Әлемдежануарлардыңорасанкөптүрі бар.
Алғашындаолардыңбарлығыжабайыболған, бірақадамкейбірінқолғаүйретті.
Адамдарүйжануарларынақамқорлық көрсетеді. Қамқорлықкөрсетудегеніміз
— олардықоректендіру, емдеу, қорасын салу, олардың ұрпақтарына
қамқорлық
көрсетуболыптабылады.
Үйжануарларыүшінадаммалқора соғады. Сиырға арналған малқора —
сиырқорадепаталады.Бұлүлкен, жылықора, онда су құюғаарналғаннауа,
жемсалатынастауболады.
Жылқыға арналғанмалқораатқорадепаталады. Бұл — ұзынағашқора,
екіжағынанқашаларға
бөлінеді.
Түйеге арналған қора — түйеқора, ал
қойғаарналғанықойқорадепаталады.
Арқар. Жұптұяқты сүтқоректі. Денесінің ұзындығы 1 м-ден
2 м-ге, биіктігі 1 м-гедейінжетеді. Тау бөктерінде, жартасты тау
етегінде, шатқалдардатір шілікетеді.
Құлан. Сырттайесеккеұқсайтынтүзжануары,бірақжылқыменортақбелгілерікөп.
Жазықта, шөлжәнешөлейтжерлердетіршілікетеді, тау бөктерлерінде де
кездестіругеболады.
Құндыз. Сүтқоректі, ірікеміргіш. Денесініңұзындығыкейде 1
м-гедейінжетеді. Жүзеалады, артқыаяқтарыныңсаусақтарыныңарасында
жар ғақтары бар, алдыңғы аяқтарыменбұтақтардықар мапұстап,
жердіқазаалады. Судыңастында 15 минутқадейін бола алады. Ағаштың
қабығы мен сүрегінқорекетеді.
|
Кіріспе
тапсырма. Сабақты жануарлар
туралыжұмбақтар дайындап әкеліп, шешкізуден
бастаңыз.
Мұғалім: “Сендер бұл жануарды
білесіңдер ме? Қазақстанның қандай жануарларын білесіңдер?” — деп
сұрайды.
Жануарлар
дүниесі. Оқушылар суреттергеқарасын.
“Бейнеленген жануарлардың қайсысын білесіңдер? Олар туралы не айта
аласыңдар? Қай сысы біздің өлкемізде тіршілік етеді?” деп сұраңыз.
Мәліметті сабаққа байланысты деректі материал дардан немесе
энциклопедиядан қарауға болады. Суреттердегі жануарларды қандай
топтарға бөлуге болатынын сұраңыз. (Жабайы және үй жануарлары.)
Егер оқушылар жауап беруге қиналса, жетелеуші сұрақтарын қойыңыз.
“Суреттегі әр жануар қай жерде тіршілік етеді? Немен
қоректенеді?”
Жабайы және үй
жануарлары. Оқушылардыңназарын суреттерге
аударыңыз.
Сұрақ қойыңыз: “Суреттердегі
әр жануар не істеп жатыр? Салыстырыңдар. Суреттер несімен ұқсайды?
Ит пен құндыздың іс-әрекеттерінде қандай айырмашылық бар? Осы екі
суретті жұптастыруға бола ма? Сендерде қандай жұптар
шықты? Неге?”
Суреттердітөмендегідейетіпжұптастыруғаболады:
-
қоректену: құндызқорегінөзітабады,
иткеадамтамақбереді;
-
емделу: құндызжарақатынжалапжазады, ал
иткеадамқамқорлықжасайды, мал дәрігерінеапарады;
-
баспана: құндызөзінеағашбұтақтарынанінжасапалады,
ал иткеадамүйшікжасайды. Оқу
шыларданөмірде осы әрекеттердің қайсысын
көргенін сұраңыз.
|
Дүниетану. Жануарлардықолғаүйрету.
|
Енелері мен төлдері.
Үйжануарларынатапшығудытапсырыңыз.
Әржануарқандайдыбысшығаратынындыбыстапкөрсетугеболады. Соныменқатар
“Жалғастыр” ойынынойнасын. Мысалы: ит — күшік, тауық — балапан,
мысық — марғау, үйрек — балапан, қаз — балапан.
Зерттейік. Мұғалімалдын ала
әзірленіпқойғанбелгіліүйжануарларының, олардың қораларының,
азықтарының, бағып-күтугеарналғанқұралдардыңсуреттерінтаратады.
Мысалы, сиыр, түйе, ит, жылқы, шөп, қырғыш, жем-шөп, сүйектер,
сиырқора, итүйшігі, қойқора, атқора.
Оқушылартоппенталдап, адамәрүйжануарыүшін не
істейалатындығын сәйкестендіреді. Әртопқабіржануардытаңдапалып,
олтуралымәліметдайындауғаұсынысжасауғаболады.
Ойлан!
Оқушылармынадайсұрақтарбойыншаойланыпкөрсін:
Итқандайәрекеттержасайды? Қасқырше? Олардың қандай ұқсастығы бар?
Негізгіерек шеліктері не?
“Орман” және “үй” дегенүлестірмелі материал
дардыоқушыларғатаратыпберіңіз. Мұғалімжа нуарлардыатайды, ал
оқушылар оны жабайыжануардепсанаса “ОРМАН”, үйжануарыдепойласа “ҮЙ”
белгісінкөтереді.
Сөздер: сиыр, бұғы, қасқыр, қой, есек, бұлан,
кірпі, қоян, тауық, қаз, түлкі, мысық, аю.
|
Бағалау
|
Оқушылар жабайы жануарларды үй
жануар ларынан ажырата білуі керек.
Үй және жабайы жануарлар. Бұл
тапсырманы барлық оқушыларға жеке орындауға беріңіз. Тап сырманы
аяқтаған соң өзара бағалау арқылы тек серуді ұсыныңыз. Тапсырманы
орындау жылдамдығы мен дұрыстығына назар аударыңыз. Содан соң
бейнеленген жануарларды тағы бір атап шығуды
ұсыныңыз.
Жауабы:
Үй жануарлары: 2, 4, 5, 9.
Жабайы жануарлар: 1, 3, 6, 7, 8.
Оқушылар әртүрлі жануарлардың
тіршілік ете тін орнының атауларын
біледі.
Адасқан жануарлар. Оқушылар
жануарларға өз мекендейтін орнын тауып алуына көмектесуі қажет.
Тапсырманы орындау барысында тағы бір рет жануарлардың және олардың
мекендейтін орнының атауларын айтып өтеді. Жұптағы балалардың
бірін-бірі бағалауын ұйымдастырыңыз. Жауап беруге қиналған
оқушыларға көмектесу қажет.
Жауабы:
Үйшік — ит, қойқора — қой,
атқора — жылқы
|
Қорытынды
бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болды
(оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Оқушыларды сабақтың әр
кезеңінде бағалау.
2: Дарынды және үлгерімі төмен
оқушылардың ерекшелігіне көңіл
бөлу.
Қандай екі нәрсе сабақты
жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да
ескеріңіз)?
1: Сабақтың нәтижесіне көңіл
бөлу.
2:
Рефлексия.
Сабақ барысында мен сынып
немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге
көмектесетін не білдім ?
|