Еңқиынмамандық—адамбопқалу
ХосеХулианМарти
Мамандық–бұлəрбірадамныңсүйіп,əріқуанажасайтынісі,оныңертеңгіболашағы.
Əрадаммамандығынөзітаңдауыжəнеоғанқұрметпенқарауыкерек.Себебімамандық
таңдауүлкенжауапкершіліктіқажететедіжəнеадамөміріндегіеңмаңызды
қадамдардыңбірі.
Адамтағдырыныңбірбөлігітаңдағанмамандығыменұштасыпжатады.Барлықадам
асқақарманменбиікмақсатқаие.Əрбірініңөзбағыты,арманқылғанбағындырарбиігі
болады.Албиікшыңадамғаоңайлықпенберіспесіанық.
КемеңгерданаАбайатамыздың«Сендебіркірпішдүниеге,тетігінтапта,бар
қалан»,-дегенқасиеттісөзіөзмақсатынажетуүшінбіздергезормүмкіндіктергежол
ашады.Болашақтаүлкенмамандықиесіболатынынармандамайтынбалаболмайды.
Осыбірсұрақөміргекеліп,сана-сезіміжетілгенəрбірадамдытолғандырарысөзсіз.Бір
кездерімендеосыбірсұрақтыңжетегіндекөпойланып,қиялдап,өзімқалайтын,өзім
сүйіпайналысатыністітаңдаужетегіндежүрдім.Ақырындаосыбірсұрақтың
жауабындатаптым.
Осысұрақтыңжауабыұстаздықсалаеді.Ұстаз-еңалдымен,оқушыүшінбілімнəрін
құюшыізгілікиесі,өмірліктəжірибелердіүйретушітəлімгер,адамгершіліккебаулитын
тəрбиешіпсихологекенісөзсіз.
Ұстазəрқашаншəкірттерінебүгінгіалғанбілімініңертеңгікүніқажеттілігіенсездіре
алатындайқасиетібар,мектептабалдырығынаттағанəрбіржасөренніңболашақтағы
көздегенмақсаттарынақолжеткізуінебағытбереалатынүлкентұлға.
Осыбірбиіктұлғаныкөзалдымаелестетеотырыпұзақойландым.РасындаҰстаз
жан-жақтытүсінігімол,қандайістіболсадатезшешіп,тұжырымдайалатын,ұшқыр
ойлы,көреген,батылҺəмшешенболуыкерек.
Ұстазшындықпенəділдіктіңқажымасжақтаушысы,қайраттыкүрескеріболуытиіс.
Қайкезеңдедеұстаздықтыұлымамандықдепсанаған.Ұстазғаақтəжкигенпатшада,
ақкиізгекөтергенхандабасиіп,тағзыметкен.
БатыстағыАристотельденкейінекіншіұстазатанғанƏбуНасырəл-Фараби,алкүллі
Шығысəлемінөзініңданышпандылығыментаңғалдырған«Шығысұстазы»атанған
СымаЦянсияқтыəлемдегіұстаздықтыңұлыүлгісінкөрсеткентұлғалараземес.
Яндекс.Директ
6+
Менішабыттандырыпұстаздықсаланытаңдаттырғаносынауұлыларменмектепте
сабақбергенұстаздарымеді.Ұстаздықтыңұлыүлгісінкөрсеткентұлғалармен
ұстаздарымныңалдындабасымдыиіпалғысымдыбілдіремін.
Ментаңдағанмамандық–бастауышпəнімұғаліміболу.Мектептеқазақтілісабағын
сүйіпоқитынмын.Оқушыларғақызықтыойындарменсабақтүсіндіріп,əдеби
əңгімелеудіқызығыпармандайтынедім.Арманымақолжеткізіпұстазатандым.Қазіргі
уақыттаосыұстаздықсаланытуетіп,оқыпжатқанымаүшжылболды.
Мамандығымөзіммеқаттыұнайды.
Біріншіден—өзмамандығымдысүйем,солөзмамандығымдысүюарқылыөз
шəкірттерімніңжүрегінежолтауып,олардыөзісімесүйсіндіребілдім.Бұлмұғалім
үшінзорбақыт,үлкенқуаныш.
Екіншіден–шеберлікпен,шығармашылықпенсабақжүргізеотырып,шəкірттерімнің
ынта-жігерінбилеп,өзерік-қалауыменбілімгедегенқұштарлығыноятып,ұстаздықтың
ұлықасиетін,шынмəніндегіүлкенабырой,бедел,білімкүшініңиегеріекеніноқушы
жүрегінеұялаттым.
ҚайзаманныңболсынмұғаліміұлыАбайдың«Ұстаздықеткенжалықпас,үйретуден
балаға»дегеніндей,ұстаздегенкиелімамандықтыңсырынашып,қырымол,терең
дүниегееніпкетсемде,көңілдегіармантоластамай,толқуменқуанышқатаралмасып,
мектепдегенүлкендариядажүзіпкележатқаным—өзмамандығымдышексізсүюден
болардепойлаймын.
