Өрт сөндіру кезінде қолданылатын жеке қорғаныс құралдары

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Шаруашылық объектісіндегі өрт қауіпсіздігі

(пән атауы)

«Өрт сөндіру кезінде қолданылатын жеке қорғаныс құралдары»

(жұмыстың тақырыбы)

Студент: 402

(тобы) (күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Жетекшісі:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

Комиссия мүшелері:

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(күні,қолы) (аты – жөні, тегі)

(бағасы) (күні)

Семей

Мазмұны

Кіріспе………………………………………………………………… 3-4

1.Өрт сөндіру кезінде қолданылатын жеке қорғаныс

құралдары …………………………………………………………… 5-7

1.2 Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары ……………… 6-8

2 Арнайы қорғаныс киімдері………………………………………… 8-15

2.1 Өрт кезінде жеке қорғаныс……………………………………… 15-19

2.2 Бет бөліктерінің өлшемдері……………………………………… 19-24

Қорытынды ………………………………………………………… 25

Қолданылған әдебиетттер ………………………………………… 26

Кіріспе

Жеке қорғану құралдары — жеке құрамды улағыш заттар, радиоактивтік заттар және биологиялық құралдардың организм ішіне, тері қабықтарына және киім-кешекке тиюінен сақтау, сондай-ақ ядролық жарылыс сәулесіне шалдығу зиянын азайту үшін қолданылатын құралдар кешені. Жеке қорғану құралдарына газтұмылдырық, қорғаныш жамылғыштар, шұлық, ерекше құрамдар сіңірілген киімкешек және т.б., сондай-ақ арнайы қорғаныш киімдер жинағы жатады. Қорғаныш киімдердің бір нұсқасы жалпы әскери қорғаныш жиынтығы (қорғаныш плащ, шұлық, колғап) болып табылады. Жеке қорғану құралдары жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан қорғауы үшін арналған.

  Жеке қорғаныс құралдары - өндіріс процесіндегі қауіпті және зиянды факторлардан және ластанудан қорғану мақсатында жұмысшылар тарапынан пайдаланылатын жабдықтар. ЖҚҚ өндіріс ұйымы тарапынан жұмысшыларға жұмыс істеу қауіпсіздігі, ұжымдық қорғаныс құралдары негізіндегі жабдықтардың жиынтығы толық қамтамасыз етілмеген жағдайда пайдаланылады. Жұмысшыларды жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыз ету типтік тармақ нормасына сәйкес болуы керек, яғни жұмысшыларға арнайы киім, аяқ киім және басқа қажетті жеке қорғаныс құралдары тегін беріледі. Оқшаулау костьюмдері

- пневмокостьюмдер; гидрооқшаулаушы костьюмдер; скафандрлар;

Тыныс алу мүшелерін қорғау құралдары

- противогаздар; респираторлар; пневмошлемдер; пневмомаскалар;

- арнайы киімдерді - комбинезондар, полукомбинезондар; курткалар; шалбарлар; костюмдер; халаттар; плаіцгар; полушубалар, тулуптар; фартуктар; жилеттер; қолғаптар.

- арнайы аяқ қиім - етіктер, ботфорттар, полусапожкалар, ботиноктар, полуботиноктар, туфлилар, галоштар, боты, бахилдар;

- қолды қорғау құралдары - қолғаптар; - басты қорғау құралдары - каскалар;

3

шлемдар, подшлемниктер; шапкалар, береттер, шляпалар;

- бетті қорғау құралдары - қорғау маскалары; қорғау щитоктары;

- есту мүшелерін қорғау құралдары - шуға қарсы шлемдар; наушниктар; вкладыштар;

- көзді қорғау құралдары - қорғау көзілдіріктері;

- сақтандырғыш құралдар - сақтандырғыш белдіктер; диэлектрикалық төсеніштер; қол қыспақтар; манипуляторлар; тізе қаптар, шынтаққаптар, иыққаптар;

- қорғаушы, дерматологиялық құралдар - жуу құралдары; пасталар; кремдар; мазьдар.

Ұжымдық қорғану құралдары екі немесе одан да көп жұмысшылардың зиянды және қауіпті өндіріс факторларынан бір уақытта қорғанулары үшін арналған техникалық жабдық. Емдеу-профилактикалық құрал - жұмысшы денесінің ашық жерлерін химиялық өндіріс факторларынан қорғауға арналған түрлі кремдер, пасталар мен басқа да заласыздандыру құралдары.

Жұмысшыларды қорғану құралдарымен қамтамасыз ету

Қазақстан Республикасы еңбек және халықты әлеуметтік қорғау Министрлігі бұйрығымен бекітілген 2005 жылдың 27 қаңтарындағы N 22- п жұмысшыларды жеке және ұжымдық қорғану құралдарымен, санитарлы - тұрмыстық құралдармен, емдеу - профилактикалық құралдармен қамтамасыз ету Ережесіне сәйкес жұмысшыларды өз есебінен жеке және ұжымдық қорғау құралдарымен, емдеу - профилактикалық құралдармен қамтамасьв етуді жұмыс беруші жүзеге асырады. Жеке қорғану құралдарының қатары жеке және ұжымдық келісім - шарттармен анықталады. Жеке қорғаныс құралдары жұмысшылардың басқа жұмысқа ауысып, немесе қүралдардаң қолдану мерзімі аяқталған кездерде беріледі.

Ұйымда міндетті түрде санитарлы - тұрмыстық орындар болуы қажет, оларға: кім ілу, жуыну, тазалау, дәретханалар, кіреді.

4

1. Өрт сөндіру кезінде қолданылатын жеке қорғаныс құралдары

1.1 Өрт сөндірушілерді жеке қорғауға арналған құралдардың түрлері

Өрт сөндірушілер үшін түтіннен, өрттен және электр тогының соғуынан қорғайтын жабдық әзірленді Жабдықтардың әртүрлі түрлері бар, олардың ерекшеліктерімен танысу қызықты болады.

