Қысқа мерзімді жоспары 8 сынып

«Жаратылыстану» пәнінен тоқсандық жиынтық бағалау
спецификациясы
5-сынып

Мазмұны
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты .................................................................. 3
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар ......................... 3
3. Күтілетін нәтижелер ................................................................................................................. 3
4. Ойлау дағдыларының деңгейі.................................................................................................. 4
5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты Тексерілетін оқу мақсатытарды
бөлу................................................................................................................................................. 4
6. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері ..................................................... 5
7. Модерация және балл қою ...................................................................................................... 5
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ........................... 6
2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ......................... 13
3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ......................... 20
4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ ......................... 27

2

1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты білім алушылардың тоқсан барысында
меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға бағытталған.
Жиынтық бағалау күтілетін нәтижелер жетістігін және тоқсанға жоспарланған оқу
мақсаттарына жеткендігін тексереді.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Жаратылыстану пәні бойынша қазақ тіліндегі негізгі орта білім деңгейіндегі (5-6 сынып) оқу
бағдарламасы
3. Күтілетін нәтижелер
Білу:
- заманауи өмірдегі жаратылыстану ғылымының рөлін;
- энергия көздерін, оның түрлерін және қолданылу салаларын;
- химиялық және физикалық құбылыстарды;
- заттардың жіктелуін біледі.
Түсіну:
- физикалық және химиялық құбылыстардың адам өміріндегі маңыздылығын;
- жердегі биокөптүрлілікті сақтаудағы Қызыл кітаптың рөлін түсінеді.
Қолдану:
- тірі және өлі табиғаттағы объектілерді, процестер мен құбылыстарды сипаттау үшін
негізгі физикалық, химиялық, биологиялық, географиялық ұғымдар мен терминдерді;
- тәжірибелік-эксперименттік және зерттеу жұмыстарын қауiпсiз жүргізу
әдістерін қолданады.
Талдау:
- ғылыми-жаратылыстану эксперименті нәтижесінде алынған деректерді
талдайды.
Жинақтау:
- эксперимент және зерттеулер жүргізу жоспарын жинақтайды.
Бағалау:
- жасалған эксперименттің нәтижелерін бағалайды.

3

4. Ойлау дағдыларының деңгейі
Ойлау
Сипаттамасы
дағдыларының
деңгейі
Білу және
- қоршаған әлемнің көп қырлылығын,
түсіну
табиғи құбылыстар мен үдерістердің
өзара байланысын біледі.
- өлі және тірі табиғатта болып жатқан
кейбір табиғи құбылыстар мен
үдерістердің себептерін;
көптүрлі табиғат құбылыстары мен
нысандарын жүйелеу принциптерін;
жаратылыстану бағытындағы білімнің
адамның көптеген іс-әрекет түрлері
үшін маңыздылығын түсінеді.
Қолдану
- қоршаған әлемнің түрлі құбылыстары
мен нысандары жайлы білімнің
жинақталуына және күнделікті өмірде
алуан түрлі практикалық және зерттеу
әрекеттері арқылы алынған білімнің
байланысын қолданады.
Жоғары
- гипотеза құру және оларды
дағдылар
тексерудің жолдарын ұсынады,
деңгейі
эксперименттер арқылы алынған
мәліметтер негізінде қорытынды
жасайды;
- зерттеу мәселелерін дұрыс алады,
зерттеу жұмысының жоспарын
құрады, бақылаулар мен
эксперименттер нәтижелерін
бағалайды және сипаттайды,
қорытынды шығарады;
- іздеу әдістерін игереді;
- зерттеу қорытындыларын түрлі
формада ұсынады.

Тапсырмалар түрлері
КТБ – Көп таңдауы бар
тапсырмалар
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет
ететін тапсырмалар

ҚЖ - Қысқа жауапты қажет
ететін тапсырмалар
ТЖ - Толық жауапты қажет
ететін тапсырмалар
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет
ететін тапсырмалар
ТЖ - Толық жауапты қажет
ететін тапсырмалар

5. Тоқсандарға ойлау дағдыларының деңгейіне байланысты Тексерілетін оқу
мақсатытарды бөлу
Тоқсан
I
II
III
IV
Барлығы

Білу және түсіну
30%
15%
40%
25%
27.5%

Қолдану
40%
85%
35%
40%
50%

4

Жоғары деңгей дағдылары
30%
25%
35%
22.5%

6. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер,
плакаттар немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған
нұсқау оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім
алушыларға жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Нұсқаулықпен таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық
бағалау басталғанға дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім
алушылар тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім
алушыларға көмек беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға
немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі
хабарлап отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
7. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс
үлгілерін балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.

