Өсімдіктердің тіршілік жағдайлары, оларға әсер ететін негізгі экологиялық факторлар.

Асанова Г.С.

Директордың оқу-ісі жөніндегі орынбасары

Күні: 15.09.17

Класы: 6 ^{«а» «ә»}

Сабақтың тақырыбы: Өсімдіктердің тіршілік жағдайлары, оларға әсер ететін негізгі экологиялық факторлар. Өсімдіктердің тіршілік ортасы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Өсімдіктердің тіршілік жағдайлары, оларға әсер ететін негізгі

экологиялық факторлар және өсімдіктердің тіршілік ортасы

туралы оқыту және білімерін жүйелеу.

Тәрбиелік: Оқушыларды экологиялық факторларды қорғауға тәрбиелеу.

Дамытушылық: Білім алышылардың өсімдіктерге әсер ететін экологиялық

факторлар туралы білімдерін одан әрі дамыту

Сабақтың түрі: .Білімді жүйелеу

Сабақтың әдісі: сөздік-көрнекілік.

Күтілетін нәтиже: Өсімдіктердің тіршілік жағдайлары, оларға әсер ететін

негізгі экологиялық факторлар және өсімдіктердің

тіршілік ортасымен танысады.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушылармен сәлемдесу, оларды түгендеу. Оқушыларды ақша түрлері евро жіне рубль арқылы 2 ге бөлеміз.

ІІ. Үй тапсырмасы.

«Шындық жіне өтірік» әдісі арқылы тексереміз. Сіздерге бірнеше сөйлем оқылады, сөйлем дұрыс болса шындық деген парақты, егер сөйлем дрыс емес болса өтірік деген парақты көтересіздер.

1. Құрылысы әрүрлі мүшелерден тұратын өсімдіктерді жоғарсы сатыдағы өсімдіктер деп атаймыз (Шындық)

2. Екі негізгі вегетативті мүшеге тамыр мен жапырақ жаады (өтірік)

3. Спорангилер жапырақтардың жиынтығынана пайда болады(Өтірік)

4. Жыныстық көбеюді жүзеге асыратын мүшелер генеративті мүшелер еп аталады(шындық)

5. Жалаңаштұқымдылардың тұқымдары бүршікте дамиды (өтірік)

6. Қылқанжапырақтылар жоғарғы сатыдағы оқушылардың ежелгі тобы (шындық)

7. Қарағайлар далалық аймақтарда кездеседі (өтірік)

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Климаттық факторлар: бастапқы периодты факторлар (жарық, температура),туындаушы периодты факторлар (ылғалдылық), периодсыз факторлар (кенеттен соққан дауыл: атмосфераның едәуір иондануы, өрттер, су тасқыны). климаттық емес физикалық факторлар: сулы орта факторлары (оттегі мөлшері, тұздылығы, РН, қысымы, тығыздығы, ағыны). Өсімдіктің тіршілік формасы-жергілікті жағдайда ұзағырақ бейімделу нәтижесінде пайда болды. Өсімдік формасы, ұрпаққа беріледі. Өсімдіктердің өсу формасына және вегетативтік мүшелерінің тіршілік мерзімінің ұзақтығына негізделген эколого-морфологиялық классификациясы бойынша тіршілік формалары үш категорияға бөлінеді.

1. Ағаш өсімдіктер: бұталар және бұташалар, ағаштар.

2.Шөптесін өсімдіктер: бір жылдық және көп жылдық.

3.Жартылай ағаш өсімдіктер: жартылай бұталар, бұташалар.

Ағаштар мен шөптесін өсімдіктердің өзара басты айырмашылығы, алғашқысының ұзақ жылдар бойы өсетіні, бүршікті көп жылдық қаңқалы өркенінің болуы. Жартылай ағаш өсімдіктердің жер беті бөліктерінің бір бөлігі өліп, енді бір бөліктері жаңарту бүршіктерімен жерден 5-20 см деңгейінде, көп жылдық ретінде сақталады. (Жусанның түрлері, теріскен).

Экологиялық факторлардың әсер ету принциптері.

Экологиялық факторлар тікелей немесе тікелей емес әсер етеді, яғни аралық буындар арқылы беріледі. Мысалы:

Сарышатыр. Мыңжапырақ, әр жерде өскен. Егер тұқымын алып сепсек, күрделі сарышатыр (улы зат бөліп) басқа шөптесін өсімдіктерді ығыстырады.

ІV. Бекіту.

І-топқа Биологиялық диктант

1.Өсімдіктердің тіршілігі үшін ауадағы ______________ мөлшері өте маңызды болып келеді.

2. Саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар, бактериялар _____________ деп атаймыз.

3. _________ адам әрекетінен өзгерген орта жағдайларын айтамыз.

4. ________ әлсіз өсу байқалады, ары қарай температураның көтерілуіне сәйкес өсу жоғарылай береді.

5. Су, құрлық-ауа, топырақ, паразиттік жер бетіндегі ағзалардың тіршілігін қамтамасыз ететін_________ ортасы бар.

ІІ –топқа. Адасқан сандар

1. Біржылдық өсімдіктер гүлдейді

3-30.

2. жабайы пияздар гүлдейді

4.

3. өсімдіктер өсуі нашарлайды

90.

4. жер бетіндегі ағзалардың тіршілік ортасы

5-6.

5. бұталар мен ағаштар гүлдейді

0.

V. Үйге тапсырма беру. Өсімдіктер дүниесінің саналуандылығы. Өсімдіктердің тіршілік формалары. Өсімдіктердің маңызы.

VІ. Бағалау. Топтық бағалау.