Ғылыми жоба "Құрқылтайдың тіршілігі мен ұясының емдік қасиеті"

Аннотация

Құс - табиғат байлығы. Құстар (лат.Aves) - жылықанды омыртқалы жануарлар тип тармағының бір класы. Басқа омыртқалы жануарлардан айырмашылығы - олардың ауада ұаша алатындығы. Осы ғасырлар бойы зерттеліп келген құстардың 20 отрядқа жататын 505 түрі бар. Қазақстанда құстардың 18 отрядқа жататын 489 түрі мекендейді. Оның 143-ші ауланатын құстар. Планетамызда қанаттылар мекендемейтін бірде-бір жер жоқ. Бұлар бір –бірінен сыртқы түрі, пішіні және тағы басқа ерекшеліктеріне қарай түрге, топқа, үлкен бірлестікті құрайды. Назарларыңызға ұсынылып отырған жобада қарапайым құрқылтай құсының тіршілігі мен ұясының емдік қасиеті жайлы баяндалады.

Аннотация

Птица - природный ресурс. Птицы (лат.Aves) - это один из видов подвидов позвоночных животных. В отличие от других позвоночных, они могут находиться в воздухе. Есть 505 видов из 20 птиц, которые изучались на протяжении веков. В Казахстане насчитывается 489 видов из 18 птиц. его 143-й охотничьи птицы. На нашей планете нет места, которое не обитает в птицах. Они образуют вид, группу, большое сообщество, в зависимости от внешнего вида, формы и других особенностей друг друга. В предлагаемом проекте вам расскажут о жизни и целебные свойства, здоровье гнезда обыкновенный ремеза.

Annotation

Вird is a natural resource. Birds (lat.Aves) are one of the subspecies of vertebrates. Unlike other vertebrates, they can be airborne. There are 505 species of 20 birds that have been studied for centuries. In Kazakhstan, there are 489 species of 18 birds. its 143rd hunting bird. There is no place on our planet that does not inhabit the birds. The form a species, a group, a large community, depending on the appearance, shape and other features of each other. The proposed project is about the vitality and properties of the nest of the remiz pendulinus.

Түркістан облысы, Келес ауданы №27 Н.Тілендиев атындағы жалпы орта мектебінің 8 «А» сынып оқушысы Амирбек Сүлеймен Рүстемұлының «Құрқылтайдың тіршілігі мен ұясының емдік қасиеттері» тақырыбындағы ғылыми-зерттеу жұмысына

Пікір

Зерттеуші бұл жұмысында құрқылтайдың тіршілік ортасы мен көбею жолдары, емдік қасиеттері туралы кең көлемде жан –жақты хабардар етеді.

Жұмыстар әртүрлі ақпарат көздерінен жинақталған. Сонымен қатар, құрқылтай құсының шығу тарихы, өмір сүру ортасы, таралу аймағы мен ұясының емдік қасиеттері жайлы түсінікті түрде жазылған. Әлемдік деңгейдегі жетекші ғалымдардың жүргізген зерттеулері мен олардың қорытындылары сараланып келтірілген.

Жалпы жұмыс теориялық және практикалық бөлімнен тұрады. Теориялық бөлімде негізгі түсінік мәліметтерін берсе, ал практикалық бөлімде зерттеу жұмыстары мен олардың қорытындылары келтірілген.

Дені сау салауатты ұрпақ өсіріп, тәрбиелеу әрбіріміздің міндетіміз екенін ескерсек, жұмыстағы деректерді жеткізсек, оған қосқан үлесіміз деп есептеймін.

Биология пәі мұғалімі: Асилбеков О.К.

Жетекшісі: Тилегенова А.А.

І. Кіріспе

Мақсаты: Құрқылтай құсының тіршілігі мен өмір сүру ортасы туралы мағлұмат бере отырып, олардың түрлерін, ерекшеліктерін жан-жақты ашып көрсету.

Өзектілігі: Құрқылтай құсының басқа құстардан өзгеше өзіндік қасиетке ие екендігі

Жаңалығы:  Құс табиғат байлығы. Оны ғасырлар бойы зерттеп келеді. Қазақстанда құстардың 20 отрядқа жататын 505 түрі бар. Соның ішінде ерекше құс - құрқылтай туралы зерттеу, құрқылтайдың тіршілік ортасы мен көбею жолдары, емдік қасиеттері туралы кең көлемде жан –жақты хабардар етеді.

Зерттеу жұмысының өзектілігі:

Құрқылтай құсының тіршілігі мен өмір сүру ортасы, оның ерекше ұясы жайлы жинақталған мәліметтер негізінде дәлелдеу.

Қазіргі ақпарат құралдары арқылы теледидарда көрсетілетін бейнебаяндағы құстар әлемі, интернет желісі арқылы құстың сипатының айқындалатыны белгілі болды.

Ғылыми жобамыздың негізгі мақсаты :

Құрқылтай құсымен, оның ерекше ұясымен таныстыру.

Ғылыми жобамыздың міндеттері:

• 1.Биологиялық сипаты

• 2.Қорегі, тіршілік сипаты

• 3.Таралу аймағы мен өрісі

• 4. Құрқылтай құсының ұясының емдік қасиетке ие екендігін дәлелдеу.

• 5.Өзіндік пікір,тұжырым жасау.

• 6. Қосымша ақпараттар

Ғылыми жұмыстың нәтижесі мен қорытындысы : Бұл жұмыстың нәтижесінде құстардың да ерекше қасиеттері бар екендігіне көз жеткіздім. Құрқылтай құсының зерттелмеген тұстарын тауып, достарыма да керекті ақпарат беру болды.

