дүниетанымын сипаттау

Аманова Кырмызы Елеусиновна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

21 Желтоқсан 2017

1354

0 рет жүктелген

Дүние жүзі тарихы Ашық сабақ 5 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

Мектеп: Көкбұлақ орта мектебі

Сабақ:

Қазақстан тарихы

Тақырыбы: Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы

Күні:6.12.2017ж

Мұғалімнің аты -жөні: Аманова Кырмызы Елеусиновна

Сыныбы: 5

Қатысқандар саны: Қатыспағандар:

Осы сабақта негізделген оқу мақсатты:

5.2.1.2.Ежелгі көшпелілердің дүниетанымын сипаттау

Сабақ мақсаттары:

Барлық оқушылар: Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы біледі.

Оқушылардың басым бөлігі:Наурыз мейрамының маңызын түсінеді.

Кейбір оқушылар: Көшпелілердің наным-сенімдерін , салт-дәстүрлерін бүгінгі күнмен байланыстыра салыстырады,зерттейді.

Бағалау критерийлері

1.Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы оқыған ақпаратын өз сөзімен баяндау.

2.Наурыз мейрамының маңызын түсінеді, мәтін бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені саралау.

3.Көшпелілердің наным-сенімдерінің тарихи маңызына сипаттама беру.

Тілдік мақсат:

Оқушылар орындай алады:

1.Мәтінді оқи отырып ежелгі көшпелілердің дүниетанымын біледі. 2.Тақырып бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені түсіндіреді.

3.Салт-дәстүр, Наурыз мейрамы термининдерін жазбаша сипаттайды.

Пәндік терминдер

Салт-дәстүр, Наурыз мейрамы

Диалогқа қажетті сөз тіркестер

1. Көшпелілер неліктен отпен, күнге табынған?

2. Бүгінгі күнге дейін жеткен салт-дәстүрлер қалай пайда болды?

3. Неліктен көшпелілер жаңа жылды көктемде тойлаған?

4.Қазақстан жерін мекендеген көшпелі тайпаларды ата?

Құндылықтар баулу

Толерантты сана, мәдениет және діни сауаттылылығын құрметтеу,айналадағыларға қамқорлық көрсету.мәдениет пен тілдің ортақтығы

Пәнаралық байланыс

Қазақ әдебиеті, жаратылыстану

Алдыңғы оқу

1.Киіз үйдің құрылысын атаңыздар?

2.Көшпелілер баспанасының ерекшелігі неде?

3.Материалдық мәдениет дегеніміз не?

Жоспар

Жоспарлаған уақыт есебі

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Басы 5+5 минут

І.Ұйымдастыру кезеңі

«Наным –сенімдер сыры» тренингі

Оқушылар шаттық шеңберге тұрып ,бір-біріне наным –сенімдер сөздерінің мағынасын айтады.

ІІ. Ой қозғау.АКТ мүмкіндіктерін пайдалана отырып,

ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы бейнежазба көрсетіледі,осы бейнежазба арқылы жетелеуші сұрақтар қойылып, жаңа тақырыптың оқу мақсатымен таныстырылады.

Талқылауға арналған сұрақтар

-Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы не білесің?

-Наным-сенім дегеніміз не?

-Сендердің отбасыларыңда салт-дәстүрлер қалай сақталады?

Қалыптастырушы бағалау оқушылардың дұрыс жауаптарын мадақтау. «Үш шапалақ»

Қағаз қималарына жазылған сөздер арқылы топқа бөлу (мереке, наурыз,)

(топтық жұмыс)

Ортасы 20 минут

Білу,түсіну,қолдану

Тапсырма: 1 «Ротация » әдісі

1.топ Көшпелілердің жаңа жылды тойлауы

2. топ Салт-дәстүрлер

3. топ Көшпелілердің наным-сенімдері

Дескриптор:

Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты алады
Бірлесе жұмыс жасайды, маңызды ақпараттарды жазып алады.
Топтар бірін-бірі тыңдайды, бағалайды.

Қалыптастырушы бағалау. «Басбармақ» әдісімен бағалау.

Басбармақ жоғарыға қарай = Мен түсінемін.

