2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ САБАҚТАРЫНДА САРАЛАП ОҚЫТУДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕРІ

Материал туралы қысқаша түсінік

Бүгінгі таңда білім беру мазмұнын жаңарту өте маңызды өзгерістердің сатысында тұр. Білім беру мазмұнын жаңарту-сапалы білім, жарқын болашаққа негіздеп, бірқатар жетістіктер формуласын ұсынған үлгі және оқу-тәрбиелік үрдісті жан-жақты жаңа әдіс-тәсілдермен ұштастыру болып табылады.

Қойшығалиева Гульфина Құсайынқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

18 Желтоқсан 2017

4428

21 рет жүктелген

Қазақ тілі Баяндамалар, реферат 9 сынып

Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі

770 тг 578 тг

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ САБАҚТАРЫНДА САРАЛАП ОҚЫТУДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ӘДІСТЕРІ

Койшигалиева Гульфина Кусайновна

Жаңашаруа қазақ орта мектебіАтырау облысы Қызылқоға ауданы Қоныстану селосы

Н.Ә.НазарбаевБүгінгі таңда білім беру мазмұнын жаңарту өте маңызды өзгерістердің сатысында тұр. Білім беру мазмұнын жаңарту-сапалы білім, жарқын болашаққа негіздеп, бірқатар жетістіктер формуласын ұсынған үлгі және оқу-тәрбиелік үрдісті жан-жақты жаңа әдіс-тәсілдермен ұштастыру болып табылады.Саралап оқыту тәсілі- әр түрлі оқушылар тобының оқу әрекетін ұйымдастыру үшін арнайы оқыту әдістерін және іс-әрекеттерін саралау тәсілдерін қамтиды.Оқушыларға тапсырма жеңілден күрделіге қарай,қабілеттерін, дағдыларын, қызығушылықтарын ескере отырып сараланып беріледі.Қабілетті оқушылар оқу мақсаты негізінде алынған тапсырмаларды орындауда белсенділік танытып, ой тұжырымдай алды. Тапсырманы жеке орындау кезде қиындық келтірген оқушыларға жұптық жұмыс кезінде жұбының қолдау көрсетуі оқушының даму, жетілуіне тиімді әсер етеді.Оқушылардың дербес ерекшеліктерін анықтау үшін оқытушы алдымен, олардың ықылас - жігерін, еске сақтау мен ойлау қабілеттерін, ынтасын, жалпы білім денгейін зерттеуі қажет. Бұл ерекшеліктерді айқындау үшін білімді меңгеру деңгейін анықтауға арналған тапсырмалар дайындау; оқушы біліміне диагностика жүргізу, оқушыларға сауалнама, психологиялық тәжірибе жасау, ата - аналармен әңгіме жүргізу керек. Оқушылардың жеке ерекшеліктері сабақта сұрақ беру, кіріспе әңгіме, оқыған материалды т.б. тиянақтау сатыларында ескерілуі тиіс. Мәселен, үлгерімі жақсы оқушыларға берілген сұраққа тікелей жауап беру талап етілсе, орташаларына ойланып, қажетті есептеулер жасауға, суреттерін салуға уақыт беріледі, ал улгерімдері төмендеріне нақты сұрақтың тізімі, жауап берудің жоспар үлгісі ұсынылады.Оқушыларды топтарға бөлгенде олардың оқуға және жұмысқа деген қабілеті ескеріледі. Оқуға қабілеттік деп оқушының неғұрлым қысқа мерзім ішінде білімнің биік деңгейіне жету қабілетін түсінеміз. Бұл белгі бойынша оқуға қабілеті жоғары, орташа және төмен деп үшке бөлуге болады, Сыныпта барлық балалардың ойлау қабілеті бірдей емес. Сондықтан, сабақ кезінде әрқайсының деңгейіне қарай жұмыстың түрін таңдап, сол тақырыпты игеру көзделсе, өте пайдалы. Біз өз іс - тәжірибемізге осыларды енгізіп, жұмыс жасап келеміз. Біздің басты мақсатымыз - сынып оқушыларының ерекшелігін анықтау.Бұл тұрғыдан алғанда, әрбір оқушыны өз мүмкіндігіне қарай білім, дағды алатындай етіп окытқан жөн. Мысалы, қабілетті оқушылар сыныпта логикалық ойлауы жетілген, оқулықпен жұмыс істей алатын оқушылар үшін жаңа материалды түсіндіргенде проблемалық ізденіс әдісін қолданған дұрыс. Ал орташа, нашар оқушылары көп сыныпта репродуктивті әдісті қолдана отырып, сабақты ойын, әңгімелеу түрінде өткен ұтымды. Саралап оқытудың ең басты шарты - сынып оқушылары үш топқа бөлу. Бірінші топқа мынадай оқушылар топтастырылады: қабілеті жоғары, білім, білік дағдылары қалыптасқан, өз бетімен ойлау кабілеті бар, сабаққа деген белсенділігі күшті, мұғалім көмегін қажет етпейтін топ. Бұл топта жүргізілетін жұмыстың мақсаты - оқушы бойында ғылыми бағытта ойлау қабілетін калыптастыру.Орташа қабілетті оқушылар екінші топты құрайды. Білім, білік дағдылары әлі тұрақсыз, өзіне - өзі көп сене бермейтін, мұғалімнің белгілі мөлшерде көмек көрсетуін қажет ететін оқушылар. Мұнда алға қойылатын мақсат - білім, білік дағдыларының тұрақты болуына, өз бетімен жұмыс істеу қабілетінің дамуына ықпал ету, олардың бірінші топқа көшуіне көмектесу.Үшінші топқа үлгерімі төмен оқушылар жатқызылады. Бұлар тұрақты назарды ұстауды, білім, білік дағдыларын қалыптастыруда мұғалімнің үлен күш жігер жұмсауын, жүйелі жұмыс жүргізуін, яғни мұғалім көмегін көп қажет ететін оқушылар.Педагогикалық технология - қазіргі талапқа сай анықталып, іріктеліп, реттелген оқытудың жаңа мазмұн, әдіс - амалдардың дидактикалық талаптарының психологиялық педагогикалық жиынтығы. Педагогика ғылымдарының докторы, профессор Ж.А. Қараевтың "Әртүрлі деңгейде оқыту технологиясын" жас ұрпақты оқыту және тәрбиелеу барысында үнемі қолданудамыз.Көмекті қажет ететін окушылар құрамы толық болмауы тиіс. Оқушы мүмкіндігіне карай мұғалім ол оқушыны ойша басқа топқа ауыстырады. Мұндай әртүрлі топтардың барлығы туралы ешқандай тізім жасалмауы тиіс. Тек соңдай топтардың бар екендігін сабақты жоспарлағанда, үйге тапсырма бергенде ескеру қажет. Үшінші топтағы оқушылармен саралап жұмыс жүргізу үшін дайын сызба - нұсқаларды, жоспарларды, тезистерді, алгоритмді, есептердің үлгілерін т.б. пайдаланады.Үй тапсырмасын орындату - маңызды нәрсе. Үй тапсырмасын бергенде оны оңтайландыру критериіне сүйене отырьш, оқушының нақты мүмкіндігін ескерген жөн. Үй тапсырмасы нашар оқушыны жетілдіре түссе, ал қабілетті оқушы ең жоғары деңгейде дамуы тиіс. Мысалы, қабілетті оқушыға күрделі есеп берсек, әлсіз оқушыларға реферат жазу, сызу, тағы басқада ережелерді берген дұрыс.Саралап оқыту әдісін қолданғанда, мұғалім әрбір сынып педконсилиумымен толық әрі жете таныс болуы керек. Бұл ең маңызды басты шарт. Соңда ғана оқушыларды саралап оқытуда сызба бойынша жұмысты ұйымдастыру әрі оны жүйелі жүргізу жақсы нәтиже берері даусыз.Білім берудің қазіргі концепциясы оқыту қызметіне деген қызығушылықты тәрбиелеу негізінде оқушылар тұлғасын тәрбиелеу және дамыту мақсаттарының басымдықтарынан шығады. Әр оқушы өзінің мүмкіндіктерін толық жүзеге асыра алатын жағдай жасау маңызды, ол оқи білетін және оқуға ынтасы бар оқыту субъектісіне айналды. Жекелей оқыту тәсілін жүзеге асырудың құралы саралап оқыту болып табылады. Саралап оқыту дегеніміз не?Саралап оқыту- бұл оқыту үрдісін ұйымдастыру формасы, мұғалім оқу үрдісі барысында бірыңғай сапалық қасиеттері бойынша қалыптастырылған оқушылар тобымен жұмыс істейді (гомогендік топ).Деңгей бойынша сараптау ерекшеліктері қандай? Ой еңбегінің дамуына байланысты саралау қазіргі педагогикада бірыңғай баға алып отырған жоқ, оларда оң бағалармен қатар кейбір келеңсіз аспектілері де бар. Оң аспектілері:

қиын балалармен жұмыс істеудің тиімді мүмкіндіктері пайда болады;

қоғам үшін балаларды ақталмаған және мәнсіз теңдестіру мен орташаландыру болмайды;

мұғалімде нашар оқитын оқушыларға көмектесуге, мықты оқушыларға көңіл бөлуге мүмкіндік туады;

сыныпта үлгермеуші оқушылар қатарының болмауы жалпы оқыту деңгейін төмендету қажеттілігін жояды;

мықты оқушылардың білім алуда тез және терең алға жылжуына деген ынтасы жүзеге асады;

мықты топтарда ынта деңгейі артады;

бірыңғай балалар жиналған топтарда балаға оқу жеңіл;

Келеңсіз аспектілері:

балаларды даму деңгейіне қарай бөлу дұрыс емес;

әлеуметтік-экономикалық теңсіздік байқалады;

нашар оқитын оқушылар мықтылардың соңынан ере алмайды, олардан көмек те ала алмайды, жарыса да алмайды; балаларды нашар топтарға ауыстыру олардың абыройын түсірген сияқты болып көрінеді;

жетілдірілмеген диагностика нашар оқушылардың қатарына қабілетті оқушы лардың кіріп кетуіне әкеліп соғады;

нашар топтарда мотивация деңгейі төмендейді;

қайта жасақтау сынып ұжымдарын бұзады.

