География функционалдық сауаттылыққа тапсырмалар

География: География салалары

География - адамдар мен олардың орталары арасындағы орындар мен қарым-қатынастарды зерттеу. Географтар Жер бетінің физикалық қасиеттерін де, сол арқылы тараған адам қоғамдарын да зерттейді. Географияны негізгі екі тармаққа бөлуге болады: физикалық география және адам географиясы. Физикалық география қоршаған табиғи ортаға, оның ішінде атмосфераға, жер пішіндеріне, экожүйелерге баса назар аударады. Адам географиясы адамзат мәдениетінің табиғи ортамен қалай әрекеттесетінін және орындар мен орындардың адамдарға әсер ету жолдарын зерттейді. Картография, климатология, қала географиясы сияқты мамандандырылған кіші салалар да бар.

Бос орынды толтырыңыз: Дайындаманы дұрыс сөздермен толтырыңыз.

1. Жер формалары мен экожүйелерді қоса алғанда, табиғи ортаны зерттеу ____ деп аталады.

2. __ адамзат мәдениетінің табиғи ортамен қалай әрекеттесетінін зерттейді.

3. __ карталарды жасауды зерттеу және тәжірибеден өткізу болып табылады.

4. Ауа райы мен климатты зерттейтін география саласы _ деген атпен белгілі.

5. __ география қалалар мен салынған ортаға қарайды.

Қажетті сөздер: климатология, адам географиясы, қалалық, физикалық география, картография

Тест сұрақтары: Әр сұраққа арналған таңдаулардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

1. Физикалық география ең алдымен нені зерттейді?

   • А) Адамзат қоғамдары

   • Б) табиғи орталар

   • в) экономикалық жүйелер

   • Д) Саяси шекаралар

2. Географияның қай саласы мәдени ландшафттарға баса назар аударар еді?

   • А) Физикалық география

   • Б) климатология

   • в) Адам географиясы

   • Д) Картография

3. Қала географиясы нені зерттейді?

   • А) ормандар мен табиғи қорықтар

   • б) мұхиттар мен теңіз тіршiлiгi

   • в) қалалар және салынған орталар

   • Д) Ауа райының заңдылықтары

4. Карталарды жасау мен талдауды қай сала болжайды?

   • А) климатология

   • Б) Картография

   • в) қала географиясы

   • Г) Физикалық география

5. Климатология неге баса назар аударады?

   • А) Халық санының өсуі

   • Б) экономикалық жүйелер

   • в) ауа райы және климат

   • Д) Мұхит ағыстары

Сұрақтарға жауап: келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Адам географиясы физикалық географиядан қалай ерекшеленеді?

2. Картография география саласында неліктен маңызды?

3. Қала географиясы қала құрылысы үшін пайдалы болатын бір жолды сипаттаңыз.

Жауап кілті:

Бос орынды толтыру:

1. Табиғи ортаны, оның ішінде жер формалары мен экожүйелерді зерттеу физикалық география деп аталады.

2. Адам географиясы адамзат мәдениетінің табиғи ортамен қалай әрекеттесетінін зерттейді.

3. Картография - карталарды жасауды зерттеу және практика.

4. Ауа райы мен климатты зерттейтін география саласы климатология деген атпен белгілі.

5. Қала географиясы қалалар мен салынған ортаға қарайды.

Бірнеше таңдау сұрақтары:

1. Физикалық география ең алдымен нені зерттейді?

   • Б) табиғи орталар

2. Географияның қай саласы мәдени ландшафттарға баса назар аударар еді?

   • в) Адам географиясы

3. Қала географиясы нені зерттейді?

   • в) қалалар және салынған орталар

4. Карталарды жасау мен талдауды қай сала болжайды?

   • Б) Картография

5. Климатология неге баса назар аударады?

   • в) ауа райы және климат

Аяқталған сұрақтарды ашу:

1. Адам географиясы физикалық географиядан қалай ерекшеленеді?

   • Адам географиясы адам мен олардың қоршаған ортасының өзара әрекеттесуіне, оның ішінде мәдени және сословиелік әсерлерге баса назар аударады, бұл ретте физикалық география жер формаларын, климатты, экожүйелерді қоса алғанда, табиғи ортаны зерттейді.

