Қалай оқу керектігін
үйрену
Оқу үдерісіне(процесінде) толыққанды қатысу үшін оқушылар қалай оқу
керектігін білулері керек. “Қалай оқу керектігін
үйренудің ” қозғаушы
күші “Метатану” болып
табылады. “Метатануды ” индивид қалай
ойлайтынын, оқитынын қадағалау, бағалау, бақылау қабілеті ретінде
сипатталады.
Бейресми түрде түсіндіретін
болсақ: қалай оқу керектігін үйренуді өз бетімен білім алуын ойлау
және мұндай ойлаудың нәтижелерін кейінгі оқу үдерісінде саналы
қолдану деуге болады.
Бұл үдерісте мұғалім
оқушыға:
1. білім міндеті қоятын
талаптарды түсінуге:
2. жеке ойлау үдерістерін және
олардың жұмыс қағидаттарын зерттеуге:
3. міндеттерді орындау
стратегияларын әзірлеуге және ойластыруға:
4. нақты міндет үшін сәйкес
келетін стратегияларды таңдауға
көмектеседі:
Осы төрт тармақты іске асыру
үшін оқушылардан қалай оқу керектігін үйрену талап
етіледі.
Выготский теориясы
бойынша:
Оқушының өз бетімен қол
жеткізе алмайтын оқу деңгейін ересек немесе “маңызды” (ықпалды)
адамның көмегімен қамтамасыз етудегі рөлі туралы жазды. Мұндай
оқудың әлеуеттік көлемі “Жақын арадағы даму аймағы” – ЖАДА ретінде
анықталады.
Қолдау көрсететін адам
“Рефлексивті агент” ретінде жұмыс жасайды. Оқушының әрекетіне жауап
береді, дамуын қамтамасыз етеді. Оқудың дамуы барысында қолдау
көрсетушінің түрі мен деңгейі өзгеріп отырады. Бағыттаушылық,
түрткі болу, дамудың тиімділігін арттыру мақсаттары жүреді,
түрленіп отырады.
Бұл үдеріс “көпіршелер
тұрғызу” деп аталады.(Жером Брунер) Бұл жетекшінің оқушыларды
тапсырманы аяқтауға итермелеуі, қолдаудың үнемі ұлғайып,
артуы.
Өздігінен реттелетін оқудың
үш элементін атап өтейік:
-
1. Тапсырмамен жұмыс барысында
өздігінен бағытталушылығы
-
2. Оқушының проблемалар мен
мақсаттарды өздігінен айқындауы
-
3. Проблеманы шешу және
мақсатқа жету үшін әдіс-тәсілдерді өздігінен
таңдауы.
Қалай оқу керектігін
үйрену
Жаңа нәрсені оқыту адамның
нені білетінімен және түсінетінімен
байланысты.
Оқыту оқушының бастапқы білімі
мен дағдыларын назарға алып, оларды өрістетуді мақсат еткенде мәнді
болады.
Осы байланыстарды дамытып,
нығайту үшін проблемаларды шешу үдерісін толыққанды қатыстыру
қажет.
Оқушыларға гипотеза жасауға,
оны қорғауға, сынақтан өткізуге және құруға уақыт
беріңіз.
Оқушылардың бір-
бірін оқытуына мүмкіндік беріңіз.
|