Көмірсутектер тарауы бойынша тест

І нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Молекула құрамына қарай органикалық қосылыстар ...... жіктеледі.

A)Көмірсулар, спирттер, карбон қышқылдары B)көмірсутектер, оттекті органикалық заттар, сутекті органикалық заттар C)көмірсутектер, оттекті органикалық заттар, азотты органикалық заттар D) альдегидтер, фенолдар, кетондар E)сутекті органикалық заттар, оттекті органикалық заттар, азотты органикалық заттар

2. Қаныққан көмірсутектер класы төмендегіше болып бөлінеді:

A) алкандар, алкендер B) алкендер, алкадиендер C) алкиндер, алкандар

D) циклоалкандар, алкандар E) циклоалкандар, арендер

3. Молекулалық массасы 84 болатын алкандар қатарының өкілі:

A) бутан B) гексан C) декан D) пентан E) пропан

4. Вюрц реакциясы бойынша алкандарды алу теңдеуін көрсетіңіз:

A)C₁₆H₃₄→C₈H₁₈+C₈H₁₆ B) 2CH₃Cl+2Na→C₂H₆+2NaCl C) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄

D) C₂H₄+H₂→C₂H₆ E) CH₄+Cl₂→CH₃Cl+HCl

5. 4,48л метан 1000^о шамасында айырылғанда қанша грамм күйе алынады:

A)12г B) 24г C) 0,24г D) 2,4г E) 1,2г

6. Циклоалкандардың қарапайым өкілі қалай аталады.

A)этилен B) метан C) циклобутан D) циклопропан E) метил циклопропан

7. Құрамында бір қос байланысы бар қанықпаған көмірсутектер қалай аталады:

A) алкандар B) циклоалкандар C) алкендер D) алкиндер E) алкадиендер

8. этилен молекуласында барлығы .....

A) бір σ- және бес π - байланыс түзіледі B) бес σ- және бес π - байланыс түзіледі C) бір σ- және үш π - байланыс түзіледі D) бес σ- және бір π - байланыс түзіледі E) бес σ- және екі π - байланыс түзіледі

9. Гидрлену (сутегін қосып алу) реакциясын зерттеуде ........ еңбегі зор:

A) М.И.Коновалов B) Д.В.Сокольский C) В.В.Марковников D) С.В.Лебедев E) М.Г.Кучеров

10. Медицинада, тамақ және химия өнеркәсібінде кең қолданылатын этиленнің туындысы. Одан көксағыз, резеңке тағы басқа заттар алынады. Бұл зат -?

A) полиэтилен, B) этил спирті, C) пропилен D) этиленгликоль E) бутадиен-1,3.

11. Диен көмірсутектеріндегі көміртегі атомдарының арасындағы қос және дара байланыстардың ұзындықтарын анықтаңыздар:

A) 0,134нм, 0,154нм B) 0,120нм, 0,154нм C) 0,136нм, 0,120нм D) 0,136нм, 0,146нм E) 0,146нм, 0,154нм

12. Дивинилді басқаша қалай атауға болады:

A) бутадиен-1,3 B) бутадиен-1,2 C) пентадиен-1,3 D) 2 метил бутадиен-1,3 E) изопрен

13. Көксағызға тән қасиеттер:

A) суда жақсы ериді. B) электр тоғын өткізеді. C) бастапқы қалпына келе алмайды.

D) созылып, ұзара алмайды. E) суды, газды өткізбейді.

14. Резеңкеден алынатын өнімдердің ішінде артығы:

A) шиналар B) шлангалар C) конвейер ленталары D) бензин E) электр оқшаулағыштар

15. Ацетилен молекуласындағы көміртек атомдарының арасында .....

A) бір σ- және үш π - байланыс бар B) бір σ- және екі π - байланыс түзіледі C) бір σ- және бір π - байланыс түзіледі D) екі σ- және бір π - байланыс түзіледі E) екі σ- және екі π - байланыс түзіледі

16. Алкиндердің қарапайым өкілі ацетиленнің физикалық қасиеттері жазылған қатарды табыңыз:

A) өзіне тән иісі бар сұйықтық; B) көкшіл түсті, иіссіз, суда нашар еритін газ; C) суда жақсы еритін түссіз газ; D) иіссіз, түссіз, суда нашар еритін газ

E) органикалық еріткіштерде жақсы еритін өткір иісті түссіз газ;

17. 0,6 моль ацетилен тримерлену барысында қанша грамм бензол түзіледі.

A) 7,8г; B) 156г; C) 78г; D) 0,78г; E) 15,6г;

18. Молекула құрамында бензол сақинасы бар жалпы формуласы С_nН_2n-6 болатын карбоциклді көмірсутектер қалай аталады:

A) алкадиендер; B) алкиндер; C) арендер; D) циклоалкандар; E) алкандар;

19. Араматты көмірсутектердің сипаттамаларының ішіндегі артығын табыңыз:

A) 120^о; B) 0,134нм; C) 490кДж; D) 0,140нм; E) sp²;

20. Ультракүлгін сәулелерінің әсерінен бензолдан гексахлоран түзілу реакциясын анықтаңыз:

A) C₆H₆+Cl₂=C₆H₅Cl+HCl; B) C₆H₆+HNO₃=C₆H₅NO₂+H₂O;

C) C₆H₅CH₃+3HNO₃=C₆H₂(NO₂)₃CH₃+3H₂O D) C₆H₆+3Cl₂=C₆H₆Cl₆;

E) C₆H₅CH₃ C₆H₅COOH+H₂O;

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Көмірсутектерді анықтаңыздар:

A) C₆H₆; B) C₆H₅OH; C) C₆H₅CH₃; D) C₆H₅Cl; E) C₆H₅COOH; F) C₆H₅NH₂; G) C₂H₆;H) C₆H₅NO₂;

22. Алкандарға тән сипаттамаларды белгілеңіз:

A) құрамында екі қос байланысы болады; B) қосылу реакциясына түсе алмайды; C) бром суын, калий перманганатын түссіздендіреді; D) сутегімен, галогендермен қосып алу реакциясына түседі; E) еселі байланыстың орнына байланысты изомер түзе алады; F) өзара тек дара (сигма) байланыстар арқылы жалғасады; G) құрамы көміртегі, сутегі оттегі элементтерінен тұрады ;

H) зертханада алюминий карбидін гидролиздеу арқылы алады;

23. Күкірт қышқылы секілді су тартқыш заттар қатысында су бөле жүретін реакцияларды анықтаңыздар: A) CH₂-CH₂OH→CH₂=CH₂+H₂O; B) C₂H₅Cl + 2К→C₄H₁₀+2КCl;

C) 2CH₃Cl+2Na→C₂H₆+2NaCl; D) CH₃-CH₃→ CH₂=CH₂+H₂; E) 2C₂H₅OH→H₂C=CH-CH=CH₂+2H₂O; F) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄; G) C₂H₅Cl + 2Na+ CH₃Cl →C₃H₈+2NaCl;

H) CaC₂+2H₂O→Ca(OH)₂+C₂H₂;

24. Азот бойынша тығыздығы 2,5-ке тең көмірсутекті жаққанда 1,76г көміртек (ІҮ) оксиді және 0,72 г су түзілді. Жанған заттың молекулалық формуласы мен атауы:

A) С₂Н₄; B) С₆Н₁₂; C) С₅Н₁₀; D) С₃Н₆; E) этилен; F) пропен; G) циклогексан; H) пентен;

25. 32г метан жанғанда 1604 кДж жылу бөлініп шықты. Химиялық реакцияның жылу эффектісі және түзілген көмірқышқыл газының массасы: СН₄+2О₂→СО₂+2Н₂О+ Q кДж

A) 3208кДж; B) 1122,8кДж; C) 1604кДж; D) 802кДж; E) 88г; F) 44г; G) 22г; H) 66г;

26. Өзгеріс схемасындағы X, Y, Z қосылыстар формулаларының орналасу реті:

A) бензолсульфат қышқылы; B) 2,4,6 - триброманилин; C) n-дибромбензол; D) хлор бензол;

E) бромбензол; F) нитробензол; G) бензой қышқылы; H) анилин;

27. 20 г техникалық кальций карбидін сумен өңдеп, бөлінген газды сынап ионы бар күкірт қышқылы ерітіндісі арқылы өткізгенде, шығымы 90 % болып, 10 г ацетальдегид алынды. Техникалық кальций карбиді құрамындағы қоспаның мөлшері:

A) 40%; B) 20 %; C) 24,6 %; D) 35,7 %; E) 25,7 %; F) 30,5 %; G) 34,5%; H) 30%;

28. Тығыздығы 0,69 г/см³ этил спиртінің 100 мл-ін дегидратациялағанда алынатын (қ.ж.) этиленнің массасы

A) 92 г B) 42 г C) 24 г D) 56 г E) 28 г F) 32 г; G) 84 г H) 36 г

29. Бензолдың гидрлену реакциясы С₆Н₆+3Н₂→С₆Н₁₂ кезінде қатысатын катализаторларды (өршіткілер) көрсетіңіз:

A) мыс B) платина C) күкірт қышқылы D) азот қышқылы E) никель F) фосфор оксиді

G) сынап H) палладий

30. Алюминий карбидінің гидролизі кезінде түзілетін өнімдерді табыңыздар:

A) 2C₂H₂ B) 4C₂H₆ C) 3CH₄ D) 2AlCl₃ E) Al₂O₃ F) Al(OH)₂Cl G) 4Al(OH)₄ H) 3CO₂

ІІ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1.Қаныққан қанықпаған болып бөлінетін көмірсутектер түрі:

A) циклді B) карбоциклді C) гетероциклді D) ациклді E) алициклді

2. Молекула құрамында 7 көміртегі бар алканның атауы және формуласы:

A) С₅H₁₂ пентан B) С₈H₁₈ октан C) С₂H₆ этан D) С₄H₁₀ бутан E) С₇H₁₆ гексан

3. Алкандарда изомер қай көмірсутегінен басталады:

A) бутан B) гексан C) декан D) пентан E) пропан

4. Зертханада 3,36л метан алу үшін қанша грамм алюминий карбидін гидролиздеу қажет:

A) 1,44г B) 36г C) 7,2г D) 14,4г E) 0,72г

5. Алкандардың нитрлену, яғни сутек атомдарының нитро топпен (-NO₂) алмасуы қалай аталады: C₂H₆+HNO₃→C₂H₅NO₂+H₂O

A) М.И.Коновалов реакциясы B) Д.В.Сокольский реакциясы C) В.В.Марковников реакциясы

D) С.В.Лебедев реакциясы E) М.Г.Кучеров реакциясы

6. Циклоалкандардың химиялық қасиеттерінде алкандардан қандай айырмашылықтары бар:

A) айырылу реакцияларына түседі B) жанады C) қосылу реакцияларына түсе алады.

