Планеталардың қозғалысы

Сабақ жүргізген мұғалімнің аты-жөні

Жумазова Акмарал Талгатовна

7 «а» сынып

Оқушының саны: 13

БҚО, Жәнібек ауданы, Жәнібек ауылы №1 орта жалпы білім беретін мектебі

Апта

2-сабақ

Сабақтың атауы

Планеталардың қозғалысы

Сілтеме

Физика және астрономия. Алматы «Атамұра» 2012. Р.Башарұлы, У.Тоқбергенова, Д.Қазақбаева.Слайд.

Жалпы мақсаты

а) Планеталардың қозғалысы, Күн жүйесінің моделі оларды ұсынған ғалымдар туралы білімдерін қалыптастыру, Күннің жылдық қозғалысы туралы мағұлматтандыру

ә) өз ойын дәлелді айтуға және өзге идеялардан керегін ала білуге дағдыландыру

б) жауапкершілікке, өз әрекетін талдауға үйренеді

Міндеттері

Осы уақытқа дейін оқып-үйренгендерін практикада қолдана алуға дағдыланады

Сабақта туындаған негізгі идеялар

Күнделікті өмірмен байланыстыра, құбылыстардың мәнін түсіне білуге және қорытынды жасай білуге үйретеді

Күтілетін нәтиже

- Күн жүйесі жайындағы жалпы ақпараттанып, ежелгі ғалымдардың пікірлерімен танысады

Тапсырмалар

- жеке жұмыс

- топтық жұмыс

СТО сұрақтары

Сабақ барысында жасаған мұғалім мен оқушының іс-әрекеті

Сабақтың маңыздылығы не?

- оқушылар не алады?

- бұрынғы білімін қалай пайдалана алады?

- өмірден алған тәжірибесінің әсері?

- сабақтың болашақта оқушыға қандай пайдасы бар?

- өткен тақырыптарды қайталап, қорытынды жасайды

- формулаларды ұтымды пайдаланады

- кестелерді өзорнымен қолданып, практиканы теориямен сәйкестендіреді

- табиғаттағы, күнделікті құбылыстың физикамен байланысын ажырата алады

Ұйымдастыру бөлімі(3 мин)

-сәлемдесу

-жағымды ахуал туғызу

-түгелдеу

Сын тұрғысынан ойлау үшін мүмкіндіктер

- еркін ойлауға қандай мүмкіндіктер жасалды?

- өздігінен ізденуге қандай мүмкіндіктер жасалады?

Алдыңғы тарауды пысықтау үшін «Физикалық аукцион» /7 мин/ өткізіледі. Нақты айтқан оқушыға заттар сыйлыққа беріледі

Сызғыш

Агрегаттық күйі-қатты дене

Кристалдық тор құрыр орналасқан

Формасы сақталған

Көлемі сақталады

Шырын

Агрегаттық күйі- сұйық дене

Пішінін оңай өзгертеді

Көлемін сақтайды

Аққыштық қасиеті бар

Қалам

Агрегаттық күйі-қатты және сұйық дене

Пішінін сақтайды

Көлемін сақтайды

Шар

Агрегаттық күйі-газ

Тұрақты көлемі болмайды

Нақты пішіні болмайды

Тәтті

Агрегаттық күйі- сұйық дене

Пішінін оңай өзгертеді

Көлемін сақтайды

Аққыштық қасиеті бар

Мағынаны ажырату сатысы (жаңа ақпарат 15мин)

- оқушыларды белсене қатыстыру

- стратегияларды жүйелі қолдану арқылы оқушылардың жұмысын ұйымдастыру (сауал қоя білу, талдау жасай білу, баяндау және қызу ой талқысын жасай білу қабілеттерін жетілдіру жолдарын беру)

- оқушылармен бірлесіп жұмыс жасау, қарым-қатынас шеберлігін ұтымды пайдалана білу

- оқулықтан басқа ақпараттар көзін ашу

Видеоматериал. Парта бойынша 3 топқа бөлінеді.

Топтық жұмыс ребус шешіледі.шешілген ребус бойынша тақырыптарын қорғайды.

1.Планеталардың қозғалысы, 2. Күннің жылдық қозғалысы 3. Күн жүйесінің қозғалысы туралы ежелгі ғалымдардың көзқарастары

1)Меркурий.

Күнге ең жақын орналасқан ғаламшар.

Диаметрі Жерден 2,5 есе кіші.

Күнді 88 тәулікте айналып өтеді.

Күнге қараған жағының температурасы өте жоғары+300⁰С, қарама-қарсы жағы өте суық -200⁰С.

Шолпан

Күннен қашықтығы 108 млн. шақырым.

Жерден сәл кіші.

Күнді 225 тәулікте айналып өтеді.

Беткі температурасы 500⁰С

Марс

Диаметрі Жерден екі есе кіші.

Күнді 687 тәулікте айналып өтеді.

Екі серігі бар: Фобос және Деймос.

Жазда температурасы күндіз+20⁰С. Қыста түнде -125⁰С

Юпитер

Диаметрі жағынан Жерден 11,5 есе үлкен.

Күнді 11,9 жылда айналып өтеді.

16 серігі бар.

Өте тез айналады.

Сатурн

Диаметрі Жерден 9,5 есе үлкен.

Күнді 29,5 жылда айналады.

17 серігі бар.

Уран

1781 жылы неміс астрономы Гершель ашқан.

Күннен шыққан жылуды Жерге қарағанда 400 есе кем алады.

15 серігі бар.

Күнді 84 жылда айналып өтеді

Нептун

1846 жылы француз Урбен Леверье, ағылшын Джон Адамс.

Жерге ұқсас ғаламшарлар: Меркурий, Шолпан, Жер, Марс.

Алып ғаламшарлар: Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун.

2)Күнді бақылай келе, ғалымдар ертеден-ақ оның жұлдыздар арасында қозғала отырып, бір жылда аспан сферасының үлкен дөңгелегі бойымен бір айналым жасайтынын байқаған. Бұл үлкен дөңгелекті гректер эклиптика деп атаған. Шоқжұлдыздар жиынтығын зодиак белдеуі деп атайды.

Күннің аспан сферасы бойынша жылдық қозғалысын эклиптика деп атайды.

3)

Орбиталары Жер орбитасының ішкі жағында орналасқан планеталар төменгі планеталар деп аталады. Оларға Меркурий, Шолпан жатады.

Орбиталары Жер орбитасының сыртында орналасқан планеталар жоғары планеталар деп аталады. Оларға Марс, Юпитер, Сатурн, Уран, Нептун, Плутон жатады.

Толғаныс (рефлексия)

-сабақта үйренгендерін бекіту, қолдану жолдарын беру

-жаңадан үйренгенін пайдалана отырып, білімін жүйелеу

жауап шешімі осыған байланысты жұмыстар беру арқылы түсінік деңгейін тексеру

3. Бекіту.Жеке жұмыс /15 мин/

Планеталарды таңдап ақпарат айту

Меркурий

Шолпан

Жер

Марс

Юпитер

Сатурн

Уран

Нептун

Бағалау (түрлері)

-оқушының өзін-өзі бағалауы

-топтың өзін-өзі бағалауы

-мұғалімнің бағалауы

-жалпы бағалау

-критерийлер арқылы бағалау

Бағалау /5 мин/

Топ басшысының критерийлер арқылы бағалауы

Үйге тапсырма: §12.Планеталардың қозғалысы, §13 Күннің жылдық қозғалысы, §14. Күн жүйесінің қозғалысы туралы ежелгі ғалымдардың көзқарастары тақырыптарын оқып ашу