Сабақтың
ортасы
|
«Миға
шабуыл» әдісі арқылы жаңа сабақтың тақырыбын
ашамын.
Жасушалық инженерия деп
– тірі ағзалардың ұрықтық емес жасушаларын, яғни денелік (сомалық)
жасушаларын бөліп алып, жасанды жолмен біріктіріп, əртүрлі
манипуляциялар жасауды айтады.
Тірі жануарлар жасушаларын ағзадан бөліп алып
оны in
vitro жағдайында қажетті жағдайлар жасау арқылы өсіру идеясын
алғаш рет Клод Бернар деген ғалым айтқан болатын. Осы ғалымның
пікірі бойынша бөлініп алынған жасушалар ағзадан тыс жерде де
өзінің ішкі орта жағдайын сақтап қалуға тырысады жəне неғұрлым жаңа
орта жағдайы табиғи ортаға ұқсас болған сайын, бұл жасушаның
өсіп-өну мүмкіншілігі де арта түседі. Бұл өз кезегінде,
жасушалардың өсіп-өнуіне қажетті жағдай қалыптастырылған жасанды
орта жасап шығару қажеттігін тудырады.
Сəл кейінірек (1885 ж.), У. Ру ағзадан тыс жерде
жасушалардың сақталу мүмкіндігін іс жүзінде дəлелдеп берді. Ол
тауық эмбрионын қабықшасыз тірі күйінде физиологиялық ертіндіде
бірнеше күн сақтай алған. Мұнан кейін (1897 ж.) Леб (Loeb) қан сары
суы мен плазмасы құйылған пробиркада қан жасушалары мен ұлпа
бөліктерін сақтауға қол жеткізді.
3. Ойтүркі. Сұрақтарға жауап
беріңіз.
Ø Жасушалық инженерия дегеніміз
не?
Ø Қай жылы, қай ғалым ағзадан тыс жерде жасушалардың
сақталу мүмкіндігін іс жүзінде дəлелдеп
берді?
Ø Қан сары суы мен плазмасы құйылған пробиркада қан
жасушалары мен ұлпа бөліктерін сақтауға қол жеткізген
ғалым.
Ø Қай жылы, қай ғалым қышқыл ортада адам терісін
сақтап, оның қайтадан реимплантацияға жарамды болатынын көрсетіп
берді?
Ø Қай жылы, қай ғалым алғаш рет зерттеу жұмыстарына
«тамшы» əдісін ендірді?
4. Мәтіннен сан есімдерді теріп жазып, реттік сан
есімдерге айналдырыңыз.
5. Сөздердің орын тәртібін тауып, сөйлемді дұрыс
құрастырыңыз.
Ø қышқыл, ортада, берген, (1898 ж.),
Льюнгрен, реимплантацияға, адам, көрсетіп,оның, жарамды, терісін,
болатынын, сақтап, қайтадан.
Ø алғаш, əдісін, «тамшы»,
(1907 ж.),зерттеу, Р. Гаррисон, ендірді, жұмыстарына,
рет.
Ø орнына, бұл, тромбасын, тауық,
пайдаланған, ғалым, плазмасының, тромбтың,
лимфалық.
6. Екі бағандағы
сөздерден мағынасына қарай сөз тіркесін
құраңыз.
|
Оқушылар кестемен жұмыс
жасайды, толтырады.:
2)
Оқушылар түсінгендерін
дәптерге жазып алады.
|