Ескек есу спорты

Батыс Қазақстан инновациялық-технологиялық университеті

Реферат
Тақырыбы: Ескек есу

Орындаған: Сейткалиев Сенім
Тексерген:PhD,қауымдастырылыған
профессор
Мендигалиева Аягоз Сәрсенбайқызы

Орал 2023

Жоспар
1.Кіріспе………………………………………………………………………3
2.Негізгі
бөлім……………………………………………………………………………4
1-Ескек есу спортының шығу тарихы
2-Ескек есу спортының ережелері
3-Қазақстандағы ескек есу спортының шығу тарихы
4-Ескек есудің пайдасы
5-Батыс Қазақстан обылысының ескек есу спортының спортшылары
3.Қорытынды…………………………………………………………………
Қолданылған
әдебиеттер………………………………………………………………………

Кіріспе
Барлық ірі ежелгі өркениеттер ескек есуді мәдениетін дамыту үшін
соғыста да, бейбіт уақытта да қолданды. Көптеген теңіз шайқастарында
жеңіске жеткендер қарсыластарын суда жеңе алатындар болды.
Афиналықтар көбінесе жеңіске жетеді, өйткені Триме сияқты ежелгі
әскери кемелер 170 жылдамдықпен жаудың кемелерін жоғары
жылдамдықпен айдау үшін қолданылған.
Жарыс есу – ең көне және дәстүрлі спорт түрлерінің бірі. Ежелгі
Мысыр мен Римде ескекті галлеялар арасындағы жарыстар өткізілді.
Ескек есу әрқашан балықшылар мен теңізшілер арасында танымал
болғанымен, бұл спорт 1700 жылдарға дейін Темза бойымен ұзын
баржалармен жарысқанда қарапайым азаматтар арасында танымал болды.
Ескектегі ескек есу 1896 жылы Афиныда (Греция) өткен алғашқы
заманауи Олимпиада ойындарының басты оқиғасы болды. Біз білетіндей
есу бүгін 1828 жылы 1839 жылы басталған алғашқы Оксфорд-Кембридж
жарыстарынан және Henley Royal Regatta-дан басталды.
Өзен мен есу мұражайы ескек есудің маңызды артефактілерін сақтайды,
сонымен қатар Египет пен Финикиядан басталған және бүгінде
университет командалары мен олимпиадалықтар жалғастыратын кітапхана
мен іс-шаралар мұрағатын құрды. Мұражайда Henley Royal Regatta мен
әлемге әйгілі Leander Club-тан бастап ескек есу мұрасы сақталған.
Ескек есу өнеріне арналған интерактивті дисплейлер келушілерге спорт
туралы көбірек білуге мүмкіндік береді. Көрмеге қазірдің өзінде Атланта
Олимпиадасында Ұлыбританияның жалғыз алтын медалін жеңіп алған
Стив Редгрейв пен Мэттью Пинсент қолданған қайық, сондай-ақ әлемдегі
ең ескі ескек қайық кіреді.

Ескек есудің мақсаты қарапайым: мәреге бірінші жеткен қайық жарыстың
жеңімпазы деп жарияланады. Мәреге қысқа мерзімде жету үшін
таңқаларлықтай физикалық және ақыл-ой күші, жоғары деңгейлік
шығыстар және командалық сайыста мінсіз синхрондау қажет. Ескек есу
жарысына спортшылар дисквалификациядан аулақ болу үшін ұстануы
керек бірқатар ережелер кіреді. Оларға мыналар жатады:
1. Жолдарды ауыстыру: Олимпиадалық ескек есуде әрқайсысы
жолаққа бекітілген алты бөлек жолақ бар. Шынында да
спортшылар мен командаларға, егер олар қаласа, екінші
қайыққа кедергі жасамау немесе кедергі жасамау шартымен бір
жолдан екінші жолға ауысуға рұқсат етіледі.
2. Жалған старт: зеңбірек атылғанға дейін қайықтар бастапқы
сызықтан шықпауы керек. Спортшыларға немесе командаларға
бір жалған старт алуға рұқсат етіледі (рұқсат берілмей тұрып
бастаңыз). Алайда, егер олар мұны екі рет жасаса, олар
жарыстан шеттетіледі.
3. Олимпиада медалінің жеңімпаздары: Олимпиаданың алтын,
күміс және қола медальдары алты команда немесе спортшылар
қатысқан ақтық жарыста алғашқы үштікке енген яхталарға
беріледі.