D) изомерленеді E) айырмашылықтары жоқ

7. Алкендердің жалпы формуласын көрсетіңіз:

A) С_nH_2n+2 B) С_nH_2n C) С_nH_2n-2 D) С_nH_2n+1 E) С_nH_2n+6

8. Бутен -1 дің CH₂=CH-CH₂-CH₃ изомерін анықтаңыз:

A) CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH₃ пентен-1; B) CH₃-CH₂-CH₂-CH₃ бутан; C) CH₂=CH-CH=CH₂ бутадиен-1,3; D) CH₃-CH=CH-CH₃ бутен-2; E) CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃ пентин-1;

9. Қанықпаған көмірсутектерге тән сапалық реакцияны көрсетіңіз:

A) C₃H₆+H₂=C₃H₈ B) C₂H₄+HCl=C₂H₅Cl C) C₂H₄+Br₂=C₂H₄Br₂ D) C₂H₄+H₂O=C₂H₅OH

E) C₂H₄+2O₂=CO₂+2H₂O

10. Суда нашар еритін, спирт пен эфирде жақсы еритін түссіз газ, алкендердің өкілі. Одан глицерин, изопропил спиртін, ацетон, фенол, полипропилен, синтездік көксағыз тағы басқа заттар алынады. Бұл зат-?

A) этилен, B) бутилен C) пропилен D) этиленгликоль E) бутадиен-1,3.

11. 2 - метил пентадиен-1,3 тің салыстырмалы молекулалық массасы:

A) 82 B) 70 C) 100 D) 58 E) 94

12. Алкадиендердің өкілі, түссіз сұйық зат, оны винилацетиленнен НС≡С-СН=СН₂ алуға болады. Оны полимерлегенде химиялық төзімді, жанбайтын көксағыз алады. Бұл зат-?

A) дивинил B) изопрен C) хлорпрен D) бутадиен-1,3 E) пентадиен

13. Көксағыз жоғары температурада жұмсарып, ал төменгі температурада қатайып, морт сынғыш болып келеді. Осы қасиеттерін жою үшін көксағызды вулканизациялайды. Ол үшін -?

A) көміртек қосып қыздырады B) сутек қосып қыздырады C) күкірт қосып қыздырады

D) темір қосып қыздырады E) хром қосып қыздырады.

14. Молекула құрамында бір үш байланысы бар жалпы формуласы С_nH_2n-2 болатын қанықпаған көмірсутектер қалай аталады.

A) алкандар B) алкендер C) алкадиендер D) арендер E) алкиндер

15. Пентин-1 дің класс аралық изомерін көрсетіңіз:

A) 3 - метил бутин -1; B) пентадиен-1,3; C) пентин-2; D) циклопентан E) пентен-2;

16. Оттек жеткілікті болғанда ацетилен толық жанып, көп мөлшерде жылу бөледі. Осы реакциядағы барлық коэффициентердің қосындысын есептеңіз:

A) 7; B) 6; C) 13; D) 9; E) 4;

17. Көлемі 11,2 л (қ.ж.) ацетиленді толық жағу үшін ауаның қандай көлемі қажет болатындығын есептеңіздер. Ауа құрамында 20% оттек бар деп есептеңіздер.

A) 28л; B) 15,6л; C) 0,28л; D) 140л; E) 14л;

18. Ароматты көмірсутектер деп алуының себебі .....

A) алғашқы табылған өкілдерінде қош иістері болған; B) барлық өкілдеріне қош иіс тән;

C) бұл класс өкілдерінің жағымсыз иістері бар; D) бензол сақинасы болғандықтан;

E) құрамында үш қос байланыс болғандықтан;

19. Арендер класы көмірсутектері орналасқан қатарды анықтаңыз:

A) ксилол, кумол, винил бензол; B) бензол, ксилол ацетилен; C) ацетон, этилбензол, стирол;

D) толуол, циклобутан, кумол; E) изопропилбензол, изорпен, аллен;

20. Қопарылғыш зат ретінде қолданылатын 2,4,6-тринитротолуолды (тритол, тол, ТНТ) қандай әдіспен алуға болады.

A) бензолды өршіткі қатысында бром суымен әрекеттестіру арқылы; B) бензолды су сорғыш зат қатысында азот қышқылымен әрекеттестіру арқылы; C) толуолды су сорғыш зат қатысында азот қышқылымен әрекеттестіру арқылы; D) бензолды никель, платина, паладий қатысында гидрлеу арқылы; E) толуолды калий перманганаты ертіндісі қатысында тотықтыру арқылы;

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Көмірсутектердің туындыларын анықтаңыздар:

A) C₆H₆; B) C₆H₅OH; C) C₆H₅CH₃; D) C₄H₉CН₃; E)C₆H₅C₂H₅; F) C₆H₅NH₂; G) C₂H₆; H) C₆H₅NO₂;

22. Қанықпаған көмірсутектерге тән сипаттамаларды белгілеңіз:

A) құрамында гидроксил топтары болады; B) қосылу реакциясына түсе алмайды; C) бром суын, калий перманганатын түссіздендіреді; D) сутегімен, галогендермен қосып алу реакциясына түседі; E) еселі байланыстың орнына байланысты изомер түзе алады; F) өзара тек дара (сигма) байланыстар арқылы жалғасады; G) құрамы көміртегі, сутегі оттегі элементтерінен тұрады ;

H) зертханада алюминий карбидін гидролиздеу арқылы алады;

23. Төмендегі реакция теңдеулері арасынан Вюрц реакциясына жататын реакцияларды табыңыздар:

A) CH₂-CH₂OH→CH₂=CH₂+H₂O; B) C₂H₅Cl + 2К→C₄H₁₀+2КCl; C) 2CH₃Cl+2Na→C₂H₆+2NaCl;

D) CH₃-CH₃→ CH₂=CH₂+H₂; E) 2C₂H₅OH→H₂C=CH-CH=CH₂+2H₂O;

F) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄; G) C₂H₅Cl + 2Na+ CH₃Cl →C₃H₈+2NaCl;

H) CaC₂+2H₂O→Ca(OH)₂+C₂H₂;

24. 52г бензол алу үшін ацетиленнің қалыпты жағдайдағы көлемі және массасы:

A) 44,8л; B) 11,2л; C) 56л; D) 22,4л; E) 26г; F) 130г; G) 52г; H) 56г;

25. Октанды жағуға 2,5 моль оттегі жұмсалатын болса, осы кезде бөлінетін жылу мөлшері мен түзілген судың массасын есептеңіз:

С₈Н₁₈+12,5О₂→8СО₂+9Н₂О+5510кДж

A) 614,9кДж; B) 1102кДж; C) 430,4кДж; D) 1147,9кДж; E) 4,48л; F) 3,6г; G) 32,4г; H) 1,8г;

26. Берілген схемада X және Y заттарының формулалары:

A) CaC₂; B) Ca(OH)₂; C) CaCO₃; D) HBr; E) Br₂; F) С₂Н₂; G) С₂Н₅Br; H) С₂Н₅ОН;

27. Шығымы 50% болса 23 г этанолды алуға жұмсалған этиленнің көлемі:

A) 3,36л; B) 44,8 л; C) 2,24 л; D) 33,6; E) 22,4 л; F) 4,48 л; G) 89,6; H) 224 л;

28. Массасы 40 г 3,2 %-ті бромы бар бром суы, көлемі 400 мл (қ.ж.) этан мен этиленнің қоспасын түссіздендірді. Қоспадағы этиленнің көлемдік үлесі:

A) 44,4 %. B) 45,6 %. C) 48,8 %. D) 42,7 %. E) 44,8 %. F) 46,9%; G) 89,2%; H) 42,2%;

29. Алкиндердің алғашқы өкілі ацетиленнің балқу және қайнау температураларын анықтаңыз:

A) -101,5^оС. B) +39^оС. C) -90^оС. D) -82^оС. E) -32,3^оС. F) +71,3^оС G) -75^оС H) -23,2^оС

30. Метанның жарықтың (hν) әсерінен хлорлану реакциясы сатылап жүреді. Екінші және үшінші сатында түзілетін өнімдерді анықтаңыз:

A) хлороформ. B) хлорсутек. C) хлорлыметан. D) төртхлорлы көміртек. E) хлорметан.

F) сутегі. G) хлорлы метилен. H) тетрахлорметан.

ІІІ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1.Гетероциклді көмірсутектер класының өкілін көрсетіңіз:

A) бензол B) циклобутан C) пиридин D) ацетилен E) этан

2. Жалпы формулалары бірдей, химиялық қасиеттері ұқсас, ал құрамында бір-бірінен бір немесе бірнеше -СН₂ тобына өзгеріп отыратын заттар қатары қалай аталады.

A) радикалдар B) гомологтар C) изомерлер D) парафиндер E) алкандар

3. Алкандарға тән гибридтелу мен байланыс бұрышы:

A) sp³, 120^o B) sp³, 180^o C) sp, 180^o D) sp², 120^o E) sp³, 109^o28¹

4. Алкандарға тән емес химиялық қасиет:

A) қосылу B) орынбасу C) айырылу D) изомерлену E) тотығу

5. Метанға тән емес физикалық қасиеттерді табыңыз:

A) түссіз, B) ауадан екі еседей жеңіл C) жанғыш газ D) иіссіз E) суда жақсы ериді.

6. 11,2 г циклобутан алу үшін қанша грамм 1,4-дихлорбутан натриймен реакцияға түседі.

A) 25,4г B) 12,7г C) 24,5г D) 27г E) 13,8г

7. Алкендер класына жататын көмірсутектер қатарын көрсетіңіз:

A) этилен, бутан, бензол B) метан, пропен, циклобутан C) гексен, ацетилен, бензол

D) бутен, этилен, октен E) толуол, этилен, пропен

8. Алкендер класына ғана тән изомерлену түрін анықтаңыз:

A) цис-транс (кеңістіктік) изомерлену B) көміртек қаңқасына байланысты изомерлену; C) еселі байланыстың орнына байланысты изомерлену; D) класс аралық изомерлену;

E) орынбасарлардың орынына байланысты изомерлену;

9. Өршіткі қатысында жоғары температура мен қысымдағы реакция нәтижесінде үлкен молекулалы қосылыстар түзе жүретін реакция қалай аталады.

A) гидрлену B) галогендену C) полимерлену D) гидраттану E) тотығу

10. Жалпы формуласы С_nH_2n-2 болатын, қрамында екі қос байланысы бар қанықпаған көмірсутегілер қалай аталады:

A) алкандар B) циклоалкандар C) алкендер D) алкиндер E) алкадиендер

11. Пентадиен-1,3 тің изомерлері:

A) CH₃=CH-CH=CH₂, CH₂=CH-CH₂-CH=CH₂ B) CH₃=C(CH₃)-CH=CH₂, CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH=CH₂ C) CH₃=CH-CH₂-CH₂-CH=CH₂, CH₂=C =CH₂ D) CH₃=C(CH₃)-C(CH₃)=CH₂, CH₂=CH-CH₂-CH₂-CH=CH-CH₃ E) CH₃=C(CH₃)-CH=CH₂, CH₂=CH-CH₂-CH=CH₂

12. Табиғи көксағыздар қай елде кездесетін гевея деп аталатын ағаштан алынады.

A) Аргентина B) Америка C) Франция D) Бразилия E) Ұлыбритания

13. Вулканизациялау кезінде күкірттің мөлшері қанша пайыздан асып кетсе созылмайтын қатты зат – эбонтке айналады:

A) 2-3% - дан B) 5-10% - дан C) 12-15% - дан D) 0,5-2% - дан E) 30-35% - дан

14. Алкиндер қатары көмірсутектерін атауда алкандардағы –ан жұрнағының орнына қандай жұрнағы жалғанады.

A) –ен B) –ин C) –ил D) –ан E) –илен

15. Ацетиленді зертханада және күнделікті тұрмыста алу теңдеуін көрсетіңіздер:

A) 2СН₄ С₂Н₂+3Н₂ B) С₂Н₆ С₂Н₂+2Н₂ C) СаС₂+2Н₂О Са(ОН)₂+С₂Н₂

D) С₂Н₄ С₂Н₂+Н₂ E) СН₄→С+2Н₂

16. Орыс химигі – органик, М.Г.Кучерововтың 1881 жылы сынап тұздары қатысында жүргізген реакциясы Кучеров реакциясы деп аталды. Бұл реакция -?

A) HC≡CH+Br₂→BrHC=CHBr; B) HC≡CH+HCl→H₂C=CHCl; C) HC≡CH+HOH→H₃C-COH;

D) 3HC≡CH→C₆H₆; E) 2C₂H₂+5O₂→4CO₂+2H₂O;

17. Ацетиленнің гидратация реакциясы барысында сынаптың түзілуін болдырмау үшін реакцияны темірдің үш валентті тұздарының қатысында жүргізуді ұсынған қазақстандық ғалым:

A) Е.Н.Әзербаев; B) А.Ш.Шәріпқанов; C) Б.А.Жұбанов; D) Е.Е.Ерғожин; E) М.Ә.Айтхожин;

18. Бензол құрамында қос байланыс болғанымен қанықпаған көмірсутектерден қандай ерекшелігі:

A) сутегін қосып алады; B) изомерленеді.; C) бром суы және калий пермангататы мен реакцияға түспейді; D) байланыс бұрышы 120^о; E) бензолдың араматты иістері болмайды;

19. Фенил радикалының формуласын табыңыз:

A) -СН₃; B) -С₆Н₅-СН₂; C) -С₆Н₆; D) -С₆Н₅; E) -С₂Н₅

20. Арендерде калий перманганаты ерітіндісін түссіздендіретін реакцияны анықтаңыз:

A) C₆H₆+Cl₂=C₆H₅Cl+HCl; B) C₆H₆+HNO₃=C₆H₅NO₂+H₂O; C) C₆H₅CH₃+3HNO₃= C₆H₂(NO₂)₃CH₃+3H₂O D) C₆H₆+3Cl₂=C₆H₆Cl₆; E) C₆H₅CH₃ C₆H₅COOH+H₂O;

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Ашық тізбекті көмірсутектерді белгілеңіз:

A) C₆H₆; B) C₆H₅OH; C) C₆H₅CH₃; D) C₂H₂; E) C₈H₁₀; F) C₄H₁₀; G) C₂H₆; H) C₆H₅NO₂;

22. Алкадиендерге тән емес сипаттамаларды анықтаңыз:

A) құрамында екі қос байланысы болады; B) өзара тек дара (сигма) байланыстар арқылы жалғасады; C) бром суын, калий перманганатын түссіздендіреді; D) сутегімен, галогендермен қосып алу реакциясына түседі; E) еселі байланыстың орнына байланысты изомер түзе алады;

F) молекула құрамында бензол сақинасы болады; G) синтездік көксағыз алу мақсатында қолданылады ; H) циклоалкандармен класс аралық изомер бола алады;

23. Төмендегі реакция теңдеулері арасынан алкиндердің алыну теңдеулерін анықтаңыз:

A) CH₂-CH₂OH→CH₂=CH₂+H₂O; B) C₂H₆→CH ≡CH +2H₂; C) 2CH₃Cl+Na→C₂H₆+2NaCl;

D) CH₃-CH₃→ CH₂=CH₂+H₂; E) 2C₂H₅OH→H₂C=CH-CH=CH₂+2H₂O+Н₂;

F) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄; G) 2CH₄→C₂H₂+3H₂; H) CaC₂+2H₂O→Ca(OH)₂+C₂H₂;

24. 2 - метил бутадиен-1,3 молекуласындағы –π және –σ байланыстардың саны:

A) 10; B) 11; C) 12; D) 13; E) 1; F) 2; G) 3; H) 4;

25. 3,36л ацетилен жанғанда бөлінетін жылу мөлшері және жұмсалған оттегінің қалыпты жағдайдағы көлемі: 2С₂Н₂+5О₂→4СО₂+2Н₂О+1300кДж

A) 97,5кДж; B) 99,3кДж; C) 195кДж; D) 84кДж; E) 22,4л; F) 16,8л; G) 7,2л; H)8,4л;

26. Өзгеріс схемасында А және В қосылыстарын анықтаңыз: CH₄  A  B  C₆H₅Cl

A) анилин; B) этан; C) этилен; D) хлорметан; E) бензол; F) циклогексан; G) нитро бензол;

H) ацетилен;

27. Бутенді гидратациялағанда шығымы 74 % болатын 37 г спирт алынды. Реакцияға қатысқан бутеннің массасы:

A) 35 г; B) 70 г; C) 38,9 г; D) 67,2 г; E) 33,6 г; F) 37,8 г; G) 22,4г; H) 44,8 г;

28. 1 г бутан мен бутен-1-дің қоспасын 1,5 г бром ерітіндісімен түссіздендіреді. Қоспадағы бутен-1-дің үлесі:

A) 38,4 % B) 57,7 % C) 70 % D) 52,5 % E) 66,5 % F) 78,5 % G) 62,4 % H) 47,5 %

29. Изопрен каучугінің мономері 2 – метил бутадиен -1,3 тің тығыздығы мен қайнау температурасы:

A) 34,1^оС B) -87,5^оС C) 0,6940 г/см³ D) 0,6810 г/см³ E) -145^оС F) 0,6270 г/см³ G) +43,0^оС

H) 0,6760 г/см³

30. Алкандардың химиялық қасиеттері реакция теңдеулерін көрсетіңіз:

A) С₆Н₆+3Н₂→С₆Н₁₂. B) С₅Н₁₀+Н₂→С₅Н₁₂. C) 2СН₄→С₂Н₂+3Н₂. D) С₃Н₈+5О₂→3СО₂+4Н₂О.

E) C₄H₈Cl₂+2Na→C₂H₈+2NaCl. F) C₂H₅Cl+2Na→C₄H₁₀+2NaCl.

G) C₂H₆+Cl₂→C₂H₅Cl+HCl. H) C₃H₆+Cl₂→C₃H₅Cl+HCl.

ІҮ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Алкандар қатары көмірсутектерінің жалпы формуласын көрсетіңіз:

A) С_nH_2n+2 B) С_nH_2n C) С_nH_2n-2 D) С_nH_2n+1 E) С_nH_2n+6

2. 2,2,4-триметилгексанның молекуласында неше екіншілік көміртек атомдары бар:

A) бес B) үш C) бір D) екі E) төрт

3. Метан молекуласының кеңістіктік пішіні:

A) сызықтық B) ирек тәрізді C) пирамида тәрізді D) тетраэдр тәрізді E) октаэдр тәрізді

4.Алкандардың қай өкілінен бастап қатты агрегаттық күйде кездеседі:

A) пентан B) гексан C) декан D) пентандекан E) гексадекан

5. Автомобиль жанармайы бензиннің сапасы ...... сипатталады.

A) бутан санымен B) этан санымен C) октан санымен D) пропан санымен E) гексан санымен

6. Дегидрлеу реакциясы кезінде циклогексаннан 15,6 г бензол алынатын болса, қалыпты жағдайда қанша литр сутегі газы бөлінеді.

A) 67,2л B) 6,72л C) 134,4л D) 22,4л E) 13,44л

7. Алкендерге тән емес қасиеттерді көрсетіңіздер

A) байланыс ұзындығы 0,134нм B) құрамында үш байланыс бар C) байланысты үзуге қажетті энергия 612кДж D) байланыс бұрышы 120^о E) жалпы формуласы С_nH_2n

8. 9,2 грамм этил спиртін дегидраттау барысында (өршіткі ретінде H₂SO₄(конц), H₃PO₄, Al₂O₃ сияқты су сорғыш заттар қолданылса) қалыпты жағдайда қанша литр этилен алынады.

A) 2,24л B) 448л C) 89,6л D) 22,4л E) 4,48л

9. Этиленген тән емес физикалық қасиеттерді көрсетіңіз:

A) түссіз, B) ауадан біраз жеңілдеу C) жанғыш газ D) өзіне тән иісі бар E) суда нашар ериді.

10. Алленнің құрылымдық формуласы:

A) CH₂=C=CH₂ B) CH≡C-CH₂ C) CH₂=CH-CH₃ D) CH₂=CH-CH=CH₂ E) CH₃-CH=CH-CH₃

11. Массасы 39г бензол алу үшін қанша грамм циклогексан қажет болатындығын есептеңіздер:

A) 84 B) 16,4 C) 42 D) 4,2 E) 0,84

12. Табиғи көксағыздың орташа салыстырмалы молекулалық массасы нешеге тең:

A) 12000-15000 B) 15000-20000 C) 15000-30000 D) 18000-30000 E) 30000-45000

13. Резеңкенің көксағыздан айырмашылығы:

A) иілгіш, созылғыш қасиеттері жоғары B) температураның ауытқуына төзімдірек C) бензинде ерімейді тек ісінеді D) кеңістіктік полимер болып табылады E) барлық жауабы да дұрыс

14. Алкиндер класының өкілдері орналасқан қатарды анықтаңыз:

A) этан, этен, этин B) пентен, пентадиен, бутин C) пентин, пропин, этан D) ацетилен, бутин, гексин E) бензол, толуол, ксилол

15. 3-метил бутин-1дің молекуласындағы барлық индикстердің қосындысы:

A) 8; B) 13; C) 5; D) 10 E) 12;

16. Ацетиленнің 450-500^оС көмірдің үстінен өткізіп полимерлену реакциясы:

A) HC≡CH+Br₂→BrHC=CHBr; B) HC≡CH+HCl→H₂C=CHCl; C) HC≡CH+HOH→H₃C-COH;

D) 3HC≡CH→C₆H₆; E) 2C₂H₂+5O₂→4CO₂+2H₂O;

17. 52г ацетиленмен толық әрекеттесуге бромның қандай массасы қажет?

