Қазақ тілін онлайн форматта оқыту: рефлексия мен кері
байланыс-инновациялық шешім
Дүниeжүзiлiк бiлiм бepy кеңicтiгi aнтрoпoцен дәyіріндеүдeмeлі,
қарқынды дaмып, білім-ғылым-иннoвaция триадаcы мeнмектеп
қабырғаcында алғaн білiмді өмірде қолдана білу прaктикалықшеберлігін
негізгі ұстаным ретінде айшықтады.Білім – елдердіңбәсекелестікке
қабілетті болуын қамтамасыз ететін ең тиімді әрі ұзақмерзімді стратегия.
Әсіресе, жұмыс істеу мен оқудың қашықтықта жүзегеасырылуы қоғам
қажеттіліктері мен құндылықтарын, басымдылықтарынқайта қарастыруға
түрткі болды. Білім беру саласындағы модернизацияныңнәтижесінде
онлайн оқыту үдерісіне көшкен білім ордаларының саныкүрт артты және
азаматтардың әл-ауқаты үшін қолжетімді әрі практикағанегізделген,
функционалдық қабілеттерді дамытып қалыптастыратынбілімнің
айтарлықтай маңызды екенін бүкіл әлем мойындап отыр.
Адамзатқа және қоғамға орасан зор өзгеріс әкелетінжаһандану мен
жаңғыртудың әсерінен айналадағы әлем түбегейлі жаңаруда.Мектептер
оқушыларды түрлі мәдениет өкілдерімен әріптестік қарым-қатынас
жасауды, алуан түрлі идеяларды, көзқарастар мен құндылықтардыескеруді
үйретіп келеді. Мұғалімдер қазіргі оқушыларды технологиялардың
көмегімен кеңістік пен уақыт кедергілерін жеңе отырып,бір-біріне сенім
білдіруін және әріптестікте жұмыс істеуін қажет ететін,адамдардың өмірі
ұлттық шекаралар аумағынан тыс мәселелерге байланыстыболатын
әлемде өмір сүруге және жұмыс істеуге дайындауы керек.Бәсекеге
қабілетті қоғам мүшесі ретінде мектеп оқушылары қазіргікүннен бастап
теориялық білімді практикада қолданып, функционалдық
сауаттылықтарын көрсетіп, үйренген дағды мен алғанбілімді өмірде
ұтымды пайдала білуі тиіс. Оның ішінде ақпаратты онлайнжүйеде
қабылдап, оны қорытып кері байланыс жасай алу да бар.
Ғаламтор желісіндегі ақпараттық барьердің құлауы дереккөздерсанының
ұлғаюына әсер етті және әр қолданушы өзіне қажеттідеректі сұрыптап,
өткен сабақтардан алған білімімен байланыстырып, ұштастырабілуі
қажет. Ал ашық желідегі ақпаратты өңдеп, тұла бойынанөткізіп, саралау
және осы уақытқа дейін білген дерекпен сабақтыра білурефлексияның
негізінде жүзеге асады.
Білім беру процесіндегі рефлексия психологиялық тұрғыданкогнитивті
және регулятивті сипатқа ие,себебі ол өзін-өзі танумен қоршаған ортадан
алған жаңа білім-білікті зерделеуге бағытталған. Педагогикалықүрдісте
рефлексия мұғалім мен оқушының арасындағы проблематикалық
сұрақтарды шешіп, өткен тақырыптарды жаңа тақырыппен байланыстыра
алмаудағы қиындықтарды түзетуге көмектеседі.
"Рефлексия" түсінігі мен феномені (латын тіліндеreflexio - " артқа көз
тастау, көңіл бөлу") әуелде философияда пайда болдыжәне адамның өз
санасында болып жатқан барлық нәрселер туралы ойлаупроцесін білдірді.
Басқаша айтқанда, бұл өзін-өзі тану әрекеті адамғаөзінің рухани әлемінің
мазмұнын ашады. Педагогика мен философияның негізінқалаған грек
философтары рефлексиялық қызмет туралы толғанып,адамның өзін-өзі
тануын рефлексиясыз жүзеге аспайтыны алға тартты.
Қазақ тілі сабағын онлайн өткізу барысында педагогикалыққызмет
рефлексиялық сипатта болуы керек, яғни мұғалім оқушылардыңкөзқарасы
мен ішкі дүниесін ескеріп, эмоциялық жағдайын түсінугетырысады.
Педагогикалық процестегі рефлексияның қызметін айшықтау–білім
алушылардың үздіксіз, өзіне баға бере отырып дамуыныңмаңызды шарты.
Қашықтықтан оқыту контекстінде рефлексия мен оқушылардыңкері
байланысын, рефлексивті әрекетін ұйымдастыру үшіндидактикалық
мақсатына қарай әртүрлі сандық құралдар мен қосымшалардықолдануға
болады.
Рефлексиялық әрекетті ұйымдастыруға арналған онлайнвизуализация
құралдары және білім алушылардың жетістіктерін бағалауғаарналған
ресурстар
Қазіргі таңда педагогикалык құзыреттіліктің ішіндеең негізгісі
рефлексивті-талдау құзыреттілігі.Ақпараттық ғасырдабілім беру
саласындағы мультимедиялық ресурстар мен инновациялықжұмыстарды
меңгермеген мұғалім жалпы білікті педагог болып қалыптасаалмайды.
Цифрлық технологиялар дамыған сайын оқу техникасыда бірге нығаюы
қажет.