Байдаркада және каноэде есу — есу спортының бір түрі. Ол топсаға
бекітілмеген ескек арқылы орындалады. Байдаркада және каноэде есудің
жарысу және слалом түрлері бар. Халықаралық каноэ федерациясына
(1946 жылы құрылған) 54 ел мүше (1991). Олимпиялық ойындар
бағдарламасына 1936 жылдан енгізілген. Дүние жүзі чемпионаты 1938
жылдан өткізіледі. Қазақстандаспорттың бұл түрі алғаш Атырауда
ұйымдастырылды (1955). КСРО халықтарының2-спартакиадасында (1959)
З. Светочева 1 кісілік байдарка жарысында чемпион атанды. В. Образцов
(Алматы) Еуропа чемпионы (1967, Германия), Б. Оспанов (Алматы) пен С.
Бандурин (Теміртау) 2 кісілік каноэмен жарысуда КСРО чемпионы (1982),
А. Акунишников (Орал) дүние жүзі чемпионы (1986) атанды. Байдаркада
және каноэде есу спорты
негізінен Қарағанды, Атырау, ШығысҚазақстан облыстарында дамыған.[1]

(1-сурет)

Академиялық есу — есу спортының бір түрі. Академиялық есу
спорты 19-ғасырдың 1-жартысында Ұлыбританияда пайда
болды. [1]Халықаралық федерациясы 1892 жылы құрылды. Оған 71
ел мүше (1991). Академиялық есу 1900 жылдан Олимпиада, 1962
жылдан дүниежүзілік, 1893 жылдан Еуропалық ойындар
бағдарламасына енгізілген. Қазақстанда спорттың бұл түрі
алғаш 1968 жылы Теміртауда жолға қойылды. Ал 1974 жылдан
бастап республика спортшылары халықаралық жарыстарға қатыса
бастады. КСРО құрама командасы сапында жарысқа қатысқан
В.Дебеслов дүние жүзі чемпионы (1978), А.Бакарасев (1979),
Т.Котлярова (1979), Н.Баранова (1989 жылы) Дүние жүзі
чемпионаттарының, С.Демиденко “Достық ойындарының” қола
жүлдегерлері (1984) атанды.[1]

(2-сурет Академиялық ескек есу жарыстары)

Ескек есудің пайдасы. Кез келген жағдайда физикалық дайындықтың
жетіспеушілігі ерте жүрек-қан тамырлары аурулары үшін маңызды қауіп
факторы екені белгілі. Аптасына кем дегенде 1500 килокалорияны
құрайтын қосымша тұтыну жүрек-қан тамырлары жүйесі үшін оң
қорғаныс әсерін тигізеді. Ескек есуден орташа калория мөлшері көп
болғандықтан, бұл спорт түрі жақсы таңдау болады. Калория аспектісінен
басқа, «дене әсері» деп аталатын нәрсе үлкен рөл атқарады. Келесі
графикалық мысал: Дене (қаңқа бұлшықеттері) тырсылдаса, ең жақсы
қозғалтқыш (қозғалтқыш = жүрек-қан тамырлары жүйесі) сіз үшін не
істейді? Жақсы күш дағдылары мен сау қаңқа - бұл жүрек-қан тамырлары
жүйесінің әсер етуінің алғышарты. Тұжырымдамада есу кезінде
пайдаланушы жүктемені өзі басқарады, сондықтан оны өте аз жүктемемен
жүзеге асыруға болады. Сонымен бірге, күш жаттығуларының оң әсері
егде жастағы адамдарға ерекше әсер етеді: әсіресе қарт адамдарда күш
дағдылары дамымаған, сондықтан төзімділік аймағында ұзақ
жүктемелердің бұлшықет негізі жоғалады. Егде жастағы адамдар үшін
алғышарт - бұл ЭКГ жаттығуын қамтитын алдын-ала медициналық
тексеріс, ол әрине басқа спорт түрлеріне де қатысты. Ескек есу кез-келген
басқа спорт түріндегідей бұлшықет тізбектерінің ынтымақтастығын
қолдайды. Іштің және іштің бұлшық еттері күшейтіледі, яғни дәл қазіргі
кезде жұмыс істейтін, негізінен қимылсыз жұмыс жасайтын бұлшықет
бөліктері. Ескек есу - бұл тамаша сауықтыру спорты.

