Процессор

Процессор

Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі орталық мәліметтер
өңдеу құрылғысы болып табылады.
Процессор микросхема ретінде
ұсынылған және оперативті жадымен
қатар аналық тақшада орналасады.
Процессор бағдарламалар жұмысына
қажетті есептеулерді орындайды.
Процессордың жылдамдығы
мегагерцпен (МГц) немесе (ГГц)
өлшенетін оның ырғақтық жиілігімен
анықталады. 1 МГц секундына бір
миллион ырғаққа тең, ал 1 ГГЦ — бір
миллиардқа; 1 ГГц = 1000 МГц.

Орталық процессор
Орталық процессор (CPU,CENTRAL PROCESSING
UNIT) - бұл компьютердің ең негізгі жұмысшы
компоненті, ол бағдарламамен берілген арифметика
логикалық операцияларды орындайды, есептеу
процессін басқарады және компьютердің барлық
құрылыстарының жұмысын үйлестіреді.
Орталық процессордың құрамында болады:
Арифметика логикалық құрылыс;
Көрсеткіштер және мекен жай шиналары;
Регистр;
Бұйрықтар санаушы;
КЭШ ықшам көлемді өте тез жад ден Кбайт;
Жүзіп жүрген нүктемен математикалық сандар
сопроцессоры;

Процессор ақпаратты ӛңдеу мен
барлық құрылғылылардың бірлесіп
істейтін жұмысын басқару
құрылғысы. Процессордың негізігі
мінездемелері:
1.Жылдамдылық – бірлік
уақытында операциялардың
орындалу саны
2.Разрядтылық – процессор бір
операцияда ӛңдейтін ақпарат
кӛлемі
Кезкелген процессорлық кристалда келесілер
орналасады:
•Процессор – миллиондаған логикалық
элементтерден – транзисторлардан құралған, басты
есептеуіш құрылғысы
•Сопроцессорлар – ӛте нақты және күрделі
есептеулер үшін, сонымен қатар графикалық
бағдарламалармен жұмыс істеу үшін қолданылады
•Бірінші деңгейдегі Кэш-жады – үлкен
немесе(бірнеше килобайт) аса тез жад, аралық
есептеулердің нәтжелерін сақтау үшін арналған
•Екінші деңгейдегі Кэш-жады – бұл жад кішкене
баяулау, бірақ үлкенірек – 128-ден 512-ге дейін
килобайт

Процессорлар
Ең алғашқы процессор
Intel 4004 (1971ж)
Заманауи процессор
Intel Core Duo 2 (2007ж)

Pentium, Pentium II, Pentium III,
Pentium IV Celeron (тұрмыста)
Xeon (серверлерге)
Pentium M (ноутбуктер үшін)
Pentium D, Core 2 Duo (2 ядро)
Core 2 Quad (4 ядро)


.K7, Athlon XP, Duron
Athlon 64
Sempron (тұрмыстық компьютерлер мен ноутбуктер
үшін)
Turion (ноутбуктер үшін)
Opteron (серверлер үшін)

Intel Pentium 4 3.0G800MHz1M
3.0G – тактілік жиілігі 3ГГц
800MHz – шинаның жиілігі 800МГц
1M – кэш-жад 1Мб
Компьютеріңіздің есептеу жылдамадығы осы процессорға байланысты. Ӛндірісте
процессорды Intel және AMD фирмалары шығарады. Intel-дің екі ядролық процессоры
Core 2 Duo, ал AMD-нікі DualCore деп аталады. Процессордың жиілігін жоғарлатудан
жарыс бітті. Процессордың жиілігі жоғарлаған сайын оның жылу бӛлуі де жоғарылайды.
Бұл әрине тиімсіз болды. Бұны бір корпусқа екі процессор орнату арқылы жеңді.
Процессорлар такталық жиілігі, кэш жадысының кӛлемімен, платаға орналасатын
ұяшықтарының түрімен әр түрге бӛлінеді.

Процессордың түрлері

Модельдері Тактілік жиілігі МГц Разрядтылығы Жылы
8086 4-8 16 1978
80286 8-20 16 1982
80386 20-40 32 1985
80486 20-100 32 1989
Intel Pentium 60-150 64 1993
Intel Pentium Pro 100-200 64 1995
Intel Pentium II 223-300 64 1997
Intel Pentium III 450-500 64 1998
Intel Pentium IV 2800 дейін 64 2001
Pentium 4 3 2 ГГц 3200 64 2003

AMD Athlon маркалы процессор

.
AMD процессорлары әр түрлі жеткіліктері бар . AMD Athlon
XP процессорлары ырғақты жиіліктерімен және әр түрлі
технологиялық процеспен ӛзгешеленеді. Олар әр түрлі
жүйелік шиналардан тұрады . Сондықтан AMD
процессорлары тӛрт негізгі процессор түйіндері бар :
Palomino , Thoroughbred , және Barton . Athlon XP
процессорлары Palomino түйінмен ең ерте болжамасы болып ,
олар 0,18- микрондық технологиялық процесте орындалған .
AMD Athlon XP процессорлары Thoroughbred түйінімен
алдындағы сәнді қатардан 0,13- микрондық технологиялық
процесте әзірленген .
AMD Athlon XP

Замандас процессорлар

Кез келген замандас компьютер ең алдымен
микропроцессормен және микросхемалардың терімімен және
жүйелік платамен сипатталады. Бүгінгі кезде дербес
компьютерге арналған замандас микропроцессорларды Intel
және AMD компаниялары шығарады. Intel компаниясының
замандас процессорлары : Intel Pentium 4 және Intel Celeron , ал
AMD компания процессоры: Athlon XP. Әр қашанда
микропроцессордің негізгі мінездемелерінің бірі ырғақты
жиелік болып, ол мегагерцпен немесе гегегерцпен ӛлшенеді.
Барлық замандас процессорлар 0,13- микрондыққа және 90-
нанометрлік технология шығарылды . Сонымен қатар
процессорлар бір-бірінен айырмашылығы түйінінде болды.
Мысалы , Intel Pentium 4 Willamette немесе Northwood
түйінімен ұқсас және Athlon XP процессорлары Thoroughbred
немесе Barton түйінінде негізі салынған бола алады .

