Мұхтар Әуезов "Абай жолы" роман -эпопеясындағы көтерілген мәселелер

Бөлім:

Ғасырлық туынды

Педагогтің аты-жөні:

Мухсинова А.М.

Күні:

07.02.2024

Сынып: 11 «Ә»

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

М.Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясындағы көтерілген мәселелер.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаттары

11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі

өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу

11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау

амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау

Сабақ мақсаты:

-Әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді өмірмен

байланыстырады

-Мәселенің маңыздылығын ұлттық мүдде тұрғысынан

түсіндіреді

-Шығармадағы көркемдегіш құралдардың қызметін талдайды, автордың стилін анықтайды

Бағалау критерийлері

-Көркем шығармалардан алған үзінділерді талдайды.

-Көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырады.

-Көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолданады.

Құндылықтарға баулу:

Ынтымақтастық: бір-бірін қолдау, өзгенің пікірін сыйлау

жұптық және топтық жұмыстар орындау барысында өзіне және айналадағы адамдарға деген құрмет;

өз пікірін білдіру барысындағы ашықтық;

Сабақтың барысы

Сабақ кезең-дері/уақыты

Педагогтің іс-әрекеттері

Оқушының іс-әрекеттері

Бағалау

Ресурс-тар

Сабақтың басы 3 минут Ұйымдастыру кезеңі:

Өткен тақырыптарға шолу

7 минут

Оқушылармен сәлемдесу рәсімі. Ынтымақтастық атмосферасын орнату.

Кезекшінің мәліметі.

1-тапсырма ЖЖ

Өрде (1) бөлімі бойынша сұрақтар топтамасы:

-Ұлжан Алшынбайдың ауылына не мақсатпен келді?

-Ұлжан бастаған отыз шақты адамның арасында кімдер бар?

-Жас балаға, келін мен күйеуге үкіні не үшін тағады?

-Осы бөлімде қандай салт-дәстүрлер кездеседі?

-Қалың мал, киіт не мақсатта беріледі?

- «Дәстүрдің озығы бар, тозығы бар» дегенді қалай түсіндіресіздер?

Сабақтың тақырыбы, мақсаты айтылады.

Оқушылар хормен:

Мейірімді жүрекпен

Ақ пейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық.

Ықтимал жауаптар.

Құда түсу мақсатында. Ұлжан құдасының аулына отыз шақты кісімен барады

үкі қасиетті құс саналған. Сондықтан халық үкі

қауырсындарын жас нәрестенің бас киіміне, бесігіне таққан. құс сәбиді жын-шайтаннан қорғайды, оның тыныш ұйықтауына септігін тигізеді деп сенген. Осыдан келіп, қыздар мен сері жігіттер бас киімдеріне,

жас келіндер екі бұрымына сәндікке Үкі тағуды дәстүрге айналдырған.

Оқушылар дәптерлеріне сабақтың тақырыбын жазады.

Жарайсыңдар (Ауызша мадақтау)

Оқушылардың жылдам жұмыс жасау дағдылары артады.

Дескрипторлар:

-берілген сұрақтарға дұрыс жауап береді

Слайд

№2-4

Сабақтың ортасы

25 минут

2-тапсырма ЖЖ

«Абай жолының алтын өзегі не?» деген сұраққа Мұхтар Әуезов «Менің романымда айрықша көңіл бөлгенім – әке мен баланың арақатынасы еді» деген екен. Автордың осы ұстанымын негізге алып, шығармадағы әке мен бала арасындағы қайшылықтың басты себебіне ұлттық мүдде тұрғысынан талдау жасаңыз.

Оқушылар тапсырманы орындайды, кестені толтырады.

Дескриптор:

-көтерілген мәселенің себебіне талдау жасайды;

- шығармадан мысал келтіреді;

- ұлттық мүддені тарихи кезең тұрғысынан талдайды.

Слайд №7

3-тапсырма:

Үзіндіден көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тауып, қолданысына талдау жасаңыз. Автор стилін анықтаңыз.

Оқушылар үзіндіні түсініп оқиды.

«…Қырын отырған әкесінің үлкен, кесек пішіні Абайға жартылай ғана көрінеді.Түсі суық. Қара сұр жүзіне бозғылданып түгі де шығып алыпты. Жалғыз өзі ұзақ сөйлеп отыр. Зор даусында ыза мен зіл бар. Кейде Абайға қызық көрінетін бір мақалдар, мәтелдер айтылып кетеді. Абай әкесінің сөз желісін, түп мәнісін түсінген жоқ. Кейбір мақалдарын ғана таңдана шешіп отыр. Осы бар үлкеннің мұндай жердегі салты бойынша әкесі де тұспалдып, орағытып, ұқтырмай сөйлейді. Бір сөзімен бір сөзін жалғастыруға Абай үлгермей, адасып қап отыр… Кейбір өзі білмейтін қиын, жаңа сөздерін ұстап қалады…

Әкесінің ат жақты келген, ұзын сопақ басының құлақтан жоғарғы жері қаз жұмыртқасындай көрінеді. Онсыз да ұзын, үлкен бетіне ұп-ұзын боп дөңгелей біткен сақалы қосылғанда, басы мен беті бір өңірдей. Сонда Құнанбайдың жалғыз сау көзі, оның көтеріңкі жал-тұмсығының сол иығына шығып алып, қалғымай, сақшыдай бағып, осы өңірді қалт етпей күзетіп тұрған сияқтанады. Қоя берсін, салғырттығы жоқ сергек, қатал күзетші» ( 1-кітап, 17,18-беттер).

Дескрипторлар:

- үзіндідегі кейіпкер портретін суреттеудегі көркемдегіш құралдардың түрлері мен айшықтау амалдарын анықтайды;

- олардың қызметіне талдау жасайды;

- кейіпкер портретін берудегі автордың стильдік ерекшеліктерін

көрсетеді.

Оқушы-ларға үзінділер беріледі.

Сергіту сәті

https://wordwall.net/resource/67920723

Сабақтың соңы 2 минут

Рефлексия.

Бүгінгі күннің сөйлемі

Мақсаты: оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Оқушылар сабақтағы алған әсерлерін бір сөйлеммен баяндайды

Оқушылар бүгінгі сабақтың тақырыбы, мақсаты бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.