Өндірістік оқыту шебері:Тушумова Л.Т
Жұмыстың тақырыбы Тақырыбы: MS
Excel. Программаны жүктеу. Excel программа терезесіне
шолу. Кітап беттерімен жұмыс. Бағандар мен қатарлармен жұмыс.
Ұяшықтармен және ұяшық топтарымен
жұмыс.
Жұмыстың
мақсаты: MS
Excel электронды кестесімен
танысу, терезесіне шолу
жасау,
құрылымымен танысу, құжатты баптап үйрену, бағандар мен
қатарлармен, ұяшықтар және ұяшық топтарымен жұмыс жасауды
үйрену
Өз ойларын ,пікірлерін
тұжырымды түрде қорғай білуге , сыпайы қарым-қатынас жасауға,
ұжымдық-топтық сезімді ояту, компьютерлік сауаттылыққа
тәрбиелеу.
Білім алушыларға қойылатын
талаптар:
Excel программасының
терезесі
- MS Excel бағдарламасын іске
қосу жолдарын;
- ұяшықтарды пішімдей алуы;
- ұяшықтарды үстеп, жойып, біріктіре алуы;
электрондық кестенің негізгі
түсініктерімен танысу;
кестеге мәліметтер енгізу және
оларды өңдеу;
1.Білуі
кере
- MS Excel деген не
екенін;
- Excel терезесінің құрылымын;
- кестенің құрылымын (бағандар, жолдар, ұяшықтар);
- негізгі құралдар үстелінің міндеттерін;
- ұяшықтар мекен-жайы неден құралатынын;
- айналдыру сызықтары
қызметін.
Сабақтың
барысы
І .Ұйымдастыру
кезеңі
а/ білімгерлерді
түгендеу
б/ сабаққа дайындығын
тексеру
в/ білімгерлерді жұмыс орнына
бөлу
г/тапсырмамен
таныстыру
ІІ. Кіріспе
нұсқама
а/ жалпы техникалық
қауіпсіздігі
б/ тапсырма ерекшеліктерімен
таныстыру
Оқытушының кіріспе
сөзі:
Бүгін біз
сіздермен MS
Excel. Программаны жүктеу. Excel программа терезесіне
шолу. Кітап беттерімен жұмыс. Бағандар мен қатарлармен жұмыс.
Ұяшықтармен және ұяшық топтарымен жұмыс.
№ 4зертханалық жұмысын
орындаймыз.
Жұмысты орындамас бұрын, сабақ
барысымен таныстырайын. Сабағымыз баға мониторингі арқылы
бағаланады. Баға мониторингінде бүгінгі сабақтың кезеңдері жазылып
тұр. Алдарыңда өз – өзін бағалау парақтары жатыр, сол парақтарға
алған балдарыңызды жазып отырасыздар,әр кезеңнің соңында, маған
балдарыңызды айтасыздар, мен баға мониторингіне қойып шығамын. ХХІ
ғасыр көшбасшысы интеллектуалды ойынын
ойнаймыз.
Сабағымыз төрт кезеңнен
тұрады.
І. « Бәйге » кезеңі.
Жасырылған сұрақтарға жауап беру,яғни өткен тақырыпты
қайталау.
ІІ. « Графити » кезеңі.
Лабораториялық жұмыстың мазмұнымен
таныстыру.
ІІІ. « Жас талант »
кезеңі.Лабораториялық жұмысты орындау.
ІҮ. « Керемет жетілік »
10.20.30. баллдық сұрақтар.
Тапсыру
формасы: Тапсырманы орындап,
мұғалімге көрсетіңіз, қалай орындалғанын
түсіндіріңіз.
Сабағымызды бастайық. Сіздерге
сәттілік тілеймін.
І кезең
Бәйге: (Өткен
зертханалық жұмысты есімізге
түсіре
кетейік)
1.MS Word мәтіндік редакторын
қалай іске қосамыз?
2.Мәтіндік редактордың
терезесі қандай элементтерден тұрады?
3.Қаріп деген
не?
4.Жаңа құжатты қалай
құрамыз?
5.Құжатты сақтау әдістерін
атаңыз?
6.Пішімдеу панелі дегенді
қалай түсінесің?
7.Кестені бірнеше бөлікке қалай
бөлеміз ?
(Курсорды бөліну сызығынан
кейінгі қатарға орналастырып алып , кесте-кестені бөлу ком-н
орындау қажет.)
8.Әріптерді қалай бояуға
болады?
9.Қағазға басып шығару үшін
қандай әрекеттерді орындау қажет?
10.Айналдыру сызықтары, сызғыш
ұғымдарын түсіндіріңіз.
11.Word – редакторында кестені
қалай кірістіреміз?
Таблица – Вставка –
Таблица
12..Кесте қандай элементтерден
тұрады?
Ұяшық , баған,
жол.
13.Кестені форматтау
әрекеттері қандай командалардың көмегімен іске
асырылады?
Таблица- авто формат. Формат
мәзір командаларымен.
14.Ұяшықтарды қалай
біріктіреміз?
