Материалдар / Қазақ гидронимдері

Қазақ гидронимдері

Материал туралы қысқаша түсінік

Материал ұстаздарға сабақ өтуге дайын қмж болып табылады

Абдыхадыров Шоқан Жұмаханұлы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

25 Ақпан 2021

1127

1 рет жүктелген

География Ашық сабақ 9 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

География пәнінен опорный конспект

Пән «География»

Құрастырушы

Усманов Махмутжан Усенжанович, № 49 ЖББ мектеп

при поддержке ГНМЦНТО Управления образования г. Алматы

Пәні: География

Сынып: 9

IІ тоқсан

Сабақ № 1

Тақырып:

Қазақ гидронимдері

Бөлім

Ресурстар

Оқулық: Ш.Т.Толыбекова, Г.Е.Головина, С.С.Козина, Е.А.Ахметов

Қосымша материалдар (бейнематериалдарға сілтемелер): https://bilimland.kz/ru

Иллюстрациялық материал:

Сабақтың мақсаты

бүгін сабақта сіз үйренесіз....

Терминдермен жұмыс

Сабақтың қысқаша тезисі

Гидроним грек тілінен аударғанда "hydor - су + onyma, onoma - ат, атау, есім" кез келген су объектісін білдіретін жалқы есім, топонимнің бір түріекенін түсіндіреді. Гидронимдердің су нысандарының түрі мен тегіне қарай бөлінетінін айқындауға болады.
Гидронимдердің пайда болуына халықтық географиялық терминдер мен индикатор-терминдер қатысады. Кейде терминнің өзі су нысанының жеке дербес есімі бола алады.

Пелаогонимдер-теңіздермен олардың бөліктерінің атауы

Линонимдер- көлдердің, тоғандардың атауы

Потамонимдер – өзендер атауы

Гелонимдер – батпақтар мен бақпақтанған жерлердің дербес атауы

Қазақ гидронимдердегі индикатор – терминдер

Гидронимдер	Индикатор – терминдер
Көл аттарын (лемнонимдер)	Айдын, астау, ашы, балқаш, бидайық, былқылдақ, жалаңаш,жалпақ, жалтыр, көл, қайыр, қамыс, қақ, қопа, ми, ой, сор, тақыр, татыр, теңіз, томар, тұз, шалқар, шұқыр, шығалақ.
өзен аттары (потаманимдер)	Айсақ, ақсу, айыр, аша, ащысу, бақанас, дария, еспе, жарма, жайылма, ирек, кемер, қамау, қарасу, мұқыр, нұра, өзек, өзен, сай, саға, сала, соқыр
Бұлақ аттары	Айнабұлақ, ақпа, бастау, бұлақ, жылға, қайнар, тамшы, көз, тұма, үйірм
Құдық аттары	Апан, қауға, құдық,күю,еспе, орпа, шаңырау, шұңқыр

Транслитерация (лат. trans - арқылы, littera - әріп) — бір жазудағы әріптерді екінші бір жазудын әріптерімен, яғни бір әліпбидегі жазуды баска бір әліпбиге ауыстыру.

Мысалы: Каспий теңізі –Каспийское море – Caspian sea

Осы тақырып бойынша толығырақ ақпаратты оқу арқылы ала аласыз……

Оқу тапсырмалары

Ғаламаторды пайдалана отырып, өзендердің атауларын үш тілде ұсынады.

Сырдария
Іле
Жайық
Ертіс
Тобыл
Есіл

Кішігірім зерттеу жүргізіп, атаулардың мағынасын айқындаңдар:
– Ертіс, Есіл, Жайық (Орал), Сырдария, Тобыл, Іле, Шу, Торғай, Ойыл, Сарысу өзендері;
– Каспий, Арал, Алакөл, Зайсан, Сілетітеңіз, Сасықкөл, Құсмұрын, Марқакөл, Сарықопа, Шағалалытеңіз көлдері.

Кері байланыс

Құрметті оқушылар, барлық тапсырмаларды осы электрондық поштаға жіберу керек_____________, немесе WhatsApp-та телефон нөмірі бойынша____________жіберіңіздер

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!