"Қазақстанның жартастарға салынған ежелгі суреттері" . (1-сабақ). 5-сынып

Cабақтың тақырыбы: Қазақстанның жартастарға салынған ежелгі суреттері (1-сабақ)

Зерттеу сұрағы: Тасқа салынған суреттер ежелгі адамдардың дүниетанымын қалай бейнелейді?

Мұғалімнің аты-жөні: Жаленова А.Қ.

Күні: 18.10.2017.

Сынып : 5

Қатысқан оқушы саны -

Қатыспаған оқушы саны-

Сабақ негізделген оқу мақсаттары:

5.2.1.1 алғашқы адамдардың наным-сенімдерін сипаттау.

Күтілетін нәтиже:

-Оқушылардың барлығы: - алғашқы адамдардың наным-сенімі туралы айта алады,

-Оқушылардың көбі: - тастағы суреттің (петроглиф) мазмұнын айтып бере алады;

-Оқушылардың кейбіреуі: - петроглифтер

Бағалау критерийі:

Түрлі тапсырмаларды орындай алады

Тілдік құзыреттілік:

Петроглиф,

Ресурстар :

Қазақстанның физикалық карта, оқулық,суреттер, тақта, бор, т.б.

Әдіс-тәсілдер:

Сұрақ-жауап, әңгімелесу, түсіндіру, топтық , жеке , топтық жұмыстар,картамен жұмыс,

Пәнаралық байланыс:

Сурет, география,

Өткен сабақта алған білім

Андронов және Беғазы-Дәндібай мәдениеті

Сабақтың жоспары

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Жағымды психологиялық ахуал тудыру.

«Таныстыру»

Оқушылар өздерінің атына жақсы бағалаушы ұғымдарды қосып , өзін таныстырып шығады.

Ойлау дағдыларының деңгейі-Білу.

Үй тапсырмасын тексеру

-Ә. Марғұлан кім?

-Ә. Марғұлан қай аймақтарды зерттеді?

-Ә. Марғұлан қандай жаңалықтар ашты?

Сұрақтарға жауап береді, бірін-бірі толықтырады картамен жұмыс жасайды.

Сабақтың деректі материалдары

Арпаөзен таңбалы тастары – қола дәуіріне жататын ескерткіш. Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданындағы Қаратау-Келіншектау жотасында орналасқан. Мұндағы суреттердің жалпы саны – 3500. Суретте жыл мезгілдерінің ауысуы секілді табиғи құбылыстар жақсы бейнеленген.

– Алматы облысы, Ақсу ауданы, Жетісу Алатауы сілемдеріндегі Баянжүрек тауында сақталған. Мұн- да 7 сәуле көмкерілген екі ғажайып бейне бар. Су- реттің негізі салт атты сарбаздар бейнесі. Ақбауыр үңгірі – қола дәуірінен сақталған ескерткіш. Шығыс Қазақстан облысы, Ұлан ауданындағы Ақбауыр етегінен табылған. Үңгір таудың етегінен 5-6 метр биік- тікте орналасқан. Қабырғасы қызыл түсті жосамен (охра) салынған. Жартастардағы ежелгі суреттердің өте қызықты орындарының бірі – Іле Алатауының оңтүстік-батыс жағындағы Тамғалы шатқалынан, Ал- маты қаласынан солтүстік-батысқа қарай 160 шақы- рым жерден табылды. 1957 жылы А.Г. Максимова зерттеген жартастағы бұл өрнектер мазмұнының өз- геше әрі өте молдығымен бірден мамандар көңілін аударды. Бұл шатқалда мыңнан астам сурет зерттел ді. Олар қола дәуірінен бастап, түркілер заманына дейін екі мың жылдан астам уақыт бойы жасалған.

Қазақстанда ең танымал петроглифтері бар Қаратау, Таңбалы, Ешкіөлмес, Жасыбай ескерткіштері туралы жалпы ақпарат беріңіз. Петроглифтерді салу тәсілдерін түсіндіріңіз. Жартастағы суреттердің құпия сырын ашатын адамдар – археологтар. Осы бейнелер арқылы олар алғашқы адамдардың қалай өмір сүргенін, немен айналысқанын, қандай сенім- дері болғанын анықтайды. Сондықтан бүгін біз сол ғалымдар секілді ежелгі адам суреттерінің құпиясын ашуға тырысамыз.

2. Қолдану.

Жаңа білімді игеру

Тапсырма:

1.Төменде берілген наным-сенімдердің анықтамасын сипаттаңыз:

• Тотемизм –

• Анимизм –

• Фетишизм

• Магия-

2. Петроглиф суреттерінің мозаикасы негізінде топтарға бөлу. Петроглифтің жалпы суреті шығатын кеспеқағаздары бар оқушылар бір топ- қа бірігеді. Әрбір топқа петроглифтің үлкен көлем- дегі суреті ұсынылады. Оқушылар топқа бөлінген соң, тапсырманы нақты критерийлермен ұсыну.

1. Берілген суреттегі нақты бейнені ажыратыңдар.

2. Әрбір бейненің қандай мақсатпен салынғанын талдаңдар.

3. Суретті кім салғанын көрсетілген бейнелер арқылы анықтаңдар.

3. "Неліктен тасқа қашап салынған суреттерде жа- нуарлар бейнесі көп кездеседі?" деген сұрақты сыныпқа қоя отырып, оқушыларды петроглифтер- дегі бейнелерді ажырату :

4. петроглифтерде бейнеленген аңдардың және т.б. тізімін жасайды;

5. бейнеленген көріністерді жазбаша сипаттайды;

6. петроглифтердің ерекшеліктерін анықтайды. Қандай аңдар көптеп салынды? Бұл неге байланысты болды? Сендер қандай қорытынды шығара ала- сыңдар? Оқушылар осы сұрақтарға жауап бере отырып, ортақ қорытынды шығарады.

Берілген мәтін бойынша ұжымдық тапсырмаларды орындайды, сұрақтарға жауап іздейді.

Оқушылар берілген критерийлерге сай, өзара топпен талқылай отырып, берілген уақыт ішінде тапсырманы орындайды. Кейін сынып алдында қорғайды. Алғашқы қорғауға шыққан топтың пікірін қалған топтар толықтырады.

Алдымен жұптағы оқушылар өздеріне берілген 5-6 петроглифтегі көп қайталанатын бейнелерді ажыратып, жазады.

Жаңа білімді бекіту

Қазіргі картиналармен салыстыру:

Кесте құру:

Оқушылар салыстыру кестесін

құрады.

Үйге тапсырма

§ 18-19–мазмұндау

Бағалау.

Формативті бағалау.

Оқушылардың өздерін ( 5-4саусақты көтеру –өзіне сенімді, барлық сұрақтарға жауап бергендер;

3саусақты көтергендер-жауаптарының дұрыс екеніне сенімді ем естер) бағалауы.

Кері байланыс.

Сабақтан алған әсерлері мен ұсыныстарын стикерлерге жазу.

Сабақ жөнінде мұғалімнің рефлексиясы