5

1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы– 40 минут
Балл саны - 20
Тапсырмалар түрлері:
КТБ - Көп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа көп жауапты тест сұрақтары және қысқа/толық жауапты қажет ететін
сұрақтарды қамтитын 11 тапсырмадан тұрады.
Тест тапсырамаларынан білім алушылар берілген жауап нұсқаларының ішінен дұрыс
бір жауапты таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға білім алушылар есептелген мәні, сөздер
немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға білім алушы жоғарғы ұпай алу үшін, есепті
шешудің толық тізбегін ашып көрсетуі қажет. Тапсырма бірнеше құрылымдық
бөлімдерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.

6

5.2.7.3 нәсілдер теңдігін дәлелдеу

5.1.2.1 зерттеу сұрағы мен
болжамды тұжырымдау
5.1.3.1 зерттеу жоспарын
құрастыру
5.1.4.1 нысандар параметрлерін
өлшем бірліктермен анықтау
5.1.6.1 зерттеу сұрағы бойынша
қорытынды тұжырымдау
5.2.2.2 Жердің құрылысы мен
құрамын атау
5.2.3.1 Жер қабықтарын және
олардың құрамдас бөліктерін
сипаттау
5.2.5.2 шартты белгілерді
қолданып, жергілікті жердің
планын оқу
5.2.6.1 материктер мен дүние
бөліктерін игеру және зерттеу
тарихын сипаттау
5.2.7.2 нәсілдік белгілердің
қалыптасу факторларын анықтау

Тексерілетін оқу мақсаты

БАРЛЫҒЫ:
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер

5.1В Адам.
Жер. Ғалам

5.1А
Ғылым
әлемі

Бөлім

7

11

1

1

1

Білу және
түсіну
Жоғары деңгей
дағдылары
Жоғары деңгей
дағдылары

1

7
(a,b,c,d)
8
(а,b)

6

5

КТБ

КТБ

ҚЖ

КТБ

КТБ

4
(а,b)

1

Қолдану

ТЖ

3

1

1

ТЖ

2
(d)

7
36

6

2

4

4

2

3

2

КТБ

3

3

Орындалу
уақыты,
мин*

ТЖ

ТЖ

Тапсырманың
түрі*

1

2
(a,b)
2
(c)

Тапсыр
ма №*

1

1

2

Тапсырма
саны*

Қолдану

Жоғары деңгей
дағдылары
Білу және
түсіну
Жоғары деңгей
дағдылары
Білу және
түсіну

Қолдану

Ойлау
дағдыларының
деңгейі

1 – тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

3
20

4

1

2

2

1

2

1

2

2

Балл*

20

13

7

Бөлімге
берілетін
балл
саны

Мысал үлгілері және балл қою кестеcі
«Жаратылыстану» пәнінен 1-тоқсанға арналған
жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Суретте берілген құралды қолдану мақсаты мен анықталатын параметр және оның
өлшем бірлігі дұрыс берілген нұсқаны таңдаңыз.
Аспап

Анықталатын
параметр

Параметрдің өлшем
бірлігі

Масса

Градус (0С)

B

Уақыт

Секунд (с)

C

Сұйықтықтың көлемі

Миллилитр (мл)

D

Температура

Килограмм (кг)

A

2.Оқушы май шамның жануын зерттеу үшін тәжірибе жасады. Тәжірибе сұлбасы
берілген. Суретпен танысып, тапсырмаларды орындаңыз.

[1]
суретте

a) Оқушы тәжірибесінің мақсатын тұжырымдаңыз.
_______________________________________________________________________ [1]
b) Тәжірибеден күтілетін нәтижені болжаңыз.
8

________________________________________________________________________[1]
c) Оқушының зерттеу жоспарының орындалу барысын сипаттаңыз.
__________________________________________________________________________
____________________________________________________________________ [2]
d) Суреттегі екі жағдайды салыстырып, тәжірибе қорытындысы қандай болғанын
жазыңыз.
__________________________________________________________________________
______________________________________________________________________ [2]
3. Жердің ішкі құрылымы бірдей емес.
Жер құрылымындағы жазылмай қалған қабатын көрсетіп оның құрамын жазыңыз.