2. Картография география саласында неліктен маңызды?

   • Картографияның маңызы зор, өйткені ол географиялық ақпарат пен кеңістіктік қатынастарды түсіну мен визуализациялаудың маңызды құралдары болып табылатын карталарды жасауды және талдауды көздейді.

3. Қала географиясы қала құрылысы үшін пайдалы болатын бір жолды сипаттаңыз.

   • Қала географиясы қалалардың кеңістіктік ұйымдастырылуы туралы мағлұматтар беру, жоспарлаушыларға тасымалдаудың неғұрлым тиімді жүйелерін жобалауға, қала өсімін басқаруға, тұрақты қалалық орта құруға көмектесу арқылы қала құрылысы үшін пайдалы болуы мүмкін.

2-тақырып Жұптық тапсырмалары

Географиялық зерттеу әдістерінің түрлері

Географиялық зерттеу әдістерін негізгі үш түрге бөлуге болады: Өрістік әдістер, Картографиялық әдістер, теориялық әдістер.

1. Далалық әдістер тікелей байқауды және нақты орындардан деректерді жинауды көздейді. Бұған қоршаған ортаның әр түрлі элементтерін зерттеу, картографиялау, өлшеу сияқты іс-шаралар кіруі мүмкін.

2. Картографиялық әдістер географиялық деректерді ұсыну үшін карталарды жасауды және түсіндіруді көздейді. Бұл әдістер кеңістіктегі үлестірімдер мен заңдылықтарды визуализациялауға көмектеседі.

3. Теориялық әдістер географиялық құбылыстарды түсіну үшін теориялар мен модельдерді қолдануды көздейді. Бұл әдістерге көбінесе статистикалық талдау, модельдеу, гипотезаны сынау жатады.

1-тапсырма : Дайындаманы дұрыс сөздермен толтырыңыз.

1. __ Әдістер нақты орындардан деректерді тікелей бақылау мен жинауды көздейді.

2. __ Әдiстер географиялық деректердi көрсету үшiн карталарды жасауды және түсiндiрудi көздейдi.

3. __ Әдістер көбінесе статистикалық талдауды, модельдеуді, гипотезаны сынауды қамтиды.

4. Зерттеу және картографиялау _ әдістерінің мысалдары болып табылады.

5. Кеңістіктегі үлестірулер мен үлгілерді визуализациялау _ Methods негізгі аспектісі болып табылады.

Қажетті сөздер: Теориялық, Картографиялық, Өрістік, Картографиялық

2-тапсырма: Әр сұраққа арналған таңдаулардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

1. Әдістің қай түрі тікелей бақылау мен деректерді жинауды көздейді?

   • А) теориялық әдістер

   • Б) Далалық әдістер

   • в) Картографиялық әдістер

   • Д) Статистикалық әдістер

2. Карталарды жасау үшін қандай әдіс қолданылады?

   • А) Өріс әдістері

   • Б) теориялық әдістер

   • в) Картографиялық әдістер

   • Д) зерттеу әдістері

3. Теориялар мен үлгілерді қолдану қандай әдісті көздейді?

   • А) Өріс әдістері

   • Б) Картографиялық әдістер

   • в) теориялық әдістер

   • Д) Картографиялық әдістер

4. Сауалнама қандай әдістің мысалы болып табылады?

   • А) теориялық әдістер

   • Б) Далалық әдістер

   • в) Картографиялық әдістер

   • Д) Статистикалық әдістер

5. Кеңістіктегі үлестірімдер мен заңдылықтарды визуализациялауға қандай әдіс көмектеседі?

   • А) теориялық әдістер

   • Б) Далалық әдістер

   • в) Картографиялық әдістер

   • Д) Бақылау әдістері

3-тапсырма : Толық сөйлемдердегі келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Далалық әдістің бір мысалын сипаттап, оның географиялық зерттеулерде қалай қолданылатынын түсіндіру.

2. Географиялық зерттеулерде картографиялық әдістер неліктен маңызды?