Бүгіндеосыментаңдағанұстаздықмамандығыныңтізгінінұстап,талайлардың
талабыменталантынтасытыпжүргенұстаздардүниеніңəрбұрышындаадамзаттың
сауатынашып,руханижəнематериалдыққұндылықтардымүмкіндігіншетиімді
меңгерудіңтүрліəдіс-тəсілдерінтереңзеріттеп,теориялықталдауларментəжірибелер
жасап,зортабыстарғажетуде.
Меніңдеосындайбиіктерденкөрініпжəнеөзмамандығымныңқоғамғақажеттілігін
сезінеотырып,мықтыұстазболуүшінбарлықкүш–жігерімдісарпетугеəзірмін.
Мұғалімніңкүнделіктісабаққадайындалуы
Оқужұмысыныңтабыстыболуымұғалімніңкүнделіктісабақжоспарына
тікелейбайланысты.Күнделіктісабақжоспарлаукезіндемұғалімгекөп
еңбектенугетуракеледі,əрбіржекесабақтыңсолсыныптағыжалпысабақтар
жүйесіндегібілімінанықтап,басқапəндерменбайланысынашады.Күнделікті
сабақжоспарытақырыптықжоспарнегізіндежасалады.Тақырыптықжоспар
пəндікбағдарламаталаптарынасəйкестүзіледі.
Күнделіктісабаққадаярланудыңалғашқысатысысабақтыңмақсатын
анықтауданбасталады.Сабақтыңмақсатыдеп-солсабақтаоқытып-үйретуге
жəнедамытуғабайланыстымəселелердіңшешілуінайтамыз.
Сабақтаөтілетінматериалдардыңмазмұныменмақсаты,оқушылардың
дайындықдəрежесі,олардыңжасерекшеліктері,мұғалімніңіс-тəжірибесі,
оқытудыңəдістеріменқұралдарынанықтайды.
Берілетінбілімніңкөлемінанықтағанкезде,қандайматериалоқушыларға
дайынкүйіндеберілетінін,қайсысыоқушылардыңөздігіненорындауына
тапсырылатынынанықтағанжөн.
Мұғалімніңсабаққадайындалуынағылыми-əдістемелікəдебиеттердіоқып,
зерттеукөппайдасынтигізеді.Сондықтанəрмұғалімніңжекекітапханасы
болғаныабзал.Қажеттіəдебиеттердістуденттікшақтанбастапжинағаны
орынды.
Өзініңсабаққадайындалуынжеңілдетуүшін,мұғалімұдайыхимиядан,оны
оқытуəдістемесінен,баспасөзбетіндежарияланғанқажеттіматериалдарды
жинап,арнайыкартотекажасағаныабзал.
Соныменбіргемұғалімніңқолындадидактикалықжəнеəдістемелік
материалдарболғаныдұрыс.Бұларқажеттімөлшердедайындалғанбақылау
жұмысыныңнұсқаларын,оқушылардыңжекеерекшеліктерінесəйкесəр
сыныпқаарналғанжəнеəрбіртақырыпбойыншадайындалғанкарточкалар
жинағын,өздігіненжұмысістеугежəнебілімдіматериалдарды,зертханалық
жəнесарамандықжұмыстардыңнұсқауларын,техникалыққұралдарды
пайдалануғаарналғанматериалдаржиынтығын,көрнекіқұралдардыжəне
материалдардықамтиды.
Мұғалімніңжұмысжоспарлары
Оқуүрдісініңнəтижесі,сабақтыңжүйелілігіменсапасы,бағдарламаның
орындалубарысы,білімніңтереңдігі-бүкілоқу-тəрбиежұмысындұрыс
жоспарлауғабайланысты.
Оқуүрдісінжоспарлаудыңнегізгіқұжаттарымектепкеарналғанжылдықоқу
жоспары-ондажекесыныптарбойыншапəнніңапталықсағатсаныжəнехимия
пəнініңбағдарламасыкөрсетіледі.Мектепхимиясыныңбағдарламасындаəрбір
сыныптардаоқылатынбілімнегіздерітарауларғабіріктіріліп,сағаттармен
шектелген.
Оқуүрдісініңбағдарламасыбойыншажасалатынкүнтізбелікжоспарлы
мерзімінеқарайжылдық,жартыжылдықжəнетоқсандықетіпқұруғаболады.
Бұлайжасаудыңөзіндікартықшылығыменкемшіліктерібар.Күнтізбелік
жоспардымектепбасшысыныңталабынасайəртүрлібөліктергебөліпжасайды.