A) 320г; B) 128г; C) 78г; D) 640г; E) 160г;

18. «Молекуласы құрамындағы көміртек атомдары алты атомды цикл жасап тұйықталады және олар өзара дара және қос байланыстар арқылы кезектесіп жалғасады» деп бензолдың құрылымдық формуласын ең алғаш жасаған ғалым -?

A) Н.Д.Зелинский; B) А.Кекуле; C) М.Г.Кучеров; D) Е.Н.Әзербаев; E) Н.Н.Семенов;

19. Этил бензолдың С₆Н₅С₂Н₅ изомерін анықтаңыз:

A) кумол; B) стирол; C) изопропил бензол; D) толуол; E) м-ксилол;

20.Судан жеңіл, суда ерімейтін түссіз сұйықтық. Дәрі-дәрмектер, бояулар және қопарылғыш заттар, синтетикалық жуғыш заттар, капролактам алу үшін қолданылатын, антидетонатрлық қасиет өндіретін арендердің өкілі:

A) бензол; B) толуол; C) кумол D) ксилол; E) стирол;

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Циклді көмірсутектердің атауларын анықтаңыз:

A) бутадиен-1,3; B) пиридин; C) ацетон; D) бутан; E) бензол; F) ацетилен; G) хлорметан;

H) циклобутан;

22. Ароматты көмірсутектерге тән емес сипаттамаларды анықтаңыз:

A) қарапайым өкілі пропадиен; B) металдарды кесуде және дәнекерлеуде қолданылады ;

C) құрамында үш қос байланысы болады; D) алғашқы табылған өкілдерінде қош иіс болған;

E) молекула құрамында еселі үш байланыс болады; F) құрылымдық формуласын Кекуле ұсынған; G) молекула құрамында бензол ядросы болады; H) қопарылғыш зат тринитро толуол алуда қолданылады;

23. Төмендегі реакция теңдеулерінің ішінен дегидрлену реакция теңдеулерін анықтаңыз:

A) CH₂-CH₂OH→CH₂=CH₂+H₂O; B) C₆H₆+3H₂→C₆H₁₂; C) 2CH₃Cl+Na→C₂H₆+2NaCl;

D) CH₃-CH₃→ CH₂=CH₂+H₂; E) 2C₂H₅OH→H₂C=CH-CH=CH₂+2H₂O+Н₂;

F) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄; G) 2CH₄→C₂H₂+3H₂; H) CaC₂+2H₂O→Ca(OH)₂+C₂H₂;

24. Массасы 12,8г кальций карбиді мен су әрекеттескенде түзілген ацетиленнің көлемі мен кальций гидроксидінің массасын анықтаңыз:

A) 2,24л; B) 0,56л; C) 4,48л; D) 6,72л; E) 14,8г; F) 7,4г; G) 26г; H) 25,6г;

25. 42г органикалық зат жанғанда 13,2г көміртек (ІҮ) оксиді және 5,4г су түзілді. Ауа бойынша салыстырмалы тығыздығы 0,965-ке тең. Бұл заттың молекулалық формуласы мен атауы:

A) С₅Н₁₀; B) С₃Н₆; C) С₂Н₄; D) С₄Н₈; E) циклопропан; F) этилен; G) пентен; H) циклобутан;

26. Өзгеріс кезінде түзілген Х,У және А заты:

A) фенол; B) хлорбензол; C) бензой қышқылы; D) хлорциклогексан; E) циклогексан;

F) көмірқышқылгазы; G) этиленгликоль; H) бензол;

27. 22,2 г C₄H₁₀O спиртін дегидратациялағанда (шығымы 80%) алынған бутенді гидрлеу үшін қажет (қ.ж.) сутегінің көлемі:

A) 5,4 л; B) 4,2 л; C) 3,8 л; D) 6,6 л; E) 4,8 л; F) 4,48 л; G) 3,36 л; H) 2,24 л;

28. 23,4 г бензол броммен әрекеттескенде теориялық мүмкіндікке қарағанда 85 % шығыммен бромсутек алынды. Реакция нәтижесінде түзілген бромсутек тығыздығы 1,1 г/мл, 10 %-тік натрий гидроксиді ерітіндісіне сіңірілді. Жұмсалған сілті ерітіндісінің көлемін табыңыз:

A) 97,2 мл B) 140 мл C) 135 мл D) 118 мл E) 92,7 мл F) 109 мл G) 145 мл H) 125 мл

29. В.В.Марковников ережесіне сәйкес жүретін реакцияларды анықтаңыз:

A) этиленнің полимерленуі; B) пропиленнің галогенсутектерді қосып алуы; C) этиленнің калий перманганаты ертіндісі қатысында тотығуы; D) пропиленнің жануы; E) бутеннің гидратациялануы; F) бутиленнің бром суын түссіздендіруі; G) пропеннің өршіткі қатысында гидрленуі; H) октанның 700^оС қыздырғанда крекингіленуі

30. Циклоалкандардың алыну реакция теңдеулерін көрсетіңіз:

A) С₆Н₆+3Н₂→С₆Н₁₂. B) С₅Н₁₀+Н₂→С₅Н₁₂. C) С₆Н₁₂→С₆Н₆+3Н₂. D) С₆Н₁₂+9О₂→6СО₂+6Н₂О.

E) C₄H₈Cl₂+2Na→C₄H₈+2NaCl. F) C₂H₅Cl+2Na→C₄H₁₀+2NaCl. G) C₂H₆+Cl₂→C₂H₅Cl+HCl.

H) C₃H₆+Cl₂→C₃H₅Cl+HCl.

Ү нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Алкандар класының өкілін анықтаңыз:

A) бутадиен -1,3 B) бензол C) октан D) этилен E) циклогексан

2.Алкандарға қандай изомерлену түрлері тән:

A) көміртек қаңқасына байланысты B) еселі байланыстың орнына байланысты C) класс аралық

D) кеңістіктік E) орынбасарлардың орнына байланысты.

3. Табиғи газдың құрамындағы метанның үлесі:

A) 50-75% B) 75-90% C) 80-87% D) 90-93% E) 80-97%

4. Метан қанша градуста ацетилен мен сутегіне айырылады:

A) 1000^о B) 1500^о C) 500^о D) 800^о E) 2000^о

5. Құрамында көміртек атомдары өзара дара байланыстар арқылы байланысып, жалпы формуласы С_nH_2n болатын карбоциклді көмірсутектер қалай аталады.

A) алкандар B) циклоалкандар C) алкендер D) алкадиендер E) алкиндер

6. Ауа бойынша тығыздығы 1,93-ке тең, құрамындағы көміртектің массалық үлесі 85,7% болатын көмірсутегін анықтаңыз:

A) циклопропан B) циклобутан C) циклопентан D) циклогексен E) диметил циклопропан

7. Этилен молекуласының гибридтелуіне әр көміртек атомынан .....

A) бір s- және екі p- электрон қатысады B) бір s- және үш p- электрон қатысады C) бір s- және бір p- электрон қатысады D) екі s- және екі p- электрон қатысады E) екі s- және бір p- электрон қатысады

8. Дегидраттау реакциясы дегеніміз:

A) сутегін бөле жүретін реакция B) сутегін қосып алу реакциясы; C) галогендерді қосып алу реакциясы; D) су бөле жүретін реакция; E) суды қосып алу реакциясы;

9. 3,36л этилен қалыпты жағдайда калий перманганаты ертіндісі арқылы өткізгенде қанша грамм екі атомды спирт этиленгликоль түзіледі.

A) 930г B) 0,93г C) 18,6г D) 186г E) 9,3г

10. Алкадиендердің ең маңызды өкілдері орналасқан қатарды көрсетіңіз:

A) 2 метил бутаиен-1,3, бутанол B) пентадиен, ацетилен, C) бутадиен-1,3, изопрен

D) изопрен, этилен E) бутадиен-1,3, ацетилен,

11. Бутадиенді 1932 жылы өршіткі ретінде Al және Zn оксидтерін қолданып, этил спиртін дегидраттап және дегидрогендеп алған ғалым:

A) М.И.Коновалов B) Д.В.Сокольский C) В.В.Марковников D) С.В.Лебедев E) М.Г.Кучеров

12. Синтездік көксағызды алу әдісін көрсетіңіз:

A) алкадиендері полимерлеу арқылы B) алкадиендерді крекингілеу арқылы C) алкадиендерді гидрлеу арқылы D) алкадиендерді гидраттау арқылы E) алкадиендерді тотықтыру арқылы

13.Құрамында көміртектің массалық үлесі 85,7%, сутектің массалық үлесі 14,3% болатын, сутек бойынша тығыздығы 14-ке тек көмірсутектің формуласын анықтаңыз:

A) С₂Н₂ B) С₄Н₈ C) С₂Н₄ D) С₂Н₆ E) С₄Н₁₀

14. Алкиндер қатары көмірсутектері белгілерінің ішінде артығы:

A) 180^о B) 0,120нм C) 830кДж/моль D) sp³ E) sp

15. Құрамында 25% қоспасы бар 500кг кальций карбидінен ацетиленнің қандай көлемін (қ.ж.) алуға болатынын есептеңдер:

A) 131,250м³; B) 313,520м³ C) 13,125м³; D) 262,5м³; E) 26,5м³;

16. Алкиндердің қасиеттерін зерттеп, ацетилен химиясының дамуынан көп еңбек сіңірген Қазақстандық ғалым:

A) Е.Н.Әзербаев; B) Д.В.Сокольский; C) Б.А.Жұбанов; D) Е.Е.Ерғожин; E) М.Ә.Айтхожин;

17. Массасы 14,5 г көмірсутекті жаққанда 44г көміртек диоксиді мен 22,5 г су түзілді. Қосылыстың сутек бойынша тығыздығы 29-ға тең. Көмірсутектің формуласын табыңыз:

A) С₄Н₈; B) С₄Н₁₀; C) С₂Н₆; D) С₃Н₈; E) С₄Н₆;

18. Бензол молекуласындағы барлық көміртек атомдары ұқсас, электрон тығыздығы бірдей бөлінген, көміртек атомдарының арақашықтықтары өзара тең. Ол -?