Басбармақ көлденең = Мен түсінгендеймін.

Басбармақ төмен қарай = Мен түсінбедім.

Маркер, ватман,

Оқулық 5 кл

Тапсырма: 2 Талдау

топтарға тапсырма: (деңгейлік тапсырмалар)

1 деңгей.

Венн диаграмасы

31 желтоқсан

22наурыз

ІІ деңгей.

Ұғымдар арасына сәйкестік нұсқасын қой.

Наурыз

Жаңа күн

Салт-дәстүр

Көк тас

Тазартатын қасиеті бар зат

От

Оттың басқа атауы

Аластау

Самарқан

Наным-сенім

Екі оттың арасынан өту

Аластау

Наным -сенім

Отқа табыну

ІІІ деңгей

Тарихи диктант.

Жаңа жыл- «....» ежелден бері тойланып келе жатқан ... мерекелердің бірі. Ғалымдардың пікірінше, ол осыдан ... бұрын пайда болған. Наурыз- күн мен ... теңелген кезі. «Наурыз»-ежелгі ... сөзі, «жаңа ...» деген мағынаны білдіреді. Көшпелілер Наурыз мерекесі тойланатын күнді «Ұлыстың ... ...» деп атаған. Бұл күнді Орталық ... мекендеген көптеген халықтар «Самарқанның көк тасы ... ....» деп дәріптейді. Бұл мейрам Өзбекстан, ..., ...., ...., Иран, Пәкістан, Ауғанстан және т.б. елдерде кеңінен тойланады.

Дескриптор

-Салыстырады, талдау жасайды

- Сәйкестендіреді

- Оқулықпен жұмыс жасайды, жазу сауаттылықтары қалыптасады

Жинақтау

Тапсырма: 3.

Тест жұмысы:

1.Наурыз қай жылдан бастап пайда болған?

А)3000 жылдай ә)5000 жылдай б)4000 жылдай в)7000 жылдай

2.Наурыз меркесі тойланатын күнді.... а)Салт-сананың қалыптасқан уақыты ә) Ұлыстың ұлы күні б) мейрам в)жаңа жас

3. Неліктен көшпелілер жаңа жылды көктемде тойлаған? А) «Самарқанның көк тасы жібіген күн» деп дәріптегендіктен. Ә)Реніштің кешірілген күні болғандықтан б) күн мен түннің теңелген күні болған.

4. Жас келін табалдырықты алғаш аттағанда... а)аластау ә)отқа май құю дәстүрі б) күнге табынған.

5.Көшпелілердің күнге табынғандығы туралы жазылды а)ежелгі парсы жазбаларында ә) антикалық жазбаларда б)ежелгі парсы және антикалық жазбаларда.

Дескриптор:

Оқушылар тақырыпқа байланысты білімдерін жинақтады.

Тарихи диктант

Тест жұмысы

Соңы 5 минут

Инсерт әдісі

Білдім	Білемін	Білгім келеді

Кесте

Рефлексия:

«Білім кемесі»

Оқушылар кеменің желкенің бояу арқылы өздерінің қаншалықты түсінгендіктерін айтады.

Түстер бойынша рефлексиясын жасайды.

Білім кемесі, маркер

Бағалау критерийлері

Дескриптор

Балл

1. Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы оқыған ақпаратын өз сөзімен баяндап анықтайды.

1. Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты табады.

2.Алған мәліметтерін нақты түсіндіреді.

3-балл

2-балл.

2. Наурыз мейрамының маңызын түсінеді, мәтін бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені талдайды.

Негізгі мәселелеріне тоқталады.

1. Наурыз мейрамына талдау жасап, өзіндік мәселесін шешеді.

2.Наурыз мейрамының маңыздылығын түсінеді.

3-балл

2-балл

3. Көшпелілердің наным-сенімдерінің тарихи маңызына сипаттама бере отырып, топпен және жұппен жұмыс жасай алады, негізгі мәселелерін ашып көрсетеді

1. Көшпелілердің наным- сенімдері және оның түрлерін ашып көрсетеді

2.Наным -сенімдерді не жататынын айтып береді.

3-балл

2-балл

Қосымша ақпарат: Интернет,АКТ

Саралау: Қосымша көмек көрсетуді «Ротация» әдісі бойынша жоспарлаймын. Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты табады

Өзге топтардың айналмалы бекеттеріне жазып қалдырады

Топтар бір бірлерін тексереді.

«Инсерт» әдісі

Тренинг: ««Наным -сенімдер» сыры»

Топтарға тапсырма.

/ Диалог және қолдау көрсету\

«Топтық жұмыс»

Қабілеті жоғары оқушыларға деңгейлік тапсырма беремін.

І деңгей. ВЕНН диаграммасы.

ІІ деңгей. Ұғымдар арасына сәйкестік нұсқасын қой.

Ерекше қолдауды қажет ететін оқушылар үшін деңгейлік тарихи диктант тапсырмасын беремін.

« Білім кемесі» әдісі

Оқушылар кеменің желкенін бояу арқылы өздерінің қаншалықты түсінгендіктерін айтады.

Түстер бойынша рефлексиясын жасайды.

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Бұл сабақта қалыптастырушы бағалау

«Басбармақ»

«Өзара бағалау»

«Үш шапалақ»

«Білім кемесі»

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

«Наным –сенімдер сыры» тренингі

Сабақ бойынша рефлексия

Дейінгі рефлексия:

Мен өткізілетін сабағымның сәтті аспектілері

1.Сабақ мақсаттары мен міндеттері орындалды ма? 2.Оқушылар нені үйренді?

3.Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

4. Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

5. Сабақта уақыт кезеңдері сақталды ма?

Жалпы оқушыларды бағалау:

Сабақтың жақсы екі аспектісі (оқытуға,үйренуге қатысты.)

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту және үйрену)

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктерін сараптау

Ұғымдар арасындағы сәйкестікті қой

Наурыз	Жаңа күн
Салт -дәстүр	Көк тас
Тазартатын қасиеті бар зат	От
Оттың басқа атауы	Аластау
Самарқан	Наным – сенім
Екі оттың арасынан өту	Аластау
Отқа табыну	Наным –сенім