ЖҚҚ (жеке қорғаныс құралы)

Бұл өрт сөндірушілердің жеке қорғау құралдары, олар минимизируют зиянды жану өнімдерінің әсері. Тұжырымдамаға мыналар кіреді: костюмдер, көзге, тыныс алу мүшелеріне, есту мүшелеріне немесе дененің жеке бөліктеріне (қолдар, аяқтар) арналған жабдық.

Реттеу және талаптар:

• Киім материалдары тек қорғап қана қоймай, сонымен қатар шұғыл түрде алып тастауға, сондай-ақ көру және есту органдарынан ақпарат алуға мүмкіндік беруі керек.

• Дизайн костюм кеңістігінде артық ауа қысымын жасауға міндетті.

• Материалдар қорғауға тиіс ғана емес, жану өнімдері бар, бірақ радиоактивті және агрессивті заттар.

• Киім қозғалыстарға кедергі келтірмеуі және қауіпсіз еңбекті қамтамасыз етуі керек.

Жіктеу

ЖҚҚ (жеке қорғаныс құралы) 4 түрге бөлінеді:

Диэлектрлік апаттық-құтқару құралдары-ток соғудан қорғайды.

• Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары -көру, тыныс алу органдарын қорғауға арналған жабдық. Ол тікелей түтін аймағында қолданылады.

• СҚА (санитарлық қорғау аймағы)-өрт сөндірушілердің костюмдері. Жауынгерлік киімге , жоғары температураданжәне ерекше оқшаулау қасиеттерінен модельдерге бөлінеді.

5

• Қол, бас, аяққа арналған құралдар. Оларға қолғап, дулыға, аяқ киім жатады. Мұндай ЖҚҚ-ны (жеке қорғаныс құралы) күзет қызметтері үшін ұйымдар жиі сатып алады.

1.2 Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары

Термин "тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары"дегенді білдіреді. Қауіптілік дәрежесіне байланысты олар жеңіл де, ауыр да болады. мысалдары: газ маскалары, респираторлар және маскалар

Пайдалану

Мұндай қорғаныс құралдары тікелей түтінді бөлмеде киіледі. Олар зиянды заттардың өкпеге, көзге және құлаққа енуіне жол бермейді. Басқа қорғау жану өнімдері, мүмкіндік бермейді қалдықтары құралдарын сөндіруге арналған еніп, адам ағзасына қауіпті.

Түрлері

Олар келесідей жіктеледі:

• Цилиндрлерде сақталатын Сығылған ауасы бар аппараттар. Дем шығару атмосфераға, ал дем алу контейнерлердегі қордан келеді.

• Газқағарлар. Сіңірілетін ауа тазартылады және сүзгідегі қолда бар қордан оған оттегі қосылады.

• Өзін-өзі құтқарушылар. Олар оқшаулағыш (сыртқы атмосферамен байланыс мүлдем болмайды, өрт сөндіруші цилиндрдегі ауа қорына байланысты тыныс алады) және сүзгіш (ауа сүзгі арқылы өтеді, тазартылады және өкпеге жарамды).

Әрқайсысы тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары кішігірім сорттарға бөлінеді, олар шамалы, бірақ әрекет ету принципіне және қауіпсіздік дәрежесіне әсер етеді.

Респиратор

Бұл жабдықтың ең қарапайым түрі және қысқа мерзімді қорғауды қамтамасыз етеді. Респираторлар:

6

• Кірістірілген клапандармен. Сүзгі элементін ауыстыруға болады. Сенімді және берік, бірақ ауадағы барлық зиянды заттар кесілмейді.

• Сүзгілермен. Ауа олар арқылы өтеді, тазартылады және өкпеге беріледі. Ресурс аз, бағасы төмен, іс жүзінде бір реттік.

Сондай ақ респираторлар әрекет ету тәсілі бойынша жіктеледі:

• Аралас. Сүзгі құрамындағы талшықты материалдың арқасында газ, шаң және басқа зиянды компоненттер кесіледі.

• Шаңға қарсы. Бұл атау бәрін айтады. Аэрозольдерден қосымша қорғалған.

Газқағар

Шаңнан, газдардан, аэрозольдерден, түтіннен және басқа зиянды заттардан қорғайтын тағы бір тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары. Тиімділігі респираторға қарағанда жақсы, оның ресурсы ұзақ уақытқа созылады, бірақ құны да жоғары.

Газ маскалары:

• Шланг, таза ауа икемді түтік арқылы жеткізіледі. Көбінесе жерасты бөлмелерінде қолданылады. Өрт сөндірушінің қозғалғыштығын айтарлықтай шектеңіз.

• Сүзгіштер. Олар панорамалық Маска, төменгі жағында темір блок бар, оған тазартқыш элемент салынған. Лас ауа сүзгі арқылы өтеді және зиянды компоненттерсіз өкпеге енеді.

• Сығылған ауада. Цилиндр құрылғыға қосылады, тыныс алу ол арқылы жүреді, сыртқы атмосферамен байланыс жоқ.

Өзін-өзі құтқарушы

Дизайн бойынша олар арнайы жанбайтын материалдан және газ маскасынан жасалған сорғыштың гибридіне ұқсайды. Әрекет принципі бойынша Өзін-өзі құтқарушылар бөлінеді:

Сүзгі түрі. Олар кішкентай, ұтқырлық қиын емес. Олар көміртегі тотығынан қорғайды, бірақ оттегі берілмейді. Өрт сөндірушілер ұзақ уақыт

7

пайдаланбайды, әйтпесе түтін көп жерде тұншығу қаупі бар.

Оқшаулау. Сығылған ауа немесе таза оттегі болуы мүмкін цилиндрмен бірге қолданылады. Дем шығару сорғыштың сыртында немесе ішінде жүзеге асырылады.