______________________________________________________________________ [1]
4. Жер беті бөлек қабықтардан тұрады. Суретте жердің сыртқы қабықтары көрсетілген.

(a) Мұхиттың үлкен тереңдігінде және атмосфераның жоғарғы қабатында тірі ағзалардың
санының азаюын түсіндіріңіз.
__________________________________________________________________________
[1]
(b) Атмосфера қабатының рөлін анықтаңыз.
[1]
5. Әңгімені оқып, бос қалған жерлерге шартты белгілерді қойыңыз:
Біз мектептен 200 метр оңтүстікке жүріп, соқпақ жолдан(
) өтіп, автобусқа отырдық.
Шамамен жарты сағатта жеміс бағына (
) келдік. Ол жерде демалып, шығыс бағыттағы
соқпақ жолмен жүріп, 100 метр жердегі ойын алаңында доп ойнадық.
[2]
9

6. Жер шарында ұлы географиялық ашылулар ХҮ ғасырдан басталды.
Картада саяхатшының жүзіп өткен жолы көрсетілген. Саяхатшының есімін жазыңыз.

______________________________________________________________________ [1]
7. Үш негізгі нәсілдер жер шарының 88% халқын біріктіреді.

(а) Моңғолоид нәсілін анықтаңыз.
______________________________________________________________________ [1]
(b) Моңғолоид нәсілі екенін дәлелдейтін бір себеп жазыңыз.
______________________________________________________________________ [1]
(c) Моңғолоид нәсілдерінің таралу аймағын жазыңыз.
______________________________________________________________________ [1]
(d) Моңғолоидтардың нәсілдік белгілерінің қалыптастыру себебін бір мысалмен
түсіндіріңіз.
______________________________________________________________________ [1]
8. (a) Нәсілдердің теңдігін белгілері арқылы дәлелде.
______________________________________________________________________ [1]
(b) Нәсілдердің теңдігі туралы зерттеу жасаған ғалымды атаңыз және оның жұмысын
сипаттаңыз.
_________________________________________________________________________
[1]
(с) Қазіргі әлемде нәсілдер теңдігі үшін жүргізіліп жатқан іс шараларды жазыңыз.
_________________________________________________________________________
[1]

10

Балл қою кестесі
№
1

2

3

4

Жауап
C
Мүмкін жауаптар: май шам қандай
жағдайда жақсы жанады / май шам қандай
жағдайда ұзақ жанады;
Мүмкін жауап:
Май шам жануы үшін оттегі қажет
1. Май шамды жазық тақтайша үстіне
орналастыру;
2. Май шамды сіріңке көмегімен
жандыру;
3. Жанып тұрған май шам үстіне
стаканды төңкеру.
Қорытынды: май шам оттегі болған кезде
жақсы жанады; /май шам жануы үшін
оттегі қажет;/май шамға стаканды
төңкергенде, ол сөніп қалады, себебі,
оттегі жетіспейді.
Ядро қабаты. Темір мен никель
температура өзгереді
су айналымы / энергия сақтау / сыртқы
объектілерден (метиорит, т.б.) қорғаныс /
дыбыстың болуы / күн сәулесін тең
таратады / зиянды сәулелерден қорғаныс
Соқпақ жол

Балл
1
1

Қосымша ақпарат

1
1
1
Басқа дұрыс жауап
қабылданады.

1
1

1
1
1

Кез-келген дұрыс жауап
қабылданады

1
1

5
Жеміс бағы

6

7

8

Фернан Магеллан

1

4

1

Терісі сары, шашы салалы,қайратты,жақ
сүйегі шығыңқы, мұрны тәмпіш, беті
жалпақ, көзі қоңыр және қиғаш
Азия
Қоршаған ортамен байланысы:
жел жиі соғатын, жазы ыстық, шаңтозаңды,құмды- дауылды,қысы аязды,
боранды аймақтарда қоныстанған.
а) Әр түрлі нәсілдерге жататын адамдар
бір-бірінен табиғи ортаға бейімделген
сырт келбетімен ғана ерекшеленеді. Ағза
құрылысы және басқа белгілері бірдей.
(b) Н.Н. Миклухо-Маклай, нәсілдердің
11

1

Аталғандардың бірін жазса

1
1

Аталғандардың бірін жазса

1

Басқа дұрыс жауап
қабылданады.

1

теңдігі туралы зерттеді
с) Біздің заманымызда дүние жүзі елдері
нәсілдік кемсітушілікті адамзат
алдындағы қылмыс ретінде
айыпталады;1965ж. БҰҰ Бас Ассамблеясы
нәсілдік кемсітушілікті түбірімен жою
жөнінде қарар қабылдады.
Барлығы

1

20

12

Басқа дұрыс жауап
қабылданады.

2-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
2-тоқсанның жиынтық бағалауына шолу
Ұзақтығы– 40 минут
Балл саны - 20
Тапсырмалар түрлері:
КТБ - Көп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар сұрақтар,
қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап
береді.Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және
шығармашылық дағдыларын көрсетеді.
Нұсқа: 8 тапсырмадан тұрады: соның ішінде 1 көп таңдауы бар сұрақтар, 4 қысқаша
жауапты қажет ететін сұрақтар, 3 толық жауапты қажет ететін тапсырмалар берілген.
Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

13

5.3.2.5 заттарды ерігіштігі
бойынша, металдар және
бейметалдарға жіктеу
5.3.3.1 кейбір табиғатта түзілген
және жасанды жолмен алынған
заттарға мысалдар келтіру

5.3.2.4 еріген заттың массалық
үлесін есептеу

5.3.1.2 заттардың қатты, сұйық
және газ күйіндегі құрылымын
бөлшектер теориясына сәйкес
түсіндіру
5.3.1.3 заттардың қасиеттерін:
тығыздығын, аққыштығын,
жылу және электрөткізгіштігін,
созылғыштығын, иілімділігін
сипаттау
5.3.1.4 физикалық және
химиялық құбылыстарды
ажырату
5.3.2.2 қоспалардың түрлерін
сипаттайды және бөлу әдістерін
ұсыну

Тексерілетін оқу мақсаты

БАРЛЫҒЫ:
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер

5.2А

Бөлім

1

Қолдану

1

Білу және
түсіну

8

1

1

Қолдану

Қолдану

2

1

Қолдану

Қолдану

1

14

Тапсырма
саны*

Қолдану

Ойлау
дағдылар
ының
деңгейі

8

7

6

4-5

3

2

1

Тапсырма
№*

КТБ

ҚЖ

ТЖ

ТЖ

ТЖ

ҚЖ

ҚЖ

ҚЖ

Тапсырманың
түрі*

38

1

2

10

10

5

3

4

3

Орындалу
уақыты,
мин*

2–тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

20

1

1

4

3

3

2

3

3

Балл*

20

Бөлімге
берілетін
балл саны

Мысал үлгілері және балл қою кестеcі
«Жаратылыстану» пәнінен 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Заттың сипаттамасы мен оның агрегаттык күйін сәйкестендіріңіз:
Агрегаттық күйі

Заттың сипаттамасы
Бөлшектер арасындағы ара – қашықтық
аз, белгілі бір ретпен орналасқан

1
Бөлшектер бір- біріне жақын орналасқан,
еркін қозғалады

А

2
Бөлшектердің арасында өзара тартылыс
күштері өте әлсіз, алшақ орналасқан

В

С

3

Жауабы:
А_________________________
В_________________________
С_________________________
[3]
2. Кестеде алюминийдің кейбір қасиеттері көрсетілген.
Қасиеттері:
жақсы электр өткізгіш
жақсы жылу өткізгіш
қайнау температурасы жоғары
балқу температурасы жоғары
қатты
жылтыр

15

(a) Электр желісіндегі сымдарды
дайындау үшін алюминийдің қандай қасиетін
пайдаланады? Кестені пайдаланып көрсетіңіз.

алюминий сымы
_____________________________________________________________________________
[1]
(b) Кастюрль және ыдыстар дайындау үшін алюминийдің қандай қасиетін қолданады?
Кестені пайдаланып көрсетіңіз.

Алюминий кастрюлі
1) ___________________________________________
2) ___________________________________________
[2]
3. Суреттерде біздің айналамыздағы әр түрлі құбылыстар көрсетілген. Осы суреттегі
құбылыстарды қандай құбылыс түріне жатқызуға болады?
Сөйлемді толықтырыңыз.
Сіріңкенің жануы, бұл _______________құбылыс
болып табылады.

1.

Қардың еруі , бұл__________________ құбылыс
болып табылады.
2.

16

Темірдің таттануы – бұл ________________ құбылыс
болып табылады.

