Оқу шеберханаларындағы қауіпсіздік ережелері мен нормалары.

Үшжүдырықшалы патронды орнатқанда шпиндельдің конустық тесігіне бағыттаушы ұстауышты тез қимылмен енгізіп (11. 3,а-сурет), патронды екі қолмен ұстауды да (11. 3,б-сурет), оны ақырындап бағыттаушы үстауышқа кигізеді. Сосын патронды солға қозғалта және айналдыра отырып, шпиндель мен патрон бұрандаларының алғашқы орамдарын сәйкестендіреді.

Осыдан кейін патронды астыңғы жағынан сол қолмен ұстау және оң қолмен айналдыра отырып, патронды тірелгенге дейін бұрайды. Патронның квадрат тесіктерінің біреуіне кигізілген кілтпен өзіне қарай бүрайды да, сосын өзінен кері қарай күрт (күпшен) айналдырады (11. 3,в-сурет).

Өздігінен центрленетін үшжұдырықшалы патронға дайындаманы орнату үшін, сол қолмен кілт арқылы (11. 3,г-сурет) патронның жұдырыкшаларын олардың арасымен дайындама өтетіндей етіп ажыратады; оң қолмен дайындаманы жүдырықшалар арасына енгізіп, алдымен сол қолмен қысады да, сосын кілтті екі қолмен айналдыра отырып, дайындаманы патронға түпкілікті бекітеді.

Дайындаманы центрлерде өңдеген жағдайда, патронды босату үшін, (11. 3,д-сурет) алдымен патрон жұдырықшаларын ажыратып, шпиндель тесігіне ұстауышты бекітеді; сосын бекіткіш сыналарды шешеді де, патрон ұяшығына кілтті кигізіп, патронды өзіне қарай күрт бұрайды. Осыдан соң, патронды сол қолмен демей отырып және оң қолмен

ұстауышқа ақырындап бұрайды да, станоктан шешіп алады.

11.3-сурет. Үшжүдырықшалы патронды орнату және шешу:

а - ұстағышты орнату; б - үшжұдырықшалы патронды шпиндельге орнату;

в - патронды бекіту; г - дайындаманы бекіту; д - патронды босату.

Ұстауышты шешіп алған соң, шпиндельдің конустық тесігін және центрдің конустық құйрықшасын мұқият сүртеді. Сосын оң қолмен центрді (құйрықшасымен бірге) шпиндель тесігіне енгізеді және күрт қимылмен оны түбіне дейін қондырады (11. 4,а-сурет). Шпиндельдің айналысын іске қосып, центрді радиал ауытқуға тексереді. Егер центр ауытқумен айналса, онда оны жез шыбықпен ұрып шығарады, өске байланысты 30…45° бұрышқа айналдыра бүрап, шпиндель тесігіне қайтадан енгізеді. Сосын сол қолмен центрді артқы топайдың пиноліне ендіреді. Центрлердің өстестігін тексеру үшін, артқы топайды солға қарай, центрлер биіктігі төбелерінің арасындағы арақашықтық 0,5мм-ден артық болмайтындай етіп жылжытады; пинольді бекітеді де, төбелердің горизонталь жазықтықта сәйкес келуін көзбен тексереді. Центрлер төбелері сәйкес келмеген жағдайда, олардың өстестігіне артқы топайды ығыстыру арқылы қол жеткізеді. Осыдан соң жетектеме патронды қондыруды (11. 4,б-сурет) үшжұдырықшалы патронды

орнатқандағы амалдарды орындай отырып, жүзеге асырады.

11.4-сурет. Центрді жөне жетектеме патронды орнату:

a - оң қолмен шпиндель

тесігіне енгізу; б – жетектеме патронды орнату

Бақылау жұмыстары:

5. Сабақ бойынша рефлексия

“Аяқталмаған сөйлемдер”

* Бүгін мен...................... білдім *

................. қызықты болды.

*.......................... қиын болды.

*......................... екенін түсіндім.

* Мен енді....................... білемін.

*................................. менің қолымнан келді.

      6. Үй тапсырмасы

1. Үшжұдырықшалы патронды орнату жолдары?

2. Центрді және жетектеме патронды орнату жолдары?

Патрондардың түрлері туралы қосымша мәлімет жинақтау.