Химия пәнінен PISA тапсырмалары

Каталиторлық конвертер

Айрықша замандас көлік маркалары пайдаланылған газды адам мен қоршаған орта үшін зияны аз болуы үшін каталиторлық конвертерлермен жабдықталған.. 90%-ға жуық зиянды пайдаланылған газдар одан әлдеқайда зияны кем газға айналады. Төменде конвертерге түсетін және одан шығатын бірнеше газдың түрлері келтірілген.

Сұрақ : КАТАЛИТОРЛЫҚ КОНВЕРТЕР Берілген суреттегі ақпаратты қолданып, конвертердегі пайдаланылған газдың зиянын қалай азайтатынына мысал келтіріңіз. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................................................................................

Көміртегі моноксидінің немесе азот оксидінің басқа қосындыларға айналуы аталған. Көміртегі моноксиді көміртегі диоксидіне айналған. Азот оксиді азотқа айналады. Ол зиянда газдарды зиянсызға айналдырады, мысалы, CO-ны CO2 –ға (90%). Көміртегі диоксиді мен азот - көміртегі моноксиді мен азот оксиді сияқты зиян емес.

Сұрақ : КАТАЛИТОРЛЫҚ КОНВЕРТЕР Газдар каталиторлық конвертердің ішінде өзгерістерге ұшырайды. «Атомдар» ЖӘНЕ «молекулалар» сөздерін қолданып, болып жатқан үдерістерді түсіндіріңіз. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ....................................................................................................................

Атомдардың қайта топтасып, басқа молекулалар құратыны жайлы негізгі ой айтылып жатыр; жауапта екі сөз де қолданылған – атомдар да, молекулалар да. Молекулалар ажырап, атомдар басқа молекулалар құру үшін бірігеді.. Атомдар басқа молекулалар құру үшін қайта бөлінеді.

Сұрақ : КАТАЛИТОРЛЫҚ КОНВЕРТЕР Каталиторлық конвертерден бөлінетін газдарды талдаңыз. Каталиторлық конвертермен жұмыс жасайтын инженерлер мен ғалымдар зиянсыз пайдаланылған газдарды алу үшін кандай мәселенің шешімін табу керек? ...........................................................................................................

Қабылдарлық жауап зиянды газдардың жойуының жақсаруымен байланысты (моноксид көміртегісі мен азот оксиді) НЕМЕСЕ атмосыераға шығарылатын газдардан диоксид көміртегісін жойу. Барлық моноксид көміртегісі диоксид көміртегісіне айналмайды. Азот оксидінің азотқа жеткіліксіз өзгеруі. Моноксид көміртегісінің диоксид көміртегісіне және оксидтің азотқа айналған пайыздық қатынасын жақсарту. Конвертердің жұмыс барысында пайда болатын азот диоксиді атмосфераға шығарылуының орнына ұсталу керек.

ҚЫШҚЫЛ ЖАУЫНДАР

Төмендегі берілген суретте Кариатидами деп аталатын, Афинадағы Акрополда 2500 жыл бұрын тұрғызылған мүсіндер келтірілген. Бұл мүсіндер мрамор деп аталатын тау жынысынан сымбатталған. Мрамор карбонат пен кальцийден тұрады 1980 жылы мүсіндердің түпнұсқасы Акропольдың музейіне ауыстырылып, ал оның орнына көшірмесі тұрғызылды. Мүсіндердің түпнұсқасын қышқыл жауындар жеп қойған.

Қышқыл жауындардың мраморға әсерін үлгілеп білу үшін, мраморды бір түнге сірке суына салып қойса болады. Сірке суы мен қышқыл жауынның қышқылдық деңгейі шамамен бірдей. Бір кесек мраморды сірке суына салғанда газдың көпіршіктері пайда болғанын бақылауға болады. Құрғақ мрамордың массасын тәжірибенің басы және аяғында өлшейді.

Сұрақ: ҚЫШҚЫЛ ЖАУЫНДАР

Осы тәжірибені өткізген оқушылар түнде бір кесек мраморды сірке суына, ал екіншісін жай (тазартылған) суға салды. Оқушылар бұл сынауды өздерінің тәжірибесіне неліктен қосқанын түсіндіріп жазыңыз ........................................................................................................ .......................................................................................................Қышқыл (сірке су қышқылы) реакцияның өтуінде міндетті шарт екені көрсетілген Осы реакцияны жасау үшін