A) 0,120нм; B) 0,134нм; C) 0,140нм; D) 0,146нм; E) 0,154нм;

19. Бензолды мұнайдың құрамындағы циклогексаннан Pt, Pd өршіткілері қатысында 300⁰С температурада дегидрлеп алған ғалым:

A) М.Г.Кучеров; B) Е.Н.Әзербаев; C) Н.Д.Зелинский; D) А.Кекуле; E) Н.Н.Семенов;

20. Түссіз сұйық зат, фенол мен ацетон алуда пайдаланылатын арендердің өкілі. Бұл -?

A) бензол; B) толуол; C) ксилол; D) кумол; E) стирол;

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Гетероциклді көмірсутектердің атауларын теріп жазыңыз:

A) тиофен;B) бензол; C) ксилол; D) пиридин; E) изопрен; F) фуран; G) циклогексан; H) этанол;

22. Ароматты көмірсутек 1,3-диметилбензолдың изомерлерін анықтаңыздар:

A) этил бензол; B) кумол; C) изопропил бензол; D) 1,3-диэтил бензол; E) о-ксилол;

F) метил бензол; G) стирол; H) 1,4 –диметил бензол;

23. Алкандардың алыну теңдеулерін анықтаңыздар:

A) CH₂-CH₂OH→CH₂=CH₂+H₂O; B) C₆H₆+3H₂→C₆H₁₂; C) 2CH₃Cl+Na→C₂H₆+2NaCl;

D) CH₃-CH₃→ CH₂=CH₂+H₂; E) 2C₂H₅OH→H₂C=CH-CH=CH₂+2H₂O+Н₂;

F) Al₄C₃+12H₂O→4Al(OH)₃+3CH₄; G) 2CH₄→C₂H₂+3H₂; H) CaC₂+2H₂O→Ca(OH)₂+C₂H₂;

24. 426,7 г массасы құрамында 25% қоспасы бар кальций карбидінен 95%-дық шығыммен алынған ацетиленнің көлемі:

A) 2,24л; B) 102,6л; C) 126,5л; D) 122,5л; E) 106,4л; F) 100,4л; G) 206,5л; H) 256л;

25. 4г метан жанғанда бөлінетін жылу мөлшері және жұмсалған оттегінің қалыпты жағдайдағы көлемі: СН₄+2О₂→СО₂+2Н₂О+880кДж

A) 540кДж; B) 220кДж; C) 450кДж; D) 120кДж; E) 22,4л; F) 33,6л; G) 11,6л; H) 5,6л;

26. Төмендегі өзгерістер тізбегіндегі Х және У заттарын атаңыз:

СH₄ X СН₃СОH.

A) этилен; B) хлорметан; C) ацетилен; D) натрий хлор; E) көмірқышқыл газы;

F) су; G) бутан; H) циклоалкан;

27. 0,28 г этенді гидратациялау үшін жұмсалатын судың (=1г/мл) көлемі:

A) 0,36 мл. B) 18 мл. C) 3,6 мл D) 0,18 мл. E) 1,8 мл. F) 36 мл; G) 2,4 мл; H) 24 мл;

28. Құрамында көлемдік үлесі бойынша 44,8 % этилен, 32,8 % метан бар этилен, ацетилен және метаннан тұратын 5 л қоспа қосып алатын бромның массасы:

A) 40 г. B) 24 г. C) 36 г. D) 48 г. E) 16 г. F) 32 г. G) 30 г. H) 20 г.

29. Бутен-1 дің класс аралық изомерлерін анықтаңыз:

A) 2-метил пропен-1. B) метил циклопропан. C) бутен-2. D) цис - бутен. E) транс-бутен.

F) циклобутан. G) бутадиен-1,3. H) пентен-1.

30. Барлық көміртек атомдары sp² гибридтелген күйде болатын көмірсутектерді белгілеңіз:

A) С₂Н₂ B) С₆Н₆. C) СН₄. D) С₂Н₄. E) С₃Н₆. F) С₆Н₅СН₃. G) С₄Н₁₀ H) С₂Н₆

ҮІ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Жоғары октанды бензин алу үшін жүргізілетін мұнай өнімдерінің технологиялық процесі:

A) Гидролиз. B) Эфирлену. C) Электролиз. D) Риформинг. E) Пиролиз.

2. Мұнайды айдау мына заттарды алу үшін жүргізіледі:

A) мұнай өнімдерін. B) бензол мен метанолды. C) қанықпаған көмірсутектерді.

D) бензин мен метанолды. E) фенол мен изобутанды.

3. Лигроин фракциясының құрамы:

A) C₁₄H₃₀ - дан жоғары B) C₅H₁₂ - C₁₁H₂₄ C) C₁₈H₃₈ - дан жоғары D) C₁₂H₂₆ - C₁₈H₃₈ E) C₈H₁₈ - C₁₄H₃₀

4. Құрғақ газ - бұл:

A) Метан. B) Метан-этан. C) Гексан. D) Пропан. E) Бутан.

5. Құрамында 95 % метаны бар табиғи газдан 300 л (қ.ж.) ацетилен алынған болса (шығымы - 60 %), жұмсалған табиғи газдың көлемі:

A) 1,053 м³ B) 1,015 м³ C) 1,15 м³ D) 1,2 м³ E) 1,075 м³

6. Мұнайдың құрамын бір формуламен өрнектеуге …

A) болмайды, себебі мұнай - әртекті зат B) болады, себебі мұнай - біртекті зат C) болмайды, себебі мұнай – қоспа D) болады, себебі мұнай - сұйық зат E) болады, себебі мұнай - жанғыш зат

7. Тас көмірді кокстегенде алынатын өнімдер:

A) тас көмір газы, күл, минералдық заттар. B) күл, минералдық заттар, органикалық заттар.

C) қоңыр көмір, домна газы, су буы. D) домна газы, су буы, органикалық заттар.

E) тас көмір смоласы, кокс газы, аммиак суы, кокс.

8. Егер октан симметриялы крекингіленгенде түзілген алкенге 32 г бром қосылатын болса, октанның массасы A) 21,8 г B) 20,8 г C) 22,8 г D) 24,8 г E) 23,8 г

9. Табиғатта мұнайдың бетін бүркеп жататын немесе қысымының әсерінен онда еріген газдар... деп аталады.

A) метан B) табиғи газдар C) серік табиғи газдар D) мұнайға серік газдар E) тұрмыс газдары

10. Мұнайды фракцияларға бөлудің негізі -

A) өнімдердің қайнау температураларының әртүрлілігі B) өнімдердің қоймалжың, қара түсті болуы C) өнімдердің агрегаттық күйлерінің әртүрлілігі D) өнімдердің ұшқыш қасиеттерінің болуы E) өнімдердің ашық түсті болуы

11. Көмірсутектердің табиғи көздері мен агрегаттық күйлерін сәйкестендіріңіздер:

1) тас көмір а) сұйық

2) табиғи газ ә) қатты

3) мұнай б) газ

A) 1а, 2ә, 3б B) 1б, 2а, 3ә C) 1б, 2ә, 3а D) 1ә, 2б, 3а E) 1ә, 2а, 3б

12. Мұнайдың таралу аймақтары мен құрамын сәйкестендіріңіз:

1) Ембі, Доссор, Мақат мұнайлары а) нафтенді көмірсутектерге бай

2) Өзен, Жетібай мұнайы ә) парафиндерге бай

3) Прорва мұнайы б) ароматты көмірсутектерге бай

A) 1а, 2ә, 3б, B) 1а, 2б, 3ә, C) 1ә, 2а, 3б, D) 1ә, 2а, 3б, E) 1б, 2ә, 3а,

13. Қазақстанда жалпы көмірдің қаншаға жуық кен орыны бар?

A) 400 ге жуық B) 1000 ға жуық C) 600 ге жуық D) 1300 ге жуық E) 500-550 дей

14. Жер астынан алынған мұнайда су көп болады, оны ....:

A) тауарлық мұнай деп атайды; B) газды мұнай деп атайды; C) өнделген мұнай деп атайды;

D) шикі мұнай деп атайды; E) сулы мұнай деп атайды;

15. Қайнау температурасы 180^о-300^оС, құрамында С₉-С₁₆ көміртегі атомдары болатын мұнайдың ашық түсті өнімі A) керосин B) бензин C) лигроин D) газойль E) матор майы

16.100л табиғи газдан (қ.ж.) ацетилен алынды. Табиғи газдағы метанның көлемі 96%. Алынған ацетиленнің көлемі қандай?

A) 96л B) 48л C) 22,4л D) 100л E) 24л

17. Қарағанды көмір алабының негізгі кен орындары:

A) Алып, Богатырь, Солтүстік, Шығыс B) Құсмұрын, Майкөбе, Кендірлік, C) Доссор, Ембі , Мақат

D) Абай, Сарань, Шерубайнұра, Шахтинск, Михайловка E) Абай, Сарань, Майкөбе, Солтүстік, Шығыс

18. 1888 жылы көмірді жер бетіне шығармастан, сол жатқан жерінде жанғыш газға айналдыру идеясын ұсынған ғалым:

A) В.Г.Шухов B) Д.И.Менделеев C) Н.Д.Зелинский D) А.Кекуле E) Е.Н.Әзербаев

19. Бензинді ароматтандыру үрдісінің басқаша атауы

A) риформинг B) крекинг C) пиролиз D) регенерация E) айдау

20. Мұнай өнімдері

A) азот, көміртегі B) оттегі, азот, керосин C) су, бензин

D) бензин, оттегі, көмірқышқыл газы E) бензин, лигроин, керосин

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Автокөлік 100км жол жүргенде, 20м³ пропан газын жағады. Автокөлік 1 км жол жүргенде ауаға қанша (қ.ж.) көмірқышқыл газын шығарады. Бұндай жағдайда қанша (қ.ж.) ауа жұмсалады.

A) 0,6м³ B) 1м³ C) 60м³ D) 100м³ E) 5м³ F) 500м³ G) 6м³ H) 0,5м³

22. Мұнай айдауға арналған қондырғы екі бөліктен тұрады, олар:

A) кокс пеші B) көлденең тәрелкелер C) мартин пеші D) түтікті пеш E) ректификациялық мұнара F) цистерналар G) танкирлер H) домна пеші

23. Бензиннің сапалық мөлшерін өлшейтін изооктанны ( ) құрамындағы π және σ байланыстардың саны:

A) 22 B) 2 C) 0 D) 25 E) 15 F) 12 G) 24 H) 4

24.Қоры жөнінен болашағы зор таскөмір және қоңыр көмір кеніштері қатарына Қостанай облысындағы ......., ...... жатқызуға болады.

