Қазақ тілі. Емтихан тапсырмалары. Емтихан материалы. 7-сынып Т1

7-сынып.

1. Оқылым. (1 балл).

Мәтінді оқыңыз.

Атқа міну мәдениеті мен жылқы шаруашылығы жер жүзіне Ұлы даладан тарағаны тарихтан белгілі. Еліміздің солтүстік өңіріндегі энеолит дәуіріне тиесілі «Ботай» қонысында жүргізілген қазба жұмыстары жылқының тұңғыш рет қазіргі Қазақстан аумағында қолға үйретілгенін дәлелдеді. Жылқыны қолға үйрету арқылы біздің бабаларымыз өз дәуірінде адам айтқысыз үстемдікке ие болды. Ал жаһандық ауқымда алсақ, шаруашылық пен әскери саладағы теңдессіз революцияға жол ашты. Жылқының қолға үйретілуі атқа міну мәдениетінің де негізін қалады. Бес қаруын асынған салт атты сарбаз айбарлы көшпенділер империялары тарих сахнасына шыққан дәуірдің символына айналды.

Атқа міну мәдениеті салт атты жауынгердің ықшам киім үлгісін дүниеге әкелді. Ат үстінде жүргенде ыңғайлы болуы үшін бабаларымыз алғаш рет киімді үстіңгі және астыңғы деп екіге бөлді. Осылайша кәдімгі шалбардың алғашқы нұсқасы пайда болды. Бұл салт атты адамдардың ат құлағында ойнауына, ұрыс кезінде еркін қимылдауына мүмкіндік берді. Дала тұрғындары теріден, киізден, кендір мен жүннен, кенептен шалбар тікті. Содан бері мыңдаған жыл өтсе де, киімнің осы түрі өзгере қоймады. Қазба жұмыстары кезінде табылған көне шалбарлардың қазіргі шалбардан еш айырмасы жоқ.

Сонымен қатар, бүгінгі етіктердің барлық түрі көшпенділер атқа мінгенде киген жұмсақ өкшелі саптама етіктің «мұрагерлері» екені белгілі. Ат үстінде жүрген көшпенділер тақымына басқан сәйгүлігіне неғұрлым еркін мініп жүруі үшін биік ер-тұрман мен үзеңгіні ойлап тапты.

1-тапсырма. Берілген мәтіннен негізгі ақпараттарды іріктеп көрсет.

2-тапсырма. Мәтіндегі іріктелген негізгі ақпараттарға сүйене отырып, жылқыны қолға үйрету туралы комментарий жаз.

2) Жазылым. (3 балл).

«Атқа міну мәдениеті киім кию үлгісін қалыптастырды» тақырыбында құрылымы мен даму желісін қамтып, лексика-грамматикалық нормаларды сақтай отырып, оқылым мәтініндегі мәселенің шешіміне өз көзқарасыңды білдіру арқылы дискуссивті эссе жаз.

3. Әдеби тіл нормалары (1 балл).

Эссе мәтінінен бір етістікті алып, есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерінің жұрнақтары арқылы түрлендіріп көрсет.

Бағалау критерийлері:

Бес балдықты 30-балдыққа ауыстыру шкаласы

^{(оқыту қазақ тілінде)}

7-сынып.

1. Оқылым. (1 балл).

Мәтінді оқыңыз.

Дүниедегі ең ұлы сезімдердің бірі – достық. Әр адам дүниеге келгеннен кейін, ес білгеннен-ақ жан дүниесіндегі сырын, мұң-шерін тарқатып, қуанышы мен қайғысын бөлісетін дос іздейді. Қандай да бір қиындыққа тап болсаң, оны досыңмен бөлісіп, досыңның  ақылын тыңдап, шешім таба аласың. Менің ойымша, басқаға жақсы да адал дос болу үшін, ең алдымен, түсінік, адамды тыңдай білу, ақыл бере білу қабілеті жоғары болуы тиіс.

Достық адамдардың ең алдымен бір-біріне сенуінен басталады. Ол артқан сайын, достық та қатая түседі. Ал бір-біріне сенімі жоқ, дегенмен өздерін  дос санайтындар да бар, ол жалған достық – бірде бар, бірде жоқ.

Достық туралы  нақты ой айтқан философ А.Шопенгауэр өзінің  «Өмірлік данышпандықтың афоризмдері» деген  еңбегінде: «Нағыз шынайы достық адамдардың бір-бірімен терең, таза және адал қарым-қатынасын қажет етеді. Бұл дегеніміз – досыңыздың қайғысы мен қуанышына ортақтаса білу  деген сөз.  Осының бәрі адамның табиғи өзімшілдік, өркөкіректік қасиеттерін жояды» деген. Күнделікті өмірде көңіліңе шапағат сәулесін шашып, сенің төрт құбылаңды тең ететін айналаңдағы достарыңның басы бұзылмағаны қандай жақсы.

