«Логопедиялық сабақта мультимедияны тиімді қолдану»

«Логопедиялық сабақта мультимедияны тиімді қолдану»

Әр баланың жан дүниесінде көрінбейтін шек болады. Егер

оны шебер қолмен тарта білсе, олар әдемі дыбыс шығарады.

В. Сухомлинский

Қазіргі қоғамда ақпараттық және компьютерлік технологиялар қарқынды дамуда. Кез- келген мектеп жасындағы оқушының ақпараттық технологиялармен тығыз байланысты екені, айтпаса да түсінікті. Себебі, дәл қазіргі таңдағы еліміздегі пандемиялық жағдайдың оқушыларға қашықтықтан білім беру жүйесінің енгізілуі сөйлеу тілінде бұзылымы бар балалар үшін де, айтарлықтай бір жаңа қадам болды.

Компьютерлік технологиялар заманауи компьютерлер мен телекоммуникациялардың бірегей мүмкіндіктерімен байланысты оқытудың жаңа нұсқаларын ашады.

Логопедиялық сабақта мультимедия технологиясын қолдану оқу әрекеттерін қалыптастырудың барлық кезеңдерінде пайдаланылады. Бұл ретте оқушылар үшін дербес компьютер әртүрлі функцияларды орындайды: ақпарат көзі, мұғалім, жұмыс құралы, көрнекі құралдар, тренажер, ойын ортасы, диагностика, бақылау құралдары және т.б. болып табылады.

Бұл балаларды табысты әлеуметтендіру үшін жағдай жасауға ерекше назар аударудың бір түрі. Осыған байланысты балалардың қажеттіліктерін ескере отырып, компьютерді пайдалана отырып,ойын жинақтау мүмкіндігі оны түзету-білім беру саласында қолданудың маңызды артықшылығына жатады.

Өз тәжірибемде ақпараттық технологияны логопедиялық сабақтарымда пайдалануым тек оқыту тиімділігін арттыруға ғана емес, сонымен қатар мұғалім-логопед ретінде уақыты мен күшін тиімді және үнемді пайдалануға мүмкіндік беретіндігін атап өткім келеді.

Сөйлеу патологиясы бар баланы оқыту процесі ұзақ уақытты талап етеді және баладан көп күш жұмсауды қажет етеді. Уақыт өте келе оның ло-гопедпен сабақтарға деген қызығушылығы жоғалады, мотивация жоғалады, өйткені сөйлеу бұзылыстарын түзету-көп еңбекті қажет ететін процесс. Компьютерлік құралдарды пайдалану түзету-дамыту компьютерлік ортаны моделдеу жолымен түзету сабақтарын өткізуге балалардың мотивациялық деңгейін едәуір арттыруға мүмкіндік береді. Компьютермен қарым-қатынас түзету жұмысында оқушылармен алдымен ойын, содан кейін оқу қызметі ретінде қызығушылық тудырады.

Менің логопедтік сабақтарымда оқытудың компьютерлік технологиялары оқушылардың ауызша және жазбаша сөйлеудің бұзылуын түзету кезінде өз қолданылуын тапты. Осы мақсатта мен әртүрлі компьютерлік тапсырмалар, дамытушы және оқыту ойындарын, мультимедиялық презентацияларды сабағымда қолданамын.

Компьютерлік дамыту ойындарын қолданудың басты нәтижесі-балалардың шамадан тыс жүктелуі мен шаршағандығының айтарлықтай төмендеуі болып табылады. Мультимедиялық презентациялар -бұл компьютерлік бағдарламалардың көмегімен ақпаратты ұсынудың ыңғайлы және тиімді тәсілі. Ол динамиканы, дыбыс пен бейнені біріктіреді, яғни баланың назарын ұзақ ұстап тұратын факторлар.

Екі маңызды қабылдау органына бір мезгілде әсер ету (есту және көру) әлдеқайда көп әсерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Осылайша, жарқын бейнелер арқылы ақпаратты қабылдау және есте сақтау процесін жеңілдету - бұл кез келген заманауи тұсаукесердің негізі болып табылады. Сонымен қатар, презентация мұғалімге оқушылардың ерекшеліктеріне, сабақ тақырыбына байланысты оқу материалын өз бетімен жинақтауға және сабақты ең жоғары деңгейге жетуге мүмкіндік береді.

