Каспий өңірі “Болашақ”
Колледжі
Фк
21 с/о тобының
студенті
Қорабаева
Гаухар
Мақала
Тақырыбы: жеңіл
атлетика
Жеңіл
Атлетика
Жеңіл
атлетика, спорттың ең көп
тараған түрі. Оған әр түрлі
қашықтықта жүгіру мен жүру, ұзындық пен
биіктікке секіру, спорттық
снарядтарды лақтыру,
жеңіл атлетикалық көпсайыстар енеді.
Жеңіл атлетикалық жарыстар ашық және жабық
(манеж) алаңдарда өтетін
жеке, командалық және
эстафеталық жарыстар болып
бөлінеді. Халықаралық әуесқойлық жеңіл атлетика федерациясы (ИААФ)
1912 жылы құрылған. Оған қазір 200-ге жуық ұлттық ассоциациялар
біріккен. Олимпиялық
ойындар 1896
жылдан (1-Олимпиялық ойын), дүниежүзілік чемпионат 1983 жылдан
өткізіліп келеді. Жеңіл атлетика ойындары өте көнеден белгілі. Ол
ежелгі Олимпия ойындарының бағдарламасына
енген.
Қазақстанда
алғашқы ресми жеңіл атлетикалық жарыс — Бүкілқазақстандық
1-спартакиада 1928 жылы Петропавл қаласында өтті. Республикада
жеңіл атлетикадан тұңғыш рет КСРО-ның спорт шебері
атағын Ш.Бекбаевалды
(1943). Қазақстанның жеңіл атлеттері Олимпия ойындарында,
дүниежүзілік чемпионаттар мен халықаралық жарыстарда жоғары
нәтижелерді көрсетіп, жеңімпаздар мен жүлдегерлер атанды. Олар:
Е.Кадяйкин, Ұ.Қосанов, Ә.Тұяқов,
В.Савинков, Л.Кононова, С.Исабаев, Б.Күреңкеев, В.Муравьев,
В.Савин, В.Солдатенко, Л.Микитенко, А.Бадранков, т.б.
Қазақстандықтар арасында Олимпиялық ойындарға тұңғыш қатысқан
спортшы Е.Кадяйкин болды. Тәуелсіз елімізге тұңғыш алтын медальді
2000 жылы Сиднейде (Австралия) өткен 27-Олимпиялық ойындарда
кедергі арқылы жүгіруші О.Шишигина
әкелді.
Жеңіл атлетиканың негізгі
жаттығулары — тегіс жерде жүгіру, бедерлі жерде жүгіру, жүру,
кедергілермен жүгіру, ұзындыққа және биіктікке секіру, лақтыру,
жеңіл атлетикалық көпсайыс.
Жүгіру — қысқа, орташа және ұзақ
қашықтық болып үшке бөлінеді. Қысқа қашықтыққа — 100, 200, 400 м
және 110 м кедергілі қашықтық жатады. Орташа қашықтыққа800,1000,
1500, 2000, 3000 м жүгіру және 3000 м кедергілі қашықтыққа жүгіру
жатады. Ұзақ қашықтыққа — 5000, 10000, 20000, 42 шақырым 192 м
марафондық қашықтық және 50 шақырым кросс (дала жарысы)
жатады.
Жүру — 20 шақырым спорттық
жүріс. Лақтыру — диск, найза, граната, балға, доп және ядро. Секіру
— орында тұрып және жүгіріп келіп ұзындыққа секіру, биіктікке және
сырықпен секіру, үш аттап секіру.
Жеңіл атлетикалық
көпсайыс — көпсайыс құрамына
жеңіл атлетиканың жаттығуынан 10 жаттығуға дейін кіреді. Олар —
жүгіру, секіру, лақтыру және кедергілерден
өту.
Сөре және
мәре. Жарыс барысында сөреден шығу
үшін жүгіруші төменгі және биік сөре жағдайында тұрады. Қысқа
қашықтыққа жүгіргенде төменгі сөре жағдайында тұрады. Орта және
ұзын қашықтыққа жүгіргенде биік сөре жағдайында тұрады. Төменгі
және биік сөреде жүгіріп шығу әдіс-тәсілін студенттер мектеп
бағдарламасынан оқып кеткендіктен, оған қайтадан
оралмадық.
Жеңіл атлетиканың негізгі
жаттығуы — жүгіру. Ол жеңіл атлетиканың барлық
жаттығуларында қолданады. Сондықтан, кім болсын, жеңіл атлетикамен
шұғылданғанда, ең алдымен жүгірудің айла-тәсілін меңгеруі
керек.
Жүру. Адам баласының табиғи жүруі
бар. Екінші — жүрудің спорттық түрі бар. Әрине, екеуінің
айырмашылығы жер мен көктей. Спорттық жүрістің негізгі ережесі,
әрбір аттаған сайын, яғни, алдыға аттаған аяқтың өкшесі жерге
тимейінше итерілетін аяқты жерден көтеруге болмайды. Демек, адамның
екі аяғы да жерге тимейтіндей көтеріліп кететін фазасы болмауы
керек