3.
Темірдің магнитке тартылуы - бұл ________________
құбылыс болып табылады.
4.
[2]
4. Қоспаға келтірілген мысалдар мен оны бөлу әдістерін сәйкестендіріңіз.
1

A

2

B

3

C

1___________
2___________
3___________
[3]
5. Өзіңіз білетін қоспа түрін атаңыз және осы қоспаны бөлу әдісін ұсыныңыз.
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[3]
6. Арман екі стакан алып, бірінші стаканға екі қасық, ал екінші стаканға бір жарым қасық
қант салды. Стакандағы судың массасы 200 грамм, ал бір қасық қанттың массасы 5 грамм.
Әрбір стакандағы қанттың массалық үлесін анықтаңыз.

[4]
17

7. Белгісіз А және В заттары берілген.
А заты ұнтақтәрізді, сары түсті, жылу мен электр тогын өткізбейді, суда батпайды.
В заты пластикалық, жылу мен электр тогын жақсы өткізеді, жылтыр, суда батпайды.
Заттардың сипаттамасы бойынша қайсысы металл және бейметалл болып табылады.
Металл ............ Бейметалл .............
[1]
8. Табиғатта барлық заттар кездесе бермейді, ол заттарды жасанды жолмен алуға болады.
Жасанды жолмен алынған затты көрсетіңіз.

A. су

В. тас тұзы

С. саз

D. полиэтилен

[1]
Балл қою кестесі
№

Жауаптары

Балл

1.

А–2
В–3
С–1

1
1
1

2.

а) электр тогын жақсы өткізеді

1

b) жылуды жақсы өткізеді
балқу температурасы жоғары
1- химиялық
2-физикалық
3-химиялық
4-физикалық
1 Күкірт пен темірдің қоспасы: B магнитке
тарту

2

3.

4.

2 Шай мен судың қоспасы: C буландыру

2

Қосымша
ақпарат
әрбір дұрыс
жауапқа 1 балл
беріледі
«жақсы өткізгіш»
деп жазса
қабылданбайды
химиялық
құбылысқа -1 балл
физикалық
құбылыс -1 балл

1
1
1

3 Су мен құмның қоспасы: A тұндыру
5.

Су+құм+тұз
Фильтр арқылы құмды бөлу,
конденсация/буландыру арқылы суды/тұзды
бөліп алу
18

1
2

Басқа дұрыс жауап
(мысал)
қабылданады

6.

4,76% ≈ 5 %
1
1
1
1

3,61% ≈ 4 %
M (ерітінді) = m (су) + m (қант)
Х = m (қант) * 100 / m (ерітінді)
металл- В
бейметалл - А
8. D
Барлығы:
7.

1
1
20

19

бүтін сандар
қабылданады

3-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы– 40 минут
Балл саны - 20
Тапсырмалар түрлері:
КТБ - Көп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп таңдауы бар сұрақтар,
қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап
береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және
шығармашылық дағдыларын көрсетеді.
Нұсқа: 7 тапсырмадан тұрады: соның ішінде 1 бірнеше жауап нұсқаларынан тұратын
сұрақтар.
3 қысқаша жауапты қажет ететін сұрақтар, 3 толық жауапты қажет ететін
тапсырмалар берілген. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

20

БАРЛЫҒЫ:
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер

5.3В Энергия
және
қозғалыс

5.4.2.7 фотосинтездің жүруі
үшін қажетті жағдайларын
зерттеу
5.5.1.1 энергия түрлерін
ажырату
5.5.1.6 энергияның өзара
айналымына мысалдар
келтіру
5.5.1.2 температура мен жылу
энергиясын ажырату
5.5.1.5 жылулық ұлғаюды
сипаттау
5.5.2.3 денелер қозғалысының
себебін анықтау

5.4.2.1 тірі ағзалардың ортақ
қасиеттерін сипаттау
5.4.2.2 тірі ағзалардың
5.3АТірі және құрылымдық деңгейлерін
сипаттау
өлі
5.4.2.5 фотосинтез үдерісін
табиғаттағы
түсіндіру
үдерістер

Бөлім

21

7

1

7

ТЖ

40

8

4

Жоғары деңгей
дағдылары

ТЖ
1

Қолдану

6

3

ТЖ
5

1

Қолдану

2

ҚЖ

3

4

10

2

ҚЖ, ТЖ

КТБ

6

ҚЖ

ҚЖ

1

3(b,c)

3 (а)

2

2

КТБ

Білу және түсіну

Білу және түсіну

Жоғары деңгей
дағдылары

1

1

Қолдану

Білу және түсіну

1

Білу және түсіну
1

3-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Тексерілетін оқу мақсаты
Ойлау
Тапсырма Тапсыр Тапсыр
Орындалу
дағдыларының
саны*
ма №*
маның
уақыты,
деңгейі
түрі*
мин*

20

4

2

2

1

1

5

1

3

1

Балл*

20

10

10

Бөлімге
берілетін
балл
саны

Мысал үлгілері және балл қою кестеcі
«Жаратылыстану» пәнінен 3-тоқсанға арналған
жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Тірі ағзаларға тән қасиеттердің дұрыс қатарын көрсетіңіз

1.

Жауап
нұсқалары
А

Тірі ағзалардың қасиеттері
жасушадан тұрады

В

тыныс алады

С

өзін- өзі реттейді

құрылысы
молекулалы
бөліп
шығарады
қоректенеді

D

құрылысы
молекулалы

жасушадан
тұрады

тыныс алады

қоректенеді

өзін- өзі
реттейді
құрылысы
молекулалы
тыныс алады

тітіркенеді
тыныс алады
бөліп
шығарады
[1]

2.

Тірі ағзалардың тіршілік деңгейлерін атаңыз.

1_______________

2_______________

3_____________

4______________
[2]

3 (а) Cуретті қолдана отырып,автотроф ағзалардың жарық
энергиясын көмірқышқыл газы мен судан оттегін түзу үшін
пайдаланатын үрдісін анықтаңыз:
A.
B.
C.
D.

тыныс алу
булану
фотосинтез
фототропизм

[1]

22

(b) Аталған үрдіске қатысатын заттар тобымен олардың атаулары арасындағы сәйкестікті
анықтаңыз:
Заттар тобы
а) үрдіске қажетті заттар
b) үрдіс нәтижесінде түзілетін заттар

Атауы
1) оттегі
2) көмірқышқыл газы
3) су
4) хлорофилл
5) органикалық заттар
6) тұздар

Жауабы:
Заттар тобы
а

b

[3]
(с) (i) Cуреттегі тәжірибеге назар аударыңыз. Осы үрдіске қажетті жағдайларды (2-4),
анықтаңыз.

1 _Су
3 ___________________________

2 ____________________________
4 ____________________________
[1]

(ii) Осы жағдайлар (жағдайдың бірі)аталған үрдіске қалай әсер ететін тұжырымдаңыз:
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________
[2]
23

4. Суретте берілген жағдайларда қандай энергия түрленулері болатындығын анықтаңыз.
a

1

2

b

c

3

[2]
5. Суретте температуралары әртүрлі A және B екі дене берілген.

700 С

200 С

А және В
денелерінің ішкі энергияларын
салыстырыңыз. Тең болады ма? Себебін түсіндіріңіз.
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ [2]
6. a) Суретті сипаттаңыз.

_____________________________________________________________________[1]
b) Термометр резервуарындағы сынаптың және ыдыстағы судың көлемі неліктен
артқанын түсіндіріңіз.
_____________________________________________________________________[1]
24

7. Тұрақты жылдамдықпен қозғалып келе жатқан пойыздың жоғарғы сөресінде
тыныштықта жатқан доп төменге қарай құлады.
a) Доптың қозғалыс траекториясын сызыңыз.

[2]
b) Доп неліктен құлағанын түсіндіріңіз.
__________________________________________________________________________ [2]
Балл қою кестесі
№
1
2

Жауабы
В
2.1 жасушалық деңгей; 2.2 ұлпалық деңгей;
2.3 мүшелік деңгей; 24 мүшелер жүйесі;
(а) С

Балл
1
2

3

4

5

6

2 дұрыс жауапқа 1
балл; 4 дұрыс
жауапқа 2 балл.

1

(b) а – 2, 3, 4, 6; в – 1, 5.

3

Қосымша ақпарат

(с)(i) Жылу, көмірқышқыл газы, жарық
(ii) Жарық фотосинтезді арттырады/
жарықсыз фотосинтез жүрмейді;су
жеткіліксіз болса фотосинтез тежеледі;
көмірқышқыл газының мөлшері ауа
құрамындағыдай болу қажет, фотосинтез
үшін оптимальды температура 25-30o C
Энергия түрлерін ажыратады (a- жарық; bэлектр; c- химиялық)
Энергия бір түрден екінші түрге айналуын
анықтайды ( 1 - химиялыққа; 2-жылу
энергиясына; 3 –механикалыққа)
Ішкі энергиялары тең болмайды, себебі,
температуралары әртүрлі
Температурасы жоғары дененің ішкі
энергиясы да жоғары
Суретте ыдыстағы судың температурасы
артқанда термометрдің көрсеткіші де, судың
көлемі де жоғарылағаны көрсетілген.

25

1

2

1
1

1
1
1

2 дұрыс жауапқа 1
балл; 4 дұрыс
жауапқа 2 балл;
6дұрыс жауапқа 3
балл;
2-3 жағдай
көрсетілсе,бір балл

7

Температура артқанда, заттардың көлемі
жылулық ұлғаяды. Сондықтан термометрдің
резервуарындағы сынап пен ыдыстағы судың
көлемі артты.
Оқушы доптың траекториясы ауырлық күші
әсерінен өзгеретінін анықтап, қозғалыс
траекториясын тармағы төмен қараған
парабола түрінде сызады
Пойыздың қозғалыс жылдамдығы
өзгергендіктен, доптың да жылдамдығы
өзгерді. Бұл инерция құбылысы
Барлығы

1

2

2
20

26

Оқушының ойы
ескеріледі.

4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
Ұзақтығы– 40 минут
Балл саны - 20
Тапсырмалар түрлері:
КТБ - Көп таңдауы бар тапсырмалар;
ҚЖ - Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар;
ТЖ - Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі тапсырмалар: көп жауапты таңдауы бар
сұрақтар, қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтар қолданылады.
Қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сөздер немесе қысқа сөйлемдер түрінде жауап
береді.
Толық жауапты қажет ететін сұрақтарда білім алушылар орындаушылық және
шығармашылық дағдыларын көрсетеді.
Нұсқа: 6 тапсырмадан тұрады: соның ішінде 1 бірнеше жауап нұсқаларынан тұратын
сұрақтар.
3 қысқаша жауапты қажет ететін сұрақтар, 3 толық жауапты қажет ететін
тапсырмалар берілген. Тапсырмаларда суреттер, кестелер, сызбанұсқалар ұсынылған.

27

5.6.1.1 экожүйенің құрамдас
бөліктерін анықтау
5.6.1.2 экожүйе түрлерін жіктеу.
5.6.1.4 табиғи және жасанды
экожүйелерді салыстыру
5.6.2.1 ағзаларды тірі табиғат
дүниелеріне жіктеу

Экология
және
тұрақты
даму

5.6.3.1 ҚР экологиялық
мәселелерін атау
5.6.3.2 өз аймағының экологиялық
мәселелерін зерттеу
5.6.3.3 ҚР Қызыл кітабының
маңыздылығын анықтау
Әлемді
5.7.1.1 әлемді өзгерткен ғылыми
өзгертетін жаңалықтарға мысалдар келтіру
жаңалықтар 5.7.2.1 болашақ ғылыми
зерттеулер үшін зерттеу
идеяларын ұсыну
Барлығы:
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер

Тексерілетін оқу мақсаттары

Тарау

Жоғары деңгей
дағдылары

Білу және түсіну

Жоғары деңгей
дағдылары
Білу және түсіну

28

1

Қолдану

6

1

1

1

1

Қолдану
Қолдану

Білу және түсіну

1

Тапсырма
саны*

Білу және түсіну

Ойлау
дағдыларының
деңгейі

6b

6 a

5

4b (i)(ii)

4a

3

2 (a)
2(b)

1

Тапсырма
№ *

ТЖ

40

10

3

3

ҚЖ
ҚЖ

7

3

5

2
6

1

Орындауға
кететін
уақыт,
мин*

ҚЖ,ТЖ

ҚЖ

ҚЖ

ҚЖ
КЖ

КТБ

Тапсырма
түрі *

4-тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы

20

3

1

1

3

2

5

3
1

1

Балл*

4

16

Тарау
бойын
ша
балл

Мысал үлгілері және балл қою кестеcі
«Жаратылыстану» пәнінен 4-тоқсанға арналған
жиынтық бағалаудың тапсырмалары
1. Экожүйенің құрамдас бөліктерінің дұрыс қатарын анықтаңыз.
продуценттер
А жасыл өсімдіктер