Мысалдар

Төтенше жағдайда сіз жеке дабыл чемоданында тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары сатып ала аласыз. Құны бойынша да, жұмыс принципі бойынша да әртүрлі нұсқалар бар:

"Орал-10М" респираторы. Бұл Сығылған оттегі цилиндрі бар жабық типті тыныс алу аппараты. Ауадағы зиянды заттардың кем дегенде 4 сағатқа кесілуін қамтамасыз етеді. Қысқа мерзімді 200 градус температурада қолдануға болады, бірақ оңтайлы диапазон +60 градусқа дейін. Респиратордың салмағы цилиндрмен бірге 14 кг-ға жетеді.

"Шанс" газ түтінінен қорғайтын газқағар. Бұл ашық сары жанбайтын материалдан жасалған сорғыш. Ауаның ластану дәрежесіне байланысты қорғаныс уақыты 25 минуттан 1 сағатқа дейін өзгереді. "Мүмкіндікте" металл бөлшектер жоқ, бекіту серпімді, реттелетін. Модельдің салмағы 700 г аспайды. "ГАРАНТ-2М"гдзк өзін-өзі құтқарушысы. Әмбебап TISODE, барлығына сәйкес келеді-ересектер де, балалар да. Ауадағы зиянды заттардан, оның ішінде көміртегі тотығынан барынша қорғауды қамтамасыз етеді. 2 сүзгі элементі қолданылады. Сорғыш біріктірілген, соның арқасында пайдаланушы қате жіберсе де, газдардың Маска кеңістігіне енуіне жол берілмейді.

2.1 Арнайы қорғаныс киімдері

Ол әзірленді, осылайша, барынша қорғауға, өрт қоршаған ортаның қолайсыз факторларының: жану өнімдерінің жоғары температураның, химиялық заттардың, электр. Оны бөлімшенің барлық қызметкерлері, тіпті жүргізушілер де киеді.

СҚА (Санитарлық-қорғау аймағы ) 3 түрі бар:

8

• БОП. Жалпы мақсаттағы стандартты костюм.

• Иондаушы сәулеленуден оқшаулау.

• Жылу әсерінің жоғарылауынан.

Қолдану

Жабдықтың түріне байланысты оның мақсаты да өзгереді. Мысалы, боп-негізгі тапсырмаларды орындау үшін қолданылатын стандартты форма, құтқарушының ұтқырлығы мен жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді.

Жоғары температураға арналған ТҚҚ жанып жатқан ғимараттардың ішінде, от көзінің жанында әрекет етуге немесе тіпті басқа бөлмелерге кіру үшін өтуге мүмкіндік береді. Оқшаулау нысаны Радиоактивті сәулелену немесе қауіпті химиялық заттардың шығарылуы мүмкін қауіптілігі жоғары объектілердегі өрттерді сөндіру кезінде қолданылады.

Өрт сөндірушінің жауынгерлік киімі

Кәдімгі модель капюшонды курткадан, жартылай комбинезоннан немесе шалбардан және қолғаптан тұрады. 3 деңгей бар:

I сынып. Жалынның ықтимал шығарындыларынан, жоғары және ұзақ мерзімді жылу сәулеленуінен қорғау үшін.

II сынып. Арнайы сіңдірілген брезенттен жасалған жиі қолданылатын нұсқа. Орташа қуаттылықтағы жоғары температура мен жылу ағындарына төтеп бере алады.

III сынып. Былғарыдан жасалған ең оңай нұсқа. Қарқынды емес жылу әсерінен көмектеседі.

Жылу әсерінің жоғарылауынан

Бұл пішін металдандырылған жабыны бар материалдардан жасалады. Авариялар кезінде бірінші кезектегі жұмыстарды орындау кезінде ашық жалынмен жанасу үшін қажет. ПТВ СҚА тек жоғары температурадан ғана емес, сонымен қатар басқа да қолайсыз факторлардан: аяздан, желден, жауын-шашыннан және т. б. қорғайды.

Мұндай костюмдер жіктеледі:

9

Ауыр. Комбинезон мен сорғыштан (біріктірілген), қол мен аяққа арналған өнімдерден тұрады. Толығымен автономды, құрамында тыныс алу цистернасы бар.

Жартылай ауыр. Оларға комбинезон, куртка, сорғыш, аяқ пен қол жабдықтары кіреді. Олар цилиндрсіз толығымен оқшауланған болуы мүмкін.

Өкпе. Модельдер ұзын пелерині бар сорғыштан және аяққа, қолға арналған құралдардан тұрады.

Оқшаулау түрі

Толық автономды костюмдер бәрінен барынша қорғайды: радиация, химиялық заттар, шаң, түтін және т.б. кейбір модельдер жоғары температураға төзімді.

• герметикалық скафандр;

• оқшаулағыш төсем;

• гигиеналық жинақ;

• аяқ пен қолды қорғауға арналған құралдар.

Дизайн өрт сөндірушіге ұтқырлықты сақтауға, құралдармен және қару – жарақпен еркін әрекет етуге, қажет болған жағдайда жиынтықты шұғыл алып тастауға мүмкіндік беруі керек. Әдісін сақтай отырып, толығымен герметикалық түрде жасалады. Ішінде артық қысым жасалады, тыныс алу ауа цистернасы арқылы жүзеге асырылады.

Опциялар

Құтқарушының қорғаныш киімінің 3 моделі (әр түрге 1):

• "Ттос" арамидті матадан жасалған БОП-1. 300 градус температураға төтеп бере алады. Салмағы 5 кг-нан аспайды. 15 сек бойы ашық жалынмен жанасуға, ал 5,0 кВт/м2 жылу ағынына кемінде 240 сек төзімді.

• СҚО ПТВ ТОК 200. Костюм ALPHA-Maritex жылу шағылыстыратын материалдан жасалған. Ашық жалынмен және 400 градус температурамен жанасуға төтеп бере алады. Салмағы-шамамен 10 кг бойынша жасалған радиацияға қарсы

10

мобильді костюм. Радиацияның әлсіреу коэффициенті -150, 150 градусқа дейінгі температураға төтеп бере алады. Сыртта ауасы бар ауыстырылатын алынбалы цилиндрмен жабдықталған. Салмағы шамамен 18 кг.