A) Солтүстік B) Алып C) Құсмұрын D) Абай E) Майкөбе F) Кендірлік G) Шахтинск H) Шығыс

25. Өзгеріс схемасында А және В қосылыстарын анықтаңыз:

CH₄→C₂H₂→C₆H₆ A→C₆H₅NH₂ B

A) тирнитротолуол B) анилин C) бензол D) бензой қышқылы E) ацетилен F) 2,4,6-трибром анилин G) нитробензол H) бром бензол

26. 9,4г фенолы бар ерітінді бром суымен әрекеттескенде ақ тұнба түзіледі. Осы тұнбаның аты және массасы:

A) 2,4-дибром бензол B) 52 г C) 33,1 г D) бензой қышқылы

E) 2,4,6-трибром фенол F) 2,4,6-трибром анилин G) 78 г H) 1,3,5-трибром фенол

27. Мұнайға серік газдар фракцияларын анықтаңыз

A) C₂H₆,C₂H₄ B) СН_4,C₂H₂ C) С₄Н_10,C₂H₂ D) СН₄,C₂H₆ E) СН₂,С₂Н₂ F) С₃Н₈,C₄Н₁₀ G) C₅H₁₂,C₆H₁₄ H) C₈H₁₈,C₉H₂₀

28.Құрамында көлемі бойынша: 94% СН₄, 2% С₂Н₆, 2% С₃Н₈, 1% С₄Н₁₀, 0,5% N₂ және 0,5% СО₂ бар, 3м³ табиғи газды жағуға жұмсалатын оттегінің және ауаның көлемін есептеңіздер (ауадағы оттегінің массалық үлесі 0,2).

A) 5,64 м³ B) 6,345 м³ C) 30 м³ D) 7,453 м³ E) 6 м³ F) 32,275 м³ G) 31,725 м³ H) 28,2 м³

29. Мұнайды айдаудан алынатын алғашқы жеңіл ашық түсті өнімдерін атаңыз:

A) бензин B) вазелин C) каучик D) резеңке E) керосин F) бояулар G) лигроин H) дәрі – дәрмектер

30. Кокс газы күрделі қоспа оның қрамындағы сутектің, метанның және азоттың мөлшерлерін пайызбен көрсетіңіз:

A) 54-59% B) 23-28% C) 5-7% D) 3-5% E) 2-3% F) 1,5-2,5% G) 0,3-0,8% H) ондай заттар болмайды.

ҮІІ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Мұнайға серік газдың құрамындағы ең көп болатын заттар:

A) Алкиндер. B) Метан. C) Барлық алкандар. D) Алкендер. E) Алкандардың газ тәрізді гомологтары.

2. Мұнай өнімдерінің крекингісінің механизмі:

A) Бос радикалды. B) Иондық. C) Анионды. D) Донорлы-акцепторлы. E) Катионды.

3. АИ-93 бензиннің құрамы:

A) 100 %-ті изооктан. B) 93 % изооктан мен 7 % н-гептанның қоспасы. C) 93 % октан мен 7 % н-гептанның қоспасы. D) 93 % н-гептан мен 7 % октанның қоспасы. E) 100 %-ті н-гептан.

4. Мұнай өнімдері ректификациялық колоннада...

A) фракцияларға бөлінеді. B) крекингіленеді. C) пиролизденеді. D) тазаланады. E) детонацияланады.

5. Құрамында 95 % метаны бар табиғи газдан 300 л (қ.ж.) ацетилен алынған болса (шығымы - 60%), жұмсалған табиғи газдың көлемі:

A) 1,2 м³ B) 1,015 м³ C) 1,15 м³ D) 1,053 м³ E) 1,075 м³

6. Мұнай өнімдерін крекингілеу мына заттарды алу үшін қолданылады:

A) бензинді B) мазутты. C) көмірсуларды. D) бензолды. E) фенолды.

7. Мазуттан алынбайтын зат

A) вазелин B) гудрон C) глюкоза D) парафин E) отын

8. Бутан симметриялы түрде крекингленген. 580 г бутаннан бөлінген крекинг компонентіне қосылған бромның массасы:

A) 1,6 кг B) 3 кг C) 2 кг D) 0,1 кг E) 2,6 кг

9. Тас көмірді ауа қатыстырмай қыздыру арқылы айыру әдісі

A) гидролиз B) гидратация C) диссоциация D) риформинг E) кокстеу

10. 1 м³ табиғи газды өңдегенде (құрамында 95 % - CH₄) алынатын күйенің массасы:

A) 0,39 кг B) 0,51 кг C) 0,47 кг D) 0,40 кг E) 0,35 кг

11. Әлемдегі энергияны пайдалану мөлшерін пайыздық үлесімен сәйкестендіріңіз:

1) көмір а)40%

2) газ ә)27%

3)ядролық энергия және т.б. б)22%

4)мұнай в)11%

A) 1а, 2ә, 3б, 4в B) 1в, 2б, 3ә, 4а C) 1ә, 2б, 3в, 4а D) 1ә, 2а, 3б, 4в E) 1б, 2в, 3а, 4ә

12.Көмірді өндеу әдістері мен сипаттамаларын сәйкестендіріңіз:

1) Пиролиз а) таскөмірді ауа қатыстырмай жоғары кокс пештерінде 900-1050^оС

температурада өңдеу;

2) Газдандыру ә) өршіткі қатысында жоғары температурада және қысымда отынды

сутекпен өңдеу;

3) Гидрогендеу б) 1000^оС температурада қатты отынның органикалық массасын

ауамен, су буымен немесе олардың қоспаларымен шала тотықтыру

арқылы жанғыш газдарға айналдыру;

4) Кокстеу в) көмірді ауа қатыстырмай жабық реакторда қыздыру;

A) 1а, 2ә, 3б, 4в B) 1в, 2б, 3ә, 4а C) 1ә, 2в, 3б, 4а D) 1ә, 2а, 3б, 4в E) 1б, 2в, 3а, 4ә

13. Қазақстан аумағындағы барлық газ қоры шамамен қанша болып есептелінеді:

A) 160 млрд т B) 400 трил м³ C) 11,8 трил м³ D) 9,5 трил м³ E) 6,5 млрд т

14. Шикі мұнайды суынан және қосалқы газдарынан тазартып, өңдеуге жібереді. Тазартылған мұнайды қалай атайды.

A) тауарлық мұнай деп атайды; B) газды мұнай деп атайды; C) өнделген мұнай деп атайды;

D) шикі мұнай деп атайды; E) сулы мұнай деп атайды;

15. Битум және асфальт жасауда қолданылатын мұнайдың соңғы өнімі

A) соляр майы B) мазут C) вазелин D) парафин E) гудрон

16. Теория жүзіндегі шығымға қарағанда іс жүзіндегісі 30% болған 0,6 моль ацетиленнен алу үшін, егер табиғи газдағы метанның мөлшері 90% болса, қанша көлем табиғи газ (қ.ж.) жұмсалған?

A) 100л B) 96,8л C) 99,55л D) 89,6л E) 90л

17. Қарағанды көмір алабының жалпы геологиялық қоры:

A) 50 млрд т жуық B) 100 млрд т жуық C) 250 млрд т жуық D) 70 млрд т жуық E) 60 млрд т жуық

18.Қазақстанда ең жас өнеркәсіп саласы табиғи газ ...... өндіріледі.

A) Қарағанды, Екібастұз, Құсмұрын, Кендірлік B) Маңғыстау, Ембі, Орал, Атырау C) Атырау, Павлодар, Шымкент D) Доссор, Ембі, Мақат E) Құсмұрын, Майкөбе, Шығыс Қазақстан

19. Мұнай көмірсутектерінің ұшқыш заттарға айырылуы:

A) Крекинг. B) Пиролиз. C) Гидролиз. D) Риформинг. E) Электролиз.

20. Бензиннің қасиеті

A) жанғыш B) судан ауыр C) жанбайды D) суда ерігіш E) иісі жоқ

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Құрамы 90% метаннан, 5% этаннан және көмірқышқыл газы мен азоттан тұратын табиғи газдың 500 литрін жағуға жұмсалатын оттектің көлемдерін табыңыз:

A) 900л B) 500л C) 980,5л D) 250л E) 87,5л F) 587,5л. G) 257,5л H) 95л

22. Кокс пеші – 70-тен астам камерадан тізілген жоғары температураға төзімді реакторлар батареясы. Әр камераның ұзындығы, биіктігі және ені қанша болады:

A) 14 м B) 5 м C) 7,5 м D) 2,5 м E) 4,3 м F) 5,8 м G) 25 м H) 0,4 м

23. Бензиннің сапалық мөлшерін өлшейтін изооктанның ( ) изомерлерін анықтаңыз

A) 2,2 ,4 –триметил гексан B) 2,4 –диметил гексан C) 2-метил октан D) 2,5 диметил пентан

E) 3-метил гептан F) 2-метил, 3 –этил пентан G) 2,4 - диэтил гексан H) н-октан

24. Батыс Қазақстан облысында ..... мұнай және газ кен орындары бар.

A) Жетібай B) Теңіз C) Құмкөл D) Қаратөбе E) Кеңқияқ F) Теңіз G) Қызылқия H) Мартыши

25. Өзгеріс схемасында А және В қосылыстарын анықтаңыз:

A C₂H₅Cl→C₂H₅OH→C₄H₆ В

A) метан B) этан C) бензол D) циклобутан E) ацетилен F) изопрен каучугі G) бутадиен каучугі

H) полибутен

26. 5л пропинді жағуға жұмсалатын оттектің көлемі және түзілетін көмірқышқыл газының массасы:

A) 30,4г B) 20л C) 22,5л D) 9,8г E) 30л F) 29,46г G) 22,4л H) 28,64г

27. Термиялық крекинг кезінде мазуттың құрамындағы үлкен молекулалы көмірсутектері жоғары температурада, 20-70 атм қысымда ауа қатыстырмай қыздырғандықтан, кіші молекулалы көмірсутектерге ыдырайды. Осы кезде жүретін реакцияларды анықтаңыз.

A) СН₄ C₂H₆+C₂H₄ B) 2СН₄ C₂H₂+3H₂ C) С₄Н₁₀ C+2H₂ D) С₂Н₆ C₂H₄+H₂

E) nСН₂=СН₂→(-СН₂-СН₂-)n F) С₃Н₈+5O₂+3CO₂ +4H₂О G) C₁₆H₃₄→C₈H₁₈+C₈H₁₆ H) C₈H₁₈→C₄H₁₀+C₄H₈

28. Жүк машинасы 50км жол жүргенде, 10л бензин жағады. Егер бензиннің әр литрінің жануына 1,8м³ ауа жұмсалса, онда бір автомобильге (жылдамдығы 60км/сағ болса) бір жұмыс (8сағ) күніне жұмсалатын оттектің көлемін (қ.ж.) және ауаға шығатын көмірқышқыл газының көлемі мен зат мөлшерін (бензинді изооктан изомері деп алған жағдайда, оттегі 0,21) есептеңіздер.

