«А. Тұяқбаев атындағв
жалпы орта мектебі»
коммуналдық мемлекеттік
мекемесі
Дебат
Тақырыбы:
«Қазіргі жастар
мәдениеті»
9-сынып
Орындаған: өзін – өзі
тану пәнінің
мұғалімі
Айдарханов Тыныштық
Рустемович
2016-2017 оқу
жылы
Тақырыбы: «Қазіргі жастар
мәдениеті»
Дебат құрамы және
кезеңдері.
-
Төрешілер
құрамы
-
Қыран және Ұландар болып екіге
бөлінеді
-
Төрешілердің бірі бас төреші
болып саналады
Қыран тобы:
Үкімет
Ұландар тобы:
Апазиция
Үкімет және Апазицияның лидері
(топ басшысы) және көмекшісі
(стикер)болады.
І
кезең. Тақырыпқа кілт
сөз: екі топқа берілген тақырыбы
«Қазіргі жастар мәдениеті» оған 3 минут қорғауы
қажет.
Қыран тобы: (бұл палата)
Үкімет лидері: (бұл палата )
Ұландар тобы: (бұл палата)
Үкімет лидері: (бұл палата)
Кілт сөздері: (тақырыптағы әр
сөзге мәлімет беруі керек).
Мысалы: жастар – ол 16 дан 29
жас аралығындағы азамат – азаматшалар. Әдениет дегеніміз не? Ол,
әрбір ұлттың әдет – ғұрпымен ұстанымдары немесе адамдардың өзіндік
қоғамдағы өзін – өзі алып жүру бағыты. Қазіргі жастар – ол ХХІ
ғасырдағы өмір сөріп жатқан азамат –
азаматшалар.
ІІ
кезең. Статистиа: Қазақ жастары
қандай?Қаламызда жастардың көбеюі,
әрине, көңілге қуаныш ұялатады. Кемел келешегіміз саналатын
ұрпақтың өсіп өркендеуі – қоғам үшін де маңызы зор құндылықтың
бірі. Алайда «біздің болашағымыз» деп мақтана жүретін жастарымыздың
мінезқұлқы мен тәрбиесі олардың киген киімі мен ұстанған үлгісіне
сәйкеспей жататыны – ащы да болса, шындық. Егізгі нысанаға, алдымен
ЖОО мен арнаулы орта оқу орындарында және кәсіптік мектептерде
білім алып жатқан студент жастарды алатын болсақ, олардың қатарында
ауылдан қаракөздермен бірге қаланың «гламурный» ұл-қыздары да
бар.
Ауылдан келген ұя баланың
көрген өнегесі қалалықтарға қарағанда өзгешелеу болатыны да жасырын
емес. Дей тұрғанмен, олар да өздерінше «қалалық» болуға тырысып,
еліктеушіліктен туындайтын «жасанды қылықтарымен» өзгелердің
назарын аударуға тырысады. Қазақы қалпын бұзатын өрескел
іс-әрекеттерінің жалпы жастарғадеген көзқарасты бұзатынын олар біле
ме екен?!
ІІІ
кезең. Аргумент: Көшедегі клеңсіз
кейкөрініс... Сабақтан бос уақыттарын
серуенмен кейбір жастардың көшедегі мәдениеттерін олардың қалдырған
«қолтаңбаларынан» анық аңғаруға болады. Асфальт бетін айқыш-ұйқыш
еткен түкірік, темекі қалдықтары, шағылған шемішкенің қабығы мен
басқа да көз сүріндірер берекетсіздікке қарап, жастар түсінігінің
әлі де болса таяздығына таңдай қақпасқа амалың жоқ! Қаламыздың сан
алуан оқу орындарының маңы да осындай көрініске толы. Темекінің
түтіні будақтата сорған жас бозбала мен бойжеткен өз денсаулыын
құртып қана қоймай, өзін білім нәрімен сусындатып отырған білім
ұясының айнала тазалығы мен слтанатына нұқсан келтіретінін ойланып
та жатпасы анық. Сондай-ақ оқу орындарында жұрт көінен таса жерде
шылым шегетін арнайы орын болса, құба-құп. Тағы бір келеңсіз
көріністі айтар болсақ, қазіргі қазақ жігіттері мен қыздарының
көшеде құшақтары айқасып тұруы да – ең сорақы мәдениетсіздік.
Біздің бұрынғы шынайы сезімге не болған Қозы мен Баян, Төлеген мен
Жібек сынды ғашықтар туралы кинофильмдерді сол бүгінгінің Ромеосы
мен Джульетасы қарай ма екен?! Тағылымды тәрбие алған бозбала
бойжеткеннің маңдайынан иіскеуден әріге
бармаған.
ІV
кезең. Филосифия: Тазалық пен
Талғам «Бұл – біздің ертеңгі
ұрпағымыз» деп, аға буын өкілдері мақтан тұтатын жастарымыздың
тазалығы мен талғамы сай болып, мәдениеттіліктің үлгісін көрсете
білсе, нұр үстіне нұр болар еді. Қоғамдық орындарда ізеттілік
көрсету, үлкенді сыйлау, кішіге құрмет көрсету – біздің ұлттық
менталитетімізге тән құндылықтар. Сондықтан мәдениетті, кішіпейіл
халықтың кемел келешегі кеніізді естен шығармағанымыз абзал. Көрсең
көзің тоятын қазақтың өрімдей жас қыз-жігіттері бойларындағы
имандылық қасиеттерін жоғалтпаса дейміз.
Осылайша төрешілер үкімет пен
апазициға өз бағаларын айтады. Бас төреші екі топтағы барша жақсы
пікірлені мен кемшіліктерін айып өтеді. Сонымен көрермендердің
ойымен де қысқаша бөлісіп жеңімпазды анықтап дебат соңында екі топ
бір – бірімен қол алысып ойынның жақсы өтекенін айтып ойынды
тоқтатады.