Фастфудтың бала денсаулығына әсері

Тайшығара Айжан

Алтынсарин ауданының Ы.Алтынсарин атындағы

Обаған орта мектебінің 9 сынып оқушысы

Жетекшісі: Мамаев Ерлан Бораншыұлы

Ы.Алтынсарин атындағы Обаған орта мектебінің

денешынықтыру пәнінің мұғалімі

Обаған ауылы, 2021 жыл

Қарқынды даму үстіндегі жас мемлекетімізге өзге елдердің алдыңғы қатарлы ғылыми жаңалықтарымен қатар, қазақ халқының менталитетіне сай емес мәдениетінің, әртүрлі ағымдарының енуі кері әсерін тигізіп жатады. Шетелден келген фастфуд өмірімізге кеңінен кіріп алған. Бүгінгі күні «жылдам тамақсыз» демалыс күніміз өтпейді, ал оның зияны туралы көп айтылып жатса да қажетіндей мән беріліп жүрген жоқ деп санаймын.

Фастфуд немесе жылдам тамақтану - бұл энергияға бай барлық тағам түрлеріне арналған жалпы термин, өйткені олардың құрамында май, қант, тұз көп, бірақ ақуыз, талшық, витаминдер мен минералдар сияқты басқа да маңызды қоректік заттар аз.

Дегенмен, фастфуд көптеген балаларға өте тартымды, өйткені олардың дәмі, бағасының төмендігі және оны пайдаланудың ыңғайлылығы (пісіру немесе дайындықты қажет етпейді) зор. Балалар, әдетте, тағамның бұл түрі денсаулығына қалай әсер ететінін түсінбейді, сондықтан жылдам тамаққа тәуелді болуы мүмкін.

Сондықтан, фастфудтың зияны туралы ғылыми дәлелдеген мәліметтермен таныстырудың маңызы зор.

Фаст-фуд, фаст-фуд тағамы, фаст-фуд (ағылшыннан аудармасы: тез және тез дайындалатын тағамдар мен тағамдар) - жеңілдетілген немесе ас құралдары алынып тасталатын немесе үстелден тыс тамақтану және пісіру уақыты аз тағам.

Пайдасыз тағамның жағымсыз жақтары

Фастфудты үнемі жеу семіздікпен қатар жүретін эмоционалды және өзін-өзі бағалау проблемаларымен қатар кейінгі өмірге денсаулыққа созылмалы аурулар сияқты ұзақ мерзімді зиян әкеледі. Бір реттік тамақтану кезінде сәйкесінше жасөспірімдер мен кішкентай балалар үшін күнделікті калория мөлшеріне 160 және 310 қосымша ккал қосады. Ал, денісау адамға 1800-2000ккал қажет болса, жасөспірім балаға 2800-3000ккал қажет.

А және С сияқты дәрумендердің, сондай-ақ магний және кальций сияқты минералдардың жетіспеушілігі жеткіліксіз аурулар мен остеопороздың дамуына, қанттың көбеюіне байланысты тіс ауруының дамуына ықпал етеді.

Көптеген жедел тамақ өнімдерінде қауіпті тағамдарды бояу және / немесе зиянды майлардың болуы және тағам дайындау қауіпсіздігінің сақталмауы көбінесе бұл мәселені күрделендіреді.

260 ккал/100г

170 ккал/100г

370 ккал/100г

370 ккал/100г

250 ккал/100г

312 ккал/100г

496 ккал/100г

254 ккал/100г

383 ккал/100г

500ккал/100г

Атопия

Атопия - бұл аллергиялық реакцияларға генетикалық, тұқым қуалайтын бейімділік.

Аптасына үш реттен кем емес фастфудпен тамақтану демікпе, экзема немесе ринит сияқты атопиялық бұзылулардың көбірек болуымен байланысты, демікпе жасөспірімдерде шамамен 40% және жас балаларда 25% жоғары.

Аптасына 4-6 реттен кем емес фастфудпен тамақтану көп мөлшерде аталған тамақты жемеген балалармен салыстырғанда математика мен оқу дағдыларының төмендеуіне әкеледі.

Іш қату

Калориялардың, майлардың, қанттың және басқа да көмірсулардың артық мөлшерін көп мөлшерде ішу баланың тамақтану қажеттілігін өзгертеді және баланың талшықтар, жемістер, сүт және көкөністер жеу ықтималдығын азайтады. Бұл іш қату ықтималдығының жоғарылауына әкелуі мүмкін.

Тәуелділік

Балалық шақта фастфудтың көп мөлшерін тұтыну кейінгі жаста сау тамақтануды қиындатады, тіпті онымен байланысты медициналық проблемалар да белгілі, өйткені балалық шақтағы зиянды тамақтану әдеттері ересек кезінде күшейеді. Фастфудтың қызықты дәмі кейінірек қарапайым тағамның күрделірек және ащы, хош иістерінен дәм тата алмайтындығына әкеледі.

Нашар академиктер

Фастфуд оқу үлгерімінің нашар болуына әкелуі мүмкін, себебі қанттың жоғары мөлшері, қан құрамындағы қанттың төмендеуі мен концентрациясының төмендігі ұзақ уақыт бойы назар аударуды талап ететін тапсырмаларды орындауды қиындатады. Қандағы қанттың ауытқуы көңіл-күйдің өзгеруіне және сергектіктің болмауына әкелуі мүмкін, бұл сабаққа қатысуға құлықты төмендетеді.

Энергияның төмендігі

Фастфуд баланың мектептен тыс сабақтарға қатысуына кедергі келтіруі мүмкін, себебі ол дене белсенділігі үшін жеткілікті қоректік заттармен қамтамасыз етпейді. Дене белсенділігінің жетіспеушілігі балаларды құрдастарынан алшақтатып қана қоймайды, сонымен қатар физикалық және психикалық денсаулығын нашарлатады.

Депрессия

Семіздік өзін-өзі бағалаудың төмендеуіне және депрессияға әкелуі мүмкін. Пайдасыз тамақ жейтін кейбір балаларда семіздік болмаса да, депрессияның пайда болу қаупі жоғары. Депрессия өз кезегінде өсу мен дамудың, академиялық үлгерімнің және әлеуметтік қатынастардың орнауына әсер етеді. Бұл сонымен қатар өз өзіне қол жұмсаудың жоғары қаупіне әкеледі.

Ұйқының бұзылуы

Сусындар мен колаларда көбінесе кофеин болады, олар ұйқыны қиын сынаққа айналдырып, қалыпты ұйқы мен ояту циклін кешіктіреді.

Асқын белсенділік

Ағзаға өте қажетті майлардың қышқылдары, әдетте фастфудта мүлдем болмайды. Оларға омега-3 және омега-6 көп қанықпаған май қышқылдары кіреді, олар болса ағзада өздігінен пайда болмайды, бірақ олар жасуша мембраналарын, сондай-ақ ми мен торда жоғары концентрацияны алу үшін қажет. Мұндай қоректік заттардың жетіспеушілігі қоғамға қарсы мінез-құлықтың жоғарылауымен және мүмкін асқын белсенділікпен байланыстырылады, бірақ мұны растау үшін қосымша зерттеулер қажет.