9-11 сынып оқушыларының ҰБТ-ға психологиялық дайындық деңгейін анықтау нәтижелері туралы талдамалық анықтама

Зерттеу мақсаты: білім алушылардың ҰБТ тапсыруға психологиялық дайындық деңгейін өлшеу.

Зерттеу міндеттері:

1) өзін-өзі ұйымдастыру қабілетін бағалау;

2) тұлғаның мазасыздық деңгейін өлшеу;

3) емтихан рәсімі туралы ақпараттылық деңгейін анықтау.

Анықтауда қолданылған әдістер:

1.Филлипс бойынша «Мазасыздық деңгейін диагностикалау»

2.«Емтиханға дайындық» (автор М.Ю.Чибисова) әдісі

Зерттеуге 9-11 сынып оқушылары қатысты – 46 адам.

Зерттеу барысы: оқушыларға егжей-тегжейлі нұсқаулар, жауап парақтары бар сауалнама бланкілері ұсынылды. Сауалнама жеке жүргізілді. Диагностика кезінде оқушылар зейінін шоғырландырды, сауалнамаға қызығушылықпен қарады.

Алынған деректерді талдау.

Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар алған жалпыланған көрсеткіштер төменде айқын көрсетілген.

Филлипстің мектептегі мазасыздық деңгейін диагностикалау әдісі мектептегі мазасыздықтың жалпы деңгейін ғана емес, сонымен қатар мектеп өмірінің әртүрлі салаларымен байланысты жалпы мазасыздықтың компоненттерін бағалауға мүмкіндік береді. Осы нәтижелерді талдау кезінде келесі шкалалар таңдалды: білімді тексеру жағдайынан қорқу, стресске төмен физиологиялық қарсылық, мұғаліммен қарым-қатынастағы проблема және қорқыныш.

КЕСТЕ 1

9-11 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ДИАГНОСТИКАЛАУДЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ НӘТИЖЕЛЕРІ

Диагностика барысында алынған мәліметтер негізінде келесі нәтижелер анықталды: «білімді тексеру жағдайынан қорқу» шкаласы бойынша 9 (45%) сынып оқушыларының көпшілігінде мазасыздық деңгейі жоғарылайды. Сондай-ақ, «мұғалімдермен қарым-қатынастағы проблемалар мен қорқыныштар" шкаласы бойынша мазасыздық деңгейі жоғарылаған 10-сынып оқушыларын атап өткен жөн.

Жалпы мазасыздық диагностика нәтижелері бойынша, 9-сынып оқушыларының көпшілігінде мазасыздықтың қалыпты деңгейі байқалады.

Диаграмма 1. Жалпы мазасыздық диагностика нәтижелері.

«ҰБТ-ға дайындық» сауалнамасы индикативті сипатқа ие және емтиханға дайындықты түлектердің көзімен бағалауға мүмкіндік береді. Ол өзін-өзі ұйымдастыру қабілеті (танымдық компонент), мазасыздық деңгейі (жеке компонент) және емтихан процедурасымен танысу (процедуралық компонент) сияқты компоненттерге әсер етеді. Осы сауалнаманың нәтижелері 2-диаграммада көрсетілген.

Диаграмма 2. «Емтиханға (ҰБТ-ға) дайындық» сауалнамасының нәтижесі.

Қорытындылар

Сауалнама нәтижелері бітіруші сынып оқушыларының көпшілігі емтихан процедурасы туралы жалпы хабардарлықтың жеткілікті деңгейімен сипатталатынын көрсетеді. Мазасыздық көрсеткіштеріне келетін болсақ, зерттелетін сынып оқушыларының жартысынан көбінде рұқсат етілген мазасыздық деңгейі бар (орташа немесе төмен).

9, 11 сынып оқушыларының көпшілігінде эмоционалды-ерікті өзін-өзі бақылау деңгейі де жас нормаларына сәйкес келеді. Сонымен қатар, емтиханға психологиялық және ақпараттық дайындық бағытында қосымша көмекке мұқтаж балалар тобы анықталды. Бұл қазіргі уақытта емтихандардың тәртібі мен ұйымдастырылуы туралы жеткілікті білімі жоқ екенін атап өткен балалар, мазасыздық мектебі бойынша жоғары көрсеткіштермен сипатталатын оқушылар, сондай-ақ эмоционалды-ерікті өзін-өзі бақылаудың төмен деңгейі бар оқушылар.

Сынып жетекшілеріне, сондай-ақ мектеп психологына оқушылардың осы санатымен қосымша сабақтар өткізген жөн (педагогтарға жеке нәтижелері бар тізімдер берілген).

Қажетті жұмыстың негізгі бағыттары

1) ҰБТ өту рәсімі туралы жалпы хабардарлықты арттыру (сынып сағаттары, әңгімелер, консультациялар және басқа да ағарту іс-шаралары)

2) мазасыздық деңгейін төмендету бойынша сабақтар өткізу (түзету-дамыту іс-шаралары, консультациялар, әңгімелер);

3) өзін-өзі бақылау, өзін-өзі ұйымдастыру дағдыларын дамыту (тренингтер, сынып сағаттары, консультациялар).

Жұмысты жеке және топтық түрде жүргізуге болады.

Педагог – психолог ___________________________

Күні-айы _________________________