Материалдар / Қазақстандық мұнайшы әулеттері

Қазақстандық мұнайшы әулеттері

Материал туралы қысқаша түсінік

студенттерге көмек

Молдалиева Дина Ибраимқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

22 Қараша 2018

442

0 рет жүктелген

Қазақстан тарихы Ғылыми жұмыстар Басқа

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

ӘӨК 94 ҚАЗ Қолжазба құқығында

Молдалиева Дина

Қазақстандық мұнайшы әулеттері

6М020300 – Тарихмамандығы бойыншагуманитарлық ғылымдар магистрі академиялықдәрежесін алу үшін дайындалған диссертация

Р Е Ф Е Р А Т Ы

Қазақстан РеспубликасыАтырау, 2017

Құрылымы.Диссертация кіріспеден,екі бөлім, жеті тараудан және қорытынды мен әдебиеттер тізімінен тұрады. Жалпы көлемі 83 бет, әдебиеттер тізімі 35.Өзектілігі. Тәуелсіздік тек саяси құрылымда ғана емес, ең алдымен экономикалық жүйеде қалыптасары ақиқат. Сондықтан да, еліміздің экономикалық тарихы және оған үлес қосқан тұлғалар жан-жақты зерттелуі қажет.Диссертацияның тақырыбы жалпы ғылымдармен, мемлекеттік деңгейде қабылданған бағдарламалармен өте тығыз байланысты. Отандық мұнайшы мамандарды әлемдік стандарттар негізінде даярлауда, бұрынғы тәжірибені ғылыми саралау, бүгінгі күн талаптарына сай пайымдаудың Елбасының алға қойған бағдарламалық мақсаттарымен ұштасып жатуы жұмыстың өзекті екенін дәлелдейді. Президент көрсеткендей Тәуелсіз Қазақстанның жан-жақты рухани дамуында Еңбек әулеттерінің атқаратын мәні зор. Қазақстан тарих ғылымында мұнай-газ өндірісі саласындағы әулеттер мәселесі арнайы зерттеу нысанына алынбаған. Соңғы мәлімет бойынша ең алғашқы мұнайшы мамандығын игерген Шырдабаевтардың әулеттік жұмыс өтілі 999 жылды құрап отыр. Дәл осындай еңбек өтілдері Өтебаевтар, Өтесіновтар, Балғымбаевтар әулеттерінде де бар.Қазақстандық мұнайшы әулеттерінің мысалында еңбекшілердің белсенділігіне және бастамашылдығына қолдау көрсету, жанұяның рөлін арттыру. Осы жанұя мүшелерінің қоғамда өзіндік орнын табуына жағдай жасау, ұрпақтар сабақтастығын жалғастыру бойынша мемлекеттік саясатты тиімді іске асыруды қамтамасыз ету және кәсіпорындар мен ұйымдарда еңбеккерлер әулеттерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау, еңбеккерлер арасында кәсіби шеберлік сабақтастығы дәстүрін, кәсіпорынға және өз мамандығына деген адалдық қасиеттерін қалыптастыру бағытындағы Қазақстандық тәжірибені зерттеу.Тақырыптың зерттелу деңгейі. Қазақ жерінен қара алтын көзі табылып, өндіріске ене бастағанына 115 жылдан астам уақытта бірнеше зерттеулер жарық көрді, мамандардың қалыптасуы жөнінде түрлі пікірлер айтылып, тарихнамалық мәселеге айналды. Мұнай кәсіпшілігі туралы алғашқы монографиялық зерттеулер кеңестік кезеңде жазылды.Монографияларда қара алтын кен орындарын ашудағы орталық биліктің көмегі, партия мен кеңес органдарының қызметі ғана емес алғашқы қазақ мұнайшылары мен олардың ұрпақтары туралы мәліметтер бар. Кеңестік тарихнамада қара алтын өндіру хақында Е.И.Сауткиннің [1], Қ.Е.Темірғалиевтің [2] еңбектерінде қазақ мұнайшылары ерекше көрініс тапты. Бұл еңбектердегі мұнайшы мамандар туралы дәйекті деректер мен пайымдаулар бүгінгі күнге дейін ғылыми маңыздылығын жоғалтқан жоқ.Зерттеуші Е.И.Сауткиннің пікірінше Қазақстанда қара алтын мамандарын даярлау өзге мұнайлы аудандарымен салыстырғанда ерекше болған. КСРО-ның өзге мұнайлы аймақтарында мамандар мұнай өндірісінде істейтін жұмысшылардан дайындалса, Қазақстанда мүлде басқаша, олар теміржол, құрылыс салаларындағы еңбекшілер есебінен дайындалды. [1, с. 99].Қ.Е.