«Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын іс-әрекетінде шығармашылық бастаманы дамыту»

«Мектеп жасына дейінгі балалардың ойын іс-әрекетінде шығармашылық бастаманы дамыту»

Қазіргі таңда заманауи білім беру технологияларын қолданбай балалардың жан-жақты дамуы мүмкін емес. Мектеп жасына дейінгі баланың жетекші іс-әрекеті ойын екенін ескере отырып, біз өз жұмысымызда негізгі заманауи ойын технологияларын қолданамыз. Дамытушылық ойындарды қолданудың арқасында мектеп жасына дейінгі баланың білім беру процесі қол жетімді және тартымды түрде өтеді, баланың интеллектуалды және шығармашылық әлеуетін дамытуға жағдай жасалады

Құрметті әріптестер, менің баяндамамның тақырыбы кездейсоқ таңдалмады. Өкінішке орай, қазіргі кезде балалар аз ойнай бастады. Зерттеулер көрсеткендей, балалардың ойын тәжірибесі мен ойын сюжетін дамыту қабілеті жоқ. Педагогтер ата-аналардың "әлеуметтік тапсырысын" орындауға, яғни мектепке үйретуге және дайындауға тырысады. Ойынға бөлінген уақыт кітап оқумен, мерекелерге дайындықпен, ұйымдастырушылық қызметпен толтырылады. Кейбір ата-аналар балаларын балабақшаға кеш әкеліп, ерте алып кетеді. Көптеген ата-аналар ойынды қажетсіз, бос уақыт деп санайды. Сұрақ туындайды: неліктен тәрбиешілер мен ата-аналар кез-келген басқа әрекеттің пайдасына ойнауға уақыт бөледі? Неліктен ересектер баланы құрдастарымен ойнау мүмкіндігінен айырады?

Тақырыптың өзектілігі: балабақшада заманауи ойын технологияларын қолданудың өзектілігі қазіргі уақытта қоғамның өмір сүру және даму жағдайларының өзгеруіне байланысты оқытудың жаңа технологияларына көшу болып табылады.

Мақсаты: ойын технологияларын пайдалану арқылы балалардың шығармашылық дағдыларын дамыту.

Міндеттер:

1. Баланың өзіндік белсенділігі арқылы білім мен дағдыларды игеруге деген ынтаның, саналы қажеттіліктің жоғары деңгейіне жету.

2. Балалардың белсенділігін және оның тиімділігін арттыратын құралдарды таңдау.

Күтілетін нәтиже:

- тәрбиеленушілерді жандандырады;

- танымдық қызығушылықты арттырады;

- шығармашылықтың дамуына ықпал етеді;

- ойынның нақты тұжырымдалған шарттарына байланысты оқу қызметі уақытын барынша шоғырландырады;

- тәрбиешіге материалды игеру деңгейіне байланысты ойын тапсырмаларын қиындату немесе жеңілдету арқылы ойын әрекеттерінің стратегиясы мен тактикасын өзгертуге мүмкіндік береді.

Бұрын мектепке дейінгі білім беру мекемесінде ойын элементтерін қолдана отырып, оқу қызметі түрінде өткізілетін. Бүгінгі таңда жетекші қызмет – бұл ойын, дәлірек айтсақ, тақырыпқа байланысты тығыз байланысты ойын жаттығуларының жиынтығы.

Ойын технологиясының маңыздылығы оның ойын-сауық және демалу екендігінде емес, дұрыс басшылықпен: оқыту тәсілі; шығармашылықты жүзеге асыру қызметі; терапия әдісі; баланы қоғамда әлеуметтендірудің алғашқы қадамы.

Ойын іс-әрекетінде шығармашылық бастаманы дамыту мектепке дейінгі білім берудегі маңызды міндет болып табылады. Ойын осы жастағы балаларды оқыту мен дамытудың негізгі тәсілі болып табылады және ол шығармашылық ой мен бастаманы ынталандырудың күшті құралы бола алады.

Міне, балалардың ойын әрекетінде шығармашылық бастамасын дамытуға көмектесетін бірнеше әдістер:

Бос уақыт пен кеңістікті қамтамасыз ету: балаларға еркін ойнауға және шығармашылық бастамаларын көрсетуге уақыт пен орын қажет. Оларға әртүрлі ойын материалдарына, дизайн жиынтықтарына, сурет салуға, модельдеуге және басқа да шығармашылық құралдарға қол жеткізуді қамтамасыз етіңіз.

Идеяларды қолдау және ынталандыру: балаларды ойында өз идеялары мен ұсыныстарын айтуға ынталандыру маңызды. Олардың ойлауы мен қиялын ынталандыратын ашық сұрақтар қойыңыз. Оларды тәжірибе жасауға, жаңа идеялар мен шешімдерді қолдануға шақырыңыз.

Рөлдер мен сюжеттік ойындар: рөлдер мен сюжеттік ойындар шығармашылық бастаманы дамытудың тамаша тәсілі бола алады. Балаларға өздерінің сюжеттері мен кейіпкерлерін құруға, сондай-ақ бар ойындарға өзгерістер енгізуге мүмкіндік беріңіз. Бұл олардың қиялын және шығармашылығын дамытуға көмектеседі.

Ынтымақтастық және бірлескен ойын: Балаларды бірге ойнауға және бір-бірімен ынтымақтастықта болуға шақырыңыз. Бірлескен ойын шығармашылық бастаманы дамытады, өйткені балалар өз идеялары мен ұсыныстарын енгізе алады, сонымен қатар басқалардың идеяларын қабылдауға және құрметтеуге үйренеді.

Ашық тапсырмалар мен жобалар: балаларға шығармашылық ойлау мен бастаманы қажет ететін ашық тапсырмалар мен жобаларды ұсыныңыз. Мысалы, балаларға өз ойынын жасауға немесе қол жетімді материалдардан бірдеңе жасауға шақыруға болады. Бұл оларға жоспарлау, проблемалық ойлау және Тәуелсіздік дағдыларын дамытуға көмектеседі.

Шығармашылық бастаманы дамыту уақыт пен қолдауды қажет ететінін есте ұстаған жөн. Мұғалімдер мен ата-аналар ынталандырушы ортаны құруда және балалардың шығармашылық белсенділігін ынталандыруда маңызды рөл атқара алады. Ойын қауіпсіз болуы керек және балалардың ойлары мен идеяларын еркін білдіруге қолдау көрсетуі керек.

Біздің балабақшада ойын технологиясын ерте жастан бастап дайындық тобына дейін қолдана бастаймыз. Өйткені, ойын – бұл мектеп жасына дейінгі жетекші қызмет түрі. Сондықтан жылдық міндеттердің бірі оқу-тәрбие процесінде ойын технологияларын жүйелеу болды.

Тәжірибе көрсеткендей, біздің мектепке дейінгі білім беру мекемесінде ойын технологияларын қолдану балалардың оқу іс-әрекетіне деген қызығушылығын едәуір арттырды, олар материалды жақсы есте сақтай бастады, олардың санасы мен ойлауы дамыды. Осы жерден балалардың білімді игеру деңгейі артты.

К юизенер таяқшалары. Бұл материал 10 түрлі түсті және әр түрлі ұзындықтағы 1-ден 10 см-ге дейін есептелетін таяқшалар жиынтығы. Кюизенер таяқшаларын құрастыруда пайдалан отырып, шығармашылықты дамытуға ықпал етеді.

Шарты: таяқшаларды пайдаланып, түрлі құрылыстарды құрастыру.

Д идактикалық ойын: «Өрнек құрастыр» (тангарам)
Мақсаты: Әртүрлі пішіндер мен элементтерден өз бетімен өрнек құрастыру. Балалардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту.

Ш арты: Квадрат, тікбұрышты ақ қағаз бетіне үлгіге қарап, өрнектерді түсіне, пішініне, көлеміне сәйкес симметриялы орналастыру.

« Сиқырлы таяқшалар» ойыны.

Шарты: Берілген таяқшалардан бейнелердің сызбасын құрастыру арқылы бейнелейді.

«Сабын көпіршіктері» ойыны. Кәдімгі сұйық сабын немесе сабын көпіршіктері үшін сұйықтықты көзілдірікке құйыңыз - әр стаканға аздап гуашь қосыңыз. Біз түрлі-түсті сабынды бояуды аламыз. Біз оған коктейль түтікшесін немесе дөңгелек «үрлегішті» батырып, көпіршіктерді қағазға үрлейміз. Біз көпіршікті аламыз. Оларды қызықты суретке салуға болады. Көпіршікті бұлттар болуы мүмкін. Көпіршікті аймақтарды теңіз толқындары бойынша, бұйра қозы терісі және т.б. Сіз жай қағаздың бетіне көпіршіктерді сабанмен үрлеп, содан кейін осы түрлі-түсті парақтан қолөнер аппликациясын қиып аласыз. Балабақша сабақтарына арналған қызықты идея.

« Құрттар» ойыны – суретте үзік сызықтармен берілген сызықтарды түсіне қарай сызып, суреттерді бояп шығады.

« Шаш» ойыны

Шарты: кубикте берілген сызық түрлерін, суретте берілген адам бейнесінің шашының суретін салады.

« Алақан» дидактикалық ойыны. Балалардың таңғажайып дүниені тудыру барысындағы алғашқы құралдардың бірі-кішкентай алақандар. Жапсыру ол сіздің шығармашылығыңызды талап етеді. Алақан ойынын қолдану барысындағы жұмыс нәтижесі алақан санына байланысты болады. Неғұрлым көп алақан болса соғұрлым жұмыс көркемде әсем орындалады. Өз ойларыңызды, қиялыңызды қоса отырып, төмендегідей таңғажайып жұмыстар жасауға болады.

« Шеңберлі мақталар» - мақта дискілерін үлгі сызбаларға жапсыру арқылы, мүсіндейді. Пипетка арқылы бояуларды құю арқылы түс беруге болады.

К әдімгі пластикалық шанышқы нағыз шығармашылық шедеврлер жасай алады. Балалар осындай ерекше тәсілмен сурет салуды ұсынған кезде қаншалықты таң қалдырады және қуанады.

Мен бірден айтайын, шанышқымен сурет салу бірінші рет қиын. Сондықтан, бірінші рет ересек адаммен қолды шанышқымен салуға болады.

Алайда, бұл әдеттегі процеске ерекше көзқарас керемет қызықтырады, қиялды оятады және рахат сыйлайды. Біз шанышқыны бояуға батырып, үлгіні қағазға басып шығарамыз. Шанышқының көмегімен сіз сурет сала аласыз: жаңбыр, шыршаның немесе кірпінің инелері, шөптің жүздері, теңіз, күн батуы. Маңызды: үйде оқыту үшін түпнұсқа сурет салу техникасын таңдағанда, ата-аналар баласының жас ерекшеліктерін және оның қалыптасқан дағдыларын ескеруі керек.

«Музыкалық мозайка»

Ойын материалы: Қатты картоннан істелінген сағат.

О йын барысы: Музыкалық жетекші балаларға берілген суреттерге қарай дыбысын музыкалық іуен арұылы сала отырып, мозайканы құрастырады.

« Көңілді қолғап»

Ойын материалы: саусақтарының басына түйме тігілген жұп қолғап

Ойын барыс: балалар саусақтарының басына түйме тігілген қолғаптарды қолдарына киіп, шапалақтап муызка ырғағымен әуен шығарады.

Қорытынды: Ойындарды таңдағанда, олардың көмегімен қандай бағдарламалық міндеттер шешілетінін, ойын балалардың ақыл-ой белсенділігін дамытуға, тұлғаның рухани-адамгершілік жақтарын тәрбиелеуге қалай ықпал ететінін ескеру қажет. Таңдалған ойында балалар білім мен дағдыларды бекітіп, нақтылап, кеңейтіп, сонымен бірге ойынды сабаққа немесе жаттығуға айналдырмайтындығына көз жеткізу керек. Дидактикалық ойындарды басқару балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес жүзеге асырылатындығын әрдайым есте ұстаған жөн. Ойын – бала үшін не қызықты және мағыналы болуы мүмкін? Бұл қуаныш, таным және шығармашылық. Бұл бала балабақшаға барады. Құрметті педагогтар, балабақшадағы оқуды мектеп сабағына айналдырмаңыз. Мектеп жасына дейінгі балалар қоршаған әлем туралы білімді тек ойын түрінде алуы керек. Әр баланың жетістігіне қуаныңыз және оқудағы қиындықтарды жеңуге көмектесіңіз.