«Сыңарын тап»
Мақсаты: Балалардың пішіндер туралы түсініктерін
кеңейту.Байқампаздыққа және шапшаңдыққа үйрету.Ойынға
қызығушылықтарын арттыру.Тазалыққа, ұқыптылыққа
тәрбиелеу.
Ойын
ережесі: Геометриялық пішіндерді алып, қақ
орталарынан кесу.Балалар сол геометриялық пішінді тауып құрау
қажет.Ойын бірнеше рет қайталанады және геометриялық пішіндердің
түр-түстерін айтып беруге тиіс.
«Пішінді
құрастыр.»
Ойын мақсаты:
Түстер мен пішіндер арқылы құрастырып үйрету.
Есте сақтау, көру, ажырату қабілеттерін
дамыту.
Ойын шарты:
Балалардың алдына әр түрлі пішіндер беріледі. Ол
пішіндерден суреттегі көрсетілген заттарды құрастырады. Түсі мен
пішінін дұрыс ажыратулары керек.
«Кім көп сөз
біледі?»
Ойын мақсаты: балалардың сөздік қорын молайту, қолдың
ұсақ моторикасын дамыту.
Ойын шарты: Р,Ш,Л дыбыстарына байланысты сөздер айтып,
пришепканы бір-біріне қыстыру
«Ақ серек, көк
серек»
Ойын
мақсаты: Бұл ойыда балалардың шапшаңдық,
күштілік, күш жігерлері, ойлай білу қабілеттерінің жетілуіне
көмектеседі.
Ойын ережесі: ойыншылар
екі топқа бөлінеді. Ойында ұлдар, қыздар аралас ойнай береді және
жеребе тастау арқылы ойынды бастайды.жеребе бойынша жасырынған
қолдағы затты кім тапса сол топ бірінші болып ойынды
бастайды.
Ойын барысы: Бұл ойынға
қатысушылар аттасу, ат жасыру арқылыекі топқа бөлінеді. Ашық алаңда
ұл – қыз аралас ойнай береді. Аралары 50-60 метр қашықтықта екі топ
қарама – қарсы тұрады. Екі жақ қолға түсетіндер үшін арнайы шеңбер
сызып қояды. Ойын жеребе бойынша басталады ойын бастайтын жақтың
басшысы:
Ақ серек, көк
серек,
Бізден сізге кім керек? – деп сұрайды. Ал, оған
қарсы жақ:
Ай керек- ау, ай
керек,
Айдың
жүзі
дөңгелек.
Ақ
серек
пен
көк
серек,
Шауып алдым
бәйтерек.
Сонау тұрған Ажардың өзі
керек,- деп қарсы жақтың бір ойыншысының атын атайды. Сонымен аты
атлған бала келгенде, қарсы жақтың ойыншылары түгел қолдарынан
созып, алақандарын жайып тұруға тиіс. Келген ойыншы қатардың
алдынан кесіп өтіп, өзі ұратын адамды таңдайды. Топтың алдын үштен
артық кесіп өтуге болмайды, егер үш рет өткенде де ешкімнің
алақанына ұрмаса, ол ойыншының өзі «Қолға түседі» ойыншы өзін қуып
жете алмайды - ау деген біреуді ұра сап, қашады. Жеткізбей өз
қатарына қосылса, қуған ойыншы «Қолға түскендер» шеңберіне барып
қосылады. Егер қуған бала қуып жетсе, қашқан ойыншы «Ұсталады».
Сөйтіп, қай жақ көп қолға түсірсе, сол жақ
жеңеді.
«Пойыз
ойыны»
Тәрбиеші «Поезд» ойынын
ойнауды ұсынады: «Мен паровоз боламын, ал сендер кішкентай
вагонсыңдар». Балалар бірінің соңынан бірі алдында тұрғанның киімін
ұстап колоннаға тұрады. «Кеттік», - дейді тәрбиеші, балалардың бәрі
«шу-шу» деп дабырлап, оның артынан жүре бастайды. Тәрбиеші поезды
бір бағытта, одан кейін екінші бағытта жүргізеді, одан кейін жүруді
баяулатады, ақырында тоқтайды да: «Кідіріс» («Аялдама»), деп
хабарлайды. Біраз уақыттан кейін тағы да гудок беріледі де поезд
қайтадан жолға аттанады.
«Кішкене өзен арқылы
ойыны»
Тәрбиеші екі сызық сызады да
(үйдің ішінде жіпті пайдалануға болады) балаларға: мынау – «өзен»,
- дейді; оның үстіне тақтайдан көпір (ұзындығы 2-3м, ені 25-30см)
салады да балаларға: «Көпір арқылы жүруді үйренейік», - деп
ұсынады. Балалардың бір-біріне соқтығыспай тек тақтайдың үстімен
ғана жүруін бақылай отырып, тәрбиеші балаларға суға құлап кетпеуі
үшін жай жүру керек деп ескертеді: балалар тақтаймен ары-бері 2-3
рет жүріп өтеді.
«Қақпақты
алыңыз»
Мақсаты: Ойлау, қолдың ұсақ
моторикасын, көру және көру қабілеттерін
дамыту.
Ойынның
сипаттамасы: Балаңызды үстелге
қойыңыз. Оның алдына банкаларды қойып, қақпақтарды
бөлек салыңыз. Баланың әр банкаға арналған қақпақтарын алып,
оны қатайтыңыз. Содан кейін оны қақпақтарды ашуға
шақырыңыз. Егер нәресте сәттілікке жетпесе, оған көмектесуді
ұмытпаңыз. Ескерту: бұзылмайтын тағамдарды қолдану
ұсынылады.
«Құрылысшылар»
Мақсаты: Заттардың түсін ерекшелеуге үйрету,
заттарды түсі бойынша салыстыра білуге үйрету, түстер бойынша
топтарға біріктіру.
Ойынның
сипаттамасы: Балалар құрылысшылар болуға
шақырылады. Бір жерде қызыл текшелерден, екінші жағынан жасыл
(көк, сары) текшелерден қала тұрғызылуда. Қалалар арасында
қызыл және жасыл (көк, сары) түстердің кубтары
орналасқан. Құрылыс материалдарын құрылыс алаңына
тасымалдайтын көліктердегі балалар. Ересек әр баладан: «Сіздің
үйіңіз қандай?», «Сіз таңдаған текшелер қандай түсті?», «Неге?» Деп
сұрайды. Әр кезде екі түсті салыстырады.
«Мұнара»
Мақсаты: Заттардың
өлшемдерін ажырата және атауға үйренуді
жалғастыру.
Құрал-жабдықтар Ойын ойнау
үшін сізге бірдей түсті, бірақ үш өлшемді текшелер қажет (әр балаға
бір жиынтық) Ойынның сипаттамасы: Ересек бір кубик қорапты алып
келіп, аюлар оларға сыйлық жіберді дейді. Қорапта не бар
екенін қараңыз. Қанша дана? (көп) Текшелер
ойнайық. (балаларға кубиктер жиынтығын береді) Сізде бірдей
немесе әр түрлі текшелер бар ма? Балалардың жауаптарынан кейін
мұғалім текшелердің түсі бірдей, бірақ өлшемі әртүрлі екенін
түсіндіреді. Осы текшелерден тұрақты мұнара
тұрғызайық. Балалар мұнара тұрғызады. Егер бала тұрақсыз
мұнараны тұрғызған болса, онда ересек оған тиіп, оның тепе-теңдігін
бұзады және ол тұрақсыз болғандықтан құлады деп айтады, баладан
тұрақты мұнара жасауды ойластыруды сұрайды. Егер бала өзін-өзі
болжамаса, онда ересек адам шақырады. Балалар мұнара тұрғызған
кезде, ересек адам сұрайды қай текше
орналастырылды? (үлкен) Келесі қайсысы алынды? (кішірек)
Қайсысы үстіне қойылды? (кішкентай).
«Ішінде не
бар?»
Мақсаты: көзді
үйлестіру, ұсақ моториканы, ойлау қабілеттерін дамыту, заттарды
жіктеуді және сәйкестендіруді
үйрену.
Құрал-жабдықтар пакеттерде,
сөмкелерде жасыруға болатын кішкентай заттар: арнайы ойыншықтар,
тарақ, бөтелке, жөргек, доп, қуыршақ, кілттер жиынтығы, аяқ киім
және т.б. Ойынның сипаттамасы: Балаға таныс әртүрлі заттарды
алыңыз (мысалы, жоғарыда аталған заттар). Оларды сөмкелерге
бір-бірлеп салыңыз, сөмкенің жоғарғы жағын орап, таспамен
ораңыз. Балаңызбен бірге еденге отырыңыз, сөмкелеріңізді
артына жасырыңыз. Бір сөмкені алыңыз да, баланы сыртынан
сезінуге мүмкіндік беріңіз. Мұны сезініп: «Менде не бар екен?» Деп
айтыңыз. Баланы болжауға тырысыңыз. Егер ол
сәттілікке жетпесе, сіз болжай аласыз, бірақ дұрыс жауап
бермеңіз. Бала ішінде не болуы мүмкін екендігі туралы ойлана
бастайды. Өзіңізді сезініп, болжай беріңіз. Егер бала
берілсе, сөмкені ашып, ішке қарамай затты ұстаңыз. Бұл жолы
оның болжай алатынын көріңіз. Екеуіңіздің барлық
болжамдарыңызды жасағаннан кейін, пакетті ашып, нәресте дұрыс
болжағанын тексеріңіз.
«КУ-КУ»
ойыны
Басты мақсаты –
баланы эмоционалды тұрғыда
дамытып, байқампаз
етеді.
Тәрбиеші
«ку-ку!» деп, қолының немесе бір заттың арттына тығылады. Бала жоғалған
анасын іздеп, оның қайта пайда болуын күтеді. Бірнеше секундтан
кейін, назарына анасы
пайда болып, екеуі де қуанышқа бөленеді.Осылайша бірнеше рет
қайталанады.
«Қолың
қайда?» ойыны
Бала қолын(бір затты) арқасына тығады. Үлкен
кісі: «қолың қайда? Жоқ па?!» -деп
сұрайды. Бала қолын
көрсеткенде, үлкен кісі таңғалып: «міне,қолдар!»-деп қуанады. Бала
ойынды өзі басқарып отырады.
«Қай
қолымда?» ойыны
Үлкен кісі қолына бір затты екі қолына алмастыра
жасырып отрады. Затты екінші қолына ауыстырғанда арқасына тығып
ауыстырады. Бала бәрін бақылап отырып, заттың қай қолда
жасырынғандығын табуға әрекеттенеді. Ол үлкен кісінің қолдарынан
көзін алмай, барынша ұқыпты болуға
тырысады.
«Тығылмашақ»
ойыны
Бала перденің артына тығылады.
Анасы оны көріп тұрса да:
«Айдар қайда? Мүмкін кереуеттің астында шығар? Әлде шкафтың ішінде
ме екен? Қап, мұнда да жоқ. Ааа,онда столдың астында шығар? Мұнда
да жоқ! Айдаар,қайдасың?» -деп іздеген сыңай танытады. Ойын
жалғасады, Айдардың назары да жалғасады. Ойын – баланың назарын ұстап тұруға
көмектеседі.
«Орамалмен
билеу»
Бала тәрбиешінің (үлкен
кісінің) биін қаталайды.
«Орамалды
айналу»
Балалар бет орамалдың шеттерін
ұстап, айналады. Басты қағида: ормалды
жібермеу.
«Орамалды келесі адамға
беру»
Бала өзінен кейінгі тұрған балаға ормалды береді.
Осылайша кезекте тұруға, кезекті күтуді
үйренеді.
Ойынды сөздер қосып,аздап қиындатуға болады.
Мысалы, «саған сыйладым» деп келесі балаға берсе, ол: «рахмет!»-деп
ормалды өзіне алады. Осылай бала ізеттілік пен жомарттылыққа
үйренеді.
«Орамалды
бірінші алу”
Орамал жерде жатады. Музыка ойнағанда бәрі
айналып жүреді, ал ән тоқтағанда бірінші болып біреуі алуы
тиіс.
«Ілінген
орамал”
Орамал қабырғаға ілініп тұрады. Оған секіріп, қол
жеткізу керек.
«Жұдырыққа
жасырылған орамал”
Үлкендер жұдырығына оңай жасыра алады, ал баланың
кішкентай алақанына жасыру қиындау. Баланың жұдырығының орнына
босаған иогурт құтысын немесе басқалай жеңіл затпен алмастыруға
болады.
«Көрсетілген
нұсқау бойынша орамалды
бүктеу”
Ортасынан немесе квадрат етіп,
конверт немесе бантик етіп ормалды бүктеуі
тиіс.
«Орамалбен
жасырынбақ»
Ойынға кішкентай үш зат керек:
машина,сушки, кәмпит және
т.б
Баланың көзін жабуын өтінеміз.
Бір затты орамал астына жасырамыз. Бала көзін ашып, ормалдың
астында не жасырынғанын табуға
міндетті.
«Ормалды бөлмеде
жасыру»
Баладан көзін жабуын өтініп,
анасы ормалды көрінетіндей етіп бөлмеге
жасырады.
«Жел»
Стол үстіндегі ормалды қатты
үрлеп, оны жерге түсіруі керек.