Темірғалиев мұнай кені мамандардың тұрмыс жағдайын қозғайды. Әлеуметтік мәселелердің оңды шешілмеуі олардың тұрақтамауына себеп болғандығы туралы айтады. Зерттеуші әлеуметтік тұрмыс мәселелері оң шешімін таппағандықтан, мұнай өнеркәсібінде жұмысшы мамандар тұрақтамады деп пайымдайды. [2, с. 69]. Құспан Еспендіұлы Темірғалиев көп жылдар мұнайлы өлкеде ашылған мұғалімдер институтында басшы болып,жергілікті мұрағат материалдар қорын алғаш айналымға енгізді. Ол туралы университетіміз қабырғасында 2016 жылы арнайы Қайырғали Азилов магистрлік диссертация қорғағанын да айтқан орынды. Қазақстандық мұнайшы кадрларды дайындаудағы сандық және сапалық өзгерістерді өндірістің өзге де салалары мамандарымен салыстырып зерттеген А.Н.Нүсіпбековтің [3] монографиясы Қазақстан тарих ғылымында маман кадр мәселесін зерттеу жөніндегі өзіндік ерекшелігі бар еңбек болды. Мұнай өндіру ісіндегі жұмысшы мамандардың қалыптасып дамуында демографиялық, географиялық жағдайларға мән беріп, мұнайлы өлке Жайық - Жем ауданында жергілікті халық тығыз қоныстанғандықтан, ұлттық маман кадр дайындау жеңіл болғандығын атап көрсетіп, мұнай өндірушілердің жас және жыныстық құрамын, әйел жұмысшылардың өндіріске тартылу мәселесін көмір, руда кен өндірістерімен салыстырып зерттейді [3, с. 196, 212]. Кеңестік кезеңде жарық көрген Қазақстан темір жол саласы кадрларын зерттеген М.Х.Асылбековтің монографиялық еңбегінде де салыстырмалы зерттеуге қажетті мәліметтерді кездестіруімізге болады. [4]. Монографияның біз үшін құндылығы онда жұмысшылар әулеттері туралы деректер беріледі.Қазақстандық өндіріс салаларының маман кадр мәселесіне арналған С.К.Игибаевтың [5], А.Ш.Алтаевтың [6], Н.А.Абдуллаевтың [7], М.Ж.Ташеновтің [8] монографиялық, диссертациялық еңбектерінде де зерттеу тақырыбына қатысты материалдар көптеп кездеседі. Оларда партиялық негіз бойынша білікті мамандардың өндірістен партиялық, қоғамдық жұмыстарына жіберілуі, мемлекеттік ұйымдық тартудың негізсіздігі, вахталық жұмыс әдісі және кәсіптік техникалық оқу орындарының жабылуы көрсетілді. Еліміздегі мұнайшы маман кадрларды дярлаудағы аталған келеңсіздіктер тәуелсіздік алғаннан кейін ғана ашық айтылып саралана бастады.Осы кезеңде тақырыпқа сәйкес жазылған Ә.Мұқтардың [9] зерттеуінде 1920-1940 жылдардағы мұнайшылар мен техникалық мамандарын дайындауау тарихының жетістіктері, сонымен қатар аштық пен нәубеттің демографиялық салдары да ерекше баяндалып, өлкеміздің алғашқы мұнайшылары Өтебаевтар мен Шырдабаевтар жайлы айтылады.Олардың мамандық алу,оқу жолдары да әңгімеленеді. Л.Нұрсұлтанованың еңбегінде қазақ мұнайшыларының төңкеріске дейінгі және одан кейінгі уақыттардағы әлеуметтік жағдайы, 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысы соғыс кезіндегі табанды еңбектері жаңаша сипатталады.. Кейін. 2008 жылы Л.Н.Нұрсұлтанова мұнай өнеркәсібінің тәуелсіздік жылдары дамуы туралы докторлық диссертация қорғады [10].2010 жылы қорғалған Л.Бердіғожиннің «Қазақстанның мұнай-газ өндірісі саласындағы жұмысшы, инженер-техникалық кадрларының қалыптасуы және өсуі (1890-1990 жж.)» [11] атты докторлық диссертациясы негізінен еліміздің ауыр өнеркәсіп салаларының біріне жататын мұнай-газ өндірісі мамандарының қалыптасып өсу жолдарын зерделеуге арналған. Диссертацияда 1890 жылдардан басталатын отандық мұнайшы маман-кадрлардың қалыптасу үрдісі және іргелес мемлекеттер мен шетелдік мамандарының бұл істегі қызметі, алғашқы жергілікті ұлттан жұмысшы, инженер-техникалық кадрларды дайындау және сандық және сапалық көрсеткіштері, жас ерекшеліктері мен жыныстық құрамы толық баяндалады. Мұнайшылардың ел дамуындағы зор еңбектері, еңбектері, олардың қоғамдық, өндірістік белсенділігі, мұнай ісін оқытып, мұнайшы маман даярлайтын дайындайтын білім орындарының қалыптасуы және дамуы, мұралық еңбек дәстүрі – мұнайшы әулеттерінің тарихы, жалпы жаңа келбетті Тәуелсіздік жылдары еліміздің экономикасының көшбасшысы болған мұнай-газ өнеркәсібінің тарихы зерттеле бастады.