Ғылыми жұмыстың практикалық қолдану салалары: Тақырып негізінде жинақталған материалдар биологиядан таңдамалы, қолданбалы курстарда қосымша қолдануға болады. Тәрбие сағаттарында пайдалануға болады.

1.1. Құс ұясы — жұмыртқа салып, балапан басып шығаратын, оларды қауіп-қатерден сақтайтын және ересек құстар түнейтін орын. ұя салу, оны қалай, қай жерге салу қасиеті құстарда эволюциялық даму барысында тұқым қуалауға байланысты қалыптасқан. Ұяның пішіні, мөлшері, оған пайдаланатын заттар алуан түрлі. Шөп, мамық төселген, немесе төсенішсіз жердегі шұңқырдан бастап тоқылған ұяларға (мысалы, құрқылтайдың) дейін кездеседі.

Кейбір құстар (мысалы,  кайра,  балшықшы кейбір шағала мен қарқылдақтар,т.б.) ұя жасамай-ақ ашық жерге жұмыртқалай береді. Ал көкек, т.б. құстар өздері ұя жасамай, басқа құстардың (қарға, ұзақ, сауысқан, т.б.) ұяларын пайдаланады. Құстардың кейбіреулері (дуадақ, безгелдек, бұлдырық, тентекқұс, бозторғай, т.б.) жерді шұңқырлап, төсеніш төсеп, ұя жасайды. Қарлығаш ұясын сазды сілекейімен біріктіріп салса, ұзынқанаттар (сұр қарлығаштар) балшықтан үй қабырғаларына жабыстырып салады. Қоқиқаздар конус тәрізді ұяларын балшықтан (лайдан) моллюскілердің қабыршақтарын араластырып жасайды. Жер қарлығаштары, көк қарғалар, т.б. тік жарға тереңдігі 1 м-дей ін қазып, түбін кеңейтіп, төсеніш төсеп ұя салады. Тоқылдақтар мен дүмпілдектер ағаш қуыстарын тұмсығымен үңгіп, ұя салады. Кейбір құстар (отүйрек, италақаз, сарыала үйрек, шақшақайлар, т.б.) ұяларын түрлі сүтқоректілердің індеріне салады.

Африка мен Оңтүстік Азияда мекендейтін мүйізтұмсық құс ағаш қуысының аузын балшықпен сылап ұя салса, ал кейбір құстар (мысалы, сарышымшық) жұмыртқаларын жауларынан қорғау үшін балшықтан жабық ұялар — “үйшіктер” жасайды. Көптеген құстар топ құрып, шоғырланып (қ. Құс базары) ұялайды. Ұя салу мерзімі де әр түрлі. Биік тау басында, шыршалы ормандарда мекендейтін жыртқыш құстар, қайшыауыз торғайлар, суықторғайлар мен шөлді құмдарды мекендейтін жорға торғайлар ақпан айында ұя салып, жұмыртқалайды. Көптеген құстар көктем мен жазда ұя жасайды. Ірі құстар ұяларын бірнеше жыл пайдаланса, ұсақ құстар жылма-жыл жаңа ұя жасайды. Сирек кездесетін, “Қызыл кітапқа” тіркелген құстардың ұялары қорғауға алынған [9, 1-бет]

ІІ. Негізгі бөлім:   

2.1.Құрқылтай тұқымдастар (лат. Remizidae) –  торғайлар отрядына жататын құстар[1, 352-бет]

1-сурет

Биологиялық сипаты

2-сурет

• Дене бітімі кішірек. Денесінің ұзындығы шамамен 120 мм, салмағы 20 г-дай.

• Бастары көбінесе сұр түсті, бастарындағы қара жолағы ерекше көзге түседі.

• Тұмсығы – жіңішке, үшкір, қалыпты ұзындықта.

• Қанаттары мен құйрықтары қара түсті, ақ жолақтары бар. Құйрығы дөңгеленіп біткен, құйрығы қанатынан қысқа, қауырсындары жұмсақ, қалың, қоңыр түсті, құрсақ тұсы ақ келеді.

• Аяғы – қысқа , алайда табаны – мықты, жақсы дамыған артқы саусағы бар; тырнақтары – ілмектенген, тұтқыр (2-сурет).

Қорегі, тіршілік сипаты

Ұясы

Жәндіктер  және  қоңыздармен  қоректенеді, алайда жылдың суық мезгілінде өсімдік тұқымдарын да жейді.
Бұл тұқымдасқа жататын құстардың көбі ұясын қолғап тәрізді етіп, қамыс немесе талдың бұтақтарына өсімдік талшықтары мен мамықтан салады. Бүйірінен аузы шығарылған жабық ұясы ерекше құрылым. Ұяға 5-10 ақ түсті жұмыртқа салады. Балапандары жұмыртқаны 14 күннен кейін жарып шығады.

Таралу аймағы мен өрісі

Еуропа мен Азияда 51°солтүстік ендікке дейін тараған. Қазақстанда Еділ - Жайық  аралығында, Елек өзен (Ақтөбе облысы), Талас, Шу өзендері тоғайларында (Жамбыл облысы), Балқаш-Алакөл алабының қамысты - құрақты жерлері мен ормандарында, Іле, Талас Алатауларында мекендейді. Бұл тұқымдасқа жататын құстардың кейбір түрлері жыл құсы, кейбірі жыл бойы Жерорта теңізі аймағын тұрақты мекен етеді.
Еуразия, Африка және