Мәтіндік процессор.

Мәтіндік процессор (мәтіндер даярлау
жүйесі) (текстовый процессор (система
подготовки текстов); word
processor) — мәтіндерді енгізу, сақтау, қарап
шығу, түзету, пішімдеу және қағазға басып
шығаруды қамтамасыз ететін программалық
құралдар. Баспа машинкасында
орындалатын мүмкіндіктерден басқа мұнда
қате тексеру; тезаурус (синоним сӛздер) табу;
сӛз тіркесін іздеп тауып, оны басқаға ӛзгерту;
«қиып алып желімдеу»; бірнеше терезедегі
мәтіндермен катар жұмыс істеу тәрізді
кӛптеген қосымша әрекеттер орындалады.

Pentium II және Pentium III процессорлар
платасының 512 Кбайтты екінші деңгейлі
кэш – жадысынан тұрып, процессордың
жарты жиілігінде жұмыс жасайтынына
назар аударыңыз. Ал Xeon
процессорларының екінші деңгейлі кэш –
жадысы 512 Кбайт, 1 Мбайт немесе 2
Мбайттан тұрып, процессордың жиілігінде
жұмыс жасайды. Процессор жиілігінде
жұмыс жасайтын екінші деңгейлі кэш –
жадысы Celeron және Pentium II РЕ, сондай
– ақ AMD – K6 – 3 процессорларында
орнатылды. Қазірде жаңа процессорлардың
барлығында екінші деңгейлі кэш – жадысы
процессор жиілігінде жұмыс жасайды.

Intel Pentium 4.
Ең бірінші Intel Pentium 4 процессоры 1,3 ГГц ырғақты жиілікпен жарыққа
швқты , ол 0,18- микрондық технология , микропроцессордағы КЭШ жады L2
размердегі мӛлшері 256 Кбайт болды , жүйелік шина жиілігі 400 МГц болды .
Intel Pentium процессорлар корпусының разьемының екі үлгісі 4- Socket 423
және Socket 478 бар болады. Процессордың екінші маңызды мінездемесі оның
жиілігі болып , бір секунд аралығында бірнеше операция орындайды .
Процессордың келесі маңызды кезеңі - жиілік жүйеліктің шиналары 400
немесе 533 МГцке тең болды.

Intel Celeron .
Биік ӛнімділіктер бәріне қажет емес және тек қана Intel Celeron процессоры
қолдану жеткілікті . Соңғы кезде Intel Celeron процессорларының бірнеше түрі
шығарылды, олар ырғақты жиіліктермен және ӛндіріс технологиялық
процесімен ӛзгешеленеді . Барлық Intel Celeron замандас процессорлар жүйелік
шина жиілігі 400 МГцке тең және екінші деңгей кэш L2 мӛлшер 128 Кбайтқа
тең . Intel Pentium 4 және Intel Celeron архитектурасы бір-бірін сәйкес келеді .

Celeron М. Intel компаниясының ең
арзан мобильді процессорлары. Олар
екі ұйытқылық қасиеттерімен және
үлкен кӛлемді кэшпен мақтан ете
алмайды. Бірақ жұмыстарын едәуір
такт жиіліктерінде орындайды деуге
болады. Олар Centrino платформасына
кірмегендіктен ноутбуктарды әр түрлі
чипсеттермен қолданылғандарынан
ұялмайды. Кейбір кезде ӛте қызықты
варианттарды кездестіруге болады. Сол
себептен Celeron М ноутбугын байқап
таңдау керек. Оның басты кемшілігі -Intel
Enhanced SpeedStep - нан қолдануының
жоқтығы.

Intel Core 2 Duo.

Бұл процессор Intel 945 және Intel 965 чипсеттерімен
қолданыла алады, шет ӛндірушілердің чипсеттермен
процессордың ешқандай ұқсастығы жоқ. Берілген Intel CPU
мобильді процессорларының алдындағы буыны 64 биттік
айрысу және жетілдірілген архитектурасымен ерекшелінеді.
Суретте Intel Core 2 Du

Процессордың жиілігі (frequency). Разрядтылықтан басқа процессорда маңызды қызмет
атқаратын ол тактылық жиілігі. Ол мегагерцпен есептеледі. Бір мегагерц ол секундына
миллион такт болады. 100 МГц - секундына жүз миллион такт болып есептеледі.
Процессордың кэш жадысы. Процессор ӛңдейтін мәліметтерді оперативті жадыдан алады.
Әдетте процессор ӛзінде еш нәрсеніде сақтамайды. Ода мәліметтер ӛңделетін ұяшықтар ӛте
аз. Бұл жұмыс ұяшықтары регистр деп аталады. Процессордың жұмысын жеделдету үшін
кӛптен бері кэштеу технологиясы қолданылып жүр. Кэш бұл шағын ұяшықтық жады.
Буфердің қызметін атқарады.
Процессордың разрядтылығы. Сыртқы шина арқылы процессорға ақпарат түседі-
мәліметтер және командалар. Бұлар арифметика логикалық құрылғыда ӛңделеді.
Процессордың схемаларының разрядтылығы қаншалықты кӛп болса соншалықты
ақпаратты тез ӛңдейді.