Т.Төлепбергенов [12], Ә.Мұқтаров [13], М.Есалиевалардың [14] диссертациялық жұмыстары қара алтын игеруші ұжымдарындағы саяси-идеологиялық жұмыстар, 1920-1940 жылдардағы қара саласының дамуы, 1930 жылдардағы елдегі жаппай ашаршылық пен репрессияның мұнайшы мамандарға тигізген әсері, 1970-1990 жж. қара алтын мамандарын дайындау проблемаларына арналды. Мұнай-газ өнеркәсібіне байланысты ғасырлар тоғысында және 2000 жылдары сындарлы да, салмақты зерттеу еңбектері жазылды. Қ.С.Мұқитов өз зерттеулерінде мұнайшылардың Ұлы Отан соғысы жылдарындағы қам-қарекет тіршілігін жазса [15], Л.Н.Нұрсұлтанова мұнай өндірісіндегі кәсіпкерлікті зерделейді [16]. Ал, Г.И.Көбенова диссертациясы «Ақтөбемұнайгаз» бірлестігі тарихына арналды [17]. Л.С.Серикованың мұнай-газ кешендерінің 1985-2000 жылдар аралығындағы дамуын саралаған зерттеуі [18].Себебі, диссертацияда Сафи Өтебаев және Өтебаевтардың мұнайшылар әулеті жан-жақты көрсетіледі.Осынша көптеген зерттеу нәтижелеріне қарамастан, жүз жылдан астам ғұмыры бар отандық мұнай-газ өндірісінің жалпы тарихи ерекшелігі тұрғылықты халыққа тигізген әлеуметтік-экономикалық ықпалдастығын бір-біріне байланыстыра зерттеген ғалымдардың еңбектеріндегі қарама-қайшылықты пайымдауларын бір жүйеге тоғыстырып,осы саладағы ұлттық маман кадрларды даярлау кезеңдерін, мұнайшылар әулеттері тарихын жаңа методология негізінде ерекше зерттеуді қажетсінедіҒылыми жаңалығы. Диссертацияда мұнайшы әулеттерінің қазіргі таңдағы қоғамдағы орны, олардың саланың экономикалық-саяси әлеуетін көтерудегі өзіндік орындарын,фактологиялық деректер арқылы тұңғыш рет көрсетілген. Мұнай-газ саласында қалыптасқан еліміздегі мұнайшы әулеттерінің даму, өсіп-өркендеу кезеңдерінің тарихы ғылыми тұрғыда алғаш рет талданады. Еңбек адамдарының дәстүрлерін насихаттау, сол сияқты тарихтағы ұрпақтар сабақтастығын ғылыми зерделеу жұмыстың теориялық мәнін көрсетеді.Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері.Магистрлік диссертацияның зерттеу аясы Қазақстан мұнай-газ өндірісінде қалыптасқан мұнайшы династиялардың қалыптасу және өсу тарихын жаңа теориялық және әдіснамалық тұжырым бойынша зерделеуді мақсат етіп қояды. Соған байланысты төмендегідей міндеттер белгіленді:– мұнайшы әулеттеріне қатысты тарихи деректерді тарихнамалық тұрғыда сараптау және жүйелі зерттеу;– тарихи деректерге сүйене отырып, тұңғыш қазақ мұнайшы әулеттерінің сандық және сапалық құрамын нақтылау;– қазақстандық инженер-техникалық зиялылардың кен орындарын ашудағы қажырлы еңбектерін зерделей отырып,өндіріс қызметкерлері мен ғалымдардың бірлесе атқарған іс-әрекеттерін насихаттау;-мұнай саласындағы кадр дайындау, орнықтыру және нарыққа бейімдеп тәрбиелеу ісіндегі қазақ мұнайшылар әулеті тарихына назар аудару, осы арқылы ұрпақтар сабақтастығының тәрбиелік мән-мазмұнын көрсете білу.- еңбекшілердің жасампаздық белсенділігіне және бастамашылдығына қолдау көрсету, отбасының рөлін арттыру, оның мүшелерінің қоғамда орын табуына жағдай жасау, ұрпақтар сабақтастығын жалғастыру бойынша мемлекеттік саясатты тиімді іске асыруды қамтамасыз ету, кәсіпорындар мен ұйымдарда еңбеккерлер әулеттерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау, еңбеккерлер арасында кәсіби шеберлік сабақтастығы дәстүрін, кәсіпорынға және өз мамандығына адалдық қасиеттерін қалыптастыру бағытындағы Қазақстандық тәжірибені зерттеу.Тақырыптың географиялық және хронологиялық шеңбері. Қазақстандағы қара алтынды өндіру Қарашұңғыл мұнай фонтанынан, 1899 жылдан басталантындығы белгілі.1890-1920 жылдары Жайық-Жем ауданында қара алтынды іздестіру, өндіру жұмыстары жүргізілсе, ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында Ақтөбе облысында, 60-шы жылдары Маңғыстау қара алтыны, 1980 жылдары Қызылордадағы Құмкөл кеніші, Батыс Қазақстанның Қарашығанақ кеніші арқылы мұнай-газ кешенінің кен орындары қалыптасып,өз өнімдерін де бере бастады. Бұл сонау тоқсаныншы жылдардың бас кезіндегі нарық қыспағынан қысылмай өтуімізге, ұлттық экономикамызды қайта құрып жандандыруға зор мүмкіндік болды.Диссертацияның практикалық құндылығы ретіндетөл тарихымыздың әдістемелік қағидаларын басшылыққа ала отырып мол мәліметтер қоры арқылы жасалған басты тұжырымдар мен қорытындыларды, алынған нәтижелерді негізгі көзі ретінде ғылыми еңбектер, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар дайындауда пайдалануға , сол сияқты әлеуметтік-гуманитарлық бағыттағы болашақ бакалавр, магистр және доктор мамандары үшін ел тарихының теориялық және әдістемелік мәселелеріне байланысты арнайы курстар дайындауда қолдануға болады.Диссертациялық жұмыстың деректік негізі. Зерттеу тақырыбының танымдық және тәлімдік бірлігін, тағылымын айқындайтын күрделі сипатты мәліметтерді сұрыптап, әртүрлі бағытта топтастыра зерттеуді басты нысаны етеді. Диссертацияның негізгі дерек көзі - мұрағатқорларындағы материалдар.Атырау облыстық мемлекеттік мұрағаты (АтОММ) фондыларында мұнай-газ ісі, кадр дайындау және жекеленген мұнайшылар туралы тың деректер жинақталған. Жалпы ХХ ғасырдың 20-шы жылдарынан қазірге дейінгі мұнай өндірісі жөнінде және «Ембімұнай» бірлестігі туралы №146 фонд деректері, №193 фондыда жеке мұнайшы тұлғалар туралы деректер бар. Жеке тұлғалар туралы қосымша №346 фонд деректері де өте құнды.Архивдеректері партия, кеңес қызметкерлері, қара алтын өндірісін ұйымдастырушылар С.Мұқашев, Қ.Ізімбергенов, Я.Лаврентьев, Н.Байбаков, С.Өтебаев, Р.Өтесінов, Б.Сағынғалиев, Қ.Мырзағалиев, М.Балғымбаев, О.Көшеков естеліктері мәліметтер қорына енгізілді.Зерттеудің теориялық-әдістемелік негізі. Диссертациялық зерттеу барысында талдау, жинақтау, индукция және дедукция, тарихи салыстырмалылық, жүйелік-құрылымдық, теориялық таным, модельдеу мен түрлендіру сияқты жалпы ғылыми, пәлсапалық, әлеуметтанушылық, тарихи зерделеуеу тәсілдері қолданылды.Зерттеудің танымдық мүмкіндіктерін кеңейту үшін тарихи-типологиялық және салалық әдістерін де назардан тыс қалмады. Сондай-ақ, жұмыстың шынайылығын қамтамасыз етуде тарихи оқиғалар мен құбылыстардың ерекшеліктерін жалпы заңдылық ретінде қарастырудың әдіснамалық қателік екендігі, тарихи дамудың алуан түрлілігі, ұлттық және адамзаттық құндылықтардың өзара бірлігі туралы ұстанымдар ескерілді.Зерттеу жұмысында көтерілген мәселелердің бағыт-бағдарын анықтауда кеңес қоғамы жөнінде әлемдік қоғамтану ғылымында қалыптасқан «әміршіл экономика», «модернизация», «этникалық стратификация» теорияларының маңыздылығын атаған жөн. Қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар:– мұнайшы әулеттеріне байланысты тарихи зерттеу еңбектерін тарихнамалық негізде сараптап және жүйелілік тәсілмен зерттелді, олардың қатарында мұнай өндірісі жөніндегі монография авторлары; К.Сауткин,Қ.Темірғалиев, Ә.Мұқтар, Л.Н.Нұрсұлтанова, Л.Бердіғожин еңбектері бар;– тарихи мәліметтерге сүйене отырып, тұңғыш қазақ мұнайшы әулеттерінің қалыптасуының әлеуметтік-экономикалық және географиялық негізі жасақталып, сандық және сапалық құрамына талдау жасалды; Тәуелсіздік тұлғалары Нұрлан Балғымбаев, Равил Шырдабаев, Балтабек Қуандықов еңбектері арқылы жасалған тарихи деректерге сүйене отырып, тұңғыш қазақ мұнайшы әулеттерінің сандық және сапалық құрамы нақтыланды;– қазақстандық инженер-техникалық интеллигенция өкілдерінің жаңа кен орындарын ашудағы қажырлы еңбектерін зерделей отырып,өндіріс қызметкерлері мен ғалымдардың бірлесе атқарған іс-әрекеттері насихатталды;-мұнай саласындағы кадр дайындау, орнықтыру және нарыққа бейімдеп тәрбиелеу ісіндегі қазақ мұнайшылар әулеті тарихына назар аудару, сол арқылы ұрпақтар сабақтастығының тәрбиелік мәнін көрсетілді.- еңбекшілердің жасампаздық белсенділігіне және бастамашылдығына қолдау көрсету, отбасының рөлін арттыру, оның мүшелерінің қоғамда орын табуына жағдай жасау, ұрпақтар сабақтастығын жалғастыру бойынша мемлекеттік саясатты тиімді іске асыруды қамтамасыз ету, кәсіпорындар мен ұйымдарда еңбеккерлер әулеттерін қалыптастыруға қолайлы жағдайлар жасау, еңбеккерлер арасында кәсіби шеберлік сабақтастығы дәстүрін, кәсіпорынға және өз мамандығына адалдық қасиеттерін қалыптастыру бағытындағы Қазақстандық тәжірибелер зерттелді.«Қазақ мұнайшы әулеттері қалыптасуының алғышарттары»деп аталытын бірінші тараудың бірінші бөлімінде алғашқы мұнайшы әулеттері қалыптасуы айтылады. Қазақстан жерінен жүз жылдан асатын уақыт үстінде мұнай-газ кені өндіріліп, отанымыз әлем таныған ірі қара алтын қорына бай елдер қатарына енді. ХІХ ғасырдың соңғы ширегі мен ХХ ғасыр басында алғашқы мұнай бұрқағы алынған уақытта уәл қазіргі жағдайды көзге елестетпесек те, ерен еңбекке толы 115 жылдық тарих беттерінде жер-жаһан таныған қазақстандық мұнайшы әулеттері қалыптасты. Қазақ жеріндегі алғашқы мұнайшы кадрларының қалыптасуының төмендегідей әлеуметтік-географиялық алғышарттары болды.Орыстың атақты ғалымы А.И.Левшиннің «Қырғыз-қазақ далалары мен ордаларына шолу» атты еңбегіне қосымша ретінде «Қырғыз-қазақтарға және Түркістанға жататын жерлердің картасы» жалғанған. 1831 жылы сызылған картада қазіргі Атырау облысы Мақат ауданына қарасты жерлерден Жәнібек, Білеулі құдықтары мен кейбір сорлар ғана көрсетіліпті. Бүгінгі елді мекендердің бірде-бірі белгіленбеген. Демек ол тұста осы аймақ елсіз болған.1874 жылы Жайық-Жем алабын зерттеген Кирпичников бұл арада жер бетіне шығып жатқан мұнай бар екенін айта келіп, мұнда «ауыз су да, елді мекендермен байланыстыратын жолдар да жоқ» деп суреттепті. Одан 12 жыл өткен соң Новоковский «тұщы суы жоқ, мүлдем елсіз жер» екенін жазған. Ал мұнай фирмалары Петербордан басталатын маршрутты былай көрсеткен: Петербор-Орал-Гурьев, Жәнібек, Әулие-Топырақсор-Әулие –Топырақ-Әулие-Құм, Ракөш. Демек, Гурьевтен бергі сапар елсізде өтеді екен. 1913 жылы Гурьев уезінің бастығы полковник И.Завьялов мұнай фирмаларына «бұрын адам мекендемеген Доссор мен Үлкен Ракөш кенттерінде полицилер ұстау үшін» қаражат бөлуді нұсқап, қатынас қағаз жіберген. Бұған қарағанда қазіргі Доссордағы бірінші мұнай бұрқағынан кейінгі 15-20 жыл аралығында маңайда екі елді мекен пайда болған. Ескерілетін нәрсе Каспий теңізі сағасында Рәкөш атты балықшы кенті ертеректен бар. Ал үлкен Рәкөш – мұнда мұнай айыру зауыттары мен пристань тұрғызылғаннан кейін пайда болған кент.1912 жылдың желтоқсанында Қаратөбе және Былан болыстарының арасында жер үшін жанжал туады. Өзара келісімге жетпеген соң оязға шағым түсіріледі. Сонда байлар ата-бабасы қоныстанған жерлерді емес, мал жайылымдары мен тұщы құдықтарды бір-бірінен қызғанған екен. Осы тұста ояз Былан, Кермеқас, Қаратөбе, Саркөл болыстарының шекараларын нақтылап, хаттаған. Меже сызықтары Каспий теңізіне таяу бірер қыстақтан басқа жерлердің бәрінде зираттар мен құдықтардың үстімен жүргізіліпті. Ал кәсіп иелеріне жер кесіп берген құжаттарда да елді мекен көрсетілмей молалар мен жайылымдардың аттары жазылған. Қыстақтар не қоралар кездесе қалса жер патша заңына сәйкес алынсын деген. Бұдан шығатын тұжырым: ата-бабаларымыз қанға сінген дағды бойынша қоныстанған жерлері мен құдықтарына қожамын деп жүре берген.

