Материалдар / «Ілияс Жансүгіров оқуы-2018 »

«Ілияс Жансүгіров оқуы-2018 »

Материал туралы қысқаша түсінік

қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдеріне

Мукашева Кенжегул Сериккалиевна

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

08 Маусым 2018

1299

1 рет жүктелген

Қазақ әдебиеті Ойындар, Сценарийлер Басқа

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

«Ілияс Жансүгіров оқуы-2018 »Мақсаты: Қазақ поэзиясының өрен жүйрігі , ақындықтың құлагері Ілияс Жансүгіровтің шығармаларын жас ұрпаққа кеңінен таныту және әдеби оқу арқылы ақыннның шығармаларының ерекшелігін таныту, оқушылардың қабілеттерін шыңдау ;Түрі: байқауҚатысушылар: мұғалімдер, оқушыларКөрнекілігі: Ақынның портреті, кітап көрмесі, қанатты сөздері, слайд1-жүргізуші:Қадірменді жыр сүйер қауым! Құрметті ұстаздар және оқушылар! Ақынның аты ақын ғой, қашанда оның жүрегі – от, жігері-өрт. Ол қыран боп қияны да шарлайды, ұяны да қорғайды, ұран боп дауылды да жарады, дабылды да қағады, ұлан боп елі үшін атқа да қонады, жері үшін отқа да күйеді. Сонда да асқан айбаты, тасқан қайраты бір ортаймайды. Әрқашан алғы шепте, алдыңғы лекте жүреді. Бүгінгі сәулелі мезетте поэзияның Құлагері атанған Ілияс Жансүгіровтің құрметіне арналған Республикалық байқаудың аудандық кезеңінің «Ілияс оқулары » байқауы өткелі тұр. Аудандық Ілияс оқуларының ашылу салтанатының құрметіне сөз мектеп директоры Биртаева Саулеш Бақытжанқызына және аудандық білім бөлімінің әдіскері Бекенбаева Самал Решқызына беріледі.2. «Өмір таңы балалық қой, оны еске алсам өскен жерім көзіме елестейді. Тауда ала қарлы асқар, жазық жайлау, ойда боз дала, бұла құм, олардың ортасынан бөліп аққан иір өзен. Өзен өлкесі түлкі жүн, қамыс, тал, жаңғыл жиде. Қыры теріскей, қара жусан. Ойы ши, ұсақ, құрақ. Құмы сағыз, селеу, қылша. Қырда құм шінде, өлкеде өзен бойында шоқ-шоқ қыстау. Табиғат – анаң, оны сүю керек. Сонда оны жазбасқа шамаң болмайды»-деген екен арқалы ақын І.Жансүгіров.1-оқушы: АйкөркемАлғашқы туындыларының бірі, 1912 жазылған. «Күзгі гүлге»Сарғайдың, тоғайда гүл, күзгі тұрым,Жайылып жапырағың тұрған бұрын.Ара бал, көбелек сөл жұтқан сеннен,Ол қайда маса, сона, шіркей-шыбын. Саяңда сан құбылып салқындағанСүліктей сұлуың жоқ қырлы мұрын.Тоғайдың маңайынан басталдырып,Шайқаған самалың жоқ таппай тыным.Қиғаш қас, қырғи мойын, құбылма шаш,Қарасы қандыратын көздің қыбын.Қалмапты ажар, шырай, сүреңіңіз,Сүзек пе, сүзілме ме сенің мұның. Зорлығы табиғаттың бұл әуресі,Төрт бөліп, түрлендірген жылдың күнін.Қар қатып, пәк денеңе мұз тұрса да,Жазды күт, жабырқама күзгі гүлім.2-оқушы: ФаризаЕнді табиғат күйлері өрілген «Ағынды менің Ақсуым» атты өлеңін тыңдаңыздар: Ағынды менің АқсуымАрқырап әлі ағасың,Ақиланған ашумен,Ақтарды асқар сабасын.Тас тарпуын, шапшуынЖалғыз бір кеште,Жағаладым жағасын.Тұнжыраған торғын түнТөндім сұлу суына.Таңырқап тау-тас тамсанып,Жымиды жұлдыз мұңыма.Сүмиген сүңгі сұрша тал,Шомылды таудың суына.Таймаңдаған тайпақ ай,Желегі ме, туы ма?Шүйке шарбы бұлттыҚалақай қалды қылмия.Аспанды, ай алтын құшағы,Қусыра қайың құшады.Қарамай қайың қалайша?Қаужиған құшсын бұтаны.Қайың мен сәуле сүйіссін,Сүймегенді нысабы:Итмұрыны мөлдіреп, Қудырлап қоңыз ұшады.Бауырлаған ағынныңСумаңдап суы сылдырайдҚұдиған қоңы құрақтыңСаусағы суда сырылдайд; Суға төнген бір шыбықДірілдейд, суда сырылдайд;Оған қонған бір шымшықШиқ-шиқ етед, шырылдайд...

3-оқушы: Сайын «Жазғытұрым»Ой балалар, балалар!Жылы-жылы жел соқты,Жылғалардан су ақты.Қаңқыл-қаңқыл қаз кепті,Жер қарайды – жаз кепті.Желкілдейді көкмайса,Желіндейді мал жайса. Ауыл көшті қыстаудан.Әне! Апамдар қой сауған.Құс ұясын түзеді,Тайымды ағам күзеді.Ел ешкісін қырқыпты,Егіндерін жыртыпты.Ой, балалар, балалар!Ойналық та күлелік,Қос басына мінелік. 4-оқушы: орыс класы «Жазғы шілде»Ой, балалар, балалар,Шілдем, шілдем – шілде айым.Жырлап торғай күн сайын.Шұбар ала шешектер,Шудаланған көк шөптер.Жапырақтар жалпайды,Жас қозылар марқайды,Ұшты көкек сай құлдай,Сайда пісті таң қурай. Құрт-ірімшік қайналды.Құлындар да байланды.Нәйім, нәйім бауырсақ.Ағын суға шомылсақ.Ой,балалар, балалар,Ойналық та күлелік.Үйретіп тай мінелік. 5-оқушы: орыс класы «Күз»Ой, балалар, балалар,Қоңырқай күз болыпты.Қурап жапырақ солыпты.Ел егінін алыпты,Ақ үзіктер жауыпты.Ел күйекті шешіпті.«Есепші айтты» десіпті.Ел мектебін күтіпті.Енді мая салыпты,Ел күзекке қоныпты,Қойшы қойды тоғытты.Ауыл күзем алыпты.Тоқтышақ тон бітіпті.Ой, балалар, балалар,Ойналық та күлелік.Енді оқуға кірелік. 6-оқушы: Молдахметова А «Қыс»Табиғатты құбылтып,Денеге суық ұрынтып,Бұл мезгілде қыс қожа.Басындағы шалмасы,Үстіндегі салмасыКіршіксіз аппақ тап-таза.Киімсіз, жайсыз жалаңаш,Қабағы салық, қарыны аш,Сүмірейген сулы көз.Олардың жаттап жүргені:«Іш-шай-алдай»! деген сөз.Қожекеңе бұл наза.Жылмайған жылы күнінен,Жылдамырақ айрылып,Аһлап ауру әнімен,Қабағын жауып қайғырып,Жерге жетті бір қаза,Аяз қызыл үскіріп,Бетіне жаман түс кіріп,Осы қожа қақап тұр.Науқасы тым-ақ беймаза.Сырты ажарлы, іші-жау,Тәрізі жаман тамақсау.Азығы-шөбі аздарға,Еңбексіз жалқау наздарға,Құлқынды қожа, оңаза,Жинақты жылпың шаруаға,Жем, шөбі көп қорағаҚожаның аузы ораза.

Жүргізуші: Жыл мезгілдеріне арналған өлең жолдарынан көңіл мен өмір күйлері қатар төгілген ақын табиғатты сүйген, сезген, табиғатпен сырласқан, мұңдасқан. Сипаттау, әрлі теңеу, жүрекке жетер жылы сөздер, сұлу өрнек ақынға тән қасиет. Ауыз әдебиеті, дала жырына қанығып өскен ақынның табиғатты бұлай әсем жырламауы мүмкін емес еді. Табиғатты сүйді, сырласа білді, табиғаттың керемет құдіретін ұғынды, жанымен қабылдады. Тіпті, тасына да өлең арнады. 1-оқушы: «Тас» /орыс класы/Көгілдір, мөлдір көк аспан-Көлеңке,сәуле ойнағы.Ойнаса онда жылпың жел,Жыртылад шарбы, қаймағы.Жел қуалау, бұлт қашу-Жігіт-қыз айтта, тойдағы.Көк күмбезде күнде ойнақ,Ойнады да қоймады. Бұлт бір мезгіл бұрқырап,Асқарға соққан асқақ жел,Тас сүзді де жасқанды.Нөпір нөсер шүмектеп,Жасылдан жалтыл басталды.Балбыраса да барлық ,Тас күйінде тас қалды.

2-оқушы: Дастан Ақберен ақын тылсым табиғатпен Абайша, табиғатты бөлек жырлайды. «Бұлт»Түнгі жаймен жуыныпКөгілдір көк күлімдерШөгіп шоқ-шоқ тұман бұлт,Шоқы сүйіп, дірілдер. Көк мұнарлы белбеуінАлып тау бел буына;Сәлем бері,Таңда тауға жығылаҚабағы мұз, суық шалҚолын алып, қас қаға.Желде, құзда несі бар,Қалғыды тас жастана.Бұлт-бөбек, тау – ана,Ана төсін аймалай,Ұйықтай тұрсын ол бала,Шыққанынша жел қалай.Жүргізуші :Қазақ әдебиетін қалаушы қуатты толқынның бірі, талғампаз ақын, қаламының ұшы қайрылмаған, еліне талантын сарқып берген арынды Ілияс Жансүгіровтің ұшқыр поэзиясының бүгін бір бөлшегімен ғана таныстық, тыныстадық. Астарлы теңеулермен табиғат құбылысын сан түрлі ғып жырлаған ақынның жырлары кірсең шыққың келмейтін иран бағы тәріздес, құмарың қанбай тыңдай бергің, оқи бергің келеді. Ақынның атақты «Құлагерін» кім білмес, жалпы барлық шығармасын алып қарасаң да табиғатты төгілте жырлайды. Ендігі кезекте осы аталмыш поэмадан көрініс тамашалаңыздар. Көрініс «Бай – бай, Құлагерім !..»

Қорқырап Құлагер ат жатыр құлап,Шүмектеп шекесінен қан бұрқырап,Шіреніп төрт аяқты қан бұрқырап,Ыңқылдап өліп барад ат қырқырап. «Аттандап» өткен жанға қолын бұлғап,Баласы Құлагердің жүр шырқырап,Қалың шаң қаптай шапқан қара – құрық,Балаға бұрылмайды ешкім бірақ. Десеңдер, қайда Ақандай қыран құстыОл тастап аста тұрған жиылысты;Болғанын бір сұмдықтың іші сезіп,Қылаң ат қылт еткенде бермен ұшты .

Көргенде ол мынандай сұмдық істі .Үстіне Құлагердің құлап түстіБілмеді не болғанын, айрылды естен,Аймалап Құлагердің басын құшыты. Келер деп үміт қылып, алдыменен,Аты бұл алып келген алыс жерден .Жат елде

770 ₸ - Сатып алу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!