Сабақ: Қазақстан тарихы		Тақырыбы: Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы 2-сабақ
Күні:11.12.2017ж		Мұғалімнің аты -жөні: Аманова Кырмызы Елеусиновна
Сыныбы: 5		Қатысқандар саны: Қатыспағандар:
Осы сабақта негізделген оқу мақсатты:		5.2.1.2.Ежелгі көшпелілердің дүниетанымын сипаттау
Сабақ мақсаттары:		Барлық оқушылар: Ежелгі көшпелілердің салт-дәстүрлерітуралы біледі.
		Оқушылардың басым бөлігі:көкпар, аударыспақ ойынының маңызын түсінеді.
		Кейбір оқушылар: Көшпелілердің саятшылық өнерінің, салт-дәстүрлерді бүгінгі күнмен байланыстыра салыстырады,зерттейді.
Бағалау критерийлері		1.Ежелгі көшпелілердің салт-дәстүрлері туралы оқыған ақпаратын өз сөзімен баяндау. 2.Көкпар ойынының маңызын түсінеді, мәтін бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені саралау. 3.Саятшылық өнеріне сипаттама беру.
Тілдік мақсат:		Оқушылар орындай алады:
		1.Мәтінді оқи отырып ежелгі көшпелілердің салт-дәстүрлерін біледі. 2.Тақырып бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені түсіндіреді. 3.Салт-дәстүр, көкпар, саятшылық термининдерін жазбаша сипаттайды.
Пәндік терминдер		көкпар, саятшылық
		Диалогқа қажетті сөз тіркестер Көшпелілердің қандай салт-дәстүрлері бүгінгі күнге дейін сақталды? Көшпелілер ата-баба рухын қалай дәріптеді?
Құндылықтар баулу		Толерантты сана, мәдениет және діни сауаттылылығын құрметтеу,айналадағыларға қамқорлық көрсету.мәдениет пен тілдің ортақтығы
Пәнаралық байланыс		Қазақ әдебиеті, бейнелеу өнері
Алдыңғы оқу		1. Көшпелілер жаңа жылды қалай тойлаған? 2. Неліктен көшпелілер жаңа жылды көктемде тойлаған? 3. Неліктен көшпелілер от пен күнге табынған?
Жоспар
Жоспарлаған уақыт есебі	Жоспарланған жаттығулар				Ресурстар
Басы 5+5 минут	І.Ұйымдастыру кезеңі «Наным –сенімдер сыры» тренингі Оқушылар шаттық шеңберге тұрып ,бір-біріне жақсы тілектер айтады. ІІ. Ой қозғау.АКТ мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ежелгі көшпелілердің салт-дәстүрлер туралы бейнежазба көрсетіледі,осы бейнежазба арқылы жетелеуші сұрақтар қойылып, жаңа тақырыптың оқу мақсатымен таныстырылады. Талқылауға арналған сұрақтар -Ежелгі көшпелілердің салт-дәстүрлері туралы не білесің? -Сендердің отбасыларыңда салт-дәстүрлер қалай сақталады? Қалыптастырушы бағалау оқушылардың дұрыс жауаптарын мадақтау. «Үш шапалақ» (топтық жұмыс)				Т
Ортасы 20 минут	Білу,түсіну,қолдану « Кезбе тілші » әдісі Тапсырма: 1. Салт-дәстүрлердің қолданылу себебі неде? Оқушылар мәтінмен танысыды және жұппен талқылайды. Әр топ үш сұрақтан дайындайды.Сұрақты параққа жазып, келесі топқа береді.Соңында жауаптарын оқып, талқылайды. Дескриптор: Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты алады Бірлесе жұмыс жасайды, маңызды ақпараттарды жазып алады. Топтар бірін-бірі тыңдайды, бағалайды. Қалыптастырушы бағалау. «Басбармақ» әдісімен бағалау. Басбармақ жоғарыға қарай = Мен түсінемін. Басбармақ көлденең = Мен түсінгендеймін. Басбармақ төмен қарай = Мен түсінбедім.				Маркер, ватман, Оқулық 5 кл
	Тапсырма: 2 « Ойланыңыздар» топтарға тапсырма: мәтінді оқимыз. Сұрақ Көкпар ойыны салт-дәстүрге қалай айналған? Дескриптор - оқып танысады, талдау жасайды -суретпен жұмыс жасайды, Тапсырма: 3. «Саятшылық» мәтінді оқып, танысады. Саятшылық кәсіппе, әлде өнер ме? Дескриптор: Қажетті ақпарат алады Сұраққа талдау жасайды..
Соңы 5 минут Кері байланыс	«Бес саусақ» әдісі Бас бармақ-мен үшін маңызды және қызық Балан үйрек- маған түсініксіз болды. Ортан терек- маған жеткіліті болмады. Шылдыр шүмек- менің көңіл күйім Кшкене бөбек- менің ұсынысым				Сурет
Рефлексия:	«Білім кемесі» Оқушылар кеменің желкенің бояу арқылы өздерінің қаншалықты түсінгендіктерін айтады. Түстер бойынша рефлексиясын жасайды.				Білім кемесі, маркер
Бағалау критерийлері	Дескриптор
1. Ежелгі көшпелілердің дүниетанымы туралы оқыған ақпаратын өз сөзімен баяндап анықтайды.	1. Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты табады. 2.Алған мәліметтерін нақты түсіндіреді.
2. Көкпар ойынының маңызын түсінеді, мәтін бойынша өздігінен талдау жасап, ондағы мәселені талдайды. Негізгі мәселелеріне тоқталады.	1. салт-дәстүрлерге талдау жасап, өзіндік мәселесін шешеді. 2.көкпар ойыны мен саятшылық өнерінің маңыздылығын түсінеді.
3. Көшпелілердің салт-дәстүрлерінің тарихи маңызына сипаттама бере отырып, топпен және жұппен жұмыс жасай алады, негізгі мәселелерін ашып көрсетеді	1. Көшпелілердің салт-дәстүрлері және оның түрлерін ашып көрсетеді .
Қосымша ақпарат: Интернет,АКТ
Саралау: Қосымша көмек көрсетуді «Ротация» әдісі бойынша жоспарлаймын. Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты табады Өзге топтардың айналмалы бекеттеріне жазып қалдырады Топтар бір бірлерін тексереді. «Инсерт» әдісі Тренинг: ««Наным -сенімдер» сыры» Топтарға тапсырма. / Диалог және қолдау көрсету\ «Топтық жұмыс» Қабілеті жоғары оқушыларға деңгейлік тапсырма беремін. І деңгей. ВЕНН диаграммасы. ІІ деңгей. Ұғымдар арасына сәйкестік нұсқасын қой. Ерекше қолдауды қажет ететін оқушылар үшін деңгейлік тарихи диктант тапсырмасын беремін. « Білім кемесі» әдісі Оқушылар кеменің желкенін бояу арқылы өздерінің қаншалықты түсінгендіктерін айтады. Түстер бойынша рефлексиясын жасайды.			Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Бұл сабақта қалыптастырушы бағалау «Басбармақ» «Өзара бағалау» «Үш шапалақ» «Білім кемесі»	Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау «Наным –сенімдер сыры» тренингі
Сабақ бойынша рефлексия			Дейінгі рефлексия: Мен өткізілетін сабағымның сәтті аспектілері
1.Сабақ мақсаттары мен міндеттері орындалды ма? 2.Оқушылар нені үйренді? 3.Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? 4. Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? 5. Сабақта уақыт кезеңдері сақталды ма?
Жалпы оқушыларды бағалау: Сабақтың жақсы екі аспектісі (оқытуға,үйренуге қатысты.) 1: 2: Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту және үйрену) 1: 2: Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктерін сараптау