Осындай презентацияларды сөйлеу бұзылыстары бар оқушылардың қойылған міндеттері мен психофизиологиялық мүмкіндіктеріне байланысты топтық және жеке сабақтарда қолдануға болады.

Логопедиялық сабақтарда мен әртүрлі презентацияларды белсенді қолданамын. Олар жас ерекшелігіне байланысты лексика-грамматикалық бұзылыстарды түзетуге, байланыстырып сөйлеуді жетілдіруге, фонематикалық талдау мен синтезді дамытуға, сауатты оқытуға, қол саусақтарының еркін моторикасын дамытуға бағытталған тапсырмалар .

Мысалы: «Буында,сөздерде және сөйлемдерде C-Ш дыбыстарының дифференцияциясы» деген тақырыпта презентация дайындап сабақта пайдаландым. Бұл тақырыптағы презентацияның мақсаты: компьютердің көмегімен әр баланың жеке жұмысын бақылау, ойындар әлеміне саяхат жасау арқылы дыбыстарды дұрыс айтқызу. Дыбыстарды дұрыс айту үшін әріптердің орнын алмастыру және жоғалған әріпті іздеу, көп нүктенің орнына тиісті әріпті қою арқылы тілдерін дамыту.Сонымен қатар, суреттерді қарап отырып атауларының дұрыс айтылуын меңгеруіне көңіл бөлінеді. Ал сергіту сәтінде оқушылардың көңіл- күйіне ахуал жасау мақсатында, суреттегі жеміс- жидектердің, құстардың орнын дұрыс қою арқылы баланың ойлану, көру, есте сақтау қабілеттерін арттыра отырып дыбыстардың дұрыс аталуын бекітемін.

Оқытуда компьютерлік құралдарды қолданудың тиімділігі- компьютерлік ортасын модельдеу арқылы түзету сабақтарын өткізуге балалардың дайындығын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді. Оның шеңберінде бала өз қызметін компьютер арқылы өз бетінше жүзеге асырады, сол арқылы шешім қабылдау қабілетін дамыта отырып, басталған істі аяғына дейін жеткізуді үйренеді.

Логопедтің түзете- дамыту жұмысында мультимедиялық презентацияларды қолдану келесі міндеттерді шешуге көмектеседі:

Білім беру: тілдік талдау және синтез дағдыларын дамыту; лексикалық тақырыптар бойынша сөздікті нақтылау, кеңейту және жандандыру; сөйлеудің грамматикалық құрылысын дамыту; байланысқан сөйлеуді дамыту;

Түзету: балалардың шығармашылық сөйлеу іс-әрекетінде жеке қабілеттерін дамыту; психикалық процестерді дамыту; жұқа және жалпы моториканы дамыту.

Тәрбие: ынтымақтастық, өзара түсіністік, тілектестік, бастамашылық, жауапкершілік тәрбиесі.

Балалардың көңіл-күйі жақсы дамығандықтан, жарқын, қызықты және балаға қол жетімді түрде ұсынылатын оқу материалы қызығушылық тудырады. Бұл жағдайда компьютерлік технологияларды қолдану әсіресе орынды болады, сондықтан ақпаратты тартымды түрде береді, бұл есте сақтауды тездетіп қана қоймай, оны мағыналы және ұзақ уақыт жасайды.

Менің тәжірибемде әр түрлі технологиялардың көмегімен оқу және түзету міндеттерін шешу баланың жеке мүмкіндіктері мен түзете-білім беру қажеттіліктеріне сәйкес жалпы түзету жұмыстарының кешенді жүйесін құрады.

Логопедтік сабақтарда инновациялық технологияларды қолдану педагогикалық үдерісті оңтайландыруға, сөйлеу шеберлігі бар балаларды оқытуды дараландырып қана қоймай, сондай- ақ сабақ барысында балалардың сөйлеу тілдерін түзетуге ықпал етеді, логопед мұғалімінің жұмысының тиімділігін айтарлықтай арттырады.

Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасы «Қостанай ауданы білім бөлімінің Н. Наушабаев атындағы мектеп – гимназиясы (мектеп жанындағы интернатымен) КММ логопед мұғалімі Е.К. Турсынова