Психологиялық қызметті
қашықтықтан жүргізудің тиімді аспектілері.
Қазіргі ашықтықтан оқу
кезеңінде оқушылардың психологиялық ахуалын білу маңызды. Осы
тұрғыда шұғыл тест, қашықтықтағы баланы бақылау, ойын білу, дер
кезеңінде оқушыға көмек беру желілерін іске қосу маңызды. Бұл шұғыл
тесттер мен қысқа сауалдар тренингтертерде, он-лайн сауаттандыру
сағаттарының арасында ұсынуға қолайлы. Талдау жұмысы да шұғыл
орындалады.
«Оқушының
эмоцианалдық көңіл-күйін айқындау» тест.
Ұсынылғын сауалдар
бойынша өзіңізге лайықты деген ұяшыққа «+» белгісін қойып
шығыңыз.Сұрақтарға нақты жауаптар беріңіз. Бұл тест сіздің
көңіл-күйіңізді реттеуге қатысты кеңес алуыңызға , өзіңізді
анықтауға арналады.
№
|
Сауалдар
жауаптар
|
еш
қашан
|
сирек
|
кейде
|
жиі
|
өте
жиі
|
|
0
бал
|
1б
|
1,5
б
|
2б
|
2,5б
|
-
|
Мен жиі бостан-босқа
мазасызданамын
|
|
|
|
|
|
-
|
Достарымның менің көңілімді сергіткенін
қалаймын
|
|
|
|
|
|
-
|
Мен ақымақ көрінуден
қорқамын
|
|
|
|
|
|
-
|
Мен
болашағыма алаңдаймын
|
|
|
|
|
|
-
|
Маған
қарағанда басқалардың сырт көрінісі
менен жақсы
|
|
|
|
|
|
-
|
Өте
өкінішті мені көбі түсіне бермейді
|
|
|
|
|
|
-
|
Мен
басқалар сияқты адамдармен дұрыс сөйлесе
алмаймын.
|
|
|
|
|
|
-
|
Адамдар менен көп нәрсені
күтеді.
|
|
|
|
|
|
-
|
Өзімді қысылыста жүргендей
сезінемін.
|
|
|
|
|
|
-
|
Менде
жағымсыз жағдай болатындай
сезінемін
|
|
|
|
|
|
-
|
Маған
адамдардың көзқарасы қатты маңызды
|
|
|
|
|
|
-
|
Менің
сыртымнан талқылайтын сияқты
сезінемін.
|
|
|
|
|
|
-
|
Мен
өзімді қауіпсіз сезінбеймін
|
|
|
|
|
|
-
|
Ой
бөлісер ешкімім жоқ
|
|
|
|
|
|
-
|
Менің
жетістіктерім басқалар мән бере
бермейді.
|
|
|
|
|
|
Мұнда әр баған бойынша
оқушы жауаптары талданады. Жоғары бал жеке жұмысты қажет ететін
оқушы, орташа бал кеңес пен топтық түзету-дамытуға алынатын
оқушы.
5-11 қалыпты, кеңестер
берілетін оқушылар;
12-26 орташа деңгейдегі
оқушылар;
27-35 күрделі дегейдегі
оқушылар;
36-54 жеке жұмысқа
алыну қажет оқушылар.
«Сен қандай
сатыдасың?» суретті
сауалнама.
Бұл,
оқушының эмоцияналдық деңгейі мен өзін-өзі нақты бағалауын
айқындайды. Оқушыға парақшалар жіберіледі, оқушы өзінің соңғы бір
апта ішіндегі психологиялық ахуалына қатысты эмоцианалдық көңіл
күйін тауып белгі қояды. Осы арқылы, бала туралы ақпартты біле
аламыз.
Мұнда, оқушы
өзгерісті қаламау мен жалығу нүктесін белгілеген жағдайда оқушыға
бос уақтында тиімді істерді қалай табуға болатыны жайында кеңестер
ұсынылады.
«Қарсылық»
пен «ашу» нүктелерін белгілеу арқылы баланың үй жағдайда белгілі
бір себептермен өзіне-өзі көңілі толмаушылығы көтеріле бастағанын
аңғаруға болады. Бұндай жағдайда, ата-аналарымен сөйлесу, бала
ахуалын реттеуге қатысты кеңестер беру жұмысы
жүргізіледі.
Егер бала
«кекшілдігі» немесе «қорқыныш» нүктелері белгілесе, онда оқушының
ішкі ашу (скрытый агрессия) бары, бұндай оқушылар оқыс шешімдер мен
өзгерістер жасай салуы мүмкін екендігіне мән беріліп, мүмкіндігінше
баламен жеке жұмыс тағайындау қажет. Қосымшы тестер алынып,
жағдайын толық зерделеу механизімі жоспарлануы қажет. «Қайғырамын»
нүктесі оқушының толық шарасыздық сатысын байқатады. Бұл кезеңде
ата-ана, психолог, ұстаздар бірлескен қалыпта оқушыны қажу, уайым
алабынан шығарудың жолдары қарастырылады.
Баланы бақылау жұмысын тиімді жүргізу әдісінің бірі
«Менің бәтерегім» тәсілі.
Кейде
психолог алдына тұйық, өз ойын айтқысы келмейтін оқушылар, қатты
ызаланған өкпелеген оқушы келеді. Оларды сөзге тарту мүмкіндігі аз
болғанда осы суретті бақылау әдісін қолданып, проблема қай бағытта
көбірек екнін сарптап, келесі жұмыс қадамын жасауға
болады.
Мұнда,
бәйтерек діңін үш тамырлы етіп бағанын саламыз да, оқушыға
ұсысынамыз.
Әр тамызға
«достарым», «отбасым», «мектебім» атауы жазылады. Оқушы әр бағыт
бойынша бұталар мен жапырақтар салады. Әр жапырақ салғанда ішінен
неге көңілі толмайтынын ойлап, сол реттелсін,-деп іштей ойлап
жапырақтар салуы қажет.
Динсаламова Бақытгул
Мұқағалиевна
Алматы
қаласы.
Ке АҚ «Республикалық
Физика-математика мектебі»