Органикалық заттар

Қысқа мерзімді жоспар

Мектеп: Бақыршық орта мектебі КММ

Күні

Мұғалімнің аты-жөні: Караулова Гулден Ануарқызы

Сынып

Барлығы - Қатысқандар - Қатыспағандар -

Сабақтың тақырыбы:

Органикалық заттар

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

Оқушылардың нәруыздар туралы ойларын толықтыру. Нәруыздардың құрамындағы аминқышқылдардың түрлерімен таныстыру. Шығармашылыққа баулу, Жеке жұмыс істеуге тәрбиелеу.

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар: Оқушылар нәруыздардың құрамындағы аминқышқылдардың түрлерімен танысады.

Оқушылардың басым бөлігі: Өткен тақырыппен бйланыстыра отырып анализ жасап, есте сақтау қабілеттерін дамытады .

Кейбір оқушылар:  Өз бетімен жұмыс істеп , өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету.Өздігінен талпынып , жауапкершілікті сезінетін саналы,өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.

Бағалау критерийі

Қаныққан және қанықпаған карбон қышқылдары туралы білу

Тілдік мақсаттар

Оқушылар ... істей алады

Нәруыз әр түрлі қасиеттермен ерекшеленеді. Сол қасиеттердің бірі нәруыздың суда ерігіштігінің әр түрлі дәрежеде істей алады

Пәнге қатысты сөздер мен сөз тіркестері

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер

Талқылауға арналған тармақтар:

, өйткені .... -глицерин,фосфолипидтер

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба?

..... неліктен -аминқышқылдар,корбакцил тобы.

Жазылым бойынша ұсыныстар:

..... -амидті және пептидті байланыстар

Құндылықтарға баулу

Сабақ барысында мектеп құндылықтары жүйелі түрде енгізіледі. Ол сабақтың ажырамас бөлігі болып саналады. Рухани жаңғыру.ХХІ- ғасырдағы ұлттық сана туралы. Білімнің салтанат құруы.Білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді.Білімді,көзі ашық,көкірегі ояу болуға ұмтылу.

Ашықтық: Оқушылар үшін ақпарат көзі ашық болып табылады.Олар өздерінің білгендерін өзге құрбылармен де бөлісіп отырады.

Ынтымақтастық: Сабақ барысында топтық жұмысты орындағанда, берілген тапсырмаларды орындағанда олардың ынтымақтаса жұмыс істеуі маңызды.

Өмір бойы білім алу: Оқушылардың бүгінгі сабақтан алған білімдерін өмірде де қолдану мүмкіндігі айтылып өтіледі.

Пәнаралық байланыс

-физикамен

-биологиямен

-химиямен

Байланыстыра отырып, нақты мәліметтер беру,қосымша ресурстармен жұмыс жасау үшін арнайы сілтемелер беру

Алдыңғы білім

Органикалық заттар: көмірсулар, олардың құрылысы, қасиеттері және атқаратын қызметі.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

Сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу.

Өткен тақырыптар бойынша сұрақтарға жауап алу.

Пысықтау сұрақтары: «Сен оны білесің» жұмыс түрінде тапсырмалар орындату.

Конвертте әртүрлі А, В, С деңгейлерге байланысты тапсырмалар берілген

А

Көмірсу деген терминді кім енгізді?

Көмірсулар қандай элменттерден тұрады?

В

Көмірсулар жайлы түсінік?

Не себепті көмірсулар деп аталаады?

С

Көмірсулар қалай жіктеледі?

Полисахаридтерге нелер жатады?

Үй тапсырмасын орындағаны жөнінде деңгейлік сұрақтарға жауап берді.

Суреттер сыры.

ІІІ. Жаңа сабақ. Қызығушылықты ояту

Мұғалім: Тағамның, оның ішінде жұмыртқаның, бидайдың құрамында көптеп кездесетін қандай органикалық зат?

Нәруыз әр түрлі қасиеттермен ерекшеленеді. Сол қасиеттердің бірі нәруыздың суда ерігіштігінің әр түрлі дәрежеде болуы. Нәруыздардың көбісі суда жақсы, кейбіреулері нашар ериді, ал кейбір нәруыздар ерімейді. Нәруыздың екінші бір қасиеті − сыртқы орта жағдайларының әсеріне төзімділігі біркелкі болмайтындығында.

Нәруыз молекуласының тағы бір қасиетіне оның әр түрлі әсерлерден табиғи құрылымының өзгеруі жатады. Бұл құбылысты денатурация деп атайды.

Нәруыздың организм тіршілігіндегі маңызы өте зор болғандықтан алуан түрлі қызмет атқарады.

Құрылыс қызметі. Жасуша мен цитоплазма органоидтерінің мембраналары нәруыз молекуласынан тұрады.

Тасымалдау қызметі. Қанның құрамында жасушаның мембранасы мен цитоплазмасын және ядроның арасын байланыстыратын ерекше тасымалдаушы нәруыз болады.

Қозғалыс қызметі. Организмнің қорғаныс қызметіне бұлшық еттің талшығы мен ұлпалардың түрлі жиырылғыштық жүйесіне әсер ететін арнайы нәруыздар қатысады.

Қорғаныштық қызметі. Нәруыздар организмді түрлі жұқпалы аурулардан қорғайды. Егер жануарлардың немесе адамның организміне зиянды нәруыздар енетін болса, оған қарсы тұратын ерекше нәруыздар − антиденелер түзіледі.

Белоктардың екінші және үшінші реттік құрылымдарына жауапты байланыстар (сутектік, дисульфид көпіршесі, т.б.) әлсіз болғандықтан, оңай үзіліп, белоктардың кеңістік құрылымдарының қайтымсыз бұзылуы белоктың денатурациясы деп аталады. Денатурацияға ұшыраған белок өзінің биологиялық функциясын атқара алмайды (denatuze — табиғи қасиетінен айырылуы). Қыздыру, радиация, ортаның өзгеруі, кейбір химиялық әсерлерден, шайқап сілкуден белок денатурацияланады. Жұмыртқаны пісіргенде альбумин белогының, сүт ашығанда казеиннің ұюынан, олардың кеңістік құрылымдары бұзылады. Шашты химиялық бұйралаудың, теріні илеудің негізінде де белоктардың денатурациялануы жатады.

Қыздырғанда денатурацияланатын немесе айырылып кететін болғандықтан, белоктардың нақты балқу температуралары болмайды. Кейбір белоктар, мысалы, тауық жұмыртқасының белогы суда ериді, кейбіреулері суда ерімейді.

Химиялық қасиеттері

Құрамы мен құрылысы күрделі болғандықтан, белоктардың қасиеттері де алуан түрлі. Олардың құрамында әр түрлі химиялық реакцияларға түсетін функционалдық топтар бар.

Белоктар — екі дайлы электролиттер. Ортаның белгілі бір рН мәнінде олардың молекулаларындағы оң және теріс зарядтар бірдей (изоэлектрлік нүкте деп аталады) болады. Бұл — белоктардың маңызды қасиеттерінің бірі. Бұл нүктеде белоктар электрбейтарап болып, суда еруі азаяды. Белоктардың осы қасиеті технологияда белокты өнімдер алуға қолданылады.

Ақуыздың құрылымының деңгейлерi: 1 — біріншілік, 2 — екіншілік, 3 — үшіншілік, 4 — төртіншілік

Жоғары температураның әсерінен тауық жұмыртқасының ақуызының қайтымсыз денатурациясы

 Одоардо Беккари (1843-1920)

Белоктар туралы алғашқы мәліметтер 18 ғасырдан белгілі. 1745 ж. италиялық ғалым Беккори бидай ұнынан лейковина деген белокты бөліп шығарған.

Нәруыз - тіршілік негізі, аминқышқылдары мономерлерінен тұратын

күрделі биополимерлер. Нәруыз малекулалары негізгі құрылыс материалдары болып табылады. Сонымен қатар организмде тасмалдаушы, жиырылу , қорғаныш , энергетикалық , т . б. қызметтер атқарады.