Басын қорғау үшін

Костюм арнайы сорғыштың болуын білдіреді және қосымша газ маскасы немесе респиратор киіледі. Бұл киіммен бірге дулыға мен подшлемник міндетті болып табылады.

Пайдалану

Негізгі мақсат-адамды киімнің астына ыстық бөлшектердің түсуінен немесе қатты жанып тұрған заттың әсерінен (мысалы, қабырғаның бір бөлігі құлаған кезде, ғимараттардағы арқалықтар) таңданудан қорғау. Қосымша функциялар: агрессивті заттардан (қышқыл, көбік түзгіш және т.б.), электр тогынан оқшауланған.

Құрылыс

Дулыға келесі элементтерден тұрады:

Корпус. Бұрын ол металдан, содан кейін пластиктен жасалған, қазір жоғары температураға төзімді поликарбонат жиі қолданылады.

Мөлдір алып кетті, бетті жабады, бірақ сонымен бірге кеңістіктің максималды көрінісін қамтамасыз етеді.

Подшлемник - қыста оқшаулау үшін қолданылады.

Дулығаны басына мықтап бекітетін иек белдігі.

Мойынды жабатын Перелина (артқы жағында ыстыққа төзімді материал).

Тулия-соққыларды жұмсартуға жауапты элемент.

Дулыға түріне байланысты дизайн, сондай-ақ өндіріс материалы сәл өзгеше болуы мүмкін. Әрекет принципі біртұтас болып қалады-бастың максималды қорғанысы.

Түрлері

Шлемдер өндіріс материалына байланысты ерекшеленеді. Түрлері:

Металдан жасалған. Барған сайын жоғары температурада көлемді және

11

жылынуға байланысты өткенге айналуда.

Пластмассадан жасалған. Жеңіл, бірақ нәзік.

Композициялық материалдан. Өрт қауіпсіздігі саласындағы соңғы Даму. Соққы мен жылу беріктігі де, жеңілдігі де функционалдылықпен үйлеседі.

Сондай-ақ, дулыға бекітпелерімен (фонарь, аспаптар), температураның диапазонымен және өндірушілермен ерекшеленеді. Шетелдік модельдер ыңғайлы және функционалды болып саналады.

Мысалдар

Дулыға қандай қорғанысты қамтамасыз ететінін жақсы түсіну үшін төменде 2 танымал модельге шолу берілген:

• Өрт сөндіру каск "РАВ FIRE 04 HT". Корпус қалыпталған, өздігінен сөнетін шыны талшықтан жасалған. Пелерина алюминийленген материалдан жасалған. Кіріктірілген көзілдірік тұманға және сызаттарға төзімді. Қысқа уақыт ішінде дулыға 1000 градусқа дейінгі температураға төтеп бере алады. Бүйірлерінде шағылыстыратын пленка бар, 2 фонарьға арналған қондырғылар бар. Салмағы-шамамен 6 кг, FIRE 04 HT ТЕҢ

• SKPS дулыға. Ресейде өрт сөндірушілерді жабдықтаудың жиі қолданылатын нұсқасы. Композиттік материалдан жасалған және газ маскасымен немесе респиратормен бірге киюге арналған. Өрттен де, соққылардан да, агрессивті заттар мен электр тогынан да қорғайды. Максималды температура – 200 градус. Штаттық бекітпелер жоқ. Салмағы - шамамен 1,6 кг

Қолды қорғау үшін

• Жабдық қолғап немесе қолғап түрінде жасалады. Негізгі костюмнің қосымша құрамдас бөлігі ретінде пайдаланылатын SISR-ге жатады, жоғары қорғанысты қамтамасыз етеді.

• Қолдану

• Қолғаптар немесе қолғаптар қоршаған ортаның зиянды факторларынан қорғайды: электр қуаты, жоғары температура. Олар сондай-ақ

12

механикалық әсерден (пункция, кесу) қорғауға арналған.

Құрылыс

• SISR мыналардан тұрады:

• Алақандар мен саусақтардағы негізгі бөлік. Мемлекеттік стандарттың оған қойылатын талаптары: қозғалысты бұғаттаудың болмауы, заттарды еркін манипуляциялауды қамтамасыз ету.

• Крагов. Бұл қолдың үстінде орналасқан, қолды бекітуге және қосымша қорғауға мүмкіндік беретін бөлік.

• Напалок. Бұл саусақтардың қақпақтары.

• Қосымша арматура – бекіткіштер немесе әрлеу түріндегі металдан немесе тоқыма бұйымдарынан жасалған компоненттер.

укавицы. Олар негізінен диэлектрлік жиынтықта қолданылады, өйткені олар қолғапқа қарағанда ыңғайлы емес. Олардың үстіне киюге болады.

Қолғаптар отқа төзімді материалдан жасалған, мысалы спилка, бірақ көбінесе-арнайы сіңдірілген брезенттен. Қосымша саусақ төсемдерімен және көміртекті-силиконды сырғанауға қарсы жабынмен күшейтіледі.

Опциялар

2 өрт сөндірушінің қолын қорғаудың мысалдары:

Тоқылған манжеті бар. Кевлардан және суға төзімді, отқа төзімді бұзау терісінен жасалған. Карабин мен сақина бар.

Кевлардан жасалған неміс моделі, су өткізбейтін былғары және спилка. Қолғаптар әсердің барлық түрлеріне төзімді, саусақтар мен қолдардағы күшейтілген қабаттасуларға ие.

Аяқтарды қорғау үшін

Бұл жабдыққа талаптарына сәйкес резеңкеден жасалған етік немесе ЖҚҚ жатады. Олар міндетті түрде металл кірістірулермен жабдықталған.

Пайдалану

Мұндай киім адамды өрттен ғана емес, сонымен қатар басқа қолайсыз климаттық әсерден де қорғайды. Етіктерде тесуге қарсы табан қолданылады,

13

ал пішін икемділікті төмендетпестен соққыны сөндіру үшін жасалады.