3. Географиялық құбылыстарды түсінуімізге теориялық әдістер қалай ықпал етеді?

Жауаптары:

Бос орынды толтыру:

1. Өріс

2. Картография

3. Теориялық

4. Өріс

5. Картография

Бірнеше таңдау сұрақтары:

1. Б) Далалық әдістер

2. в) Картографиялық әдістер

3. в) теориялық әдістер

4. Б) Далалық әдістер

5. в) Картографиялық әдістер

Аяқталған сұрақтарды ашу:

1. Далалық әдістің бір мысалы - зерттеу. Зерттеу нақты карталар жасау және ландшафт туралы деректер жинау үшін белгілі бір ауданның ерекшеліктерін өлшеуді және жазуды көздейді.

2. Картографиялық әдістердің географиялық зерттеулерде маңызы зор, себебі олар зерттеушілерге карталар жасауға және түсіндіруге мүмкіндік береді, бұл кеңістіктегі үлестірмелер мен заңдылықтарды визуализациялауға көмектеседі, географиялық деректерді түсінуді жеңілдетеді.

3. Теориялық әдістер қоршаған ортадағы заңдылықтар мен мінез-құлықтарды талдау және болжау үшін модельдер мен теорияларды пайдалану арқылы географиялық құбылыстарды түсінуімізге ықпал етеді. Бұл әдістер көбінесе гипотезаларды тексеру және жаңа мағлұматтар әзірлеу үшін статистикалық талдау мен модельдеуді көздейді.

Географиялық деректерді өңдеу және талдау
Географиялық деректерді өңдеу және талдау – бұл әртүрлі ақпараттарды жинау, сақтау, талдау және көрсету процесі. Бұл мәліметтер географиялық координаттар, климаттық көрсеткіштер, халық саны, экономикалық көрсеткіштер және басқалар болуы мүмкін. Географиялық деректерді талдау көптеген салаларда, мысалы, экология, урбанистика, экономика және т.б. қолданылады. Бұл процесте географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) кеңінен пайдаланылады.

Fill in the Blank: Fill in the blank with the correct words.

1. Географиялық деректерді өңдеу және талдау процесінде __ ақпараттарды жинау маңызды.

2. Географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) __ көрсетеді.

3. Географиялық деректер __, климаттық көрсеткіштер және экономикалық көрсеткіштер болуы мүмкін.

4. __, урбанистика және экономика сияқты салаларда географиялық деректер пайдаланылады.

5. Географиялық деректерді талдау __ көрсетеді және шешім қабылдауға көмектеседі.

Word bank: экологияда, климаттық, сақтау, талдау, географиялық

Multiple Choice Questions: Choose the correct answer from the choices for each question.

1. Географиялық деректерді талдау дегеніміз не?

   • a) Мәліметтерді жинау, сақтау және көрсету процесі

   • b) Тек қана мәліметтерді жинау процесі

   • c) Тек қана мәліметтерді көрсету процесі

2. Географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) не үшін қолданылады?

   • a) Географиялық деректерді жинау үшін

   • b) Тек қана деректерді сақтау үшін

   • c) Географиялық деректерді талдау және көрсету үшін

3. Географиялық деректердің қайсысы дұрыс емес?

   • a) Географиялық координаттар

   • b) Ас мәзірі

   • c) Халық саны

4. Қай салада географиялық деректер кеңінен пайдаланылады?

   • a) Медицинада

   • b) Экологияда

   • c) Спортта

5. Географиялық деректерді талдау қандай артықшылық береді?

   • a) Тек қана деректерді жинауға көмектеседі

   • b) Шешім қабылдауға көмектеседі

   • c) Тек қана деректерді сақтауға көмектеседі

Аяқталған сұрақтарды ашу: Толық сөйлемдердегі келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Географиялық деректерді талдау процесінің негізгі кезеңдерін сипаттап беріңіз.

2. Географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) қалай жұмыс істейді?

3. Географиялық деректерді талдау нәтижелерін қандай мақсаттарда қолдануға болады?