Жоспардатараулартақырыптарғабөлінеді,ондағызертханалық-сарамандық
жұмыстарға,тəжірибеесептеріне,өзіндікжұмысқа,бақылаужұмысына,
тараудықайталауғасағаттарбөлінеді.
Бағдарламабойыншаəрбірсыныптаөтілетінтараулардыңмақсаттарымен
міндеттерін,өтілумерзімдерінжетебақылауүшін,мұғалімкүнтізбелік
жоспардыүштүрлі:топтамалық,графиктікжəнетақырыптықнұсқадажасай
алады.Күнтізбелікжоспармұғалімніңқолындағыбағытсілтеушітұсбағдар
іспеттес,мұғалімөзініңыңғайынақарайосынұсқалардыңбəріндежасауына
болады.Пəнбағдарламасынасəйкес,мұғалімəрбірсыныптағыхимияға
бөлінгентараулардыңсағаттарыныңқайуақыттабасталып,қайуақытта
аяқталғаныналдыналабіліпотыратынтоптамалық,графиктікжоспарлауөте
тиімді.
Күнделіксабақжоспары
Сабақтыңкүнделіктіжоспарынмұғалімніңіс-əрекетінебағытсілтеуші
шығармашылықақыл-ойыныңзертханасы,педагогикалықшеберлігінің
шығармашылығыдеугеболады.Сабақжоспарынданегізіненмынадайүш
мəселегеназараударылады:
өткенсабақтаүйгеберілгентапсырмағабайланыстысыныпта
орындалатынтексеружұмыстарыныңсұрақтары,өзіндікжұмыстары;
жаңаматериалдытүсіндіруге,бекітуге,жаттықтыруға,өзіндік
жұмыстардыорындауғабайланыстыжұмыстар;
Сыныпқажəнежекеоқушыларғаберілетінүйтапсырмаларынанықтау;
Сыныпқаберілетінтапсырманымұғалімүйдендайындапкеледідежеке
оқушыларғаберілетінтапсырмаларсабақөтубарысындабелгіліболады.
Күнделіксабақжоспарыəртүрліүлгідежазылады,барлықсабаққаортақүлгі
əзіргежоқ.Өйткенісабақкезеңдерісабақтиптерінебайланыстыөзгеріп
отырады.Дегенмен,жаспедогогтерменүйренушістуденттергеараластипті
сабақтыңүлгісінпайдалнуəлдеқайдақолайлы.
Мұғалімніңкүнделіктісабағынталдау
Мұғалімөзініңнемесеəріптесініңсабақберудегіəдістемесінебақылаужасап,
оныңжұмысынапікірайтуүшінсабақтыталдайбілуікерек.
Сабақтыөтілубарысыбойыншаталдаудамынамəселелергекөңілаударылады:
1.Сабақтакіріспебөліміқалайжүзегеасты?Ондасыныптыңсабаққа
дайындығықандай,оқулықтарыжеткіліктіме,дəптеріменжазуқұралын
тексеру.
2.Үйтапсырмасынсұраукезіндемынандаймəселелергекөңілбөлінеді.
Бүкілсыныптыжұмысістеугеқатыстыруды,қойылғансұрақтардың
анықтығы,сұраутəсілдерімендағдылардыпайдаланабілу,оқушылар
жауабынақойылғанбағалардыңдұрыстығынталдау,жаңаматериалдарды
меңгеругесайсұрақтардыңсəйкестігі.
3.Жаңаматериалдардытүсіндірудіңөткенматериалдарменбайланысы,
жаңаматериалдардытүсіндірудіңəдістемеліктəсілдері,материалдың
мазмұнына,мақсатынасəйкестілігі.Көрнекіліктердіпайдалануы,химиялық
сынақтəжірибелердіңтүрлері,орындалуы,жаңаматериалдытүсіндірудің
өмірмен,күнделіктітұрмыспенбайланысы.Сабақтағытəрбиелікмақсаттар,
оқушылардыңхимиялықтілдімеңгеруі,оқушылардыңсабақтағы
белсенділігі.
4.Үйтапсырмасынталдаудамынамəселелерескеріледі.Үй
тапсырмасыныңкөлемі,түсініктілігі,есептерменжаттығулардыңкөлемі,
сарамандықжұмыстардыңмөлшері,сыныптантысоқулардыңмəні,
графикалықтапсырмалар,олардыорындаужөнінденұсқаулар.
5.Мұғалімніңсабаққадайындығы,əдістемелікшеберлігі,мəдениеті,
ұқыптылығы,сөйлеумəнері,педагогикалықəдебі.
6.Сабақжоспарыныңорындалуы.Таңдағанəдістемеліктəсілдерінің
дұрыстығы.
7.Сабақтыбұдандажақсартуғаұсыныстар,қорытындылар,тілектер.
Сабақтыталдаудабастыназараударатыннегізгімəселелерсабақтың
мазмұныментəрбиелік,білімдікмəселелердіңжүзегеасуы.