«Әттеген-ай» деп өкіндіретін уақытша достардан бойыңды аулақ ұстап, «шіркін-ай» деп тамсандыратын достардың арасында жүрудің өзі адам бплпсы үшін үлкен бақыт емес пе?!

Достық – бұл өмірдегі еш нәрсемен бағаланбайтын құндылық.

1-тапсырма. Берілген мәтіннен негізгі ақпараттарды іріктеп көрсет.

2-тапсырма. Мәтіндегі іріктелген негізгі ақпараттарға сүйене отырып, достықтың қадірі туралы комментарий жаз.

2) Жазылым. (3 балл).

«Алтын берген дос емес, ақыл берген – дос»» тақырыбында құрылымы мен даму желісін қамтып, лексика-грамматикалық нормаларды сақтай отырып, оқылым мәтініндегі мәселенің шешіміне өз көзқарасыңды білдіру арқылы дискуссивті эссе жаз.

3) Әдеби тіл нормалары (1 балл).

Эссе мәтінінен одағай сөздердің түрін тауып, тәуелдік жалғаулары арқылы түрлендіріп көрсет.

Бағалау критерийлері:

Бес балдықты 30-балдыққа ауыстыру шкаласы

^{(оқыту қазақ тілінде)}

7-сынып.

1. Оқылым. (1 балл).

Мәтінді оқыңыз.

Адамзат денсаулығын сақтаудың басты шарты – дұрыс тамақтану. Сондықтан тамақтануға ерекше көңіл бөлген жөн. Тамақ құрамының құндылығы басты назарда болғаны дұрыс. Тиімді, дұрыс тамақтану денсаулықты сақтауға, ағзаның қалыпты өсуі мен дамуына, жұмыс қабілетінің жоғарылауына және ағзаның қоршаған ортаның әртүрлі жағымсыз әсеріне қарсылығын күшейтуге ықпалын тигізеді.

Дұрыс тамақтанудың негізгі шарттары:

1. Тағамның құрамында негізгі қоректік заттар (белок, көмірсу, май) болуы тиіс.

2. Тамақ рационында (дәрумендер, тағамдық талшықтар) болуы тиіс.

4. Тәулік бойы тамақтану тәртібін, мөлшерін сақтау.

5. Тағамдар санитарлық-гигиена талаптарына сәйкес болуы керек.

Тамақтану - адамның өмірлік қажеттігі және денсаулық кепілі. Ас - адамның арқауы, ағза дене жүктемесінде ғана емес, тыныштық жағдайында да шығындайтын қуат көзі. Ас ішу біздің жасушаларымыз бен тіндерімізді жаңартуға мүмкіндік береді. Дұрыс тамақтану жүрек-қантамыр, асқазан-ішек жолдары, қантдиабеті, остеопороз, онкологиялық аурулардың алдыналу үшін, сыртқы орта әсеріне қарсы тұру үшін, ағзаның жұмысқа қабілеттілігін арттыру үшін, белсенді ұзақ өмір сүру үшін қажет.

Салауатты тамақтану және жоғары дене белсенділігі, спорт пен шұғылдану, күйзеліс пен күресе білу, темекіден, ішімдіктен бас тарту жолымен салауатты өмір салтын ұстану арқылы аурулардың алдын алып, денсаулықты және тартымды келбетті сақтап, сұлу да сымбатты, тәні мен жаныжас, белсенді болып жүруіңізге болады.

1-тапсырма. Берілген мәтіннен негізгі ақпараттарды іріктеп көрсет.

2-тапсырма. Мәтіндегі іріктелген негізгі ақпараттарға сүйене отырып, дұрыс тамақтанудың маңызы туралы комментарий жаз.

2) Жазылым. (3 балл).

«Дұрыс тамақтану – денсаулық кепілі» тақырыбында құрылымы мен даму желісін қамтып, лексика-грамматикалық нормаларды сақтай отырып, оқылым мәтініндегі мәселенің шешіміне өз көзқарасыңды білдіру арқылы дискуссивті эссе жаз.

3) Әдеби тіл нормалары (1 балл).

Эссе мәтінінен шылауларды тауып, мағыналық түрлеріне ажыратып көрсет.

Бағалау критерийлері:

Оқу дағдысы	Бағалау критерийлері	Тапсыр ма реті	Дескриптор	Балл
338тг - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Материал жариялап тегін сертификат алыңыз! Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды Материал жариялау Сертификатты жүктеу Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Бағыт Сынып Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Қазақ тілі пәні бойынша барлық материалдарды көру Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz