Жаңа сабақ
түсіндіру.
Жазықтықтағы белгіленген
нүктеден бірдей қашықтықта орналасқан нүктелер
жиынын шеңбер деп атайды. Белгіленген нүкте шеңбердің
центрі, ал бірдей арақашықтық шеңбердің радиусы болады. Шеңбердің
кез келген екі нүктесін қосатын түзу сызықты кесінді хорда деп
аталады. Центрі арқылы өтетін хорда диаметр деп аталады. Кез келген
диаметрдің ұзындығы радиустан екі есе ұзын
болады.
Белгіленуі: ω(О; R).
Нүктенің геометриялық орны деп
қандайда бір қасиеттерге ие болатын нүктелер жиынын
айтамыз.
Мысалы, шеңберді берілген
нүктеден бірдей арақашықтықта жатқан геометриялық нүкте деп
қарастыруға болады.
Дөңгелек – шеңбермен
шектелген жазықтықтың бөлігі.
Дөңгелектің элементтері
шеңбердің элементтеріндей анықталады.
Тапсырмалар:
№1. «Бес табан» немесе «Асық
ату» ойын ережесін шеңбердің элементтері байланыстырып сипаттама
бер.
№2.
Суретті
пайдаланып, мәтіндегі бос орындарды
толықтыр:
Суретте
______________ ?
нүктесі
болатын және ______________ ??
болатын
______________ берілген. Ол фигураны келесідей белгілейді:
______________, сонымен қатар ?
нүктесі
шеңберге жатады, ал ?
нүктесі
шеңберге жатпайды. Бұл сөйлемді математикалық символдар арқылы
келесідей белгілейді: ______________, ал ______________. a)
Шеңберге жататын ?
және ?
нүктелерін математикалық символдар арқылы жазып көрсет.
b) ??(?; ??), ??(?; ??) болатындай
суретті ? және ?
нүктелерімен толықтыр.
№3.
Дәптерлеріңе радиусы 4 см шеңбер сызыңдар.
Осы
шеңберден А және В нүктелерін табуға бола ма?
Егер: а) АВ
3 см;
ә) АВ = 4
см; б) АВ =
6см; в) АВ = 8 см болса, осы
нүктелерді белгілеңдер.
№4.
Қауын екі
бөлікке кесілген.Бөліктегі шеңбер радиусы 17 см тең.Қауын диаметрі
кандай?
№5.
Шеңбердің
ішінде орналасқан нүктеден шеңбер нүктелеріне дейінгі ең үлкен және
ең кіші қашықтықтар сәйкесінше 18 см және 8 см. Шеңбердің радиусын
табыңдар.
№6.
Дәптерлеріңе радиусы 3 см шеңбер сызыңдар. Осы шеңбердің АВ
және СД диаметрлері өзара перпендикуляр болса,пайда болған
центірлік бұрыштардың градустық шамалары
қандай?
|