Батыс Қазақстан обылысының ескек есу спортының спортшылары.
Бровкова Мария Сергеевна 2005 жылы Орал қаласы Круглоозерное
ауылында дуниеге келген.Байдарка және каноэ есуден Халықаралық
дәрежедегі спорт шебері. Қазақстан Республикасы чемпионатының
бірнеше дуркін жеңімпазы. Жастар арасында екі дркін Әлем чемпионы,
ересектер арасында Әлем кубогы кезеңінің жеңімпазы. Азия ойындарың
қола жулдегері.
Бровкова Мария Сергеевна Батыс Қазақстан облысының жетекші
спортшысы. 2023 жылғы Жазғы Азия ойындарының екі дуркін жулдегері.

(3-сурет. Бравкова. М жазғы Азия ойындарынан қола жүлде алған сәті)

Қорытынды. Ескек есу Олимпиада ойындарының ресми бағдарламасына
енген су спорты. Бұл жылдамдықты қажет ететін спорт. Спорттық
қайықтарда спортшылар жылжымалы орындықтарда отырады, арқалары
қозғалыс бағытына қарап, ескектерді пайдаланып қайықты мүмкіндігінше
тез қозғау үшін, әдетте тұщы өзендерде (өзендерде, көлдерде немесе)
арнайы спортпен шұғылдану үшін салынған тректер), жолақтар бойынша
бөлінген, кім жылдам екенін білу үшін қатар жарысады, бірақ кейде олар
теңізде де жарысады. Мұны бір, екі, төрт, сегіз немесе одан да көп адамға
дейінгі қайықтардың әртүрлі санаттарында қолдануға болады.
Әрбір ескекші қайықтың түріне байланысты бір немесе екі ескекті
қолданып қайықты басқара алады. Кейбір қайықтарда спортшыларға
бағыт пен есу жылдамдығын беруге жауапты штурманның болуы да
мүмкін. Қазіргі уақытта Олимпиадалық және Панамерикандық ойындарға
арналған осы түзу жолдың ресми қашықтығы 2000 м құрайды. Кемелерде рульдік басқарушымен немесе скифсіз - бір, екі, төрт немесе сегіз
компонентті болуы мүмкін.
Руль жүргізушісі, ескек еспейтін және ескекшілерге басшылық жасау мен
оларды көтермелеуге жауапты мүше компоненттің есебіне кірмейді.
Әйелдер үшін де, жеңіл салмақ категориясында даулар бар.
Жақсы көрсеткішке жету үшін есу спортшысы төрт мақсатқа жету
үшін көп жаттығуы керек: жылдамдық, ептілік, төзімділік пен күш.
«Төрт элемент» қажет, өйткені ескек қайықта гармоникалық және
ұжымдық ойынмен ерекшеленгенімен, спорт ескектердің дәйекті және
ырғақты қозғалыстарына негізделген.
Барлығы теңдестірілген және функционалды жұмыс істеуі үшін спортшы
алға қарай жылжу үшін су ортасын тірек нүктесіне айналдырып, олардың
қозғалысын басқаларымен бірге үйлестіруі керек. Дағдылардың
жетіспеушілігі ескектердің «инсультті іліп қою» деп атайтындығына, яғни
ырғақтың бұзылуына себеп болуы мүмкін.
Спортшының техникасы ескекті қалай пайдалану керектігіне де, тербеліс
тудырмай қайыққа қалай жақсы енуге негізделген. Адамның денесі рельсте қозғалатын доңғалақты орындықта (арбада) отыру - қисайып,
тізелерінен алшақтап, өкшелер аяқтың ұшымен байланыста болуы керек.
Ұзартылған қолдар ескек білігін қатты қаттылықсыз, бірақ үлкен
шеберлікпен ұстап тұруы керек. Әрбір ескекшінің артқы жағында қайық
қозғалатын бағытқа (садақ деп аталады) болады. Спортшының
аяқтарының, қолдарының және арқаларының қозғалысы инсульт күшін
анықтайды.

Қолданылған әдебиеттер
1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев –
Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 589800-123-9, II том;
2. Қазақ энциклопедиясы, 1-том