Сынып ішілік саралаудың кезеңдері:1.Топтарда саралауды жүзеге асырудың критерийлерін анықтау;2. Диагностикалауды жүзеге асыру;3.Диагностика нәтижелерін есепке ала отырып, топтарға бөлу;4. Саралау тәсілдерін таңдау, әр түрлі деңгейдегі тапсырмаларды әзірлеу;5.Бұл тәсілді сабақтың барлық кезеңдерінде жүзеге асыру;6.Диагностикалық бақылау, оған сәйкес топтың құрамы өзгеруі мүмкін.Оқи алуларына сәйкес топтарға бөлу критерийлері:1- топ. Нашар оқитын балалар. Олар баяу әрекет етеді, сыныпқа ілесе алмайды. Егер осыларды есепке алмасақ, оқуға деген қызығушылықтары төмендейді, сыныптастарынан қалып қояды. Бұл оқушылар үшін өткен материалдардан тапсырмалар берілуі керек және тапсырмалардың көлемі шағын болуы тиіс.2-топ. Бұл топтың оқушыларына материалды естеріне сақтау үшін көп рет қайталау қажет. Сырттай олардың психологиялық ерекшеліктері асықпайтындығынан, жоғары эмоционалдығынан, зейінінің төмендігінен және жинақы еместігінен байқалады.Олар үшін жинақтауға берілген тапсырмалар қиын. Бұл оқушыларға берілген жұмыс алгоритмін қолданған пайдалы. Теорияны жақсы игере отырып, олар практикада қате жіберуі мүмкін. Бұл оқушыларға әр әректті ауызша түсіндіруді талап ететін тапсырмалар ұсыну маңызды. 3-топ. Бұл топқа қозуы мен тоқтауының тепе-тең үрдісі бар оқушылар кіреді. Олардың тұрақты зейіні бар, заттардың белгілерін жақсы ажырата алады, жинақтау үрдісін жақсы игерген, үлкен сөздік қоры бар.Сараланған тапсырмалар-бұл жаттығулар жинағы, оларды орындау негізінде балалар ережелерді жақсы түсініп, игереді, қажетті дағдылары қалыптасады. Сараланған тапсырмалар тақтада, кәртішкеде, слайдтарда, таблицаларда жазылуы мүмкін.Сараланған тапсырмалар түрлері:1. Міндетті тапсырмалар.Дағдыны қалыптастыру үшін оқыған ережені дұрыс қолдануға ықпал етеді; олардың көлемі шектелген болуы керек және әр оқушының күші келетін тапсырмалар болуы тиіс.2. Қосымша тапсырмалар.Бұл міндетті тапсырмаларын орындай алған және өздік тапсырманы орындауға уақыты бар оқушыларға арналған. Аталмыш тапсырма оқылған ережелерді пайдалануға арналған қиын тапсырмалар, олар салыстыруды, талдауды және белгілі бір қорытынды жасауды талап етеді. Саралау тәсілдері.1.Шығармашылық деңгейлері бойынша оқу тапсырмаларын саралау.Оқи алу деңгейі төмен оқушыларға (1 топ) репродуктивтік тапсырмалар ұсынылады, ал оқи алу деңгейі орташа оқушылар (2 топ) мен жоғары деңгейі бар оқушыларға (3 топ) -шығармашылық тапсырмалар беріледі. Шығармашылық тапсырмаларды барлық оқушыларға беруге болады, бірақ, 1-топ балаларына шығармашылық элементтері бар тапсырмалар берсек, қалғандарына алған білімді жаңа жағдайда қолдануға болатын шығармашылық тапсырмалар беруге болады.2.Қиындық деңгейлері бойынша тапсырмаларды сараптау.3-топ үшін: материалды қиындату, санын өсіру, негізгі тапсырмаға қосымшасалыстыруға арналған тапсырмалар, дұрыс тапсырмалардың орнына кері тапсырмаларды, шартты символдарды қолдану. 3. Оқу материалының көлемі бойынша тапсырмаларды сараптау.2 және 3-топ оқушылары негізгі тапсырмалармен қатар, осыған ұқсас қосымша тапсырмаларды орындайды. Бұл тәсілді қолдану себебіміз оқушылардың жұмысты орындау жылдамдығы әр түрлі болады. Қосымша тапсырмалар шығармашылық

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!