Диссертация мазмұны бойынша жарияланымдар1.KaZaKH woman– oil in tHe great patriotic warber\\ EUROPEAN JOURNAL OF NATURAL HISTORY No2, 2015,51 .Historical sciences2. LABOR HEROISM KAZAKH WOMEN - PETROLEUM IN 1941-1945.\\ ЦЕНТР НАУКОВИХ ПУБЛІКАЦІЙ ЗБІРНИК НАУКОВИХ ПУБЛІКАЦІЙ «ВЕЛЕС» МІЖНАРОДНА КОНФЕРЕНЦІЯ «IV ОСІННІ НАУКОВІ ЧИТАННЯ» (м. Київ | 12 жовтня 2015 р.) 1 частина м. Київ – 2015 3. ФОРМИРОВАНИЯ КАЗАХСТАНСКОЙ ЭЛИТЫ НЕФТЯНОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ КАЗАХСТАНА В 1930 ГОДЫ.\\ международ.конф.Элиста.-20154. СТАНОВЛЕНИЯ НЕФТЯНОЙ ПРОМЫШЛЕННОСТИ КАЗАХСТАНА.\\ международ.конф.Элиста.-20155.DYNASTY OF PETROLEUM – BALGYMBAYEV.\\ г. Киева: сборник со статьями (уровень стандарта, академический уровень). – К. : мультидисциплинар- ный научный журнал «Архивариус», 2016. – 100с. НЭБ: 9999-9264 Тираж – 300 экз.6. FROM THE HISTORY OF TRAINING FOR THE OIL INDUSTRY OF KAZAKHSTAN.\\ г. Киева: сборник со статьями (уровень стандарта, академический уровень). – К. : мультидисциплинар- ный научный журнал «Архивариус», 2016. – 100с. НЭБ: 9999-9264 Тираж – 300 экз.7. 1920 – 1980 жылдардағы мұнайшы мамандар тарихы әдебиеттерде.\\ «ҰЛТТЫҚ ТАРИХТЫ ЗЕРДЕЛЕУДЕГІ ӨЛКЕТАНУ: БҮГІНІ МЕН БОЛАШАҒЫ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияМАТЕРИАЛДАРЫНЫҢ ЖИНАҒЫ12 қазан 20168. Қазақстандық мұнайшылар элитасының қалыптасуы.\\ Қазақ тарихы\\2017,№2

