"Мұқағали поэзиясындағы физикалық құбылыстар"

Күні

09.02.2018

Ахмет Байтұрсынұлы атындағы №26 негізгі орта мектеп

Мұғалімі

Математика-физика пән мұғалімі

Жолтаева Жұмагүл Жакуповна

Сынып

7-8-9-сыныптар

тақырыбы

Мұқағали Мақатаев поэзиясындағы физикалық құбылыстар

Мақсаты

• Мұқағали поэзиясындағы физикалық құбылыстарды ғылыми тұрғыдан дәлелдеу.

• Мұқағали өлеңдерінің әрбір шумағында тұнып тұрған физикалық заңдылықтар бар екеніне көз жеткізу.

Өлең шумақтарындағы табиғат құбылыстарын физикалық құбылыстармен сәйкестендіре отырып, табиғатты сезіне білуге, сүюге және қорғауға тәрбиелеу

Сабақ кезеңдері

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Сабақ басы

Оқушыларды сабаққа дайындау

• Бүгін қандай күн?

• Мұқағали Мақатаев туралы не білесіңдер?

Патриот ақын

Лирик ақын

Өлең жолдарымен дәлелдеу

Презентация «Мұқағали Мақатаев»

Алдын ала қиылып, дайындалған «Саржайлау»

«Сенің көзің» өлең сөздерін таратады.

Өлең жолдары арқылы екі топқа бөлінеді. Топқа ат қою: «Физика», «Поэзия»

Топ аттары

Караоке қояды.

Хормен ән айтады.

1-топ «Саржайлау»

2-топ «Сенің көзің»

Проектор

әндер караоке

Сабақ ортасы

Адам мен табиғат. Ақын бұлардың тұтастығын сұңғыла философтарға тән түйсікпен ұғынған. Белгілі суреттерден белгісіз сырларды аңғарды. Ақынның «Тау өзені» деген өлеңінде бала шопаннан таяқ жеген серке ата шопанның соңынан маңырайды. Ол бекер маңырап тұрған жоқ, адам мен табиғаттың арасы алшақтанып, оның соңы дүлей құбылыстарға ұрындыратынын сезді. Сол үшін де шығар, ақын қайыңнан «өмір сүрейік алмасып» деп өтінуі. Сол қайыңнан адамдар тіршілігін көргісі келеді. Ол адамдар арасындағы қарым – қатынасты суреттесе де, табиғат көріністеріне үңілсе де, өткен тарих жолына көз салса да, адамның таусылмайтын арманын, өлмейтін махаббатын, үзілмейтін сағыныш сезімін, біріне – бірі жалғасып жатқан тіршілік сабағын жазды.
М.Мақатаев поэзиясында кейіпкер бар болмысымен, ішкі және сыртқы табиғатымен толық анықталады: Мысалы:
Көрдің бе таң мен түннің соғысқанын,
Жарық пен қараңғының тоғысқанын?
Мен көрдім, көрдім – дағы тек отырдым,
Дем беріп біріне, де болыспадым.

Ақын Мұқағали атамыздың табиғаттың түрлі құбылыстарын суреттейтін өлеңдеріне тоқталып, оның өлең жолдарынан табиғат құбылысын тауып көрейік. тапқан табиғат құбылысының қандай физикалық құбылысқа жататынын анықтайық.

Топтық жұмыс ұйымдастырады: топқа алдын ала дайындалған өлең үзінділері мен кесте таратады.

Оқылым: оқушылар кезекпен өлең үзіндісін оқиды.

Тыңдалым: оқылған өлеңді мұқият тыңдайды.

Жазылым: табиғат құбылысын тауып, топпен кестеге толтырады.

Топтар бірін-бірі жапондық әдіспен бағалайды.

Өлеңнен үзінділер

Слайд

Толтырған кестені проектормен көрсетілген жауаптармен салыстырады, толықтырады.

Сабақ соңы

Бүгінгі сабақтан соң қандай қорытынды жасауға болады.

Оқушылар пікірлерін білдіреді. Физикадан әр тақырыпты өткен соң соған байланысты ақын өлеңінен табиғат құбылысын табуға болатынына көз жеткізеді.

«Батар түн» өлеңіндегі мына шумаққа ой жіберейік:
Батар күн, келер түн,
Атар таң, шығар күн.
Бәріңе, бәріңе, бәріңе құмармын!
Осы мен, осылай мәңгілік тұрамын,
Осы мен , сірә да өлмейтін шығармын.
Өмірім, сірә да әріден басталған
Әріден басталып, мәңгіге тасталған.
Осы мен, өлмейтін шығармын
Сәл ғана мызғып – ап, қайтадан тұрартын.
Ақын дәл болжап кеткен. Ол сәл мызғыды да, мәңгілік жаңа өмірі басталды. Өйткені халық жүрегінен терең орын алып, өлеңдері әнге айналып, жүрек жарды лебіздер, зерттеулер, естеліктер жазылып жатыр. Мұқағали шығармаларына ән жазбаған композитор кемде – кем шығар. Мызғып ап, орнынан қайта тұрды деген осы емес пе?

рефлексия

«Термометр» әдісі

Сабақққа кері байланыс береді

слайд