Құрылыс

Құрылымдық жағынан-жоғары резеңке етік, сирек-қысқа былғары аяқ киім немесе галош. Өндірісте Табиғи каучук қолданылады, көп қабатты табан жасалады, кірістірулер, табандар және болат табандар қосылады.

Түрлері

Жіктеу қарапайым:

резеңке етік, биік;

галоштар диэлектрлік және радиацияға қарсы;

былғарыдан қорғалған және қарапайым пішінді етік.

Мысалдар

ЖҚТБ-ның 2 нұсқасы:

"Фарадей 434". Биіктігі 31 см, ыстыққа төзімді былғарыдан жасалған, қысқы. Жылдам шілтермен және үш қабат табанмен жабдықталған: анатомиялықтан металға дейін.

Диэлектрлік жинақ

Өрт кезінде электр қуатын өшіру қажет, өйткені сумен байланыста болған кезде ол өрттен де көп зиян келтіруі мүмкін. Токтан қорғау үшін диэлектрлік оқшаулау жиынтығы жасалды.

Қолдану

Мұндай жабдық өрт сөндірушінің ток соғуына жол бермейді. Сонымен қатар, қорғаныс күрделі: қолғаптар мен боттар ғана емес, сонымен қатар оқшаулағыш құралдар да қолданылады.

ЖҚҚ ретінде өрт және авариялық-құтқару техникасы

Құтқарушы көліктер өрттен қорғай алады және басқа функцияларды орындай алады:

• Жану өнімдерін сорып алу арқылы түтінмен күресіңіз.

• Үй-жайлардың ішіне газсыз беру арқылы ауаны тазалаңыз.

• Зардап шеккендерді жылу зеңбіректерімен жылытыңыз. Олардың ішінде

14

жылы ауа көшедегі уақытша шатырларға беріледі.

• Техниканы суару қондырғылары мен су перделерін жасау арқылы өрттің таралуын шектеңіз.

• Өрт орнына кіруді тазалаңыз.

Өрт сөндірушілер қорғалған болуы тиіс, түтіннің, оттың, жану өнімдері және химиялық заттар. Ол үшін арнайы жабдықтар жасалды. Оның бір бөлігін, мысалы, өзін-өзі құтқарушылар, азаматтар төтенше жағдайда жеке мақсатта пайдалана алады.

2. Өрт кезінде жеке қорғаныс

Жану өнімдерінің адам ағзасына әсері өртте адамдардың жаппай өлімінің факторларының бірі болып саналады. Зардап шеккендердің санын азайту үшін жеке қорғаныс құралдарын қолдану қажет.

Сорттары

Барлық ЖҚҚ үш үлкен топқа бөлінеді:

• TISOD-тыныс алу және көру органдарын жану өнімдерінен және улы буланудан қорғауға арналған құралдар;

• ЖҚҚ-жоғары температураға арналған киім;

• электр тогының соғуынан қорғайтын диэлектрлік құрылғылар.

• Қауіпті негізгі факторлар:

• ашық от;

• ауа температурасының ең жоғары көрсеткіштері;

• улы өнімдерді шығару;

• түтін пердесінің пайда болуы;

• оттегінің төмен концентрациясы.

ЖҚҚ қолдану үшін қайталама факторлар:

• технологиялық қондырғылардың бұзылуы;

• радиоактивті және улы заттардың бөлінуі;

• Электр қондырғыларының өткізгіш бөліктерін бұзу.

• ЖҚҚ өрттен туындаған зиянды факторлардың ықтимал әсерінің бүкіл

15

• уақыт бойы қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарының жіктелуі

Барлық тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдарыекі үлкен топқа бөлінеді:

• Жауынгерлік есептеуді жабдықтау үшін. Олар жану өнімдерінен, жоғары температурадан және улы түтіндерден қорғау үшін тікелей өрт аймағында жұмыс істегенде міндетті болып табылады.

• Тыныс алу және көру органдарын ғана қорғайтын және эвакуациялық іс-шараларды жүргізу кезінде кәсіпорын қызметкерлері пайдаланатын құтқарушы құралдар.

Средства индивидуальной защиты органов дыхания

Респиратор тек сүзгі арқылы жұмыс істейді. Оның түріне байланысты мұндай маскалар үш түрге бөлінеді:

аэрозольден қорғайтын шаңға қарсы;

бу-газ күйіндегі заттардан газға қарсы;

жоғарыда аталған екі типтегі заттардан әмбебап немесе газдан қорғайтын.

16

Газқағарлар

Олар өзін-өзі құтқарушыларға жатады және ауадағы зиянды заттардың концентрациясына және жабдықтың түріне байланысты бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін газдар мен булардың теріс әсеріне қарсы тұру үшін қолданылады.

Мақсаты бойынша газ маскалары бөлінеді:

• Азаматтық, жалпы әскери типке ұқсас және одан арзан материалмен ерекшеленеді. Олар техногендік апат немесе улы газдардың бөліну қаупі жоғары табиғи апаттар кезінде қолданылады. Олардың тиімділігі қолданылатын сүзгіге байланысты.

• Зиянды еңбек жағдайлары бар кәсіпорындарда жұмысшылардың міндетті түгендеуі болып саналатын өнеркәсіптік. Өнеркәсіптік противогаздар маскалардың дизайны мен түрлерін ұсынады.

Улы заттардан қорғау принципі туралы газ маскалары бөлінеді:

Сүзгіштер. Олардың механикалық сүзгісі мен химиялық реагенттері бар шағын сыйымдылығы бар. Ең қарапайым сорт – белсендірілген көмір мен талшықты сүзгінің қатты бөлшектермен үйлесуі. Бұл газқағарлар жұмыс істейді қарсы жану өнімдері, бірақ дәрменсіз болып қаламыз қарсы улы газ.

Оқшаулау. Өртті сөндіру кезінде әмбебап жеке қорғаныс құралы болып саналады және адамның сыртқы ауадан толық оқшаулануын қамтамасыз етеді.

17

Оқшаулағыш газ маскалары:

Сығылған ауамен немесе оттегімен жұмыс істейтін құрылғылар. Оларға 150 атмосфералық қысым цилиндрі бекітілген. Біріншісі, жұмыс принципі бойынша, дем шығарған ауа атмосфераға енген кезде аквалангқа ұқсас. Екіншісінде үлкен қапшық бар, оған алдымен цилиндрден берілетін оттегі редукциялық клапан арқылы енеді және дем шығаратын ауаны алатын химиялық реагенті бар патрон кіреді.

Байланысты күйдегі оттегі бар картридждерде жұмыс істейтін регенерациялық типтегі құрылғылар.

Оқшаулағыш типті ЖҚҚ үлкен түтіні бар өрттерде және химиялық қауіптілігі жоғары ТЖ кезінде қолданылады. Олар тіпті ауадағы оттегі аз жағдайларда да жұмыс істейді (17% дейін).

Өрт кезіндегі ЖҚҚ түрінің құралдары

Тікелей ЖҚҚ-ға денені жоғары температураның әсерінен қорғайтын киім жатады. Негізгі әртүрлілік-әдеттегі жағдайларда жұмыс істеуге арналған өрт сөндірушінің костюмі.

Костюм жиынтығына мыналар кіреді:

• пиджак;

• шалбар немесе жартылай комбинезон;

• қолғап;

• етік;

• дулыға маскасы;

• өрт белдеуі.

Өрт кезіндегі ЖҚҚ типті құралдар

Тікелей ЖҚҚ-ға денені жоғары температураның әсерінен қорғайтын киім кіреді. Негізгі сорт-әдеттегі жағдайда жұмыс істеуге арналған өрт сөндірушінің костюмі.

Костюм жиынтығына мыналар кіреді:

• пиджак;

18

• шалбар немесе жартылай комбинезон;

• қолғап;

• етік;

• дулыға маскасы;

от белдеуі.ЖҚҚ-ның жеке түрі Жылу шағылыстыратын костюм болып саналады. АЭС аймағында, резервуарлық парктерде, мұнай өнімдерінің қоймаларында өрттерде қолданылады. Мұндай костюмдерге мыналар жатады:

жоғары жылу әсеріне арналған комбинезондар ;

оқшаулағыш типтегі костюмдер .

Бірінші түрі-жылу әсерінен және ашық отпен қысқа мерзімді байланыста болудан, сондай-ақ өртті сөндіру нәтижесінде пайда болған агрессивті экологиялық факторлардан қорғайтын металдандырылған жабыны бар маталардан жасалған киім.

ЖҚҚ-ның жеке түрі Жылу шағылыстыратын костюм болып саналады. Ол АЭС аймағында, резервуарлық парктерде, мұнай өнімдерінің қоймаларында өрт болған кезде қолданылады. Мұндай костюмдерге мыналар жатады:

• жоғары жылу әсеріне арналған комбинезондар;

• оқшаулау түріндегі костюмдер.

• Бірінші түрі-жылудың әсерінен және ашық отпен қысқа мерзімді байланыста болудан, сондай-ақ агрессивті факторлардан қорғайтын металдандырылған жабыны бар маталардан жасалған киім окружающей среды, возникающих в результате тушения пожара.

ЖҚҚ-ның жеке түрі Жылу шағылыстыратын костюм болып саналады. Ол АЭС аймағында, резервуарлық парктерде, мұнай өнімдерінің қоймаларында өрт болған кезде қолданылады. Мұндай костюмдерге мыналар жатады:

жоғары жылу әсеріне арналған комбинезондар;

оқшаулау түріндегі костюмдер.

Бірінші түрі-жылудың әсерінен және ашық отпен қысқа мерзімді байланыста

19

болудан, сондай-ақ өртті сөндіру нәтижесінде пайда болатын агрессивті экологиялық факторлардан қорғайтын металдандырылған жабыны бар маталардан жасалған киім.

Бет бөліктерінің өлшемдері

Маска немесе дулыға маскасы бар газ маскасын таңдағанда, сіз өнімнің алдыңғы жағына назар аударуыңыз керек-ол адамның басының параметрлеріне сәйкес келуі керек.

Өлшеу үшін сантиметрлік таспаны бастың айналасына тігінен ораңыз, сонда таспа бастың жоғарғы жағына, щекке тиіп, иектің астына жабылады.

Енді кестемен танысып, дулыға маскасы үшін дұрыс бет өлшемін білу қалады: Бастың тік жабыны

Өлшемі

Өсу 1 - 63,3-65,7 қараңыз

Өсу 2 - 65,8-68,2 қараңыз

Өсу 3 - 68,3-70,7 қараңыз

Биіктігі 4-70,7 см-ден асады

Қорғаныс киімдерін таңдау

Өрт кезінде қорғайтын киімдерді табу үшін мыналарға назар аударыңыз:

Өндіруші ұсынатын өлшемдері бар өлшем кестесі;

Материал түрі (бұл брезент және арнайы сіңдірілген басқа отқа төзімді маталар болуы мүмкін);

Арнайы киімді таңбалау және мәлімделген қорғаныс қасиеттері. Киім жоғары температура мен ашық оттан қорғауы керек.

Термин "тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары"дегенді білдіреді. Қауіптілік дәрежесіне байланысты олар жеңіл де, ауыр да болады. мысалдары: газ маскалары, респираторлар және маскалар

Пайдалану

Мұндай қорғаныс құралдары тікелей түтінді бөлмеде киіледі. Олар зиянды заттардың өкпеге, көзге және құлаққа енуіне жол бермейді. Басқа қорғау

20

жану өнімдері, мүмкіндік бермейді қалдықтары құралдарын сөндіруге арналған еніп, адам ағзасына қауіпті.

Түрлері

Олар келесідей жіктеледі:

• Цилиндрлерде сақталатын Сығылған ауасы бар аппараттар. Дем шығару атмосфераға, ал дем алу контейнерлердегі қордан келеді.

• Газқағарлар. Сіңірілетін ауа тазартылады және сүзгідегі қолда бар қордан оған оттегі қосылады.

• Өзін-өзі құтқарушылар. Олар оқшаулағыш (сыртқы атмосферамен байланыс мүлдем болмайды, өрт сөндіруші цилиндрдегі ауа қорына байланысты тыныс алады) және сүзгіш (ауа сүзгі арқылы өтеді, тазартылады және өкпеге жарамды).

Әрқайсысы тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары кішігірім сорттарға бөлінеді, олар шамалы, бірақ әрекет ету принципіне және қауіпсіздік дәрежесіне әсер етеді.

Респиратор

Бұл жабдықтың ең қарапайым түрі және қысқа мерзімді қорғауды қамтамасыз етеді. Респираторлар:

• Кірістірілген клапандармен. Сүзгі элементін ауыстыруға болады. Сенімді және берік, бірақ ауадағы барлық зиянды заттар кесілмейді.

• Сүзгілермен. Ауа олар арқылы өтеді, тазартылады және өкпеге беріледі. Ресурс аз, бағасы төмен, іс жүзінде бір реттік.

Сондай ақ респираторлар әрекет ету тәсілі бойынша жіктеледі:

• Аралас. Сүзгі құрамындағы талшықты материалдың арқасында газ, шаң және басқа зиянды компоненттер кесіледі.

• Шаңға қарсы. Бұл атау бәрін айтады. Аэрозольдерден қосымша қорғалған.

Газқағар

Шаңнан, газдардан, аэрозольдерден, түтіннен және басқа зиянды заттардан

21

қорғайтын тағы бір тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары. Тиімділігі респираторға қарағанда жақсы, оның ресурсы ұзақ уақытқа созылады, бірақ құны да жоғары.

Газ маскалары:

• Шланг, таза ауа икемді түтік арқылы жеткізіледі. Көбінесе жерасты бөлмелерінде қолданылады. Өрт сөндірушінің қозғалғыштығын айтарлықтай шектеңіз.

• Сүзгіштер. Олар панорамалық Маска, төменгі жағында темір блок бар, оған тазартқыш элемент салынған. Лас ауа сүзгі арқылы өтеді және зиянды компоненттерсіз өкпеге енеді.

• Сығылған ауада. Цилиндр құрылғыға қосылады, тыныс алу ол арқылы жүреді, сыртқы атмосферамен байланыс жоқ.

Өзін-өзі құтқарушы

Дизайн бойынша олар арнайы жанбайтын материалдан және газ маскасынан жасалған сорғыштың гибридіне ұқсайды. Әрекет принципі бойынша Өзін-өзі құтқарушылар бөлінеді:

Сүзгі түрі. Олар кішкентай, ұтқырлық қиын емес. Олар көміртегі тотығынан қорғайды, бірақ оттегі берілмейді. Өрт сөндірушілер ұзақ уақыт

пайдаланбайды, әйтпесе түтін көп жерде тұншығу қаупі бар.

Оқшаулау. Сығылған ауа немесе таза оттегі болуы мүмкін цилиндрмен бірге қолданылады. Дем шығару сорғыштың сыртында немесе ішінде жүзеге асырылады.

Өрт сөндірушілер үшін түтіннен, өрттен және электр тогының соғуынан қорғайтын жабдық әзірленді Жабдықтардың әртүрлі түрлері бар, олардың ерекшеліктерімен танысу қызықты болады.

ЖҚҚ (жеке қорғаныс құралы)

Бұл өрт сөндірушілердің жеке қорғау құралдары, олар минимизируют зиянды жану өнімдерінің әсері. Тұжырымдамаға мыналар кіреді: костюмдер, көзге, тыныс алу мүшелеріне, есту мүшелеріне немесе дененің жеке бөліктеріне

22

(қолдар, аяқтар) арналған жабдық.

Реттеу және талаптар:

• Киім материалдары тек қорғап қана қоймай, сонымен қатар шұғыл түрде алып тастауға, сондай-ақ көру және есту органдарынан ақпарат алуға мүмкіндік беруі керек.

• Дизайн костюм кеңістігінде артық ауа қысымын жасауға міндетті.

• Материалдар қорғауға тиіс ғана емес, жану өнімдері бар, бірақ радиоактивті және агрессивті заттар.

• Киім қозғалыстарға кедергі келтірмеуі және қауіпсіз еңбекті қамтамасыз етуі керек.

Жіктеу

ЖҚҚ (жеке қорғаныс құралы) 4 түрге бөлінеді:

Диэлектрлік апаттық-құтқару құралдары-ток соғудан қорғайды.

• Тыныс алу органдарын жеке қорғау құралдары -көру, тыныс алу органдарын қорғауға арналған жабдық. Ол тікелей түтін аймағында қолданылады.

• СҚА (санитарлық қорғау аймағы)-өрт сөндірушілердің костюмдері. Жауынгерлік киімге , жоғары температураданжәне ерекше оқшаулау қасиеттерінен модельдерге бөлінеді.

Қол, бас, аяққа арналған құралдар. Оларға қолғап, дулыға, аяқ киім жатады. Мұндай ЖҚҚ-ны (жеке қорғаныс құралы) күзет қызметтері үшін ұйымдар жиі сатып алады. Ол әзірленді, осылайша, барынша қорғауға, өрт қоршаған ортаның қолайсыз факторларының: жану өнімдерінің жоғары температураның, химиялық заттардың, электр. Оны бөлімшенің барлық қызметкерлері, тіпті жүргізушілер де киеді.

СҚА (Санитарлық-қорғау аймағы ) 3 түрі бар:

• БОП. Жалпы мақсаттағы стандартты костюм.

• Иондаушы сәулеленуден оқшаулау.

• Жылу әсерінің жоғарылауынан.

23

Қолдану

Жабдықтың түріне байланысты оның мақсаты да өзгереді. Мысалы, боп-негізгі тапсырмаларды орындау үшін қолданылатын стандартты форма, құтқарушының ұтқырлығы мен жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді.