консументтер
жануарлар

В бактериялар,саңырауқұлақтар жануарлар
С жануарлар
бактериялар,
саңырауқұлақтар
D жасыл өсімдіктер
бактериялар,
саңырауқұлақтар

редуценттер
бактериялар,саңырауқұл
ақтар
жасыл өсімдіктер
жасыл өсімдіктер
жануарлар
[1]

2. a) Суретте берілген экожүйе түрлерін анықтаңыз:

А

В

А _____________________________________________________________________
В _____________________________________________________________________
[1]
b) Берілген жоспар бойынша экожүйе түрлерін салыстырыңыз:
Салыстыру сипаты
Энергия түрі

А

В

Реттелу жолдары
Түр құрамы

[3]

29

3 Суретте берілген тірі ағзалар патшалықтарын анықтаңыз (1-10).
1

2

3

6

7

8

4

9

5

10

Бактериялар
____________________________________
Протистер
____________________________________
Саңырауқұлақтар __________________________________
Өсімдіктер
__________________________________
Жануарлар
____________________________________
[5]
4(а) Қазақстан Республикасындағы экологиялық мәселелерді атаңыз. (кемінде екеу)
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
[2]
(b) (і) Cіздің аймағыңызда аталған экологиялық мәселелердің қайсысы кездеседі?
__________________________________________________________________________
[1]
(іі) Өз аймағыңыздың экологиялық мәселелерін шешудің жолдарын ұсыныңыз.
_________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
[2]
5. Не себепті кітап «Қызыл кітап» деп аталды?
__________________________________________________________________________
[1]
6. (а ) 1895жылы В.К. Рентген рентген сәулеленуін ашты. Бұл барлық заттарға енуге
қабілетті көзге көрінбейтін сәуле. Адам өмірінде осы сәулелерді қолдану аясын атаңыз.
_______________________________________________________________________________
[1]
b. Әлемді өзгертетін ғылыми ашуларға үш мысал келтіріңіз және олар қайда
қолданылатынын көрсетіңіз
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
[3]
30

Балл қою кестесі
№
1

2

3

4
(а)

(b)і

(іі)

5

6
(а)

6(b)

Жауабы
А
А жасанды
В табиғи
Жасанды
Табиғи
энергия күн және
Күн энергиясы
қосымша адамның
әрекетімен
қолданылатын электр
шамы.
Адам реттейді
Өздігінен реттеледі
Бірдей түрлерді
Көптүрлілік
қамтиды
Бактериялар 2,8
Протистер 4,7
Саңырауқұлақтар 5,6
Өсімдіктер 9, 10
Жауарлар 1,3
Оқушы Қазақстан республикасында кездесетін
экологиялық мәселелерді атайды: Семей
ядролық полигонының зардаптары, Арал
теңізі,ауаның ластануы т с с
Оқушы өз аймағындағы экологиялық
мәселелерді атайды
Мыс: Арал теңізінің тартылуы
Өз аймағындағы экологиялық мәселелердің
шешу жолдарын өз жас ерекшелігіне
байланысты ұсынады;
Мыс: Сырдария мен Амудария өзенін
қадағалау, жасанды жолмен су толтыру

Балл
1

3

5

2

1

2

Себебі қызыл түс дабыл/қауіп білдіретінін
көрсетеді.
Медицинада рентген сәулелері ауыруды дұрыс
анықтауға және обыр ісікті емдеу үшін
қолданылады.Рентген сәулелері арқылы адам
денесін «жарықтандырып»,нәтижесінде
сүйектердің кескінін алуға болады.
Bluetooth жеке компьютер,ұялы
телефон,сандық
фотоаппарат,клавиатура,тышқан,құлаққаппен
байланысты орнатады.

1

Барлық балл саны

20

31

Қосымша ақпарат

1

3

Басқа дұрыс жауап
қабылданады.

Басқа дұрыс жауап
қабылданады.

Теруге 25.07.2017. берілді. Басуға 27.07.2017. қол қойылды.
Пішімі 60х84/8. Кеңсе қағаз 80 гр/м2. Сандық басылыс.
Шартты б. т.3,36. Таралымы 18 дана. Тапсырыс № 1574
«Педагогикалық шеберлік орталығы» ЖМ типографиясында басылды.
010000, Астана қ., №31 көше, 37а үй.
e-mail: info@cpm.kz.