Гидросфера – Жердің су қабығы

Алматы қаласы

Наурызбай ауданы

№174 мектеп-гимназиясының

география пәнінің мұғалімі

Қаратаева Шынар Амануллаевна

Тақырыбы: Гидросфера – Жердің су қабығы

Мақсаты:

1. Дүниежүзілік мұхит ұғымын түсіндіру, судың үш күйін, қасиеттері туралы, негізгі құрамдас бөліктері жайлы, су айналымы, минералды сулар туралы, тіршіліктегі судың маңыздылығын түсіндіре отырып, ой- танымдарын қалыптастыру;

2. Пәнге деген қызығушылығын, ой-өрісін,есте сақтау қабілетін, шығармашылығын арттыру,дамыту.

3. Қазіргі кездегі адамзат алдында тұрған міндет таза ауаны қорғау, оны ластамау, зиянды қалдықтармен күресу, Табиғат-Ананы қорғап, аялауға үйрету,тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа білім меңгерту

Сабақтың әдісі: Презентация сабақ, топтық жұмыс, блум таксономиясы

Сабақтың көрнекілігі: Дүниежүзінің физикалық картасы, Қазақстанның физикалық картасы, Флипчарт, стикер, сурет салуға арналған құрал-жабдықтар, таратпа материалдары, интерактивті тақта суреттер, су, сүт, қасық, бояу түрлері, шырын, түтікше, тұз, қант, стакан;

Дерек көздер: «Гидросфера – су қабығы» тақырыбына берілген оқулық материалы, қосымша материалдар, жұмыс дәптері;

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ. Жаңа білім меңгеру, түсіну

ІҮ. Қолдану

Ү. Талдау.

ҮІ. Жинақтау.Бағалау. Кері байланыс (рефлексия)

ҮІІ. Үй тапсырмасын беру

ҮІІІ. Бағалау кезеңі

І.

• Оқушылар сынып бөлмесіне кірген кезде қолдарына суретті жетон ұстатымын.

• Сыныптың тазалығын, сыныптағы дайындық және оқушылардың түгелдігін сұрау, оқушыларға психологиялық ахуал туғызу, қызығушылықты ояту.

ІІ. Оқушыларға өткен тақырып бойынша сұрақтарын қою. «Кім жылдам?» ойыны.

Үй тапсырмасын тексеріп, сұрақтарға жауап берген балаларга суретті магниттер беремін. (оқушының жинаған суретті магнит санына қарай бағалаймын).

«Кім жылдам?» сұрақтары:

1. топ:

1. Жан- жағын 4 мұхит қоршап жатқан материк? –Еуразия

2. Литосфераны, барлық суларды, атмосфераның 20 шақырым биіктікке дейінгі төменгі қабатын, биосфераны қосып не деп атайды?- Географиялық қабық.

3. Жердің ішкі құрылымын жазып көрсет?- Жер қыртысы, мантия, ядро

4. Жанартаулық шыны?- Обсидиан

5. Пайдалы қазбалардың топтасып жинақталған жері?- Кен орны

6. Картадан Грендландия аралын және Африка материгін көрсетіңіз?

2. топ:

1. Тау жыныстары нешеге бөлінеді?- 3

2. Су астындағы жер сілкінісінің нәтижесінде пайда болатын өте биік толқындар?- Цунами

3. Қай материк екенін тауып жазыңыз?- Солтүстік Америка

4. Олардың қатарына гранит, базальт, жанартаулық туф, обсидиан кіреді. Қандай жыныстар туралы айтылды?- Магмалық жыныстар

5. Картадан Жаңа Гвинея мен Мальдив аралын тауып көрсетіңіз?

6. Шығу тегі біртекті аралдар тобын қалай атайды?- Архипелаг

3. Топ:

1. Құрлықтың жан- жағын мұхиттар мен теңіздер қоршап жатқан ірі бөлігі?- Материк

2. Біркелкі орналаспаған жер бедерінің жиынтығы?- Рельеф

3. Ең ылғалды, жасыл материк? – Оңтүстік Америка

4. Калимантан, Мадагаскар аралдарын картадан көрсетіңіз?

5. Қалталы жануардың мекендейтін материгін картадан көрсетіңіз?- Аустралия

6. Қандай материк?- Антарктида

4. Топ:

1. Ондағы температура 3000°С- жетеді.- Ядро

2. Гнейс, мәрмәр, кристалды тақтатас қандай тау жыныстары?- Метаморфты

3. Гавай, Маршалл араладарын көрсетіңіз?- Маржандық аралдар

4. Канар, Багам аралдарын көрсетіңіз?

5. Мынау қандай арал?- Грендландия

6. Тынық мұхитының орталығында және батысында мыңдаған аралдар тобы кездеседі. Оларды не деп атайды?- Мұхиттық аралдар.

Мұғалім әрекеті: Әр оқушының алдындағы суретті смайликтер арқылы топқа бөлу. Ұқсас суреті бар оқушылар бір топқа біріктіріледі.

Оқушылар әрекеті: Топқа жинақталып отырады.

Мұғалім әрекеті:

Жаңа сабаққа көшу үшін слайд арқылы суреттер топтамасын шығарамын.

Оқушылар әрекеті: осы суреттерге қарау арқылы бүгінгі жаңа сабақтың қандай тақырыпта болатынын тауып айту.

Мұғалім әрекеті: Балалар , сонымен бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы:

«Гидросфера- Жердің су қабығы». Дәптерімізді ашып, бүгінгі күннің мерзімін және тақырыбын жазып алайық. Мақсаты түсіндіріліп айтылады.

Бүгін сабақта 4 топ өз пікір, білімдері мен ойларының жүйріктігін ортаға салады.

Олар:

1 топ- Дүниежүзілік мұхит

2 топ- Су айналымы

3 топ- Су- тіршілік

4 топ- Арасан

Барлығымыз жазып алсақ, назарларыңыз экранда болсын. Сіздерге қысқаша бейнебаян көрсетейін.

Оқушылар әрекеті: тақырыпты жазып, бейнебаянды көреді.

ІІІ. Жаңа білімді меңгеру

• Оқушылар алдарындағы постерге, жаңа тақырып бойынша ақпараттарды, мәліметтерді түсіре отырып, ой- білімдерін, зейін мен ынта, қызығушылықтарын оятып жұмыс жасауға дағдыланады.

• Әр топ өздерінің постерін қорғайды. Топтан екі оқушы шығады.

Гидросфера

ІҮ. Қолдану

Тәжірибе

І топқа. «Дүниежүзілік мұхит»

«Су — мөлдір»

Балалардың алдына екі шыны ыдыс тұрады: біреуіне су, ал екіншісіне сүт құйылған. Екі ыдысқа да қасық салып, қайсысынан көрінетінін, қайсысынан көрінбейтінін бақылайды. Суы бар ыдыстан қасықты көруге болады, ал сүт тұрған ыдыстан қасық көрінбейді. Яғни, «Су – мөлдір, сүт мөлдір емес».

Балаларға бояу беріп, судыңда түсін өзгертуге болатынын да тәжірибе жүзінде біледі.

II топқа. «Су айналымы»

«Суда дәм жоқ»

 Балалар түтікше арқылы су ішіп көреді. Онда дәм бар ма? Оларға салыстыру үшін шырынның дәмін көрулерін ұсынады. Суға қант қосып, дәмінде өзгертуге болады. Балалар өз ойларын айтады, неліктен судың дәмі өзгергендігін.

III топқа «Арасан». 

«Судың иісі жоқ»

Балалар суды иіскеп көреді, судың иісінің жоқ екенін сезінгенше, тағы да қайталап иіскету керек. Ал екінші ыдыста түссіз тәтті суға ванилин араластырған суды құйып, балаларға иіскету керек. Балалар екі ыдыстағы судың айырмашылықтарын айтады.

ІҮ топ. «Су- тіршілік»

«Су- еріткіш және құм –өткізгіш сүзгі»

Балалар ыдыстағы құмды алып көреді, сонымен қатар ұсақ және ірілеу өсімдік қалдықтар , тастар болады. Дәке болады. Стақанда су тұрады. (оқушылар )

Стаканның бетін жауып дәкемен, оған құмды саламыз. Үстіне шөптерді, тастарды саламыз. Сосын стаканда тұрған суды үстінен құямыз. Бос стақан мен сүзгі ретінде дәке алынады. - құбырларға келетін таза судың тазалану процесін байқауға болады.

Осыдан құм суды өткізіп, түрлі лас қоқыстардан, өсімдік қалдықтарынан, яғни ең ірі деген қоспаларын ұстап қалады, ал судың тазарғандығын көруге болады. Бірақ мөлдір судың ішінде көзге көрінбейтін бактериялар болады. Оны жою үшін хлор және озон қолданылады.

Ү. Талдау. «Мен топқа гүл сыйлаймын.»

Бұл кезеңде әр топтан бір оқушы тұрып, көрші топқа қолдарына гүл ұстап барып, өздерінің тобындағы қорғалған тақырып туралы ақпаратты қысқаша, талдап жеткізеді.

ҮІ. Бекіту. Жинақтау. Бағалау

1. Тапсырма. Сәйкестікті тап

Дүниежүзілік мұхиттағы су қоры гидросфераның қанша пайызын алып жатыр.

1. ден кем

Дүниежүзілік мұхиттың аумағы жер бетінен (%)

35

Дүниежүзілік мұхиттың орташа тұздылығы (г/л)

71

Тұщы судың тұздылығы

97

2. т апсырма. Судың молекулалық құрамын жаз.

3. Тапсырма. Судың үш күйін жаз.

4.Тапсырма. Картамен жұмыс.

Дүниежүзілік мұхиттарды атап, көрсетіңіз.

Тынық мұхиты, Атлант Мұхиты, Үнді мұхиты, Солтүстік мұзды мұхит

• Суға қатысты қандай мақал- мәтел білеміз, балалар?!

• Оқушылар тақырып бойынша өз ойларын жинақтайды.

Нәтиже: Судың мұхиттан құрлыққа және құрлықтан мұхитқа үздіксіз ауысу процесін дүние жүзілік су айналымы деп атайды. Табиғаттағы су айналымының маңызы өте зор. Ол гидросфераның жеке бөліктерін біріктіріп қана қоймайды, сонымен бірге гидросфераны, литосфераны, атмосфера мен тірі ағзаларды бір-бірімен байланыстырады.

ҮІІ. Үй тапсырмасын беру.

• §13. Тақырыпты толық оқу, 48-51 беттер. Тақырып соңындағы сұрақтарға ауызша дайындалу. Жұмыс дәптердің 15 бетіндегі тапсырмаларды жазып орындау. Кескін картаға мұхиттардың географиялық орнының суретін салып, бояу.

ҮІІІ. Бағалау кезеңі

• Суретті магниттерді алған оқушыларға санына қарай бағалау.

Магнит саны	Баға
2-3	3
4	4
Онан да көп	5