Жоғары температураға арналған ТҚҚ жанып жатқан ғимараттардың ішінде, от көзінің жанында әрекет етуге немесе тіпті басқа бөлмелерге кіру үшін өтуге мүмкіндік береді. Оқшаулау нысаны Радиоактивті сәулелену немесе қауіпті химиялық заттардың шығарылуы мүмкін қауіптілігі жоғары объектілердегі өрттерді сөндіру кезінде қолданылады.

Өрт сөндірушінің жауынгерлік киімі

Кәдімгі модель капюшонды курткадан, жартылай комбинезоннан немесе шалбардан және қолғаптан тұрады. 3 деңгей бар:

I сынып. Жалынның ықтимал шығарындыларынан, жоғары және ұзақ мерзімді жылу сәулеленуінен қорғау үшін.

II сынып. Арнайы сіңдірілген брезенттен жасалған жиі қолданылатын нұсқа. Орташа қуаттылықтағы жоғары температура мен жылу ағындарына төтеп бере алады.

III сынып. Былғарыдан жасалған ең оңай нұсқа. Қарқынды емес жылу әсерінен көмектеседі.

Жылу әсерінің жоғарылауынан

Бұл пішін металдандырылған жабыны бар материалдардан жасалады. Авариялар кезінде бірінші кезектегі жұмыстарды орындау кезінде ашық жалынмен жанасу үшін қажет. ПТВ СҚА тек жоғары температурадан ғана емес, сонымен қатар басқа да қолайсыз факторлардан: аяздан, желден, жауын-шашыннан және т. б. қорғайды.

Мұндай костюмдер жіктеледі:

Ауыр. Комбинезон мен сорғыштан (біріктірілген), қол мен аяққа арналған өнімдерден тұрады. Толығымен автономды, құрамында тыныс алу цистернасы бар.

24

Қорытынды

Жеке қорғаныс құралдары - өндіріс процесіндегі қауіпті және зиянды факторлардан және ластанудан қорғану мақсатында жұмысшылар тарапынан пайдаланылатын жабдықтар. ЖҚҚ өндіріс ұйымы тарапынан жұмысшыларға жұмыс істеу қауіпсіздігі, ұжымдық қорғаныс құралдары негізіндегі жабдықтардың жиынтығы толық қамтамасыз етілмеген жағдайда пайдаланылады. Жұмысшыларды жеке қорғаныс құралдарымен қамтамасыз ету типтік тармақ нормасына сәйкес болуы керек, яғни жұмысшыларға арнайы киім, аяқ киім және басқа қажетті жеке қорғаныс құралдары тегін беріледі.

Жану өнімдерінің адам ағзасына әсері өртте адамдардың жаппай өлімінің факторларының бірі болып саналады. Зардап шеккендердің санын азайту үшін жеке қорғаныс құралдарын қолдану қажет.

Маска немесе дулыға маскасы бар газ маскасын таңдағанда, сіз өнімнің алдыңғы жағына назар аударуыңыз керек-ол адамның басының параметрлеріне сәйкес келуі керек.

Өлшеу үшін сантиметрлік таспаны бастың айналасына тігінен ораңыз, сонда таспа бастың жоғарғы жағына, щекке тиіп, иектің астына жабылады.

ЖҚҚ-ның жеке түрі Жылу шағылыстыратын костюм болып саналады. Ол АЭС аймағында, резервуарлық парктерде, мұнай өнімдерінің қоймаларында өрт болған кезде қолданылады. Мұндай костюмдерге мыналар жатады:

жоғары жылу әсеріне арналған комбинезондар;

оқшаулау түріндегі костюмдер.

Бірінші түрі-жылудың әсерінен және ашық отпен қысқа мерзімді байланыста

болудан, сондай-ақ өртті сөндіру нәтижесінде пайда болатын агрессивті экологиялық факторлардан қорғайтын металдандырылған жабыны бар маталардан жасалған киім.

25

Қолданылған әдебиетттер:

1. Өмір қауіпсіздігі редакторы Л. А. Михайлова., 2006

2. Тіршілік қауіпсіздігі негіздері. Алексеенко В. А., Матасова И. Ю., 2001

3. "Өрт қауіпсіздігі туралы" 21.12.1994 N 69-ФЗ Федералдық заңы

4. 22.07.2008 ж. №123-Ф3 "техникалық өрт қауіпсіздігі талаптары туралы регламент".

5. 2009.12.30 N 384-ФЗ "техникалық ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы ереже".

6. ГОСТ Р 12.2.143-2009. Ресейдің ұлттық стандарты Федерациялар. Еңбек қауіпсіздігі стандарттарының жүйесі. Жүйелер фотолюминесцентті эвакуация. Бақылау талаптары мен әдістері.

7. СП 1.13130.2020 " өрттен қорғау жүйелері. Эвакуациялық жолдар мен шығулар".

8. СП 3.13130.2009 " өрттен қорғау жүйелері. Жүйелер өрт кезінде адамдарды эвакуациялауды ескерту және басқару. Өрт сөндіру талаптары қауіпсіздік"

9. СП 56.13330.2011 "Өндірістік ғимараттар". ҚНжЕ жаңартылған редакциясы

10. Иванников в. п., Клюс п. п. өртті сөндіру жетекшісінің анықтамалығы. - М., 1987.

11. Төтенше жағдайлар жөніндегі органдар мен бөлімшелердің жауынгерлік жарғылары.1 өртті сөндіру. - Мн., 2005

12. Шишканов М. А., Воробьев В.К., Тумарович Ю. г. өрт-тактикалық дайындық негіздері. - Мн., 1996.

13. Астапов в. п., Воробьев В. К., Шишканов м. а. өрт тактикасы бойынша іскерлік ойындар. - Мн., 1999.

14. 22.07.2008 ж. №123-Ф3 "техникалық өрт қауіпсіздігі талаптары туралы регламент".

15. 2009.12.30 N 384-ФЗ "техникалық ғимараттар мен құрылыстардың қауіпсіздігі туралы ереже".

26