Материалдар / І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасындағы Құлагер сипаты және психологизм.

І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасындағы Құлагер сипаты және психологизм.

Материал туралы қысқаша түсінік

9-сыныпқа арналған қазақ әдебиеті пәнінен қысқа мерзімді сабақ жоспары.

Абдрахманова Сауле Аскаровна

25 Наурыз 2024

209

3 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Сабақ жоспары 9 сынып

Материал тегін

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

САБАҚ: қазақ әдебиеті

Мектеп: Қазыбек бек орта мектебі КММ

Мерзімі: 16.01.

Мұғалімнің аты-жөні: Абдрахманова.С.А.

СЫНЫП: 9а

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Бөлім: Адам жанының құпиясы

Сабақтың тақырыбы: І. Жансүгіров "Құлагер" поэмасындағы Құлагер сипаты және психологизм.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

9.1.2.1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау;

Сабақтың мақсаттары

І. Жансүгіров «Құлагер» поэмасындағы психологизмді анықтау

Бағалау критерийлері

шығармадағы көңіл-күйді аңғарады;
психологизмді анықтайды.

Ойлау дағдыларының

деңгейі

Жинақтау

Жоспар

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

3 минут

7 минут

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Сабақ мақсаты мен бағалау критерийлері белгіленеді.

Қызығушылықты ояту.

«Галереяда ой шарлау» әдісі арқылы суреттер мен тұжырымдарды байланыстырып, ой қорытады.СЖ

I. Жансүгіровтың «Құлагер» поэмасы қазақ әдебиеті тарихында шоктығы биік тұрған көркем туындылардың бірі.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Оқушылар суреттерге байланысты сұрақ қойып, пікірлерін білдіреді, сабақ тақырыбын болжайды.

І. Жансұгіров «Құлагер» поэмасы

10 минут

5 минут

12 минут

3 минут

Мағынаны тану.

XIX ғасырдың екінші жартысында туып, XX ғасырдың бас кезінде дүние салған ардагер әнші, сазгер, әрі ақын — Ақан сері Қорамсаұлының аты қазақ мәдениеті тарихында елеулі орын алады. «Құлагер» поэмасы өз дәуірінің кұрбаны болған Ақан серінің трагедиясын сөз етеді. Әнге шөліркеген халқын сусындатып жүрген Ақан өнеріне жасалған шырмалғы — халық трагедиясы.

№1 тапсырма. «Ойлан-жұптас-талқыла» әдісі арқылы оқушылар келесі сауалдарды талқылайды:Ж, ЖЖ, ТЖ

І.Жансүгіров Құлагерге жасалған қарабет–қастандық ақынның жүрегін жаралауын қалай жеткізеді?
Поэмадағы ақынның ауыр жан күйзелісі, терең тебіренісі

қалай беріледі?

Ақынның көңіл–күйіндегі сан түрлі психологиялық өзгерістер

қай өлең тармақтарында көрініс табады?

Шығарманы оқи отыра Ақан серінің жанына жара салған

күйзелісі, мұң мұнары басып тығырыққа тірілген ауыр да, азапты сәттерінің шыны мен сырына қаныға түсуіміздің сыры неде?

№2 тапсырма. ЖЖ. Теориялық мәліметті жұбымен бірге талқылайды:

Көркем әдебиеттегі психологизм деп отырғанымыз көркем шығармада адамның жан дүниесін, ішкі сезімін терең ашып көрсетуге айрықша мән беру. Психологиялық шығарманың түп негізі ретінде ХҮІІІ ғасырда Англияда жазылған Стерннің «Тристам Шендидің, джентельменнің ғұмыры мен пайымдары» романы аталады. Ол осы шығармасында адамды, адамның ойын психологиялық, мінездік толқыныстар тұрғысында көрсетеді.

Қазақ әдебиетіндегі тырнақалды психологиялық роман – Ж. Аймауытовтың «Ақбілегі». «Ақбілектен» психологиялық роман табиғатына тән негізгі сипатты – шығарманың сюжеттік-композициялық концепциясының кейіпкердің ішкі әлемін талдау мақсатына талдау тәуелділігін бажайлауға болады. Төл прозамыздағы психологиялық романның озық үлгісі – Т.Ахтановтың «Шырағың сөнбесін» романы. Соғыс және әйел тақырыбын зерделей отырып, жазушы әйел жанының терең қалтарыстарына үңіледі, әйел сезімінің ешқандай қоғам идеологиясына, жағдайға мойынсұнбайтын құпия құдіреттерін паш етеді.

Адамның жан дүниесін бейнелеу, психологизм, әрине бір ғана жанрдың, психологиялық романның шеңберімен шектелмейді. Кейбір шығармаларды бөліп, осы жанрлық түрге жатқызудың өзі де шартты түрде жасаған жіктеу деп таныған жөн. Кең мағынадағы психологизм көптеген шығармалардан табылады. Қазақ әдебиетіне көз салсақ, «Абай жолы» тарихи роман, «Қан мен тер» әлеуметтік роман дей отырып, М.Әуезов пен Ә.Нұрпейісов адамның психологиясын, әр алуан көңіл-күйін мейлінше нанамды, әсерлі бейнелейтініне сүйсінбей қала алмаймыз.

Көркем әдебиеттегі психологизм табиғаты – бүгінгі таңдағы әдебиеттану мен сында өте жиі сөз бола бастаған күрделі теориялық тәжірбиелік мәні мол мәселе. Әдебиеттің негізгі предметі адам болғандықтан, оның рухани әлемін, ой-сезімін, түсінік-түйсігін, дүниетанымын, ішкі қайшылықтарын ашып көрсету – суреткердің негізгі міндеттерінің бірі.

Психологизм әр түрлі шамада эпос, драма, лирикаға бірдей тән. Ол әдеби материалдың мазмұнын құрай отырып, мазмұнды ашатын формалық шешімдерді де тауып береді. Психологизмнің негізгі қызметі - өмірлік шындық пен көркем шындықтың жанды тамырластығын сақтау. Бұл ретте осы құбылыстың ішкі салалары есебінде даралау мен жинақтау, ұлттық, жалпыхалықтық, дерек пен қиялдап қосу, автор бейнесі, шығарманың заттық құрылымы іспетті түрлі мәселелердің өзара ықпал, әсері мен табиғи синтезін атау керек.

https://massaget.kz/forum/viewtopic.php?f=109&t=19861

№3 тапсырма.Берілген кестеге сай шығармадан психологизм қолданысын анықтап, талдайды.

Шығармадан үзінді

Үзіндідегі психологизм көрінісі

Оқушылар келесі сауалдарды талқылайды.

Теориялық мәліметті жұбымен бірге талқылайды.

Берілген кестеге сай шығармадан психологизм қолданысын анықтап, талдайды.

Дескрипторі:

шығармадағы көңіл-күйді аңғарады;(кемінде 1-2)
автор қолданған психологизмді анықтайды. (кемінде 1-2)

Дескриптор:

*Теориялық мәліметпен танысады;

*Түсінгені бойынша ой тұжырымдайды

Дескриптор:

Шығармадан психологизм қолданылған үзіндіні іріктейді;(кемінде 2-3);
Үзіндідегі психологизм көрінісін анықтайды. ;(кемінде 2-3);
Сабақ бойынша кері байланыс «Жетістік баспалдағы» әдісі арқылы алынады.

https://massaget.kz/forum/viewtopic.php?f=109&t=19861

Үй тапсырмасы «Құлагер поэмасы» арғымақ сипатын жазу.

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!