A) 34,3моль B) 687л C) 0,63м³ D) 786л E) 0,36м³ F) 34,3м³ G) 43,3моль H) 768 л

29. Мазут – қара түсті, тұтқыр, қоймалжың масса. Мазутты қайта өндегенде алынатын өнімдерді табыңыз:

A) бензин B) вазелин C) газойль D) парафин E) керосин F) соляр майы G) лигроин H) газолин

30. 1кг отын толық жанғанда бөлінетін жылуды отынның жану жылуы деп атайды. Ағаш, шымтезек және антрациттің жану жылулары:

A) 49400кДж/кг B) 45000 кДж/кг C) 19000 кДж/кг D) 23000 кДж/кг E) 28000 кДж/кг

F) 35100 кДж/кг G) 35280 кДж/кг H) 54400 кДж/кг

ҮІІІ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Табиғи газдың басты құрам бөлігі

A) метан B) пентан C) этан D) пропан E) бутан

2. Табиғи газдың мұнайға серік газдарға ұқсастығы

A) табиғи газ отын ретінде, ал мұнайға серік газдар шикізат ретінде қолданылады. B) табиғи газдар жеке, ал мұнайға ілеспе газдар мұнаймен бірге кездеседі. C) табиғи газда метанның мөлшері көп, ал мұнайға серік газдарда аз. D) табиғи газда - екі фракция, мұнайға серік газдарда - үш фракция бар. E) екеуі де әрі отын, әрі шикізат ретінде қолданылады.

3. Крекинг пен кокстеу үрдісінің ұқсастығы ... жүргізілуінде.

A) бірдей қондырғыда B) бірдей уақыт аралығында C) катализатор қатысында D) вакуумда E) үздіксіз

4. Детонация дегеніміз - бензиннің ...

A) дегидрленуі B) крекингіленуі C) қопарылыс түзіп жануы D) пиролизденуі E) дегенерациялануы

5. Октан крекингіленгенде өнімнің бірі - пропен, екіншісінің молекулалық массасы

A) 42 B) 82 C) 72 D) 62 E) 52

6. Мұнай өнімдерін термиялық крекинг әдісімен алу процесін бейнелейтін теңдеу:

A) C₈H₁₈  CH₂ = CH - (CH₂)₂ - CH₃ + C₃H_8. B) CH₃ - (CH₂)₃ - CH₃  CH₃ - CH - CH₂ - CH_3.

C) C₆H₁₂  C₆H₆ + 3H_2. D) C₂H₂ + H₂O  CH₃CHO. |

E) C₆H₆ + CH₂ = CH₂  C₆H₅ - C₂H_5. CH₃

7. Мұнай айдауының қалдығы:

A) Бензин. B) Мазут. C) Лигроин. D) Керосин. E) Газойль.

8. 95% метаны бар 1 м³ (қ.ж.) табиғи газды жағу үшін қажет оттектің көлемі:

A) 0,95 м³. B) 2,9 м³. C) 3,8 м³. D) 1,9 м³. E) 3 м³.

9. Суда ерімейтін, жағымды иісі бар сұйықтық. Құрамында еселі байланысы бар болғандықтан оңай полимерленетін арендер класының өкілі:

A) бензол; B) толуол; C) кумол D) ксилол; E) стирол;

10. Табиғи газ молекуласының 80-96%-ы метаннан, ал қалған бөлігін метанның жақын гомологтарынан тұрады, олар:

A) бензол, толуол, кумол; B) этан, пропан, бутан; C) этан, бутан, гексан D) этилен, пропилен, гексен; E) метан, этен, ацетилен;

11. Мұнайға серік газдарды өндіру фракциялары мен көмірсутектерін сәйкестендіріңіздер:

1)құрғақ газ а)С₃Н₈, С₄Н₁₀

2)пропан-бутан қоспасы ә) СН₄, С₂Н₆

3)газды бензин б) С₅Н₁₂, С₆Н₁₄

A) 1а, 2ә, 3б B) 1б, 2а, 3ә C) 1б, 2ә, 3а D) 1ә, 2б, 3а E) 1ә, 2а, 3б

12. Төмендегі жылдар мен мәліметтерді сәйкестендіріңіз:

1)1860ж а)Атырауда алғашқы мұнай ұңғымасынан мұнай атқылады;

2)1899ж ә) Жамбыл облысында Амангелді кен орны ашылды;

3)2001ж б) Н.А.Северцевтің «Горный» журналына қазіргі Доссор туралы есебі жарияланды;

A) 1б, 2а, 3ә B) 1а, 2ә, 3б C) 1б, 2ә, 3а D) 1ә, 2б, 3а E) 1ә, 2а, 3б

13.Мұнайды теңіз арқылы тасмалдайтын супертанкерлердің ұзындығы қанша болады:

A) 500 м B) 1000 м C) 250м D) 170 м E) 350 м

14. Мұнай өңдеудің ең соңғы өнімі, ол витум және асфальт жасауда қолданылады:

A) мазут B) пластмасса C) каучук D) гудрон E) бояулар

15. Жылына жер қыртысынан 3,6 млрд т мұнай өндірілді делік. Егер ол сыйымдылығы 60 тонналық цистерналармен тасылатын болса, онда 50 цистерна тіркей алатын қанша пойыз керек?

A) 1200000 пойыз B) 1000000 пойыз C) 2500000 пойыз D) 1700000 пойыз E) 3500000 пойыз

16. Қазақстандағы ең ірі көмір базасы – Қарағанды көмір алабының алып жатқан аумағы:

A) 5000 км² B) 1000 км² C) 3000 км² D) 1700 км² E) 3500 км²

17. Отын шығу тегіне қарай табиғи және жасанды отын деп бөлінеді. Жасанды отын түрлерін анықтаңыз:

A) мазут, таскөмір шайыры, жанғыш тақта тастар B) бензин, керосин, соляр майы, C) ағаш, шымтезек, қоңыр көмір D) Жартылай кокс, ағаш көмірі, кокс E) кокс газы, табиғи газ, генератор газдары

18. Мұнайға жатпайтын мәлімет:

A) Тұрақты құрамы бар. B) Қоспа. C) Қара түсті. D) Судан жеңіл. E) Майлы сұйықтық.

19. Мұнайдан алынбайтын зат

A) бензин B) крахмал C) керосин D) мазут E) парафин

20. Мұнайды физикалық әдіс мұнарада мұнайды фракцияларға бөлу қалай аталады:

A) реформинг B) пиролиз C) крекинг D) мұнайды айдау E) катализ

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Егер тас көмірдегі көміртектің массалық үлесі 92 % болса, онда 100 т көмірді жаққанда түзілген көміртек (ІV) оксидін массасын және оны барий гидроксидінен өткізгенде түзілген тұнбаның массасы:

A) 1510 кг B) 1210 кг C) 337,3 кг D) 333,7 кг E) 1150 кг F) 1350 кг G) 373,3 кг H) 1111 кг

22. Табиғи газ жылу шығару мүмкіндігі жоғары болғандықтан, арзан отын ретінде кең қолданылады. 1м³ табиғи газ жанғанда бөлінетін жылу мөлшерін анықтаңыз және ол не үшін экологиялық таза отын деп есептелінеді:

A) 30000кДж B) 44400кДж C) химия өнеркәсі үшін бағалы шикізат болғандықтан D) 54400кДж

E) жану жылуы ең жоғары бөлетіндіктен F) күл қалдырмай қалдықсыз жанатындықтан

G) арзан отын ретінде кеңінен қолданылатындықтан H) 65400кДж

23. Бензиннің сапалық мөлшерін өлшейтін изооктандағы ( ) біріншілік және екіншілік көміртектердің санын анықтаңыз:

A) 7 B) 0 C) 5 D) 2 E) 1 F) 3 G) 2,4 H) 6

24.Қазақстанда алғаш рет мұнай Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде ..... өндірілді:

A) Доссор B) Мақат C) Құлсары D) Теңіз E) Ембі F) Атырау G) Жаңаөзен H) Маңғыстау

25. Өзгеріс схемасында X және Y қосылыстарын анықтаңыз:

C₂H₅Cl C₂H₅OH→CH₃COH→CH₃COOH СH3COOC₂H₅

A) натрий гидроксиді B) күкірт қышқылы C) метанол D) этилспирті E) ацетилен

F) сірке қышқылының этил эфирі G) сірке альдегиді H) сірке қышқылы

26. 10,5г пропиленді бром суымен әрекеттестіргенде түзілетін галоген туындысының және реакцияға қатысқан бромның массаларын анықтаңыздар:

A) 50г B) 50,5г C) 60г D) 60,5г E) 50,8г F) 40г G) 40,5г H) 30,8г

27. Табиғи газды өндіру екі фракцияға бөлінеді. Құрғақ газ фракциясында жүретін реакцияларды табыңыздар.

A) СН₄ C₂H₆+C₂H₄ B) 2СН₄ C₂H₂+3H₂ C) СН C+2H₂ D) С₂Н₆ C₂H₄+H₂

E) nСН₂=СН₂→(-СН₂-СН₂-)n F) С₃Н₈+5O₂+3CO₂ +4H₂О G) C₁₆H₃₄→C₈H₁₈+C₈H₁₆ H) C₈H₁₈→C₄H₁₀+C₄H₈

28.Құрамында көлемі бойынша: 90% СН₄, 4% С₂Н₆, 3% С₃Н₈, 2% С₄Н₁₀, 0,5% N₂ және 0,5% СО₂ бар, 500л табиғи газды жағуға жұмсалатын оттегінің және ауаның көлемін есептеңіздер (ауадағы оттегінің массалық үлесі 0,2).

A) 900л B) 40л C) 5000л D) 200л E) 1110л F) 4500л G) 1000л H) 5550л

29. Мұнайдан алынбайтын өнімді анықтаңыз:

A) бензин B) вазелин C) сахароза D) парафин E) анилин F) бояулар G) лигроин H) бензол

30. Таскөмір пиролизі кезінде кокс газынан алынатын өнімдерді анықтаңыздар

A) аммиак B) фенантрен C) фенол D) этан E) нафталин F) сутек G) метан H) аммоний фосфаты

ІХ нұсқа

Нұсқау: «Сізге берілген бес жауап нұсқасындағы бір дұрыс жауапты таңдауға арналған тапсырмалар беріледі».

1. Бензолдан, толуолдан, пентаннан, ксилолдан крекинг-бензинді ажырату жолы:

A) Ізбес суы. B) Жағып, жалын арқылы. C) Күміс нитраты. D) Күкірт қышқылының ерітіндісі.

E) Қанықпаған көмірсутектерінің реактивтері (KMnO₄, бром суы).

2. Органикалық қосылыстардың ауасыз жоғары температурада ыдырауы:

A) Крекинг. B) Пиролиз. C) Риформинг. D) Кокстеу. E) Гидролиз.

3. Мұнай фракцияларынан алынған трактор жағармайы:

A) Лигроин. B) Бензин. C) Мазут. D) Парафин. E) Газойль.