Нәруыз — биологиялық полимерТірі клеткадағы органикалық заттардың барлығы биополимерлерге жатады. Полимер молекуласы қарапайым заттардан құралады, оларды мономерлер деп атайды. Егер “А” әрпі бір мономер болса, онда мынадай тізбектен: А—А—А—А—А—А—А... мономерлерден полимер молекуласы түзіледі.

спиртінің молекулалық массасы — 46;

этил бензолдікі — 78

Нәруыз — макромолекула:

жұмыртқа белогының— 45000

инсулиндікі шамамен — 60000,

рибонуклеазанікі — 13700

гемоглобиндікі — 66000

АКТ

Віlim land-сайты

Віlim land,Twig сайттары,

электронды оқулық

Сабақтың ортасы

1-тапсырма

1 . Адам организіміне қажетті заттар

2.Адам организімінде........................... материалы болып табылады ол .......................... құрайтын органикалық заттар қатарына жатады.

3. Жасушадағы аса маңызды процесс .................... .............. болып табылады.

4. тірі организімдердің әрбір оның өзіне ғана тән ............................ жиынтығы бар.

2-тапсырма

1. Аминқышқылдарының негізгі бөлігін ................ ................ .............. азот құрайды

2. ................... ферменттер жасушадағы ................... реакциялардың жүруін тездетеді.

3. Жоғары температурада ..................... бұзылады.

4. .............................. - тіршілік негізі.

3-тапсырма

1. Нәруыз .............. органикалық заттардың .............. түзеді.

2. Нәруыздар ............... және ............... болып бөлінеді. Нәруыздар ...................... макромолекуласы жатады.

3. Табиғатта көп таралған нәруыздарға —..........., ............жатады.

4. Клетка тіршілігі үшін нәруыздар көптеген қызмет атқарады, атап айтқанда, ............, құрылыс............., ..............және т.б.

4-тапсырма

1. Нәруыз қандай биополимерге жатады?

2.Нәруыз мономерлерінің рөлін кіматқарады?

3. Аминқышқылдары ……….. қасиет көрсететін ……………..тобы мен негіздік қасиет көрсететін …………..тұрады.

4. Нәруыз молекуласының құрамына кіретін а…………………. карбоксил және …………………………….бар бөліктері бірдей болады, ал екінші буындары ұқсамайды.

Сабақтың соңы

Қорытындылау. Талдау

«Сен маған – мен саған» Әрбір топ өз сұрақтарын даярлап бір біріне қояды, жауап алады

.1.Нәруыздың бірінші реттік құрылымы.

Нәруыздың екінші реттік құрылымы

3.Нәруыздың үшінші реттік құрылымы

4.Нәруыздың төртінші реттік құрылымы

Дәптермен жұмыс: Қолдану, Қоржынға сөздер салу арқылы жаңа терминдерді жазу, сұрақтарға жауап жазу тапсырмасы беріледі

Сабақтың сонында оқущыларға бүгінгі белсенді қатысқаны үшін рахмет айтылып, олардан кері байланыс ретінде басбармақ әдісі бойынша қорытынды жасауы сұралады.

1.Жаңа тақырыпты қаншалықты меңгердің.

2 .Топтық жұмыс кезінде өз белсенділігіңді көрсете алдым деп ойлайсын ба?

3.Бағалау процесі қаншалықты әділ деп ойлайсын ба?

Үй тапсырмасына. Органикалық заттар: нәруыздар, олардың құрылысы, қасиеттері және атқаратын қызметі оқу , суреттерін салу,тапсырмалар орындау,кесте толтыру.

Нәтижесі бағаланады.

Оқушылар бүгінгі сабақтан не үйренгендерін, не білгендерін жазады.

Күнделікке түртіп алады

Қосымша ақпарат

Саралау – сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?

Тапсырма- -

Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

770 ₸ - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Материал іздеу

Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз

Барлығы 663 959 материал жиналған

Пән

• Жүктелуде...

Бағыт

• Жүктелуде...

Сынып

• Жүктелуде...

Іздеу

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған.

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

Биология пәні бойынша барлық материалдарды көру

Аттестацияда (ПББ) 100% келетін
тақырыптармен дайындаймыз

Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз

Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады

Толығырақ