"Жалғыз" поэмасының көркемдік сипаты

Бөлім: Тарих тағылымы

Мектеп:

Мерзім:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 10

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы: «Жалғыз» поэмасының көркемдік сипаты.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау;

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар орындай алады:

шығарманы көркемдік ерекшелігіне талдайды;

Оқушылардың көпшілігі орындай алады:

шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін анықтап, талдайды;

Кейбір оқушылар орындай алады:

шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдай отырып, автор стиліне баға береді.

Бағалау критерийі

• шығарманың тілдік ерекшелігін талдайды;

• автор стилін анықтайды.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады: Көркем шығарманың мазмұны ашады,жүйелейді,көркемдегіш құралдардың орны мен қызметін талдайды.

Сөздер мен сөз тіркестер: Жалғыздық,алты алаш, нұрлы бояу,ай, күн, жер.

Пән лексикасы және терминология: психологиялық параллелизм, перифраз, гротеск, эллипсис

Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер:

менің ойымша....,

мен оны былай түсіндіремін.....,

себебі....., оған мынандай дәлел келтіре аламын....,

мәселенің шешеу жолдарын ұсынар болсам,....,

қорыта келе,.......

Құндылықтар

Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы (6-құндылық)

Пәнаралық байланыс

қазақ тілі, тарих

Алдыңғы білім

Психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис туралы алған білімді кеңейту

Жоспар

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Теңеу

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Қызығушылықты ояту.

«

Эпитет

Метафора

Оқушыларға кейіпкерлердің іс-әрекеті мен қасиеттері суреттелетін үзінділер беріледі. Олар үзіндінің қай кейіпкерге тән және қандай көркемдегіш тәсіл арқылы жасалып тұрғанын айтып, анықтауы тиіс.

Сабақтың тақырыбы, мақсаты және бағалау критерийлері таныстырылады.

ҚБ

10-сынып қазақ әдебиеті

Тапсырма қағаздары

Сабақтың ортасы

ІІІ. Мағынаны тану.

Өлеңге ауадай қажет теңеу, символ, метафора, эпитет, ассонанс... дейтіндерді құлпырта қолдана білетін ақын поэмаларға қол созғанда бұларға қоса жаңа формалар, шақырып тұрар сюжеттер іздеп тапқыш-ақ. Әйтеуір алуан тақырыптағы қандай көлемдегі дүниені жазғанда да, ол еш уақытта бір қазыққа байланып қалмайды: бірде ежелгі жырауларша егіле-­төгіле толғаса, басқа бір тұста тұтастай осы заманғы өлең өлшемдері мен іркілмей «сөйлейді».

Ер­тай­Ашық­ба­ев

Оқушыларға «Жалғыз» поэмасының үзінісі таратылады.

Оқушылар жұппен үзінділерді оқып, өлеңнің жалпы көркемдік сипатын анықтайды.

1 -тапсырма. «Пирамидалық талқылау» арқылы топтар мәтіннің ішінен көркемдегіш құралдарды тауып, мағынасын анықтайды.

- Кім жалғыз бұл жалғанда?!

- Қара жер жалғыз қашанда.

Адамның жетпес ақылы қолдан оны жасарға.

Қайран, біздің Сары-Арқа сағымнан алтын сапырған.

Қайран, біздің Жетісу топырағы құт шақырған.

Қайран, біздің Қарақұм дауылы тау көшірген.

Қайран, біздің Атырау мұнайын қыздай ұзатып,

Ел мерейін өсірген.

Солай да, солай десек те, жер-судың бәрі есепте ...

Өлуге маған болмайды, Тағдырым шіркін, сондай-ды.

Жер қалмады бұл маңда сүйегімді көмерге.

Жердің бәрі сатылған. Сатылған жер қат-қабат тікенек сыммен қоршаулы.

Құстар да аспан самғаған, балық та суды шарлаған –

Сатылып кеткен бәрі де.

Қалмағасын сүйем жер, сүйегімді көмерге –

Аяқ пен қолым ұйқасып, жүрегім күмбір күй тасып -

Қыл қобыздай мөңіреп жарғақ екі құлағым –

Санам құстай сілкініп - айналып кеттім өлеңге, айналып кеттім өнерге.

Жалғыздықтың азабын тартқан жалғыз мен бе екем:

Күйші Құрманғазыға кілтсіз “Кісен аштырып” –

Күңіренген Қорқытқа тірідей көр қаздырған –

“Торайғырды” тағалап, ерке “Аққуға” наз қылған –

Домбырам, сен де жалғызсың.

Қобызым, сен де жалғызсың.

Ұшқыр қиял, кемел ой, шіреніп тартқан жебедей,

Дарияға салған кемедей тілім де жалғыз, ділім де.

Қатыгез қатал ғасырдың тепкісіне шыдаймын.

Ашынған даусым жетсе екен құлағына Құдайдың ...

Төбең көкті тіреген, ағашың құстай түлеген –

Алатау, сен де жалғызсың.

Көгілдір нілге шыланған, Күнікей қыздай сыланған –

Көкшетау, сен де жалғызсың.

Қазынасы қат-қабат, арулары ақ тамақ –

Қаратау, сен де жалғызсың.

Алтынын бұлттай көшірген, бұғысын ұлдай өсірген –

Алтай, сен де, жалғызсың.

Шекарасы темірден, байлығы мұнай, көмірден,

Ақыны бұлттай егілген Жайыртау, сен де жалғызсың.

Патшаның алтын тағындай, адамзаттың бағындай,

Хан-Тәңірі, сен де жалғызсың!

Таңғажайып ертектей, еңіреп туған еркектей –

Тарбағатай, сен де жалғызсың.

Кешір, мені, тауларым, жалғыз-жалғыз болғасын,

Қосылмайды бастарың. Араласпайды тастарың ...

Жұтынып тұрған жұт жетеу,

Құлшынып келген құт жалғыз.

Ғалам шексіз әмәнда, кіндік кескен жұрт жалғыз.

Жалғыздықтың азабын тартқан жалғыз мен емес,

Жалғыздығын өзінің сезбеген ел, ел емес.

Азия, сен де жалғызсың.

Еуропа, сен де жалғызсың.

Бостандық, шындық, ақиқат

Сендер де мендей жалғызсың.

Отан жалғыз. От жалғыз.

Қайда қаңғып кетсек те. Саған келіп тоқтармыз.

Барымызды жарылқап, жоғымызды жоқтармыз.

Ділсіздерді тілгілеп, опасызды соттармыз.

Дескриптор:

• 188тг - Сатып алу
  Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

  Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру
  Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

  Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

  Материал жариялау Сертификатты жүктеу

  
  Ресми байқаулар тізімі

  Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

  Тізімді көру
  Материал іздеу

  Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

  Барлығы 663 959 материал жиналған

  Пән

  Бағыт

  Сынып

  Іздеу
  Ұқсас материалдар

  Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

  Сертификатталған тренер жасаған

  01.01.2023

  17 863

  13 694

  ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

  Барлық пәндер

  Барлық материалдар

  Барлық сыныптар

  Қазақ әдебиеті пәні бойынша барлық материалдарды көру

  Іс-шаралар кестесі

  Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары
  Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz