МДҰ стандарты 2024

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта,
техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға
міндетті стандарттарын бекіту туралы
Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348
бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 5 тамызда
№ 29031 болып тіркелді.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін . қараңыз!5-т
"Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлiгінің кейбiр мәселелерi" Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 581 қаулысымен бекітілген
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі туралы ереженің 15-тармағының
сәйкес 4) тармақшасына БҰЙЫРАМЫН:
Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 (№ 303
алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
1. Мыналар:
1) осы бұйрыққа сәйкес Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың 1-қосымшаға
мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;
2) осы бұйрыққа сәйкес Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға 2-қосымшаға
міндетті стандарты;
3) осы бұйрыққа сәйкес Негізгі орта білім берудің мемлекеттік 3-қосымшаға
жалпыға міндетті стандарты;
4) осы бұйрыққа сәйкес Жалпы орта білім берудің мемлекеттік 4-қосымшаға
жалпыға міндетті стандарты;
5) осы бұйрыққа сәйкес Техникалық және кәсіптік білім берудің 5-қосымшаға
мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;
6) осы бұйрыққа сәйкес Орта білімнен кейінгі білім берудің 6-қосымшаға
мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты бекітілсін.
2. Осы бұйрыққа сәйкес Қазақстан Республикасы Білім және ғылым 7-қосымшаға
министрлігінің кейбір бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын.
3. Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлігінің Мектепке дейінгі және орта
білім комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртiппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк
тiркелуін;
2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ғылым
және жоғары білім министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан
Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің Заң департаментіне осы
тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы
мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан
Республикасының Оқу-ағарту вице-министріне жүктелсін.
5. Осы бұйрық 2024 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетін Негізгі
орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес , , , 24293444
қоспағанда алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн тармақтарын
өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 23.09.2022 № 406 (
алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрі
А. Аймағамбетов

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
2022 жылғы 3 тамыздағы
№ 348 бұйрығына
1-қосымша
Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті
стандарты (бұдан әрі – стандарт) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 56-
, "Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлiгінің кейбiр мәселелерi" бабына
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 581 қаулысымен
бекітілген Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі туралы ереженің 15-
тармағының сәйкес әзірленді және мыналарды:4) тармақшасына
1) тәрбие мен оқыту нәтижелеріне бағдарланған мектепке дейінгі тәрбие мен
оқытудың мазмұнына;
2) тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне;
3) тәрбие мен оқыту мерзіміне қойылатын талаптарды анықтайды.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 (№ 303
алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
2. Стандарт:
1) білім беру бағдарламаларының вариативтілігін қамтамасыз ету мақсатында
мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік және вариативтік оқу жоспарларын
әзірлеу;
2) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік және білім беру (вариативтік, жеке
, бейімделген, қосымша) бағдарламаларын әзірлеу;

3) меншік түрлері мен нысанына, ведомстволық бағыныстылығына қарамастан
мектепке дейінгі ұйымдарда және мектептердің (лицейлердің, гимназиялардың)
мектепалды сыныптарында (бұдан әрі - мектепалды сыныптар) тәрбиелеу-білім беру
процесін ұйымдастыруда әдістемелік материалдар әзірлеу;
4) мектепке дейінгі ұйымдағы жас топтарының күн тәртібін әзірлеу;
5) әрбір баланың жан-жақты дамуы мен әлеуетін ашуға қолайлы жағдайлар жасау;
6) балаларды тәрбиелеу және оқыту үшін әлеуметтік-психологиялық және
педагогикалық жағдайлар жасау, оның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері бар
және мүмкіндіктері шектеулі балалар үшін арнайы жағдайлар жасау;
7) баланың даралығы мен субъективтілігін қолдауға бағытталған дамытушы
заттық-кеңістіктік ортаны, оның ішінде арнайы ортаны құру;
8) балаларды тәрбиелеу мен оқыту үшін тәрбиелеу-білім беру процесін
ұйымдастыру үшін негіз болып табылады.
3. Осы Стандартта мынадай терминдер мен олардың анықтамалары қолданылады:
1) білім алу үшін арнайы жағдайлар – оқу, сондай-ақ арнайы, жеке дамыту және
түзету-дамыту бағдарламаларын және оқыту әдістерін, техникалық, оқу және өзге де
құралдарды, өмір сүру ортасын, психологиялық-педагогикалық қолдауды,
медициналық, әлеуметтік және ерекше балалардың, сондай-ақ мүмкіндіктері шектеулі
балалардың білім беру бағдарламаларын меңгеруі үшін қажетті өзге де іс-әрекеттерді
қамтитын жағдайлар;
2) дамытушы орта - заттар мен ойыншықтарға еркін қолжетімділікті және немен
айналысатынын өз бетінше таңдауын, күні бойы өз идеяларын іске асыру мүмкіндігін
қамтамасыз ететін, балалардың бастамасын қолдау үшін жоспарланған әртүрлі
материалдары бар орта;
3) ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар (бұдан әрі – ерекше балалар) –
тиісті деңгейде және қосымша білім алу үшін арнайы жағдайларға тұрақты немесе
уақытша қажеттілігі бар балалар;
4) баланы толыққанды дамыту - қимыл белсенділігіне жағдай жасау, пайдалы және
құнарлы тамақтандыру, жағымды қарым-қатынас орнату және дамытушы ортаны
ұйымдастыру арқылы қамтамасыз етілетін баланың физикалық, психологиялық,
әлеуметтік, эмоционалдық денсаулығы мен қауіпсіздігі;
5) оқу бағдарламасы – меңгерілуі тиіс білім, біліктердің, дағдылар мен
құзіреттіліктердің мазмұны мен көлемін айқындайтын бағдарлама.
2-тарау. Тәрбие мен оқыту нәтижелеріне бағдарланған мектепке дейінгі тәрбие мен
оқытудың мазмұнына қойылатын талаптар
4. Мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепалды сыныптары тәрбиелеу-білім беру
қызметін:
1) осы стандартқа;

2) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 30
қазандағы № 595 бұйрығымен бекітілген Тиісті үлгідегі және түрдегі білім беру
ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларына (Нормативтік құқықтық 1-қосымшаға
актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17657 болып тіркелген) (бұдан әрі – Үлгілік
қағидалар);
3) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 20
желтоқсандағы № 557 бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың бұйрығымен
үлгілік оқу жоспарларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу
тізілімінде № 8275 болып тіркелген) (бұдан әрі – Үлгілік оқу жоспарлары);
4) Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 31 тамыздағы №
385 бұйрығымен бекітілген "Тиісті типтердегі және түрлердегі мектепке дейінгі, орта,
техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, қосымша білім беру ұйымдары
қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту туралы" Тиісті типтердегі және түрлердегі
мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, қосымша білім
беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидаларына (Нормативтік 1-қосымшасына
құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29329 болып тіркелген) (бұдан әрі
– Үлгілік қағидалар);
5) мектепке дейінгі ұйымдар үшін әзірленген білім беру бағдарламаларына сәйкес
жүзеге асырады.
Ескерту. 4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 № 303
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
5. Тәрбиелеу-білім беру процесінде:
әр баланың қызығушылықтарын, ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып,
жалпы адами және ұлттық құндылықтар негізінде оларды толыққанды дамыту мен
әлеуетін ашу жүзеге асырылады;
балалардың құқықтарын, өмірін қорғау, денсаулығын нығайту қамтамасыз етіледі;
салауатты өмір салтының негіздері, қауіпсіз өмір сүру дағдылары, қимыл-қозғалыс,
бейімделу, коммуникативтік, әлеуметтік-эмоционалды, когнитивтік дағдылар, өзіне,
отбасына, құрдастарына, қоршаған ортаға адамгершілік қарым-қатынасы,
тәрбиеленушілердің қарым-қатынас мәдениеті, ұлттық бірегейлік пен азаматтық
негіздері, патриотизм қалыптасады;
тәрбиеленушілердің физикалық, зияткерлік, танымдық-сөйлеу, көркем-эстетикалық,
шығармашылық қабілеттері дамиды;
Отанға, ана тіліне сүйіспеншілік тәрбиеленеді;
баланың мектепте оқуға физикалық, психологиялық, эмоционалдық, әлеуметтік
дайындығы үшін тең бастапқы мүмкіндіктер беріледі.
6. Тәрбиеленушілердің құзыреттіліктерін, физикалық және жеке қасиеттерін дамыту
олардың жас ерекшеліктеріне сәйкес біліктері мен дағдыларын қалыптастыру арқылы
жүзеге асырылады.

7. Физикалық қасиеттерді дамыту.
Физикалық дамыту физикалық дені сау баланы тәрбиелеуді, өз денсаулығына
саналы түрде қарауды, салауатты өмір салты негіздерін, қауіпсіз өмір сүру дағдыларын
қалыптастыруды қарастырады.
Дене шынықтыру ата-аналардың балаларға ерте жастан күтім жасауы мен оларды
дамыту дағдыларына ие болуына жәрдемдесу, тәрбиеленушілердің негізгі қимыл
түрлерін меңгеруі арқылы мәдени-гигиеналық дағдылар, қимыл-қозғалыс тәжірибесін
қалыптастыру, дене сапаларын және қимыл белсенділігіне қажеттілікті дамыту, әртүрлі
ойындарды, оның ішінде ұлттық, қимылды ойындарды, командамен жарыс
сипатындағы ойындарды өткізу, спорттық жаттығуларды орындау, спорттық
ойындардың элементтерімен таныстыру, шығармашылық қабілеттер мен командамен
бірге әрекет ету дағдыларын дамыту бойынша міндеттерді қамтиды.
8. Коммуникативтік дағдыларды дамыту.
Коммуникативтік дағдыларды дамыту балалардың жеке ерекшеліктері мен
қажеттіліктерін ескере отырып, ауызекі сөйлеуді, сөздік қорды қалыптастыруды,
өмірде әртүрлі жағдайлардағы қарым-қатынас дағдыларын меңгертуді, қолдың ұсақ
моторикасын және командада жұмыс істеу дағдыларын дамытуды қарастырады.
Коммуникативтік дағдыларды дамыту тәрбиеленушілердің түрлі іс-әрекетінде
Қазақстан халқының мәдениетімен, салт-дәстүрлерімен, балалар көркем әдебиетімен
таныстыру арқылы ауызекі байланыстырып сөйлеу, шығарманы бірге оқу мен айтып
беру, талдау, сөйлеудің дыбыстық мәдениетін қалыптастыру, белсенді сөздік қорын
байыту, тілдік нормаларды, қарым-қатынас мәдениетін меңгерту міндеттерін шешеді.
9. Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту.
Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту тәрбиеленушілердің қоршаған
әлеммен өзара қарым-қатынас жасауына қажетті танымдық және зерттеушілік
әрекеттің қарапайым дағдыларын меңгертуді қарастырады.
Танымдық және зияткерлік дағдыларды дамыту сенсорлық эталондар туралы
түсініктерді, қарапайым математикалық ұғымдарды; құрастыру іс-әрекеті тәсілдерін
меңгеру; креативті және сыни ойлауды дамыту; азаматтық және патриотизмге баулу,
ұлттық мәдениетті құрметтеуді қарастырады.
10. Балалардың шығармашылық дағдыларын, зерттеу іс-әрекетін дамыту.
Тәрбиеленушілердің шығармашылық дағдыларын, ғылыми-зерттеу іс-әрекетін
дамыту өнер туындыларын қабылдау мен түсіну дағдыларын қалыптастыру, қоршаған
әлемді эмоционалды тану, өнер түрлері туралы түсінігін, тәрбиеленушілердің өзіндік
шығармашылық іс-әрекеті үшін жағдай жасау бойынша міндеттерді қамтиды.
Шығармашылық дағдыларын, зерттеушілік қабілеттерін дамыту үшін
шығармашылық қиялын, эмоционалды-сезімдік саласын, дүниетанымын, ойлауын,

көркем-эстетикалық талғамды дамыту, тәрбиеленушілердің жеке ерекшеліктері мен
қажеттіліктерін ескере отырып, ұлттық мәдениетке баулу арқылы патриотизмді
тәрбиелеу үшін жағдайлар жасалады.
11. Әлеуметтік-эмоционалды дағдыларды қалыптастыру.
Әлеуметтік-эмоционалды дағдыларды қалыптастырудың мақсаты
тәрбиеленушілерді, оның ішінде ерекше балаларды оң әлеуметтендіру, оларды
әлеуметтік-мәдени нормаларға, қоғам және мемлекет, отбасы дәстүрлеріне тарту,
рухани-адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру болып табылады.
Әлеуметтік-эмоционалды дағдыларды қалыптастыру қоғамның әлеуметтік және
этикалық нормалары мен дәстүрлеріне, жалпы адами құндылықтарға баулу;
дербестікке тәрбиелеу; өмірдегі жағдайларды шешу, айналадағы адамдарға құрметпен
қарау, өз отбасының мүшесі екенін сезіну, эмоционалды елгезектікті, жанашырлықты
қалыптастыру; тәрбиеленушінің адамгершілік қасиеттерін көрсетуге қабілеттілігі мен
дайындығын дамыту бойынша міндеттерді қамтиды, моральдық нормалардың
талаптарына жауап беретін іс-әрекеттерге; Отанның тарихы мен мәдениетін білу және
оған құрметпен қарауды қалыптастыру, туған жер туралы түсініктерін кеңейту; еңбек
түрлеріне және әртүрлі мамандық иелеріне құрметпен қарауды қалыптастыру, заттар,
жанды және жансыз табиғат құбылыстары жөнінде білімдерді кеңейту, креативтік
ойлауды дамыту бойынша міндеттерді қамтиды.
Балалардың әлеуметтік-эмоционалдық дағдыларын дамыту:
1) балалардың сезімдері мен эмоцияларын қабылдау, тану және қолдау;
2) баланың және айналасындағы адамдардың сезімдерін сөзбен жеткізу;
3) өзіне және айналасындағы адамдарға қамқорлық танытуға қолдау көрсету;
4) балалармен мәнді өзара қарым-қатынас орнату;
5) командада жұмыс істеу;
6) балалардың түрлі іс-әрекетінде топтағы қарым-қатынасты, бастаманы және
дербестікті қолдау;
7) балалармен мазмұнды диалог жүргізу;
8) еркін ойын кезінде балаларға пікірлерін айтуға мүмкіндік беру арқылы жүзеге
асырылады.
12. Физикалық даму, балалардың коммуникативтік, танымдық, зияткерлік,
шығармашылық дағдыларын, зерттеушілік қабілеттерін дамыту,
әлеуметтік-эмоционалдық дағдыларын қалыптастыру:
1) дене шынықтыру (ерекше тәрбиеленушілер үшін бейімделген дене шынықтыру);
2) жүзу (жүзу бассейні болған кезде);
3) сөйлеуді дамыту;
4) көркем әдебиет;
5) сауат ашу негіздері;
6) қазақ тілі (оқыту басқа тілдерде жүргізілетін топтарда);

7) сенсорика;
8) математика негіздері;
9) құрастыру;
10) қоршаған ортамен таныстыру;
11) сурет салу;
12) мүсіндеу;
13) жапсыру;
14) музыка бойынша ұйымдастырылған іс-әрекеттерді кіріктіру арқылы жүзеге
асырылады.
13. Тәрбиелеу-білім процесін жоспарлау кезінде вариативтілік және балалар
іс-әрекетін ұйымдастырудың әртүрлі формаларын, әдістері мен тәсілдерін қолдану
ескеріледі.
Тәрбиелеу-білім беру процесін ұйымдастыру және өткізу кезінде
тәрбиеленушілердің қызығушылықтары, қажеттіліктері, жас және жеке ерекшеліктері
ескеріледі.
14. Ерекше және мүмкіндігі шектеулі балаларды тәрбиелеу және оқыту кезінде
баланың білім алу қажеттіліктеріне сәйкес үлгілік оқу, арнайы, жеке/бейімделген білім
беру бағдарламалары қолданылады.
15. Үлгілік оқу бағдарламасының мазмұнында:
1) тәрбиелеу-білім беру процесінің міндеттерін іске асыру;
2) ұйымдастырылған іс-әрекеттің мазмұны;
3) білім беру іс-әрекетін тиімді кіріктіру;
4) сабақтастық принциптерін, тәрбие мен оқытудың үздіксіздігін қамтамасыз ету;
5) ұйымдастырылған іс-әрекеттің күтілетін нәтижелері қарастырылады.
16. Білім беру бағдарламалары (вариативтік, жеке, бейімделген, қосымша) Үлгілік
оқу бағдарламасының негізінде әзірленеді және оларда:
1) Үлгілік оқу бағдарламасының мазмұнында айқындалған міндеттерге қол жеткізу;
2) мектепке дейінгі ұйым таңдаған бағытқа және баланың білім алу қажеттіліктеріне
сәйкес келетін мазмұн;
3) тәрбие мен оқыту мазмұнының сабақтастығы және үздіксіздік қағидаттарын
қамтамасыз ету;
4) ұйымдастырылған іс-әрекет бойынша күтілетін нәтиже;
5) білім беру іс-әрекетін тиімді кіріктіру;
6) тәрбиелеу мен оқытудың сынақтан өткізілген және бейімделген инновациялық
әдістемелері мен технологияларын қолдану қарастырылады.
17. Тәрбиелеу-білім беру процесінде мектепке дейінгі ұйымдағы іс-шаралардан
тұратын күн тәртібіне (балаларды қабылдау, таңертеңгі жаттығу, тамақтану, серуендеу,
күндізгі ұйқы, шынықтыру шаралары, балалардың үйге қайтуы) сәйкес балалар
іс-әрекетінің түрлері (ұйымдастырылған, ойын, танымдық, коммуникативтік,

шығармашылық, эксперименталдық, еңбек, заттық, қимылдық, бейнелеу)
қарастырылады.
18. Тәрбиеленушілердің эмоционалдық жайлылығын, жан-жақты және толыққанды
дамуын, балалардың белсенділік түрлерін және бірге әрекет етуге қатысушыларды
таңдау мүмкіндігін, ойын аймақтарының қанықтылығын, қолжетімділігін,
вариативтілігін және қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дамытушы орта құрылады.
19. Ерекше балалардың біліктері мен дағдыларының дамуын бағалау көрсеткіштері
білім беру траекториясын дамытуға және түзету жұмыстарын жоспарлауға негіз болып
табылады.
20. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнын игеру деңгейі Үлгілік оқу
бағдарламасына қосымшада ұсынылған баланың туғаннан бастап 1-сыныпқа
қабылданғанға дейінгі біліктері мен дағдыларының тізбесіне сәйкес мүмкін
жетістіктерін айқындайтын нысаналы нәтижелерге бағдарланады.
21. Мектепке дейінгі ұйымның және мектепалды сыныбының түлегі:
физикалық дамыған;
ізденімпаз;
бастамашыл;
табанды;
бейімделуге қабілетті, көпшіл;
өзіне сенімді;
командада жұмыс істей біледі;
эмоционалды жауапты;
өзі, отбасы, қоғам (жақын қоғам), мемлекет (ел), әлем және табиғат туралы алғашқы
түсініктерге ие.
3-тарау. Тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне қойылатын талаптар
22. Тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі бөбек жасындағы (1-2
жастағы) және мектепке дейінгі жастағы (3-5 жастағы) балаларға арналған Мектепке
дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарларында айқындалады.
23. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың вариативтік оқу жоспарларын әзірлеу
кезінде тәрбиеленушілердің жас, психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктері мен
ерекшеліктері ескеріле отырып, оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі сақталады.
4-тарау. Тәрбие мен оқыту мерзіміне қойылатын талаптар
24. Жас кезеңдері мынадай:
1) бөбек жасы – 0 (жаңа туған балалар ) – 2 жастағы балалар;
2) мектепке дейінгі жас – 3-5 жастағы балалар.

25. Жас топтары балалардың күнтізбелік жылдағы толық жасын ескере отырып, оқу
жылының басында жасақталады:
ерте жас тобы – 1 жастағы балалар;
кіші топ – 2 жастағы балалар;
ортаңғы топ – 3 жастағы балалар;
ересек топ – 4 жастағы балалар;
мектепалды топ, мектептегі (лицейдегі, гимназиядағы) мектепалды сынып – 5
жастағы балалар.
26. Үлгілік оқу бағдарламасының мазмұнын меңгеру мерзімі – 5 жыл, бір жас
тобында – 1 жыл.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
2022 жылғы 3 тамыздағы
№ 348 бұйрығына
2-қосымша
Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (бұдан әрі
– Стандарт) "Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 56-
, "Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлiгінің кейбiр мәселелерi" бабына
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 581 қаулысымен
бекітілген Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі туралы ереженің 15-
тармағының сәйкес әзірленді және бастауыш білім беру мазмұнына, 4) тармақшасына
оқу жүктемесінің ең жоғарғы көлеміне, білім алушылардың дайындық деңгейіне және
оқу мерзіміне қойылатын талаптарды айқындайды.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 (№ 303
алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
2. Стандартта Заңға сәйкес терминдер мен анықтамалар қолданылады. Оларға
қосымша мынадай терминдер мен олардың анықтамалары енгізілді:
1) бастауыш білім берудің базалық мазмұны – типіне, түріне және меншік
нысанына, сондай-ақ оқыту тіліне қарамастан білім беру ұйымдарында оқып білуге
міндетті бастауыш білім беру мазмұнының құрамы, құрылымы мен көлемі;
2) бағалау – әзірленген критерийлер негізінде білім алушылардың нақты қол
жеткізген оқу нәтижелерін оқудан күтілетін нәтижелермен салыстыру процесі;
3) бағалау критерийлері – білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауға негіз
болатын нақты өлшеуіштер;

4) білім беру процесінің мониторингі – білім беру ұйымдарындағы білім беру
процесін жүзеге асырудың нәтижелері мен жай-күйіндегі өзгерістердің динамикасын
жүйелі бақылау, диагностикалау, талдау, бағалау және жай-күйін болжау;
5) білім беру құндылықтары – білім беру мазмұнын айқындау үшін негіз болатын,
білім алушының тұлғасын қалыптастыруда жетекші фактор болып табылатын оқу
мақсаттарының жүйесін құрудағы бағдарлар;
6) білім беру қызметі – білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін және
жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, білім беру субъектілерінің мақсатқа бағытталған,
педагогикалық негізделген, дәйекті өзара іс-қимылы барысында жеке адамды оқыту,
дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешілетін процесс;
7) білім беру саласы – мәндес оқу пәндерінің жиынтығын қамтитын бастауыш білім
берудің базалық мазмұнының құраушы бөлігі;
8) жиынтық бағалау – белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан), сондай-ақ оқу
бағдарламасына сәйкес бөлімдерді/ортақ тақырыптарды оқып аяқтағаннан кейін
өткізілетін бағалау түрі;
9) инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке
мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуға тең қол жеткізуі
үшін жағдай жасау;
10) оқу жүктемесінің инварианттық компоненті – білім беру ұйымдарының типіне,
түріне және меншік нысанына, сондай-ақ оқыту тіліне қарамастан барлық білім
алушылар оқып білуге міндетті оқу пәндерін айқындайтын үлгілік оқу жоспарының
құрамдас компоненті;
11) оқу жүктемесінің вариативтік компоненті – білім алушылардың білімге деген
қажеттіліктеріне сәйкес білім беру ұйымы айқындайтын үлгілік оқу жоспарының
құрамдас компоненті;
12) оқытудан күтілетін нәтижелер– оқыту процесі аяқталғанда білім алушының нені
біліп, түсініп, көрсете алатынын сипаттайтын құзыреттіліктер жиынтығы, оның ішінде
білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктері
ескеріледі;
13) сабақтан тыс іс-әрекет – білім беру ұйымындағы біртұтас оқу-тәрбие процесінің
құраушы бөлігі, үлгілік оқу жоспарында айқындалған оқу жүктемесінен тыс іске
асырылатын білім алушылардың бос уақытын ұйымдастыру нысандарының бірі;
14) үлгілік оқу жоспары – оқу пәндерінің (сабақ) тізбесін регламенттейтін және
тиісті білім беру деңгейінің оқу жүктемесінің инварианттық және вариативтік
компоненттерінің көлемін айқындайтын құжат;
15) формативті бағалау – сыныпта күнделікті жұмыс барысында жүргізілетін
бағалау түрі, білім алушылар үлгерімінің ағымдағы көрсеткіші болып табылады, оқыту

барысында білім алушылар мен мұғалім арасындағы жедел өзара байланысты, оқушы
мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және білім беру процесін
жетілдіруге мүмкіндік береді;
16) элективті курс – білім алушылардың таңдауы бойынша курс, білім
алушылардың білім дайындығын кеңейтуге бағытталған оқу жоспарының вариативті
компонентінің құрамдас бөлігі.
3. Стандартты қолдану:
1) оқытудың күтілетін нәтижелері түрінде көрсетілген бастауыш білім берудің
мақсаттары жүйесіне қол жеткізу есебінен оқыту мен тәрбиелеудің сапасын арттыруға;
2) қазақ, орыс және шетел тілдерінде білім беру процесін ұйымдастыру үшін
қажетті жағдай жасауға;
3) қолданбалы сипаттағы міндеттерді шешу үшін білім алушылардың теориялық
білім негіздерін меңгеруі мен алған білімдерін қолдана білуін дамытуды көздейтін
бастауыш білім берудің академиялық және практикалық бағыттылығының
үйлесімділігіне;
4) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, оқу пәндері мазмұнының
тереңдігі мен күрделілігін қамтамасыз ететін пәндік білім мен дағдыларды
кезең-кезеңмен толықтырып отыруға;
5) күнделікті білім беру процесінің мазмұндық негізін айқындайтын білім берудің
құндылықтары мен оқытудан күтілетін нәтижелер жүйесінің өзара байланыстылығы
мен өзара шарттылығына негізделген оқыту мен тәрбиелеудің бірлігі принципін іске
асыруға;
6) балалардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге, сондай-ақ білім
алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктері мен қосымша білім беру қызметтерін
алу қажеттіліктерін қанағаттандыруға қолайлы жағдайлар жасауға;
7) орта білім беру ұйымдарының типтері мен түрлерінің әртүрлілігі жағдайында
бастауыш білім берудің баламалылығын қамтамасыз етуге;
8) білім беру ұйымдарындағы инновациялық практиканы қолдау мен дамытуға;
9) білім сапасын қамтамасыз ету бойынша білім беру ұйымдарының қызметін
объективті бағалауды ұйымдастыруға бағытталған.
4. Жеңіл ақыл-ой кемістігі және орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға
арналған білім беру ұйымдарындағы инварианттық компоненттің оқу пәндерінің
көлемі мен мазмұны "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы
орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 (бұйрығымен
Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып
тіркелген) бекітілген үлгілік оқу жоспарларына және "Жалпы білім беру ұйымдарына
арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің
үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және

ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 (Нормативтік бұйрығымен
құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген) бекітілген
үлгілік оқу бағдарламалармен айқындалады.
2-тарау. Оқыту нәтижелеріне бағдарлана отырып, білімнің мазмұнына қойылатын талаптар
5. Бастауыш білім беру мазмұнында:
1) қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік;
2) құрмет;
3) ынтымақтастық;
4) еңбек пен шығармашылық;
5) ашықтық;
6) өмір бойы білім алу базалық құндылықтар болып айқындалған.
6. Бастауыш білім берудің мақсаты мынадай кең ауқымды дағдылар негіздерін
меңгерген білім алушы тұлғасының үйлесімді қалыптасуы мен дамуына қолайлы білім
беру кеңістігін жасау болып табылады:
1) білімді функционалдықпен және шығармашылықпен қолдана білу;
2) сын тұрғысынан ойлау;
3) зерттеу жұмыстарын жүргізе білу;
4) ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдана білу;
5) коммуникацияның түрлі тәсілдерін, оның ішінде тілдік дағдыларды меңгеру;
6) топпен және жеке жұмыс істеу дағдылары.
7. Бастауыш білім берудің мазмұны оқыту нәтижелеріне бағдарланады және
мынадай аспектілерді ескере отырып айқындалады:
1) заманауи қоғамның динамикалық сұраныстарына сәйкес болуы;
2) сын тұрғысынан, шығармашыл және позитивті ойлауды дамыту қажеттілігі;
3) оқу пәндері мазмұнының ықпалдасуын күшейте түсудің орындылығы;
4) оқытудың, тәрбие мен дамытудың біртұтастығын қамтамасыз ету.
8. Бастауыш білім берудің мазмұны үштілді білім беру саясаты шеңберінде іске
асырылады. Үштілді білім берудің мақсаты көптілді тұлғаны – кемінде үш тілді
меңгерген, қызметтің алуан түрлі саласында үш тілде диалог жүргізе алатын, өз елінің
мәдениетін бағалайтын, басқа елдердің мәдениетін түсінетін және сыйлайтын
Қазақстанның азаматын қалыптастыруға негізделеді.
9. Үштілді білім беру іс жүзінде мынадай жолдармен іске асырылады:
1) қазақ, орыс және шетел тілдерінің халықаралық стандарттарға сәйкес деңгейлік
меңгерілуін қамтамасыз ету;
2) сабақтан тыс жұмысты қазақ, орыс және шетел тілдерінде ұйымдастыру.
10. "Тіл және әдебиет" білім беру саласының мазмұны оқу пәндерінің аясында
жүзеге асырылады:

1) "Сауат ашу", "Қазақ тілі" қазақ тілінде оқытатын сыныптарда, "Русский язык"
орыс тілінде оқытатын сыныптарда, оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптарда "
Қазақ тілі", оқыту орыс тілінде жүргізілмейтін сыныптарда "Русский язык", "
Әдебиеттік оқу", "Шетел тілі";
2) Қазақстан аумағында жинақы тұратын этностардың тілінде оқытатын білім беру
ұйымдарында "Тіл және әдебиет" білім беру саласына осы этностың "Ана тілі" оқу пәні
қосымша енеді. Ұйғыр/өзбек/тәжік тілінде оқытатын білім беру ұйымдарына арналған "
Ана тілі" оқу пәні үлгілік оқу жоспарының инвариантты компонентіне енеді.
11. Қазақ тілінде оқытылатын оқушылар үшін "Әліппе", "Ана тілі" пәндері
бойынша әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдерінің міндеттері "Әліппе" оқулығымен 1-
жартыжылдықта, әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері "Ана тілі" оқулығымен 2-
жартыжылдықта; орыс тілінде оқытылатын оқушылар үшін "Букварь", "Обучение
грамоте" пәндері бойынша әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдерінің міндеттері "
Букварь" оқулығымен 1-жартыжылдықта, әліппеден кейінгі кезең міндеттері "
Обучение грамоте" оқулығымен 2-жартыжылдықта жүзеге асырылады.
12. "Тіл және әдебиет" білім беру саласындағы пәндердің мазмұнында
Қазақстанның ұлт мәдениеттерінің бірлігі мен әртүрлілігі, ұлттық сана-сезімнің негізі
ретінде мемлекеттік тіл туралы түсініктерін қалыптастыруға, сөйлеу әрекетінің төрт
түрі бойынша дағдыларды дамытуға бағытталған коммуникативтік тәсілді қолдану
көзделеді. Тілдік пәндердің мазмұны ойын және танымдық іс-әрекеттер арқылы білім
алушылардың бойында тілдерді үйренуге деген қызығушылығы мен оң қатынасын
дамытуға, сондай-ақ ақпарат алмасу, тілдік материал ретінде мәтінмен жұмыс істей
білу, фразалар мен сөз орамдарының мәнін түсіну және оларды нақты жағдайлар
кезінде қолдану үшін бастапқы коммуникативтік дағдыларды қалыптастыруға
бағытталған.
13. Қазақ тілін / орыс тілін/ ана тілін оқыту тілі ретінде үйрету білім алушылардың
тілдік дағдыларын дамыту, мәтіннің әртүрлі түрлерімен және типтерімен өз бетінше
жұмыс істеуге машықтандыру үшін әдеби мәтіндерді пайдалануға негізделген.
14. Екінші тілді (оқыту тіліне байланысты қазақ тілі/орыс тілі) және үшінші тілді (
шетел тілі) оқыту тілді деңгейлеп меңгеруге бағдарланған.
15. "Математика және информатика" білім беру саласының мазмұны "Математика",
"Цифрлық сауаттылық" оқу пәндерінде іске асырылады.
16. "Математика және информатика" білім беру саласының мазмұны білім
алушыларда қоршаған болмыстың алуан түрлі объектілері мен құбылыстарын сипаттау
үшін бастапқы математикалық білімді қалыптастыруға; ауызша және жазбаша есептеу
алгоритмдерін игеруге; есептер шығарудың жалпы амалдарын, өлшем және есептеу
дағдылары негізінде логикалық пайымдаулар түзе білу машықтарын дамытуға;
ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың қарапайым құралдарын қолдану
дағдыларын, ақпаратты іздеу, таңдау, жеткізу, объектілер мен процестерді жобалау,

кестелермен, схемалармен, графикалармен және диаграммалармен жұмыс істеуде ең
қарапайым әдістерді қолдану, интерпретациялау және деректерді беру машықтарын
қалыптастыруға бағытталған.
17. "Жаратылыстану" білім беру саласының мазмұны "Жаратылыстану" оқу пәнінде
іске асырылады.
18. "Жаратылыстану" пәнінің мазмұны "Адам – Табиғат" жүйесі шеңберіндегі
ғылыми білімнің қарапайым деңгейін қамтамасыз етуі тиіс. Бұл оқу пәні білім
алушылардың табиғатты тануға деген қызығушылығын, зерттеу дағдыларын дамытуға,
қоршаған ортаны ғылыми тұрғыдан түсініп, көре білуді қалыптастыруға бағытталған.
Пәннің мазмұны "қарапайымнан күрделіге қарай, таныстан таныс емеске қарай"
принципі бойынша құрастырылған. Жанды және жансыз табиғаттың құбылыстары мен
процестерінің өзара байланыстарының себебін ұғыну және түсіну, қоршаған ортаның
көптүрлілігі мен күрделілігін саналы аңғару білім алушылардың ой-өрісін кеңейтеді. "
Жаратылыстану" оқу пәні – білім берудің кейінгі деңгейлерінде дербес пән ретінде
оқылатын "Биология", "Физика", "География", "Химия" оқу пәндерін оқып-меңгеруге
жол бастайтын, сондай-ақ білімнің барлық салаларында маңызды орын алатын зерттеу
дағдыларының іргетасын қалайды.
19. "Адам және қоғам" білім беру саласының мазмұны "Дүниетану" оқу пәнінде іске
асырылады.
20. "Адам және қоғам" білім беру саласы пәндерінің мазмұны "Адам –Қоғам"
жүйесі шеңберінде кіріспе білімді қамтамасыз етуге бағытталған. Пәндердің мазмұны
қоғамдық қатынастардың өткені мен бүгінін, олардың өзара байланысын, адамдардың
отбасындағы, қоғамдағы өзара қарым-қатынастарын танып-білуге; өз Отаны үшін
мақтаныш сезімін қалыптастыруға, отбасындағы, жергілікті, өңірлік, ұлттық және
жаһандық қауымдастықтағы өз орнын ұғуға; қазақстандық қоғамның құндылықтары
мен жалпыадамзаттық құндылықтарды түсінуге; әр білім алушының өзінің табиғи
қабілеттері мен шығармашылық әлеуетінің көзін ашуына; өз халқының және басқа да
халықтардың мәдениетіне деген құрмет сезімін дамытуға, өз қылығы үшін жеке басы
жауапкершілігін ұғынуына, басқа адамдардың сезімдерін түсінуге және бірге бөлісуге,
адам мен қоршаған ортаға деген ізгілік қатынасын тәрбиелеуге бағытталған.
21. "Технология және өнер" білім беру саласының мазмұны "Музыка", "Көркем
еңбек", "Еңбекке бауылу" және "Бейнелеу өнері" оқу пәндері арқылы беріледі";
22. "Технология және өнер" білім беру саласы пәндерінің мазмұны қоршаған
ортаны біртұтас қабылдауды қалыптастыруға, оны визуалды өнер мен музыка
құралдары арқылы тануға; бейнелеу өнерінің, қолөнер мен музыканың адам өміріндегі
рөлі туралы алғашқы түсініктерді дамытуға, қазақтың ұлттық сәндік-қолданбалы
өнеріне, музыкалық салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпына, әлемдегі басқа халықтардың

өнеріне құрметпен қарауға тәрбиелеуге; өнердің алуан түріне адам өмірінің көрінісі
ретінде адамгершілік-эстетикалық көзқарасын тәрбиелеуге, бастауыш мектеп білім
алушыларының көркем және музыкалық-шығармашылық дамуына бағытталған.
23. "Дене шынықтыру" білім беру саласының мазмұны "Дене шынықтыру" оқу
пәнінде жүзеге асырылады.
24. "Дене шынықтыру" пәнінің мазмұны физикалық қасиеттерді, жалпы дамыту
жаттығуларын өз бетімен орындауға деген қызығушылықты дамытуға; саламатты өмір
салты мәдениетін дарытуға; дене шынықтырудың адам өміріндегі рөлі туралы
түсініктерді қалыптастыруға, спорт, қазақтың ұлттық спорт түрлері туралы ақпаратты
өз бетімен таба білу және оны өзінің денсаулығын нығайту үшін пайдалана білу
дағдыларын қалыптастыруға; оқу, ойын және жарыс қызметі жағдайында
құрбы-құрдастармен қарым-қатынас жасау мәдениетінің машықтарын қалыптастыруға
бағытталған.
25. 1-4-сыныптарда "Өмір қауіпсіздігінің негіздері" оқу курсын міндетті
меңгеруқамтамасыз етіледі. Оқу курсының мазмұнын 1-4-сыныптарда "Дүниетану" оқу
пәнінің шеңберінде: жылдық оқу жүктемесі 1-3-сыныптарда 6 сағаттан, 4-сыныпта 10
сағаттан бастауыш сынып мұғалімдері іске асырады.
26. "Жолда жүру ережелері" оқу курсының мазмұнын 1-4-сыныптарда әрбір
сыныпта 6 сағаттан сынып сағаттары есебінен және сабақтан тыс уақытта сынып
жетекшілері жылдық жұмыс жоспарында тақырыптары мен мерзімін көрсете отырып,
іске асырады.
27. Білім беру ұйымдары білім беру қызметін алынған лицензияға сәйкес жүзеге
асырады және оның қолданыста болу уақытының барлық кезеңінде Қазақстан
Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 17 маусымдағы № 391
(Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11716 бұйрығымен
болып тіркелген) бекітілген білім беру қызметіне қойылған біліктілік талаптарын және
оларға сәйкестікті растайтын құжаттар тізбесін сақтайды.
3-тарау. Білім алушылардың оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне қойылатын талаптар
28. Бастауыш мектептегі білім алушылардың апталық оқу жүктемесінің ең жоғары
көлемі 27 сағаттан аспайды.
29. Білім алушылардың инвариантты және вариативтік компоненттерден тұратын
оқу жүктемесінің жалпы көлемі, сондай-ақ сыныптар бойынша апталық және жылдық
оқу жүктемесі үлгілік оқу жоспарында белгіленеді.
30. Сыныпты екі топқа бөлу қалалық жалпы білім беретін ұйымдарда сыныптарда
білім алушылар саны 24 және одан артық, ауылдық жерлерде білім алушылар саны 20
және одан артық болғанда:
1) оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптарда қазақ тілі бойынша;
2) шетел тілі бойынша;

3) цифрлық сауаттылық бойынша (1 сыныптан басқа) бойынша жүзеге асырылады.
Білім беру ұйымдарында сыныптардағы білім алушылар саны қалалық жалпы білім
беретін ұйымдарда сыныптарда білім алушылар саны 24 және одан артық, ауылдық
жерлерде білім алушылар саны 20 және одан артық болған жағдайда, оқыту орыс
тілінде жүргізілмейтін сыныптарда орыс тілі бойынша сыныпты екі топқа бөлуге
болады.
Тиісті мемлекеттік органдар шектеу іс-шараларын жүзеге асырған, карантин,
әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған
жағдайларда барлық оқу пәндері бойынша сыныпты топтарға бөлу бір сыныпта 15
білім алушыға дейінгі толымдылықпен жүргізіледі.
Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Оқу-ағарту министрінің 23.09.2022 № 406
(алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
31. Инклюзивті білім беру шеңберінде 30-тармақта көрсетілген пәндер бойынша
сыныпты топтарға бөлу әрбір ерекше білім беру қажеттілігі бар балаға сынып
толымдылығындағы білім алушылардың жалпы санын үшке кеміту есебінен жүзеге
асырылады.
4-тарау. Білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар
32. Білім алушылардың дайындық деңгейі "Тіл және әдебиет", "Математика және
информатика", "Жаратылыстану", "Адам және қоғам", "Технология және өнер", "Дене
шынықтыру" сияқты бірнеше мәндес оқу пәндерін біріктіретін әрбір білім беру
саласының ерекшеліктері ескеріле отырып жобаланған оқытудан күтілетін нәтижелер
арқылы айқындалады.
33. "Тіл және әдебиет" білім беру саласы бойынша бастауыш білім беру аяқталғанда
күтілетін нәтижелер.
"Қазақ тілі" / "Орыс тілі"/ "Ана тілі", "Әдебиеттік оқу":
1) тыңдалым және айтылым:
білім алушы әңгімелесудің, оқылған немесе тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын
түсінеді және жеткізе алады; сөйлеушінің көзқарасын жеткізу жолдарын айқындайды,
қорытындылар жасайды; пікірталастың тақырыбын түсінеді және сөйлеу нормасын
сақтай отырып, оны талқылауға қатысады; сөйлеу барысында синонимдерді,
антонимдерді, омонимдерді, тура және ауыспалы мағыналы сөздерді саналы түрде
қолданады; мәнерліліктің эмоциялық-реңкті құралдарын қолдана отырып, әңгімелеу
және сипаттау мәтіндерінің мазмұнын баяндаудың түрлі тәсілдерін пайдаланады;
көркем шығармалардың мазмұнын баяндаудың түрлі тәсілдерін қолданады;
тыңдағандарына және оқығандарына қатысты пайымдайды, өз ойымен және
эмоциясымен бөліседі; логикалық дәйектілікті сақтай отырып, өз көзқарасын
дәлелдейді; берілген тақырып пен коммуникативтік нұсқауға сәйкес өзара байланысқан
, логикалық тұрғыдан дәйектелген дербес пікір білдіреді; тілдік қатынастың әртүрлі

тәсілдерін қолдана отырып, диалогқа қатысады; оқылған, тыңдалған ақпараттың
негізінде рухани-адамгершілік құндылықтар туралы түсінікті талдайды;
2) оқылым:
білім алушы халық ауыз әдебиеті мен балалар әдебиеті туындыларын оқиды,
кейіпкерлердің мінез-құлықтарын талдайды және іс-әрекеттеріне баға береді; көркем
мәтіндерді көркем емес мәтіндерден ажыратады; көркем шығармалардың негізгі
идеялары мен композициясын айқындайды; көркем туындының жанрын айқындайды,
өзінің жауабына/таңдауына негіздеме береді; автордың бейнені сомдау үшін қолданған
әдеби көркемдеуіш құралдарын айқындайды; жазушының өз кейіпкерлеріне қатынасы
туралы қорытынды жасайды; мәтіндерді белгілі бір оқу түрлері мен стратегияларын
қолдана отырып оқиды; шығармалардағы оқиғалар барысын болжайды; мәтін түрлерін
(сипаттау, әңгімелеу, пайымдау) айқындайды; әңгімелерді/өлеңдерді мәнерлеп оқиды;
өлеңді мәнерлеп жатқа оқиды; көркем әдебиет туындыларындағы адамзаттың ортақ
құндылықтарын айқындайды;
3) жазылым:
білім алушы тиісті сөздерді негізді түрде іріктей отырып, әртүрлі типте, жанр мен
стильде өз мәтіндерін құрастырып жазады; меңгерген грамматикалық, пунктуациялық
және орфографиялық нормаларға сай жазады; жеткізудің түрлі тәсілдерін (суреттер,
сызбалар, кескіндер, кестелер) қолдана отырып, мәтіндер жазады; жазудың гигиеналық
және каллиграфиялық дағдыларын сақтайды; Қазақстан халқының мәдениетіне,
салт-дәстүріне байланысты тақырыптарға өзінің жеке көзқарасын білдіре отырып,
шағын мәтіндер құрастырады.
"Қазақ тілі" (оқыту қазақ тілінде жүргізілмейтін сыныптарда,)/ "Орыс тілі" (оқыту
орыс тілінде жүргізілмейтінсыныптарда):
1) тыңдалым:
білім алушылар қарым-қатынас жасаудың әлеуметтік-тұрмыстық және
әлеуметтік-мәдени салалары үшін өзекті аудиовизуалды материалдардың мазмұнын
түсінеді; мәтіннің тақырыбын, негізгі идеясын, мәтіндегі басты және қосалқы
ақпараттың мағынасын барынша толыққанды, терең және дәл түсіне алады;
қарым-қатынас жасау жағдаяттарына, қарым-қатынас орнына және қарым-қатынасқа (
коммуникацияға) қатысушыларға қарай сөйлеу стильдерінің қалай өзгеретінін түсінеді;
түрлі пікірлерді ескере отырып, оқиғаның/әңгіменің мазмұнын болжайды;
2) айтылым:
білім алушы алдын ала дайындалған жазбалар мен жоспарды пайдалана отырып,
әңгіменің, оқиғаның мазмұнын жеткізеді; оқығаны, естігені жөнінде сұрақтар
құрастырады және көзқарасын білдіреді; ұсынылған тақырып пен белгіленген
коммуникативтік тапсырма бойынша өзара байланысқан, логикалық жүйеге құрылған

хабарламаны құрастырады; қарым-қатынастың әлеуметтік-тұрмыстық және
әлеуметтік-мәдени саласында түрлі тілдік жағдаяттарға сай өзінің коммуникативтік
ниетін білдіре отырып, диалогқа қатысады;
3) оқылым:
білім алушы оқу түрлері мен стратегияларын пайдалана отырып, мәтіндерді оқиды;
таныс емес сөздері бар мәтіннен негізгі ақпаратты, автордың тұжырымы мен бағасын
түсінеді; көркем және көркем емес мәтіндерді ажыратып таниды; алуан түрлі
дереккөздерден қажетті ақпаратты табады; идеяны, оқиғаларды және кейіпкерлер
іс-әрекеттерінің себептерін түсінетінін көрсетеді; сөздіктер мен анықтамалықтарды
пайдаланып, таныс емес сөздер мен фразалардың мағынасын анықтайды; қазақ және
әлем әдебиетінің көркем туындыларындағы адамзаттың ортақ құндылықтарын
айқындайды;
4) жазылым:
білім алушы тыңдалған мәтіннің, оқылған ақпараттың және көрген оқиғаның (
тақырыптар, жекелеген деректер, пікірлер) қысқаша жазбаларын жасайды;
орфографиялық, грамматикалық және пунктуациялық нормаларды ескере отырып,
баяндау (баяндаусыз) сипатындағы мәтіндерді құрастыру үшін тиісті лексикалық
бірліктерді пайдаланады.
"Шетел тілі":
1) тыңдалым:
білім алушы таныс тақырыптар бойынша қысқа әңгімелесулердің негізгі мазмұнын
түсінеді, таныс сөздер мен фразалардың айтылуын ажырата алады; түстер мен сандар
туралы қысқа сұрақтарды түсінеді; таныс тақырыптар бойынша қысқа әңгімелердің
мазмұны мен мәнін болжау үшін мәнмәтіндік тірек сөздерді пайдаланады; баяу және
айқын дыбысталып айтылған шағын әңгімелердің жалпы мәнін түсінеді;
2) айтылым:
білім алушы өзі туралы тіркестер мен сөйлемдер құрастырады, сұрақтар
құрастырады; сұрақтарға жауап береді; заттар мен оқиғаларды сипаттағанда негізгі
сөздер мен фразаларды дұрыс интонациямен және екпінмен айтады; өзіне не
ұнайтынын және не ұнамайтынын айтады;
3) оқылым:
білім алушы қарапайым иллюстрацияланған сөздікті пайдаланады;
тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптағы көлемі шағын көркем және көркем емес
мәтіндерді түсінеді; қысқа мәтіндердің негізгі ойын айқындайды; қысқа мәтіндерден
нақты және детальді ақпаратты айқындайды;
4) жазылым:
білім алушы жиі қолданылатын сөздердің жазылуы мен айтылуы арасындағы
айырмашылықты білетіндігін көрсете отырып, дұрыс жазады; дауыстап оқығанда жай
сөйлемдерді жаза алады; сөйлем соңында тыныс белгілерін дұрыс қояды.

34. "Математика және информатика" білім беру саласы бойынша оқытудың
күтілетін нәтижелері.
Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:
1) "цифр", "сан", "координаталық сәуле", "санның үлесі", "жай бөлшек", "аралас сан
", "санды өрнек", "әріпті өрнек", "теңдік", "теңсіздік", "бұрыштың градустық өлшемі", "
пайыз", "жиын", "симметрия", "ақпарат", "объект", "файл", "папка", "затбелгі", "модель
", "компьютер желісі", "Интернет" ұғымдарының мәнін; ондық санау жүйесіндегі
разряд бірліктерінің мәндерін; жазық және кеңістік геометриялық фигураларының
түрлерін және олардың элементтерін; шаршы және тік төртбұрыш периметрі мен
ауданын есептеу формулаларын, бірдей дәрежелі бөлшектерді қосу және азайту
принциптерін; операциялық жүйе объектілерінің қызметін; ақпаратты ұсыну түрлері
мен өлшем бірліктерін; компьютердің негізгі құрылғыларын, енгізу мен шығару
құрылғыларын; қолданбалы, сервистік бағдарламалардың және операциялық жүйенің
мақсатын, компьютерде жұмыс істеген кезде қауіпсіздік техникасы принциптерін
біледі;
2) натурал сандарға, шамаларға және олардың арасындағы байланысқа қатысты
арифметикалық амалдардың мәні мен ретін; шамалар арасындағы қарапайым өзара
тәуелділікті; жиындардың "қиылысуы" мен "бірігуіне" қатысты операциялардың
мағынасын; пайызды бөлшек санмен өрнектеуді, бөлшек сандарды пайызбен
өрнектеуді; тұрақты және айнымалы шамалар арасындағы айырмашылықтарды;
компьютердің негізгі бөліктерінің қолданылуы, құрылымдарының, операциялық жүйе
интерфейсі элементтерінің кіру және шығу құрылғысы; компьютерлік техниканың адам
денсаулығына тигізетін әсері; ақпаратты және құрылымдарды зиян келтіретін
бағдарламалардан қорғаудың маңыздылығы; ақпараттың авторларға сілтеме жасалған
ілеспе қажеттілігін түсінеді;
3) өрнектер жазу үшін, санды өрнектерді түрлендіру үшін, есептер шығару үшін
математикалық символдарды, арифметикалық амалдар мен қасиеттерді; натурал сандар
мен арифметикалық амалдарды ауызша және жазбаша есептеу амалдарын; шамалардың
стандартты және стандартты емес өлшем бірліктерін (ұзындық, аудан, көлем, масса,
уақыт); шамаларды өлшеу құралдарын; есеп шарттарын жазудың математикалық тілі
мен графикалық модельдерін; теңдеулер мен теңсіздіктерді шешу алгоритмдерін;
периметр мен ауданды есептеу формулаларын (шаршының, тік төртбұрыштың,
тікбұрышты үшбұрыштың); жиын элементтері арасындағы қатынастарды көрсету үшін
Эйлер-Венн диаграммаларын; санның бөлігін және оның бөлігі бойынша санды табу
білігін; ақпаратты жинауға, сақтауға, өңдеуге және жеткізуге арналған
ақпараттық-коммуникациялық құралдарды; ақпараттың алуан түрлерімен жұмыс
істеуге, модельдер құруға арналған қолданбалы бағдарламаларды; алға қойылған
міндеттерді шешу үшін интернет қызметін; компьютерде жұмыс істеу принциптерін
қолданады;

4) ауызша және жазбаша санаудың рационалды тәсілдерін; геометриялық
фигуралардың ерекшеліктерін; сандық өрнектер мен айнымалысы бар өрнектердің
мәндерін салыстыру нәтижесін; әртүрлі шамалар арасындағы тәуелділіктер (сан, баға,
құн, жылдамдық, уақыт, арақашықтық, еңбек (жұмыс) өнімділігі, жұмыс ұзақтығы,
жұмыс көлемі); заңдылықтарды және тізбектің жетіспейтін элементтерін табуды;
күрделі емес комбинаторикалық және логикалық есептерді; есеп шартының сызба,
кесте түрлеріндегі жазбасын; санаумен, өлшеумен байланысты деректер мен
нәтижелерді; қолданбалы бағдарламалардың мүмкіндіктерін; желіде этикалық және
құқықтық нормалардың бұзылу салдарын; мәлімделген талаптарға сәйкес іріктеп, түрлі
дереккөздерден алынған ақпаратты талдайды;
5) заттарды олардың белгілері мен кеңістіктегі орналасуына қарай сыныптауышын;
шамалар арасындағы тәуелділіктің математикалық моделін; шынайы әлемнің нақты
нысандары мен процестерінің бейнелер мен сызбалар түріндегі ең қарапайым
модельдерін; ұсынылған мәліметтер немесе математикалық модельдер бойынша есеп
құрастырады және оған кері есеп құрайды; берілген заңдылықтар бойынша тізбек
құрастырады; практикалық міндеттерді шешу үшін ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды қолданып, объектілер мен жағдаяттардың модельдерін; қолданбалы
бағдарламалар мен желілік қызметтердің мүмкіндіктері туралы білімдерін түрлі
міндеттерді шешу үшін жинақтайды;
6) өлшем нәтижелерін; сандар, шамалар, геометриялық фигуралар туралы
қарапайым тұжырымдардың ақиқаттылығын немесе жалғандығын; графика, кесте,
диаграмма түрінде берілген деректерді; модельдің берілген критерийлерге сәйкестігін;
қолданбалы бағдарламалар мен желілік қызметтердің түрлі міндеттерді шешуде
пайдалану мүмкіндіктерін бағалайды.
35. "Жаратылыстану" білім беру саласы бойынша оқытудың күтілетін нәтижелері.
Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:
1) Күн жүйесінің ғаламшарларын және олардың ерекшеліктерін; Жер мен оның
табиғаты туралы, Ғалам туралы негізгі жаратылыстану түсініктерін; ғылыми таным
әдістерін: бақылау, эксперимент, тәжірибе; зерттеуді жоспарлау мен жүргізу
барысындағы қауіпсіздік техникасы негіздерін; апатты табиғи құбылыстар кезінде
әрекет жасау принциптерін; адамның, өсімдіктердің, жануарлар мен
саңырауқұлақтардың өмірлік циклдерін; адамның, өсімдіктердің, жануарлар мен
саңырауқұлақтардың негізгі органдарының құрылымы мен орналасу ерекшеліктерін
және олардың функцияларын; өсімдіктердің, жануарлар мен саңырауқұлақтардың
жіктелуін; фотосинтез процесінің негіздерін; жарықтың кейбір қасиеттерін; кейбір
физикалық күштерді және олардың пайда болу себептерін; қуаттың кейбір түрлерін;
Жер бетінде кеңінен таралған заттектердің құрамы мен қасиеттерін; түрлі денелердің

қасиеттерін және олар қолданатын кейбір салаларды; пайдалы қазбалардың негізгі
түрлерін және олардың маңызын, Қазақстан Республикасындағы пайдалы қазбалардың
негізгі кеніштерін біледі;
2) қоршаған ортаға қамқорлықпен қараудың және Жердегі биоалуантүрлілікті
сақтаудың маңыздылығын; жеке бас гигиенасын сақтаудың қажеттілігін; ағзаның
қорғану функцияларын; табиғат компоненттерінің тірі ағзалар үшін маңызын;
қоршаған ортаға енудің құралы ретіндегі ағзалар ерекшеліктерін; омыртқалы және
омыртқасыз жан-жануарлардың қарапайым айырмашылықтарын; табиғат ресурстарын
ұтымды пайдаланудың қажеттілігін түсінеді;
3) табиғи объектілерді, процестер мен құбылыстарды зерделеу үшін кейбір зерттеу
әдістерін; табиғи объектілерді, құбылыстар мен процестерді өлшеудің стандартты және
стандартты емес бірліктерін; табиғи объектілерді, процестер мен құбылыстарды
өлшеудің қарапайым құралдарын; жүргізген зерттеулерді түсіндіруге қажет тиісті
ғылыми терминологияны; өзі тұрып жатқан жердегі өсімдіктер мен жан-жануарларды
жіктеу үшін олардың қарапайым белгілері туралы білімді қолданады;
4) табиғат компоненттері арасындағы себеп-салдарлық байланыстарды;
материалдарды қолдану мүмкіндіктерін айқындау үшін олардың қасиеттерін; белгілі
бір аумақтың жануарлар мен өсімдіктер әлемін; алуан түрлі өмір сүру орталарының
ұқсастығы мен айырмашылығын; өз зерттеулеріндегі және түрлі дереккөздерден
алынған материалдарды талдайды;
5) тірі және өлі табиғаттың объектілері мен құбылыстарына зерттеу жүргізуді
жоспарлау және өткізу үшін алынған білімі мен дағдыларын; сурет, сызба, графиктер,
диаграммалар, кестелер түріндегі ақпараттық материалдарды; қоршаған ортаны қорғау
мәселелеріне қатысты идеяларды; микро- және макроәлемнің объектілері,
құбылыстары мен процестерінің имитациялық және географиялық үлгілерін
жинақтайды;
6) табиғи объектілердің, құбылыстар мен процестердің даму факторлары мен
жағдайын; адамның әрекеті мен қоршаған ортаның жағдайына ғылыми-техникалық
прогрестің салдары; ғылыми-техникалық прогрестің адамның тіршілік әрекетіне әсері;
жасалған болжамға өз зерттеулерінен алынған нәтижелердің сәйкестігін бағалайды.
36. "Адам және қоғам" білім беру саласы бойынша оқытудың күтілетін нәтижелері.
Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:
1) білім алушының күнделікті өмірі өтетін отбасының, мектеп қоғамдастығының
құрылымын, құрамы мен функциясын; адамның ең негізгі әлеуметтік функцияларын; "
адам – қоғам" өзара байланысы туралы бастапқы мәліметтерді; "қауіпсіздік", "
денсаулық" ұғымдары және олардың басты белгілерін; жеке тұлғаның, отбасының,
қауымдастықтардың және тұтас қоғамның ерекшеліктерін және олардың адам
өміріндегі маңызы мен атқаратын рөлін; тұтыну тауарларының негізгі түрлерін және
олардың құрамын; Қазақстанның тарихы мен географиясы туралы жалпы мәліметті;

Қазақстан халқы мен Қазақстан халықтарының негізгі дәстүрлері мен фольклорын;
Қазақстанның әлемдегі орны мен рөлін; Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
рәміздерін; жалпыадамзаттық құндылықтарды; оң және достық қарым-қатынас жасау
принциптерін, этикет принциптерін, мектеп оқушысының құқықтары мен міндеттерін,
саламатты өмір салтының принциптерін біледі;
2) өзінің Қазақстанның жас азаматы ретіндегі азаматтық болмысын және белгілі бір
ұлтқа қатыстылығын; отбасының, туған жері мен Атамекенінің құндылығын; көпұлтты
қазақстандық қоғамның құндылығын; Қазақстанның Мемлекеттік рәміздерінің
маңызын; қоғамдағы адамның адамгершілік мінез-құлық нормаларын; өз өмірінің
мектеп өмірімен, ауыл, қала, ел өмірімен тығыз байланыста екендігін; қоғамға қызмет
етудің маңыздылығын; әртүрлі елді мекен түрлерінің функционалдық және
құрылымдық ерекшеліктерін; өз ойы мен сөзінің, іс-әрекетінің бір жерден шығуының
маңыздылығын, олар үшін өз жауапкершілігін; ұлттық салт-дәстүрлердің мәнін; адам
өміріндегі және қоғам дамуындағы саяхаттардың рөлін; адамның өзін тануы мен өзін
дамытудың маңыздылығын; "еңбек", "өзара түсіністік", "өмірге қуанышпен қарау", "
қиындыққа мойымау", "мейірімділік", "жомарттық", "кеңпейілділік", "патриоттық", "
шығармашылық" ұғымдарының мазмұнын және маңыздылығын; саламатты өмір
салтын ұстануы керектігін; табиғаттың өмірлік қуат көзі ретіндегі мәнін; табиғатқа
қамқорлық көрсетудің маңызын түсінеді;
3) таным әдістерін қоғамдық процестер мен құбылыстарды зерттеу үшін, оқу
тапсырмалары мен шығармашылық, танымдық, зерттеу, жобалау сипатындағы
жұмыстарды орындау үшін; қарапайым қаржылық қарым-қатынастардағы жеке
басының тәжірибесі мен білімін; салауатты өмір салты туралы, жеке бас гигиенасы
туралы, тамақтану және күн тәртібі туралы білімін; дәрігерге дейінгі алғашқы көмек
көрсету туралы қарапайым білімін; қоршаған ортаға бейімделудегі өзінің жеке және
қоғам тәжірибесін; отбасында және ұжымда өзара оң және достық қарым-қатынасты
сақтау мақсатындағы қатынас принциптерін қолданады;
4) Қазақстанның әлемдегі орнын; қазақ халқының және елде тұрып жатқан басқа да
ұлт өкілдерінің мәдени және салт-дәстүрлерінің ортақ және ерекше белгілерін; жеке
тұлғаның, отбасының, мектеп қауымдастығының даму факторларын; адам өміріндегі
негізгі ресурстардың мәнін; денсаулық пен қауіпсіздік факторларын; адамның
көңіл-күйінің, сезімі мен адамдар іс-әрекетінің көрінісі, олардың себеп-салдарын;
өзіндік эмоционалдық күйін талдайды;
5) қоғамдық құбылыстар мен процестерді жүйелеу және топтастыру үшін білімі мен
дағдыларын; қоғамның кейбір өзекті проблемаларын айқындау үшін білімі мен
дағдыларын; кеңістікте (орын), уақытта (хронологияда), әлеуметтік ортада (қоғамда)
бағдарлануы үшін жеке шешімдерін; отбасылық, тұлғааралық және қоғамдық

салаларда коммуникация модельдерін; өмір қауіпсіздігі, саяхатты ұйымдастыру
бойынша өз жобаларын, өзіндік рухани-адамгершілік дамуы бойынша шешімдерін
жинақтайды;
6) адамгершілік нормасы тұрғысынан өзінің мінез-құлқы мен айналадағы
адамдардың істерін; отбасының, қоғамның, мемлекеттің әрбір адам өміріндегі
маңыздылығын; заманауи өмірдегі дәстүр мен фольклордың рөлін; тұтыну заттарының
маңыздылығы мен құны бойынша құндылығын; сабақта өз жұмысына қанағаттану
дәрежесін; тұлғааралық, қоғамдық және қаржы-экономикалық қарым-қатынас
саласында өзінің ілгерілеу деңгейін, өзінің эмоциялық және физикалық қалпын;
адамдардың тәртібін жалпы қабылданған адамгершілік нормалары тұрғысынан
бағалайды.
Ескерту. 36-тармақтың 2) тармақшасында орыс тілінде өзгеріс енгізіледі, қазақ
тіліндегі мәтін өзгермейді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 (алғашқы № 303
ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
37. "Технология және өнер" білім беру саласы бойынша оқытудың күтілетін
нәтижелері.
Бастауыш білімді аяқтағанда білім алушылар:
1) өнердің негізгі түрлері мен жанрларын; сызықтардың және формалардың негізгі
түрлерін; негізгі және қосымша түстерді; сурет салуға және сәндік-көркем жұмыстарға
керекті негізгі материалдар мен құралдарды; өнердің әр алуан түрлерінде жұмыс
істеудің негізгі техникалары мен әдістерін; әлемдік және отандық өнер қайраткерлері
туындыларының үздік үлгілерін; шығармашылық идеяларды берудің көркем
әдіс-тәсілдерін; музыкалық сауаттылық негіздерін; әнді орындау және музыка тыңдау
принциптерін; қазақтың дәстүрлі музыкасының негізгі түрлерін, жанрларын және
стильдерін; халық аспаптар оркестрі мен симфониялық оркестердің музыкалық
аспаптарының атаулары мен жіктеуішін; хор мен оркестр түрлерін; қазақтың дәстүрлі
және классикалық музыкасының үздік үлгілері мен танымал орындаушыларын;
Қазақстан композиторларының музыкасын және әлем халықтарының музыкасын;
қарапайым компьютерлік музыкалық бағдарламаларды біледі;
2) өнердің өмірмен байланысын; орындау техникасының өнердің түрімен, стилімен,
жанрымен байланысын; Қазақстанның сәндік-көркем өнеріндегі ұлттық
салт-дәстүрлердің ерекшеліктері мен маңызын; қазақ халқының және басқа да әлем
халықтарының мәдениетіндегі өнер туындыларының маңызын; музыканың адам
өміріндегі маңызын; музыканың басқа өнер түрлерімен байланысын; қазақ халқы мен
әлемнің басқа халықтарының мәдениетін көрсететін дәстүрлі музыканы; халықтық
музыканың композиторлар музыкасы үшін негіз қалаушы рөлін түсінеді;
3) заттарды бейнелеудегі композиция заңдарын; өнердің мәнерлілік құралдарын;
идеяларды дамыту үшін әртүрлі ақпарат көздерін және ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды; шығармашылық жұмыс жасау үшін әртүрлі көркем материалдарды,

құралдарды және техникаларды; шығармашылық жұмысты жасау үшін өнердің түрлері
, стилдері мен жанрлары туралы білімді; қауіпсіздік техникасының ережелерін; жеке
және ансамбльде, хорда/оркестрде ән айтуда, музыкалық аспаптарда ойнауда сезімді,
көңіл-күйді жеткізу үшін, қарапайым шығармаларды, импровизацияларды,
шығармашылық жобаларды, оның ішінде компьютерлік музыкалық бағдарламаларды
пайдалана отырып жасау үшін музыкалық сауаттылық негіздерін; музыкалық
құбылыстарды, қоршаған өмірдің құбылыстарын дыбыс тілі арқылы түсіндіргенде
музыканың түрлері, стилдері және жанрлары туралы білімді қолданады;
4) өзінің қызметін жоспарлау үшін әртүрлі дереккөздерінен алынған ақпаратты;
қазақ халқының және әлемнің басқа да халықтары өнерінің стильдері мен жанрларын;
өнер туындыларын жасау үшін қолданылған материалдар мен техникаларды;
эксперименталдық, зерттеу жұмыстарын жүргізуде көркем материалдар мен
аспаптардың қасиеті мен сапасын; өзінің шығармашылық қызметінің процесі мен
нәтижелерін; адам өміріндегі музыканың рөлі мен мәнін; дәстүрлі қазақ музыкасы мен
әлем халықтары музыкасының ұқсастығы мен айырмашылығын, сондай-ақ мазмұнын;
халық және симфониялық оркестрлердің музыкалық аспаптарының ерекшеліктерін;
жеке музыкалық шығармашылық жұмыстарды жасау және импровизациялау үшін
әртүрлі дыбыстар мен дыбыс әсерлерін талдайды;
5) шығармашылық жұмыстарды жасау үшін тәсілдер мен техникаларды,
материалдың қасиеті мен мүмкіндіктерін; идеяны дамыту үшін түрлі дереккөздерден
алынған ақпаратты, оның ішінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
пайдалана отырып алынған ақпаратты; шығармашылық жобаларды орындау және
идеяларды, оның ішінде музыкалық компьютерлік бағдарламаларды пайдалана отырып
іске асыру үшін білімдерді, дағдыларды, ақпаратты, шығармашылық жұмысты әзірлеу
үшін өнердің әртүрлі элементтерін синтездейді;
6) көркем және музыкалық жұмыстардың негізгі мақсатын, образдары мен
идеяларын; шығармашылық жұмыстарды жасау үшін мәнерлілік құралдары мен
материалдың қасиетін; көркем еңбек бойынша жеке/ұжымдық орындалған
жұмыстарды; үйренетін музыканың адамгершілік-эстетикалық жағын, алынған
шығармашылық қызмет нәтижесін, музыка мен көркем шығармашылықтың өмірдегі
рөлін бағалайды.
38. "Дене шынықтыру" білім беру саласы бойынша оқытудың күтілетін нәтижелері.
Бастауыш білім беру аяқталғанда білім алушы:
1) ағзаның дамуына ықпал ететін негізгі дене шынықтыру жаттығуларын, оларды
орындаудың принциптері мен техникасын; дене шынықтыру жаттығуларын орындау
барысындағы техникалық қауіпсіздік принциптерін; сергіту жаттығулары мен ширатып
шынықтыру жаттығуларын орындау принциптерін; дене жаттығуларын орындау
кезіндегі ағзадағы өзгерістерді бақылау тәсілдерін; дене даярлығын жақсарту үшін дене
бөліктері мен бұлшық еттерді дамыту әдістерін біледі;

2) дене шынықтырудың денсаулықты нығайтудағы маңызын; дене шынықтыру мен
спорттың елдің дамуындағы және сол үшін мақтаныш сезімін қалыптастырудағы рөлін;
орындалатын жаттығулардың күрделілік деңгейін; түрлі физикалық жүктемелердің
талап етілетін қарқындылығына қол жеткізу қажеттілігін; дене, психикалық және
эмоциялық саламаттылықты сақтау мен қолдаудың маңызын; түрлі дене жаттығуларын
орындау кезінде туындайтын тәуекелдерді түсінеді;
3) келісілген мақсаттарға қол жеткізу үшін өзіндік/бірлескен жұмысты орындау
дағдыларын; кешенді дене жаттығуларын орындау кезінде қолданылатын
композициялық амалдар мен ережелер туралы білімін; уақытты, кеңістікті, дағды мен
қозғалыс координацияларын түсінетінін көрсете отырып, дене жаттығуларын
орындаудың дұрыс бірізділігін; дене дамуындағы кемістіктерді және денсаулық үшін
ықтимал тәуекелдерді жоятын арнайы жаттығуларды; дұрыс тамақтану мен қозғалу
режимінің негізгі принциптерін қолданады;
4) болашақ оқуды және мінез-құлқын басқару үшін топта дене шынықтыру
жаттығуларын орындаудағы өзінің жетістіктері мен тәжірибесін; дене шынықтырудың
әр түріндегі жеке қабілеттерін және сенімділігін жақсарту; ортақ мақсатқа қол
жеткізудегі ынтымақтастық және әділ жарыс жағдаяттарын талдайды;
5) қозғалыс түрлерінен тұратын белгілі бір қозғалыстар комбинацияларын,
сондай-ақ түрлі спорт тактикаларын пайдалана отырып стратегияларды; дене
шынықтырудың алуан түрлі жағдаяттарына бейімделу үшін білім мен дағдыларды
жинақтайды;
6) әртүрлі физикалық жүктемелерді орындау кезінде туындайтын қиындықтар мен
тәуекелдерді; өзінің және өзгелердің физикалық мүмкіндіктерін; мектепішілік және
мектептен тыс спорттық іс-шараларға қатысу үшін өзінің мүмкіндіктерін бағалайды.
39. Білім алушыларға үй тапсырмалары олардың орындау мүмкіндіктері ескеріле
отырып беріледі, 2-сыныпта 50 минуттан, ал 3-4-сыныптарда 1 сағат 10 минуттан (
астрономиялық сағатта) аспайды.
40. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау білім алушылардың білімдерін
бағалау критерийлерін пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Бағалау критерийлері
ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін де ескере отырып, білім
алушылардың оқу жетістіктерінің деңгейін өлшеу үшін пайдаланылады.
41. Бағалау нақты бөлім/ортақ тақырып бойынша білім алушылардың оқу
жетістіктерін қадағалау негізінде әрбір оқу пәні бойынша оқу бағдарламасында
көрсетілген оқу мақсаттары жүйесіне сәйкес жүзеге асырылады.
42. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау формативті және жиынтық
бағалау нысанында жүзеге асырылады.
43. Бастауыш білім беру деңгейінде бағалау 2-сыныптан бастап формативті және
жиынтық бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.

44. Бастауыш білім берудің оқу бағдарламаларын жүзеге асыратын білім беру
ұйымдарындағы білім алушылардың оқу жетістіктерін критериалды бағалау тәртібін
білім беру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.
45. Ерекше білім беру қажеттіліктері бар білім алушылардың білім алуы үшін, даму
бұзушылықтарын түзету және әлеуметтік бейімделуі үшін жағдай жасалады.
5-тарау. Оқу мерзіміне қойылатын талаптар
46. Бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламасын меңгеру
мерзімі – төрт жыл.
47. Оқу жылының ұзақтығы 1 сыныптарда - 33 оқу аптасы, 2-4 сыныптарда - 34 оқу
аптасы.
Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 № 303
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
48. Күнтізбелік жылдағы каникулдың ұзақтығы кемінде 115 күнді құрайды, оның
ішінде оқу жылында кемінде - 25 күн.
49. Каниулдар оқу жылында үш рет – күзде, қыста және көктемде беріледі. 1-
сыныптың білім алушылары үшін үшінші тоқсанда ұзақтығы бір апта болатын
қосымша каникул уақыты беріледі.

Қазақстан Республикасы
Оқу-ағарту министрінің
2022 жылғы 3 тамыздағы
№ 348 бұйрығына
3-қосымша
Негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы негізгі орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты (бұдан
әрі – Стандарт) "Білім туралы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 56-
, "Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрлiгінің кейбiр мәселелерi" бабына
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 19 тамыздағы № 581 қаулысымен
бекітілген Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі туралы ереженің 15-
тармағының сәйкес әзірленді және білім беру мазмұнына, оқу 4) тармақшасына
жүктемесінің ең жоғары көлеміне, білім алушылардың дайындық деңгейіне және оқу
мерзіміне қойылатын талаптарды айқындайды.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 04.10.2023 (№ 303
алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
2. Стандартта Заңға сәйкес терминдер мен анықтамалар қолданылады. Оларға
қосымша мынадай терминдер мен олардың анықтамалары енгізілді:

1) бағалау – білім алушылардың оқуда нақты қол жеткізген нәтижелерін оқытудан
күтілетін нәтижелермен әзірленген критерийлер негізінде салыстыру процесі;
2) бағалау критерийлері – білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалауға негіз
болатын нақты өлшеуіштер;
3) білім беру саласы – мәндес оқу пәндерінің жиынтығын қамтитын негізгі орта
білім берудің базалық мазмұнының құраушы бөлігі;
4) білім берудегі құндылықтар – білім алушының тұлғасын қалыптастыруда
жетекші фактор болып табылатын жалпыадамзаттық құндылықтарға негізделген оқыту
мақсаттарының жүйесін қалыптастырудағы бағдарлар.
5) білім алушының дайындық деңгейі - тұлғалық, жүйелік-әрекеттік және пәндік
нәтижелерінен көрінетін білім алушылардың орта білім мазмұнын меңгеру деңгейі.
6) білім беру мазмұнын меңгерудің базалық деңгейі - білім алушылардың білім,
іскерлік және дағдының міндетті көлемін меңгеру деңгейі.
7) білім беру мазмұнын меңгерудің жетік деңгейі - білім алушылардың білім,
шеберлік және дағдының кеңейтілген және тереңдетілген көлемін меңгеру деңгейі.
8) ерекше білім беру қажеттіліктері – денсаулығына байланысты білім алуда
тұрақты немесе уақытша қиындық көріп жүрген, арнайы, жалпы білім беретін оқу
бағдарламалары мен қосымша білім беру бағдарламаларына мұқтаж балалардың
қажеттіліктері;
9) жиынтық бағалау – белгілі бір оқу кезеңін (тоқсан), сондай-ақ оқу
бағдарламасына сәйкес бөлімдерді оқып аяқтағаннан кейін өткізілетін бағалау түрі;
10) жұмыс оқу жоспары - білім алушылардың білім алу қажеттіліктерін ескере
отырып, үлгілік оқу жоспары негізінде жалпы орта білім беретін ұйымдар әзірлейтін
құжат
11) инклюзивті білім беру – ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке-дара
мүмкіндіктерін ескере отырып, барлық білім алушылардың білім алуға тең қол жеткізуі
үшін жағдай жасау;
12) негізгі орта білім берудің базалық мазмұны – типіне, түріне және меншік
нысанына, сондай-ақ оқыту тіліне қарамастан білім беру ұйымдарында оқып білуге
міндетті негізгі орта білім беру мазмұнының құрамы, құрылымы мен көлемі;
13) оқу жүктемесінің инвариантты компоненті – білім беру ұйымдарында типіне,
түріне және меншік нысанына, сондай-ақ оқыту тіліне қарамастан барлық білім
алушылардың оқып білуі үшін міндетті оқу пәндерін айқындайтын үлгілік оқу
жоспарының құраушы компоненті
14) оқу жүктемесінің вариативтік компоненті – білім алушылардың білімге деген
қажеттіліктеріне сәйкес білім беру ұйымдары айқындайтын үлгілік оқу жоспарының
құраушы компоненті;
15) оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі - үлгілік оқу жоспарының инварианттық
және вариативтік (мектеп және оқушы) компоненттеріндегі оқу пәндерінің мазмұнын

меңгеру үшін қажетті және негізгі орта білім беру деңгейлері мен оқу жылдары
бойынша белгіленген оқу уақытының көлемі;
16) оқытудан күтілетін нәтижелер– оқыту процесі аяқталғанда білім алушының нені
біліп, түсініп, көрсете алатынын сипаттайтын құзыреттіліктер жиынтығы, оның ішінде
білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктері
ескеріледі;
17) сабақтан тыс іс-әрекет – біртұтас оқу-тәрбие процесінің құраушы бөлігі, білім
алушылардың бос уақытын ұйымдастыру нысаны;
18) үлгілік оқу жоспары – оқу пәндерінің тізбесін регламенттейтін және тиісті білім
беру деңгейінің оқу жүктемесінің инвариантты және вариативті компоненттерінің
көлемін айқындайтын құжат;
19) формативті бағалау – сыныпта күнделікті жұмыс барысында жүргізілетін
бағалау түрі, білім алушылар үлгерімінің ағымдағы көрсеткіші болып табылады, оқыту
барысында білім алушылар мен мұғалім арасындағы жедел өзара байланысты, оқушы
мен мұғалім арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді және білім беру процесін
жетілдіруге мүмкіндік береді;
20) элективті курс – білім алушының таңдауы бойынша курс, білім алушылардың
білім алу дайындығын кеңейтуге бағытталған оқу жоспарындағы вариативті
компоненттің құраушы бөлігі.
3. Стандартты қолдану:
1) оқытудың күтілетін нәтижелері түрінде көрсетілген негізгі орта білім беру
мақсаттары жүйесіне қол жеткізу арқылы оқыту мен тәрбиелеудің сапасын арттыруға;
2) қазақ, орыс және шетел тілдерінде білім беру процесін ұйымдастыру үшін
қажетті жағдай жасау;
3) білім алушылардың теориялық білім негіздерін меңгеруін және алған білімдерін
қолданбалы сипаттағы міндеттерді шешу үшін қолдана білу іскерлігін дамытуды
көздейтін негізгі орта білім берудің академиялық және практикалық бағыттылығының
үйлесімділігіне;
4) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, пәндік білім мен
дағдыларды кезең-кезеңімен тереңдетуді қамтамасыз етуге;
5) білім беру процесінің мазмұндық негізін айқындайтын білім берудің
құндылықтары мен оқытудан күтілетін нәтижелер жүйесінің өзара байланыстылығы
мен өзара шарттылығына негізделген оқыту мен тәрбиенің бірлігі қағидатын іске
асыруға;
6) балалардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге, сондай-ақ білім
алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктері мен қосымша білім беру қызметтерін
алуға қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қолайлы жағдайлар жасауға;
7) орта білім беру ұйымдарының типтері мен түрлерінің әртүрлілігі жағдайында
негізгі орта білім берудің баламалылығын қамтамасыз етуге;

8) білім беру ұйымдарында инновациялық практиканы қолдауға және дамытуға;
9) білім сапасын қамтамасыз ету бойынша білім беру ұйымдарының қызметін
объективті бағалауды ұйымдастыруға бағытталған.
4. Білім беру ұйымдары тәрбиелеудің, оқыту мен дамытудың әртүрлі педагогикалық
технологияларын қолдану арқылы денсаулық сақтайтын ортаны қамтамасыз етеді.
5. Жеңіл және орташа ақыл-ой кемістігі бар балаларға білім беретін ұйымдардағы
білім көлемі мен инвариантты компоненттегі оқу пәндерінің мазмұны "Қазақстан
Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу
жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің
2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 (Нормативтік құқықтық актілерді бұйрығымен
мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген) бекітілген үлгілік оқу
жоспарларымен (бұдан әрі - ҮОЖ) және "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған
жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік
оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 (Нормативтік құқықтық бұйрығымен
актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген) бекітілген
бағдарламаларымен белгіленеді.
6. Арнайы оқу бағдарламалары Үлгілік оқу бағдарламалары негізінде әзірленеді
және ерекше білім берілуіне қажеттілігі бар адамдарды (балаларды) оқытуға және
дамытуға бағытталады, білім алушылар мен тәрбиеленушілердің
психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардың ұсынымдарын
ескере отырып айқындалатын психикалық-физикалық ерекшеліктері мен танымдық
мүмкіндіктерін ескереді.
2-тарау. Оқыту нәтижелеріне бағдарлана отырып, білімнің мазмұнына қойылатын талаптар
7. Негізгі орта білім беру мазмұнында айқындалған негізгі құндылықтар:
1) қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік;
2) құрмет;
3) ынтымақтастық;
4) еңбек пен шығармашылық;
5) ашықтық;
6) өмір бойы білім алу.
8. Білім берудегі құндылықтарды дарыту негізінде білім алушылардың мынадай
қабілеттері дамуы тиіс:
1) Қазақстан мүдделеріне қызмет етуге дайындығы;
2) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарының нормаларын
құрметтеу және сақтау;
3) әлеуметтік жауапкершілік және шешім қабылдай алу;
4) мемлекеттік тілді меңгеруге ынталану;

5) Қазақстан халқының мәдениеті мен дәстүрлерін, әлемнің мәдениеттік алуан
түрлілігін құрметтеу;
6) рухани келісім және толеранттылық идеяларын қолдау;
7) қоршаған ортаға және экологиялық тұрақтылықты сақтауға оң қарым-қатынас;
8) шығармашылықпен және сын тұрғысынан ойлау;
9) коммуникативтілік және ақпараттық-коммуникациялық құралдар мен
технологияларды тиімді қолдана білу;
10) өмір бойы білім алуға және өзін-өзі жетілдіруге талпыну.
9. Негізгі орта білімнің мақсаты – тұлғаның жалпы мәдениетін қалыптастыру,
тұлғаны қоғам өміріне бейімдеу, кәсіпті, мамандықты саналы түрде таңдауға және
меңгеруге негіз жасау, оның ішінде білім алушылардың ерекше білім беру
қажеттіліктері мен жеке мүмкіндіктерін ескеру.
10. Негізгі орта білім берудің негізгі міндеттері білім алушылардың:
1) рухани-адамгершілік қасиеттерін;
2) ғылым негіздері бойынша базалық білім жүйесін;
3) өздігінен білім алу және тұлғалық өзін-өзі дамыту дағдыларын;
4) оқу, жобалау, зерттеушілік іс-әрекеттерін жүзеге асыру дағдыларын;
5) сын тұрғысынан және шығармашылық ойлау дағдыларын;
6) қауымда өзін-өзі іске асыру және өзара әрекет жасау дағдыларын қалыптастыру
мен дамыту болып табылады.
11. Негізгі орта білім берудің мазмұны оқу нәтижелеріне бағдарланады және
Стандарт талаптары негізінде әзірленетін оқу пәндерінің оқу бағдарламаларымен
айқындалады.
12. Негізгі орта білім берудің мазмұны оқу, жобалау және зерттеу іс-әрекеттерінің
мақсатты ұйымдастырылған тәрбие жұмысымен үйлесімі арқылы іске асырылатын
академиялық дайындықты, білім алушылардың дербестігін дамытуды және
рухани-адамгершілік тәрбиені кіріктіру негізінде айқындалуы тиіс.
13. Негізгі орта білім берудің мазмұны мынадай бағдарларды ескере отырып
айқындалады:
1) заманауи қоғамның серпінді сұраныстарына сәйкес болу;
2) сын тұрғысынан, шығармашылық және позитивті ойлауды дамыту қажеттілігі;
3) оқу пәндері мазмұнын кіріктіруді күшейтудің орындылығы;
4) бастауыш білім беру және негізгі орта білім беру деңгейлері арасындағы білім
беру мазмұнының үздіксіздік және сабақтастық қағидатын сақтауды қамтамасыз ету;
5) білім беру мазмұнының академиялық және практикалық бағыттылығы
арасындағы теңгерімді сақтау;
6) оқыту, тәрбиелеу мен дамытудың біртұтастығын қамтамасыз ету.
14. Негізгі орта білім беру деңгейінде оқыту процесін ұйымдастыру оқыту мен
тәрбиенің бірлігі қағидатын іске асыруға, оның ішінде білім алушылардың ерекше