4. Мұнай өнімі парафиннің қолданылу саласы:

A) матор жанармайы ретінде. B) медицина мен парфюмерияда. C) карбон қышқылдары мен балауыз шам алуда. D) ұшақтар мен автомобильдер жанармайы ретінде. E) битум және асфальт жол жасауға.

5. Октан симметриялы емес түрде крекингленгенде түзілетін алканның құрамында метанға қарағанда 4 көміртек артық. Екінші компоненттің молекулалық массасы:

A) 42 B) 46 C) 44 D) 68 E) 70

6. Табиғи газдың негізгі компоненті:

A) Этан. B) Пентан. C) Метан. D) Пропан. E) Бутан.

7. Тас көмірді кокстеу дегеніміз -

A) ауа қатысында жағу. B) ауа қатысында қыздыру. C) сумен қосып гидратациялау.

D) ауасыз жағдайда қыздыру. E) бос жынысынан айыру.

8. Көлемі 10 м³ табиғи газда метанның көлемдік үлесі 0,7-ге тең. Осы табиғи газды жағуға көлемдік үлесі 0,2-ге тең оттек бар ауаның (қ.ж.) жұмсалатын көлемі:

A) 60 м³ B) 75 м³ C) 65 м³ D) 70 м³ E) 55 м³

9. Жоғары температура және қысым жағдайында мұнай құрамындағы көмірсутектердің бөлшектену үрдісінің аталуы:

A) Крекинг. B) Пиролиз. C) Риформинг. D) Айдау. E) Детонация.

10. Газды бензин өте ұшқыш және тез қайнайды. Төмен температураның өзінде буланатындықтан ..... қолданылады.

A) автомобиль дөңгелектерін (шина) жасағанда. B) бояу ретінде. C) органикалық қышқылдар, спирттер және басқа өнімдер алуда. D) қатты суық аймақтарда автомобиль бинзиніне оталуын тездету үшін. E) газ түріндегі тұрмыстық отын ретінде.

11. Мұнай фракцияларының құрамы мен қайнау температураларын сәйкестендіріңіз:

1) Бензин а) >275^oC

2) Лигроин ә) 40-200^oC

3) Керосин б) 180-300^oC

4) Газойль в) 150-250^oC

A) 1а, 2ә, 3б, 4в B) 1в, 2б, 3ә, 4а C) 1ә, 2в, 3б, 4а D) 1ә, 2а, 3б, 4в E) 1б, 2в, 3а, 4ә

12. Отын түрлері мен жану жылуларын сәйкестендіріңіз:

1) Табиғи газ а) 19000кДж/кг

2) Мұнай ә) 49400кДж/кг

3) Ағаш б) 35100кДж/кг

4) Тас көмір в) 45000кДж/кг

A) 1а, 2ә, 3б, 4в B) 1ә, 2в, 3а, 4б C) 1в, 2б, 3ә, 4а D) 1ә, 2а, 3б, 4в E) 1б, 2в, 3а, 4ә

13. Мұнайды теңіз арқылы тасмалдайтын, ұзындығы 350 м болатын супертанкерлер қанша тоннаға дейін шикі мұнай тасмалдай алады?

A) 6*10⁶ тоннаға дейін B) 5*10⁵ тоннаға дейін C) 4*10⁸ тоннаға дейін D) 7*10⁵ тоннаға дейін

E) 5*10⁸ тоннаға дейін

14. 315^о-325^оС аралығында бөлініп шығатын мұнай өнімі:

A) ұршық майы B) машина майы C) жеңіл цилиндр майы D) ауыр цилиндр майы E) бензин

15. 5 кг антрацитті жаққанда, 8,96м³ көмірқышқыл газы (қ.ж.) түзілді. Антрациттегі көміртектің массалық үлесін есептеңіз:

A) 98% B) 100% C) 50% D) 88% E) 96%

16. Қазақстан аумағында барлық газдың қоры 9,5 трлн м³, оның 68%-ы еліміздің қай аймағында орналасқан?

A) Оңтүстік Қазақстан B) Батыс Қазақстан C) Солтүстік Қазақстан D) Орталық Қазақстан

E) Шығыс Қазақстан

17.Жоғарырақ температурада қайнайтын көмірсутектер қоспасынан тұратын бензин ...

A) қыстық бензин B) жаздық бензин C) күздік бензин D) көктемдік бензин E) барлық кезеңге арналған бензин

18. Платина немесе молибден мен алюминий оксидтері өршіткісі қатысында ашық және тұйық тізбекті көмірсутектеріді ароматты көмірсутектерге айналдыру әдісі:

A) крекинг B) гидрогендеу C) пиролиз D) газдандыру E) риформинг

19. Көмірсутектердің табиғи көздері қатарына жатпайтын зат

A) гранит B) мұнай C) табиғи газ D) тас көмір

20.Крекинг ағылшын тілінен аударғанда ажырау, үзілу деген мағынаны білдіреді. Крекинг процесін алғаш ұсынған ғалым:

A) В.Г.Шухов B) Д.И.Менделеев C) Н.Д.Зелинский D) А.Кекуле E) Е.Н.Әзербаев

Нұсқау: «Сізге бір немесе бірнеше жауабы бар тапсырмалар беріледі»

21. Құрамы 70 метан, 20 этан, 5 пропан, 5 бутаннан тұратын 1 м³ табиғи газды жағуға жұмсалатын оттектің және ауаның (қ.ж.) көлемі

A) 2,675 м³ B) 1,875 м³ C) 2,475 м³ D) 2,275 м³ E) 12,735 м³ F) 13,857 м³ G) 13,375 м³ H) 13,475 м³

22. Маңызы жөнінен Қарағандыдан кейін екінші орын алатын Екібастұз кен орынынның аумағы және оның жалпы қоры қанша ?

A) 500 км² B) 200 км² C) 13,3 млрд т D) 18 млрд т E) 350 км² F) 17,3 млрд т G) 17 млрд т H) 250 км²

23. Изооктанның ( ) сапасына байланысты бензин маркаларын анықтаңыз

A) АИ-80 B) АИ-60 C) АИ-100 D) АИ-93 E) АИ-85 F) АИ-99 G) АИ-91 H) АИ-98

24. Қазақстандағы мұнай және газ өндірісінің өсуіне байланысты оларды өңдейтін зауыттарды атаңыз:

A) Астана B) Алматы C) Атырау D) Ақбтөбе E) Орал F) Павлодар G) Шымкент H) Семей

25. Өзгеріс схемасында X және Y реакциялары қалай аталады:

CH₄→C₂H₂ CH₃COH→C₂H₅OH Н₂С=CH-CH=CH₂

A) Марковников реакциясы B) Бюрц реакциясы C) Сокольский реакциясы D) Коновалов реакциясы

E) Лебедев реакциясы F) Кучеров реакциясы G) Шәріпқанов реакциясы H) Кекуле реакциясы

26. 60л ацетилен және этан қоспасын сумен әрекеттестіргенде, 36г су жұмсалды. Қоспадағы ацетилен мен этанның көлемдерін анықтаңыздар.

A) 15,2л B) 22,4 C) 37,6 D) 30л E) 26,4 F) 33,6 G) 44,8л H) 60л

27. Табиғи газды өндіру екі фракцияға бөлінеді. Пропан – бутан қоспасында жүретін реакцияларды табыңыздар.

A) С₄Н₁₀ C₂H₆+C₂H₄ B) 2СН₄ C₂H₂+3H₂ C) С₄Н₁₀ C+2H₂ D) С₂Н₆ C₂H₄+H₂

E) СН₄ CO +CH₃OH F) СН₄+2H₂O +CO₂ +4H₂ G) C₁₆H₃₄→C₈H₁₈+C₈H₁₆ H) C₈H₁₈→C₄H₁₀+C₄H₈

28. Массасы 1 кг көмірді ( құрамында көміртек мөлшері 92%) жаққанда түзілген көміртек (ІҮ) оксидін әк суы арқылы өткізгенде түзілген тұнбаның массасы мен зат мөлшерін анықтаңыз.

A) 7666,6 г B) 8333,3 г C) 5555,6 г D) 67,76 моль E) 55,55 моль F) 76,67 моль G) 83,33 моль

H) 6777,7 г

29. Мұнайды алғашқы және соңғы айдау нәтижесінде түзілетін соңғы өнімдері:

A) бензин B) вазелин C) мазут D) парафин E) пластмасса F) бояулар G) лигроин H) гудрон

30. Таскөмір пиролизі кезінде таскөмір шайырынан алынатын өнімдерді анықтаңыздар

A) аммиак B) бензол C) фенол D) этилен E) нафталин F) сутек G) метанH) аммоний сульфаты

Жауаптары

11кл, ІІ тарау	Көмірсутектер					Көмірсутектердің табиғи қорлары				Ұпайы
Нұсқа	І	ІІ	ІІІ	ІҮ	Ү	ҮІ	ҮІІ	ҮІІІ	ІХ	40
1	C	D	C	A	C	D	B	A	B	1
2	D	E	B	D	A	A		E	B	1
3	B	A	E	D	E	E	B		A	1
4	B	C	A	E	B	B	A	C	C	1
5	D	A	E	C	B	A	D	C	A	1
6	D	C	C	E	B	C	A	A	C	1
7	C	B	D	B	A	E	C	B	D	1
8	D	D	A	E	D	C	A	D	D	1
9	B	C	C	D	E	D	E	E	A	1
10	B	C	E	A	C	A	B	B	D	1
11	D	A	E	C	D	D	C	E	C	1
12	A	C	D	C	A	A	B	A	B	1
13	E	C	A	E	C	A	D	E	B	1
14	D	E	B	D	D	D	A	D	C	1
15	B	B	C	B	A	A	E	A	E	1
16	D	C	C	D	A	B	C	C	B	1
17	E	D	B	D	B	D	E	D	A	1
18	C	A	C	B	C	B	B	A	E	1
19	B	A	D	E	C	A	A	B	A	1
20	D	C	E	B	D	E	A	D	A	1
21	AGC	BFH	DGF	BEH	ADF	AE	AE	AC	AG	2
22	BFH	CDE	BFH	ABE	AEH	DE	AEH	DF	BG	2
23	AE	BCG	GHB	DEG	CF	CD	EBF	CE	ADH	2
24	CH	AG	CF	CE	E	CE	EH	ABE	CFG	2
25	AE	BG	AH	CF	BH	FG	BF	AD	FE	2
26	FHB	AE	EH	HBC	BC	EC	BF	BF	AG	2
27	G	E	F	A	D	DFG	GH	BC	AD	2
28	B	E	D	E	E		ACE	EH	AF	2
29	BEH	DG	AD	BE	BF	AEG	BDF	CEH	CH	2
30	GC	AG	CDG	AE	BD	ABD	CDG	AFG	BCE	2