Жауап кілті:

Бос орынды толтыру:

1. географиялық

2. талдау

3. сақтау

4. экологияда

5. климаттық

Бірнеше таңдау сұрақтары:

1. a) Мәліметтерді жинау, сақтау және көрсету процесі

2. c) Географиялық деректерді талдау және көрсету үшін

3. b) Ас мәзірі

4. b) Экологияда

5. b) Шешім қабылдауға көмектеседі

Аяқталған сұрақтарды ашу:

1. Географиялық деректерді талдау процесінің негізгі кезеңдері мыналар: деректерді жинау, деректерді сақтау, деректерді талдау және нәтижелерді көрсету.

2. Географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) деректерді жинап, оларды карта түрінде көрсетеді, бұл талдау және шешім қабылдау үшін қолайлы.

3. Географиялық деректерді талдау нәтижелерін экологияда, урбанистикада, экономикалық даму жоспарларында және тағы басқа мақсаттарда қолдануға болады.

Географиялық сапалық деректерді өңдеу және талдау

Географиялық сапалық деректер – бұл белгілі бір аймақ немесе жер туралы сипаттамалық ақпарат. Сапалық деректерге мысалы, климат, топырақ түрлері, өсімдіктер, жануарлар және халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайы жатады. Бұл деректерді талдау арқылы географтар белгілі бір аймақтағы өзгерістерді, мәселелерді және мүмкіндіктерді анықтайды.

Бос орынды толтырыңыз: Дайындаманы дұрыс сөздермен толтырыңыз.

1. Географиялық сапалық деректерге __, топырақ түрлері және өсімдіктер жатады.

2. __ деректер белгілі бір аймақтың сипаттамаларын береді.

3. Халықтың __ жағдайы да сапалық деректерге кіреді.

4. Географтар деректерді __ арқылы талдайды.

5. Экономикалық жағдайларды зерттеу үшін __ деректер қажет.

Word bank: әлеуметтік, сапалық, климат, талдау, сапалық

Бірнеше таңдау сұрақтары: Әр сұраққа арналған таңдаулардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

1. Географиялық сапалық деректерге не жатады?
   a) Сандық деректер
   b) Сапалық деректер
   c) Картографиялық деректер
   d) Тарихи деректер

2. Географтар сапалық деректерді қалай пайдаланады?
   a) Жерді өлшеу үшін
   b) Ауа райын болжау үшін
   c) Аймақтық өзгерістерді анықтау үшін
   d) Жер бедерін зерттеу үшін

3. Халықтың әлеуметтік жағдайы қандай деректерге жатады?
   a) Сандық
   b) Тарихи
   c) Сапалық
   d) Геологиялық

4. Географиялық деректерді талдау не үшін қажет?
   a) Жерді қазу үшін
   b) Аймақты басқару үшін
   c) Табиғат құбылыстарын зерттеу үшін
   d) Экономикалық даму үшін

5. Қандай деректер топырақ түрлерін сипаттайды?
   a) Сандық
   b) Сапалық
   c) Картографиялық
   d) Тарихи

Аяқталған сұрақтарды ашу: Толық сөйлемдердегі келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Географиялық сапалық деректер дегеніміз не?

2. Сапалық деректерді талдау арқылы қандай мәселелер анықталады?

3. Географиялық деректерді талдау үшін қандай әдістер қолданылады?

Жауап кілті:

Бос орынды толтыру:

1. климат

2. Сапалық

3. әлеуметтік

4. талдау

5. сапалық

Бірнеше таңдау сұрақтары:

1. b) Сапалық деректер

2. c) Аймақтық өзгерістерді анықтау үшін

3. c) Сапалық

4. b) Аймақты басқару үшін

5. b) Сапалық

Аяқталған сұрақтарды ашу:

1. Географиялық сапалық деректер дегеніміз белгілі бір аймақ немесе жер туралы сипаттамалық ақпарат.

2. Сапалық деректерді талдау арқылы аймақтық өзгерістер, әлеуметтік-экономикалық мәселелер және табиғи ресурстардың жағдайы анықталады.

3. Географиялық деректерді талдау үшін статистикалық талдау, картографиялық әдістер және түрлі бағдарламалық қамтамасыз ету қолданылады.

Географиялық үлгілер

Географиялық модельдер — географиядағы күрделі процестер мен заңдылықтарды түсінуге көмектесетін шындықтың жеңілдетілген көріністері. Бұл модельдер глобус сияқты физикалық модельдерден статистикалық модельдер сияқты абстрактілі модельдерге дейін ауытқи алады. Олар халықтың таралуын, климаттың өзгеруін, қала құрылысын дамытуды қоса алғанда, түрлі географиялық құбылыстарды зерттеуге көмектеседі.

Бос орынды толтырыңыз: Дайындаманы дұрыс сөздермен толтырыңыз.

1. A_ — Жердің физикалық көрінісі.

2. Статистикалық үлгілер бізге __ заңдылықтарын түсінуге көмектеседі.

3. Географиялық модельдер _ өзгерісті зерттеу үшін пайдаланылуы мүмкін.

4. __ модельдер жеңілдетілген түрдегі деректер мен заңдылықтарды білдіреді.

5. Глобус — a_ үлгісі.

Word bank: климаты, физикалық, географиялық, глобустық, таралуы

Бірнеше таңдау сұрақтары: Әр сұраққа арналған таңдаулардан дұрыс жауапты таңдаңыз.

1. Географиялық үлгі дегеніміз не?
   а) егжей-тегжейлі карта
   б) Шындықтың
   жеңілдетілген көрінісі в) Экожүйенің
   түрі д) Ауа райы болжамы

2. Келесілердің қайсысы физикалық географиялық үлгінің мысалы болып табылады?
   а) статистикалық график
   б) ГАЖ картасы
   в) А глобус
   г) Климаттық диаграмма

3. Келесілердің қайсысын зерттеу үшін географиялық модельдер қолданылады?
   а) Әдебиет
   б) Климаттың өзгеруі
   в) Дайындау рецептері
   д) Тарихи оқиғалар

4. Статистикалық модельдер географтардың түсінуіне не көмектеседі?
   а) тарихи уақыт шкалалары
   б) Тарату заңдылықтары
   в) Кейіпкерлер әңгімелері
   д) Өнер техникасы

5. Үлгінің қай түрі жеңілдетілген түрдегі деректер мен заңдылықтарды білдіреді?
   а) әдеби үлгі
   б) Статистикалық үлгі
   в) Көркемдік үлгі
   д) Тарихи үлгі

Аяқталған сұрақтарды ашу: Толық сөйлемдердегі келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. Географияны зерттеуде географиялық модельдердің неліктен маңызды екенін түсіндіріңіз.

2. Қала құрылысын зерттеу үшін географиялық модельді қалай пайдалануға болатыны туралы мысалды сипаттаңыз.

3. Географиялық модельдер халықтың таралуын түсінуде қалай көмектеседі?

Жауап кілті:

Бос орынды толтыру:

1. Глобус

2. тарату

3. климаты

4. Географиялық

5. дене бітімі

Бірнеше таңдау сұрақтары:

1. ә) болмыстың жеңілдетілген көрінісі

2. в) а глобусы

3. б) климаттың өзгеруі

4. б) Тарату заңдылықтары

5. б) статистикалық үлгі

Аяқталған сұрақтарды ашу:

1. Географиялық модельдердің географияны зерттеуде маңызы зор, өйткені олар күрделі процестер мен заңдылықтарды жеңілдетіп, географиялық құбылыстарды түсіну мен талдауды жеңілдетеді.

2. Қаланың өсу заңдылықтарын бiлдiру, болашақ экспансияны болжау және тиiсiнше инфрақұрылымды жоспарлау жолымен қала құрылысын дамытуды зерделеу үшiн географиялық модель пайдаланылуы мүмкiн.

3. Географиялық модельдер популяциялардың әр түрлі өңірлер бойынша таралуын суреттеу және көші-қон және қоныстану заңдылықтарына әсер ететін факторларды анықтау арқылы халықтың таралуын түсінуде көмектеседі.

Жалағасы қажет болса 87754645084 ватсап номеріне жазыңыз

Қосымша ҚМЖ слаид каналдар бар

Қолданбалы курсака ҚМЖ слайд жасаимын