РЕЗЮМЕ на автореферат диссертации на соискание академической степени магистр истории по специальности 6М020300-ИсторияМолдалиева ДинаКазахстанская династии нефтяникиОбъектом исследования Уже больше века в казахстанской земле добывается нефть и газ, благодаря чему наша страна входит в число известных всему миру стран богатым крупным запасом углеводорода. В последней четверти ХІХ века и в начале ХХ века, когда был получен первый фонтан нефти, хоть мы и не представляли нынешнее состояние, но на 115-летних страницах истории, полных отважного труда, сформировались всемирно прославленные династии нефтяников. Среди них были образцами для других семейства нефтяников: Шырдабаевых, Утебаевы; начинающиеся с 1920 годов – Бердыгужины, Кудабаевы, Балжановы, начавшие производственную деятельность с 1950 годов Балгымбаевы, Отесиновы, Марабаевы и образовавшиеся в последующие годы Сагытжановы, Куандыковы, Кемеловы, Бешимовы, Сагынгалиевы, Нурсултановы – послужили огромным вкладом в улучшении династий кадров инженерно - технической специализации нефтяной промышленности.Актуальность темы. Если считать подъем тяжелой промышленности первостепенной задачей, то,бесспорно, важно и то, что нужно увеличить число специалистов-профессионалов, знающих до мельчайших тонкостей свое дело.Опыт показывает, что без грамотных, хорошо знающих технику опытных специалистов невозможно присоединиться к числу развитых индустриальных стран.На сегодняшний день нужны специалисты, в совершенстве знающие аспекты научно-технического прогресса, изменения в технологии, понимающие перспективы ее развития, имеющие организаторские способности, способность представить качественный продукт на мировой арене. Целью диссертационной работы является исследование истории формирования и развития кадровых специалистов нефтегазовой промышленности Казахстана на основе новой теоретико-методологической концепции. Научная новизна диссертации.В данной диссертационной работе впервые всесторонне исследовано жизнь и деятельность С.Балгимбаева.Новизну исследования представляют также впервые введенные в научный оборот архивные источники.Степень внедрения. Основные положения диссертационного исследования изложены в шестидесяти научных трудах, опубликованных в зарубежных и республиканских научных изданиях, в докладах на международных, республиканских и региональных научных конференциях.Практическая значимость. Результаты исследования могут быть использованы при подготовке обобщающих трудов по истории нефтегазовых регионов Казахстана, а также учебников и учебных пособий по истории Казахстана.SUMMARYOn the author's abstract of the thesis for an academic degree Master of History in the specialty 6M020300-History

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!