Біріктіретін ұяшықтарды
белгілеп алып , Таблица-объединить ячейки.
15Бір торды бірнеше торларға
қалай бөлеміз?
Сол торға курсорды қоямыз,
таблица – разбить ячейки –торлар санын
көрсетеміз.
16. Word редакторында суреттер
салуға болама?
Сурет салуға
болады.
Вид-панель инструментов-
рисование-белгішесін шертеміз.
17.Кесте мәтіндерін тік
бағытта жазуға болады ма?
18.Кесте ішіне ұяшықтарды
қалай қосуға болады.
Ұяшық орналастырылатын орын
белгілеп Вставить-ячейки.
19.Бағананың енін қалай
өзгертуге болады?
20.Кесте ішіндегі мәтінің
көшірмесін алуға болама?
21.Кесте бағандарымен
қатарлары қалай номерленеді?
(Формат-список-нумерованный-список? Ком-р тізбегін
орындаймыз.
ІІІ.Негізгі
нұсқама
ІІ. « Графити »
кезеңі. : MS
Excel. Программаны жүктеу. Excel программа терезесіне
шолу. Кітап беттерімен жұмыс. Бағандар мен қатарлармен жұмыс.
Ұяшықтармен және ұяшық топтарымен
жұмыс.
Лабороториялық жұмыс
мазмұнымен таныстыру.
Microsoft Excel электрондық кестесі
математикалық амалдарды пайдалана отырып есептеулер жүргізуге,
дайын функцияларды пайдалананып күрделі есептерді шешуді
жеңілдетуге, түрлі диаграммалар тұрғызуға, мәліметтер қорын құрып,
олармен жұмыс істеуге, сандық эксперимент жүргізуге болатын
программа.
Excel мүмкіндіктерінің көпжақтылығы
оны тек экономика саласында ғана емес, сондай-ақ, оқып-үйренуде,
ғылыми-зерттеу істерінде, әкімшілік және жәй шаруашылық
жұмыстарында да кеңінен пайдалануға мұрсат
береді.
Программаны іске қосу үшін
төмендегідей әрекеттерді
орындаңыз: Бастау => Бағдарламалар
=> Microsoft Office => Microsoft Excel (Пуск => Все
программы => Microsoft Office => Microsoft
Excel).
Бағдарламаны іске қосқаннан
кейін төмендігей терезе пайда
болады:
10.1 – сурет. MS Excel 2007 мәтіндік редакторының
терезесі
MS Excel
2007 электрондық кестесінің терезесінің
сипаттамасы:
1.
Терезенің сол бұрышында “Office”
түймешесі орналасқан. Бұл түймешеде жаңа құжат
құру, құжатты ашу, сақтау, баспаға жіберу және т.с.с командалар бар
(10.2-сурет).
10.2-сурет. “Office” түймешесі
2.
Терезенің келесі қатарында мәзір лентасы орналасқан. Әрбір мәзірде
қызметіне қарай топтастырылған батырмалар бар. Оның қандай да бір
пунктін таңдау арқылы біз таңбаша түрінде берілген қажетті
құралдарды аламыз (10.3-сурет).
10.3-сурет. Мәзір
лентасы
3.
MS Office 2007-нің барлық қосымшаларында бас менюдің лентасы мен
астарлы бетінен басқа жылдам қызмет панелі бар. Ол лентаның жоғарғы
жағында "Office" түймешесінің жанында орналасқан. Онда жиі
орындалатын операциялар бар (10.4-сурет).
10.4-сурет.
4.
Одан кейін формула қатары орналасқан. Формула қатарында ұяшыққа
енгізілген мәліметтерді көруге болады
(10.5-сурет).
10.5-сурет. Формула
қатары
5.
Жұмыс алаңы бағаналар мен қатарлардан тұрады. Бағаналар латынның
бас әріптерімен белгіленген. Мысалы, A, B, C,…, XFD. Қатарлар араб
сандарымен белгіленген. Мысалы, 1,2,3, …, т.с.с. Бағана мен
қатардың қилысқан жерін ұяшық дейміз. Әрбір ұяшықтың өзінің адресі
бар. Мысалы, А1, В3 және т.б.
6.
Ең соңғы қатар қалып күй қатары деп аталады
(10.6-сурет).
10.6-сурет. Қалып –күй
қатары
Microsoft Excel электрондық кестесін іске
қосқанда қалыпты жағдайда кітапта 3 бет болады. Кітапқа бет қосу
үшін бет жанындағы жұлдызшасы
барБет қою (Вставить
лист) таңбашасына немесе Shift + F11 батырмаларана
басамыз.
Microsoft Excel электрондық кестесіне
мәліметтердің 3 типін енгузге болады. Олар: мәтін, сан және
формула. Формула енгізу үшін міндетті түрде тең батырмасына (=)
басамыз. Керек формуланы енгізіп, Enter батырмасына
басамыз.
Бағананың енін өзгерту үшін бағана тақырыптарының
ортасын тышқанның сол жақ батырмасын басып тұрып созып үлкейтеміз
немесе керегімізше кішірейтеміз. Осылай қатарлардың ұзындығын
өзгертеміз.
Ұяшықтың 3 түрлі адресі бар. Олар: салыстырмалы,
абсолюттік және аралас.
Салыстырмалы
адрес. Салыстырмалы адрес ішінде формуласы бар ұяшыққа
салыстырмалы орналасуына негізделген ұяшыққа мезгейді. Салыстырмалы
адресті көшірген кезде ол өзгеріп, ұяшықтың ішіндегісі ауысады.
Салыстырмалы сілтеме баған әріптері мен жол санынан тұрады, мысалы,
А1, В3, С14 және т.б.
Абсолюттік
адрес. Абсолюттік адрес деген – мәні абсолютті болып
қалатын, басқаша айтқанда, көшіру барысында ұяшықтың ішіндегі мәні
өзгермейтін адрес. Мұндай адрестің ішінде екі $ (доллар) таңбасы
бар. Абсолюттік адресті табу үшін F2 пернесін басу арқылы ұяшықты
редакциялау режіміне кіріп, абсолюттік болдырғыңыз келген адрестің
тұсына
меңзерді әкеліп, F4 пернесін басыңыз. Абсолюттік
адрес $A$1, $E$4 және т.б. түрінде
жазылады.
Аралас
адрес. Аралас адрес дегеніміз – жартылай абсолютті
ұяшықтың адресі, мәселен, $E1 – баған бойынша, ал A$2 жол бойынша
абсолютті. Аралас адрестің бір $ (доллар) таңбасы бар. Адресті
аралас ету үшін F4 пернесін қайта басыңыз.
Excel терезесінің негізгі
элементтері:
ØМеню жолы –Excel командаларына қатынас
құруға мүмкіндік береді.
ØТақырып
жолы – құжат атауы мен терезені басқару батырмаларын
қамтиды.
ØСтандарттық тақта –Excel командаларының
көпшілігіне арналған батырмаларды
қамтиды.
ØФормула
жолы - ағымдағы ұяшықтардың ішіндегі барын, оның
адресін немесе сілтемесін
бейнелейді.
ØФорматтау тақтасы – форматтау комндаларына
арналған батырмаларды қамтиды.
ØТапсырмалар аймағы – ағымдағы тапсырмалар
тізімін қамтиды.
ØЖолдар
тақырыбы – бұл әрбір жолдың сол жақ бөлігінде орналасқан
нөмірленген ентаңба.
ØБағандар тақырыбы – бұл алфавит бойынша
реттелген әріптік ентаңбалар, оларәрбір бағанның үстінде
орналасқан.
ØҚалып-күйлер жолы – құжаттың ақпаратын
қамтиды.
ØШиыру
жолақтары - құжаттың әр түрлі бөліктерін қарауға
мүмкіндік береді.
Сонымен MS Excel электрондық
кестесінің негізгі ұғымдары.
«Ассоциация»
Сұрақ: MS Excel электрондық кестесінің негізгі
ұғымдары.
ІІІ. « Жас талант »
кезеңі.
Лабораториялық жұмысты
орындау.
Тапсырма:
-
Тақырыпқа байланысты Excel кестесінің терезесімен танысу,
әдістемелік нұсқаудағы тапсырманы қадам бойынша орындап
шығу
-
Әдістемелік нұсқаудағы Тапсырма 2 қадам бойынша орындап
шығыңыз.
-
Әдістемелік нұсқауға сүйене отырып келесі тапсырмаларды
орындаңыз:
Кесте
1
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
Рожок
|
2800
|
5600
|
8400
|
11200
|
14000
|
16800
|
Эскимо
|
2200
|
4400
|
6600
|
8800
|
11000
|
13200
|
Бомба
|
12000
|
24000
|
36000
|
48000
|
60000
|
72000
|
Батончик
|
2800
|
5600
|
8400
|
11200
|
16800
|
|
Жаңғақты балмұздақ
|
4700
|
9400
|
14100
|
18800
|
23500
|
28200
|
Белочка
|
5500
|
11000
|
16500
|
22000
|
|
33000
|
Торт-балмұздақ
|
16000
|
32000
|
48000
|
64000
|
80000
|
27500
|
-
Кесте 1 В5: Н12 аралығына көшіріңіз.
-
В4: Н4 аралығын Балмұздақтар деген сөз
жазыңыз.
-
Осы кестенің алғашқы 2 жолын Парақ 2-ге
көшіріңіз
-
Парақ 1 атын Жалпы саны, ал Парақ 2 атын Рожок деп өзгертіңіз. Осы
Кітап 1 басқа Балмұздақ атымен сақтаңыз. Жаңадан Эскимо атты парақ
ашып, ол парақтың атын Эскимо деп
өзгертіңіз.
-
Кестедегі мәліметтердің түсін, ұяшықтар тобының түсін, шектеулерді
өз еркіңізбен өзгертіңіз.
-
Кітапты Тапсырма 2 деген атпен сақтаңыз.
Тапсырманы орындауға әдістемелік
нұсқаулар:
Тапсырма
1
-
Microsoft Excel-ді жүктеңіз