Көкпар - ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Ойынның атауы “көк бөрте” (лақ) сөзінен шыққан.

Дәстүрлі қазақ қоғамында Көкпарға жасқа толған серкенің семізі таңдалған. Семіз серке терісі жыртылмайды. Орташа салмағы 20-30кг-дай келеді. Басқа малдың терісі жыртылғыш болғандықтан Көкпарға тартпайды.

Көкпар – Орталық Азия халықтары арасында кең тараған ойын түрі.

Көкпар жігіттердің күш-жігерін, төзімділігін, батылдығы мен ептілігін, ат үстінде мығым отыруын қалыптастырады. Сонымен қатар Көкпар – аттың қалай бапталып үйретілгенін, жүйріктігін де сынайтын спорт. Көкпар жаппай және дода тартыс болып екіге бөлінеді. Жаппай тартыста әркім Көкпарды өзі иелік етуге тырысады. Дода тартыста құрамы бірдей екі топ сынға түседі. Мұны кейде марта тарту деп те атайды.

Қазақстанда 1949 ж. Көкпар жарысының жаңа ережесі бекітілді. Осыған сәйкес Көкпар жарысын арнаулы алаңда, командалық сипатта өткізу белгіленді. Ал 1958 жылдан Көкпар бәйге алаңдарда өткізіліп келеді. Алаң көлемі қатысушылар санына байланысты. Егер әр команда 5 адамнан болса, ұзындығы 300 м, ені 100 м, 10 адам болса – 500х200 м, 15 адамнан болса – 700х300 м, 20 адамнан болса – 1000х500 м болады. Алаңның әр бұрышына қызыл жалаушалар ілініп, ал оның екі жағында диаметрі 10 м-лік шеңбер сызылады. Алаң ортасында диаметрі 6 м-лік шеңбердің дәл ортасына Көкпар қойылады. Жарыс басталар сәтте командалар орталық шеңбердің сыртында тұрады. Жарыс алаңындағы төрешінің хабары бойынша басталады. Көкпар тарту қатысушылардың санына байланысты 8 – 15 мин аралығында өтеді. Көкпаршылардың мақсаты – орталық шеңберде жатқан Көкпарды өз командасының “отауына” жеткізу. Көкпар “отауға” жеткізілгеннен кейін, ойын алаң ортасынан қайта басталады. Белгіленген уақыт ішінде қай команда Көкпарды өз “отауына” көп жеткізсе, сол жеңіске жетеді

.^[1][2]

Көкпар - ұлттық ат спорты ойындарының бірі. Ойынның атауы “көк бөрте” (лақ) сөзінен шыққан.

Көкпар – Орталық Азия халықтары арасында кең тараған ойын түрі.

Көкпар алаңындағы тартыс

Саят (саятшылық), жыртқыш құстарды аңға салу, қазақ халқындағы өте ерте замандардан келе жатқан спорттық өнер.

Археологиялық қазба жұмыстары Ежелгі Тұранды мекендеген тайпалар құс салуды тіпті қола дәуірі кезінде-ақ меңгергендігін көрсетеді. Тарих пен мәдениет тұрғысынан қарағанда саятшылықтың дамуы өте қызғылықты. Қазақ саятшылары бүркіт, бидайық, сұңқар, қаршыға, бөктергі, ителгі, сапсаң тағы с.с. көптеген алушы құстарды баптап өздері алатын құстарға түсуді үйреткен. Мұндай өнер қырғыз, араб ішінара түркімендердің арасында да дамыған. өнер. Крестшілер жорығынан кейін араб мәдениетімен танысқан еуропалықтар сұңқар салуды үйренген.

Саятшылықтың бұл түрі әсіресе XII-XIII ғасырда Еуропа елдерінде кең тараған. Қазақ халқы саятшылықты тұрмыстық пайдасы бар өнер ретінде де, көңіл көтеретін табиғатпен етене араласатын спорт ретінде де қараған.^[1]

Қыран құстармен аңға шығады. Саятшылықта өнердің бір түрі. Құс салып аңға шығатын адам «құсбегі» -, деп аталады. Құсбегі де табиғаттан берілген сый. Ол қыран құсты тәрбиелеп, олардың табиғатын түсінеді, қай уақытта аңға шығу керек екендігін біледі. Мұндай адамдар қазір де бар, бірақ аз. Қолға үйрету үшін мына қыран құстар ыңғайлы: бүркіт, сұңқар, қаршыға]=. Негізінде аңшы адамдар – құсбегілер бүркітті қолға үйретіп, аңға салған. Түріне, аңға түсу қабылетіне қарап мына түрлерге бөліп, атаған: тастүлек, мұзбұлақ, көк түбіт, май түбіт, барқын, баршын, т.б. Аңшы құстарды өте жоғары бағалаған. Мұндай құстардың өз жабдықтары болады: құндақ, томағақалпақ, тұғыр, балақ бау, желі бау –байлауыш. Қыран құстарды қолға ұстап, тәрбиелеу үшін өзі бір үлкен ғылыми әдістерді меңгеру керек. Әбден дайын болған бүркітті қыс түскен соң қасқырға, түлкіге, қарсаққа, сайғаққа салған. Жазда, күзде –қазға, үйрекке, қырғауылға, т.б. құстарға салған. Аңшылардың көптен күткен аңға салу күні «сонар» - деп аталған. Сонар – желсіз, ашық күндері. Бұл күндері аңның ізі қарда анық көрінеді. Сонар үшке бөлінеді: 1 – ұзақ сонар, 2- келте сонар, 3 – қан сонар. Қан сонарда аңшының жолы болып олжалы қайтқан. Аңшының аңнан табыспен қайтуы ауылы үшін мереке болған. Олар өздерінің аңшыларын мақтанышпен қарсы алып, оларды мақтан тұтқан. Саятшылық тек қызық үшін уақыт өткізу үшін емес. Ол үлкен өнер

Саят (саятшылық), жыртқыш құстарды аңға салу, қазақ халқындағы өте ерте замандардан келе жатқан спорттық өнер.Археологиялық қазба жұмыстары Ежелгі Тұранды мекендеген тайпалар құс салуды тіпті қола дәуірі кезінде-ақ меңгергендігін көрсетеді. Тарих пен мәдениет тұрғысынан қарағанда саятшылықтың дамуы өте қызғылықты. Қазақ саятшылары бүркіт, бидайық, сұңқар, қаршыға, бөктергі, ителгі, сапсаң тағы с.с. көптеген алушы құстарды баптап өздері алатын құстарға түсуді үйреткен. Мұндай өнер қырғыз, араб ішінара түркімендердің арасында да дамыған. өнер. Крестшілер жорығынан кейін араб мәдениетімен танысқан еуропалықтар сұңқар салуды үйренген.